İçeriğe atla

MACS J1149 Lensed Star 1

Koordinat:Sky map 11sa 49d 35,59s; +22º 23' 47,4″
MACS J1149 Lensed Star 1
MACS J1149 Lensed Star 1'in tespiti
Bir gökada kümesi (solda) uzak bir yıldızı (şimdi adı Icarus) 2000'den fazla kez büyüterek 2016'da 9,34 milyar ışıkyılı uzaklıktaki Dünya'dan (sağ altta) görünmesini sağladı. Yıldız, 2011 yılında elde edilen görüntüde görünmüyordu (sağ üstte).
Gözlem verisi
Dönem J2000[1]      Ekinoks J2000[1]
TakımyıldızAslan[1][2]
Sağ açıklık (α)11sa 49d 35,59s[1]
Dik açıklık (δ)+22° 23′ 47,4″[1]
Görünür büyüklük (V)≈28,4[2]
Görünür büyüklük (R)≈28,2[2]
Görünür büyüklük (J)27,3[2]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf
Astrometri
Kırmızıya kayma (z)1,49
Uzaklık14,4 milyar[not 1] Iy
Özellikler
Yüzey kütle çekimi (log g)2 - 4[2] cgs
Sıcaklık11.000 – 14.000[2] K
Yaş~8[2] milyar
Katalog belirtmeleri
Icarus • LS1 • MACS J1149 LS1 • MACS J1149 Lensed Star 1 (LS1) • MACS J1149+2223 Lensed Star 1

Icarus olarak da bilinen MACS J1149 Lensed Star 1, kütle çekimsel merceklenme yardımıyla gözlemlenen bir mavi süperdev yıldızdır. Dünya'ya olan yaklaşık 14 milyar ışık yılı uzaklığıyla (kırmızıya kayma z = 1,49; 14,4 milyar ışık yılı comoving uzaklığı; 9,34 milyar yıllık kozmik zaman) şimdiye kadar tespit edilen ikinci en uzak tekli yıldızdır (Mart 2022 itibarıyla WHL0137-LS'den sonra).[2][3][4][5][6][7][8] Yıldızın ışığı, Büyük Patlama'dan 4,4 milyar yıl sonra oluşmuştur. Kaşiflerden Patrick Kelly'ye göre bu yıldız, şimdiye kadar keşfedilmiş en uzak yıldız olan SDSS J1229+1122'den en az yüz kat daha uzakta yer almakta ve ayrıca gözlemlenmiş ilk büyütülmüş tekli yıldızdır.[4][7]

Tarih

Yıldız Icarus'un gözlemlenen verilerinin mavi süperdev yıldız spektrumu modeli ile karşılaştırılması

Nisan ve Mayıs 2016'da[2] mavi süperdev yıldız, Hubble Uzay Teleskobu ile süpernova SN Refsdal incelenirken bulundu. Minnesota Üniversitesi'nden gök bilimci Patrick Kelly, Nature Astronomy dergisinde yayınlanan bulgunun baş yazarıdır.[8]

Ayrıca bakınız

  • Aşırı yıldızların listesi
  • En uzak astronomik nesnelerin listesi

Notlar

  1. ^ 1,49'luk kırmızıya kayma, 14,4 milyar ışık yılı comoving uzaklığı verir.

Kaynakça

  1. ^ a b c d Kelly, P. L. (2015). "Multiple images of a highly magnified supernova formed by an early-type cluster galaxy lens". Science. 347 (6226). ss. 1123-1126. arXiv:1411.6009 $2. Bibcode:2015Sci...347.1123K. doi:10.1126/science.aaa3350. PMID 25745167. 
  2. ^ a b c d e f g h i j Kelly, Patrick L. (2 Nisan 2018). "Extreme magnification of an individual star at redshift 1.5 by a galaxy-cluster lens". Nature Astronomy. 2 (4): 334-342. 
  3. ^ "Cosmological information and results: redshift z=1.49". Wolfram Alpha. 2018. 5 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2018. 
  4. ^ a b "Hubble Uncovers the Farthest Star Ever Seen". NASA. 2 Nisan 2018. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2018. 
  5. ^ "Rare Cosmic Alignment Reveals Most Distant Star Ever Seen". Space.com. 2 Nisan 2018. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2018. 
  6. ^ Sanders (2 Nisan 2018). "Hubble peers through cosmic lens to capture most distant star ever seen". Berkeley News. 5 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2018. 
  7. ^ a b "Hubble spots farthest star ever seen". Astronomy. 2 Nisan 2018. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2018. 
  8. ^ a b "Most distant star ever detected sits halfway across the universe". Reuters. 2 Nisan 2018. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yıldız</span> nükleer füzyon ile karanlık uzayda etrafına ısı ve ışık saçan kozmik cisim, plazma küresi

Yıldız, ağırlıklı olarak hidrojen ve helyumdan oluşan, karanlık uzayda ışık saçan, gökyüzünde bir nokta olarak görünen plazma küresidir. Bir araya toplanan yıldızların oluşturduğu galaksiler, gözlemlenebilir evrenin hâkimidir. Dünya'dan çıplak gözle görülebilen yaklaşık 6 bin dolayında yıldız vardır. Dünya'ya en yakın yıldız, aynı zamanda Dünya üzerindeki yaşamın gerçekleşmesi için gerekli olan ısı ve ışığın kaynağı da olan Güneş'tir.

<span class="mw-page-title-main">Kadir (astronomi)</span> Dünyadan görülebilen gökcisimleri için parlaklık ölçüsü birimi

Kadir, bir yıldızın veya Dünya'dan gözlemlenen diğer astronomik cisimlerin parlaklığının bir ölçüsüdür. Bir cismin görünür büyüklüğü, onun içsel parlaklığına, Dünya'dan uzaklığına ve gözlemcinin görüş hattı boyunca yıldızlararası tozun neden olduğu cismin ışığının sönmesine bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Gözlemlenebilir evren</span> evrenin Dünyadan gözlemlenebilen kısmı

Gözlemlenebilir evren, evrenin ışık ve başka sinyallerin galaksiler ve maddenin, kozmolojik genişlemeden beri Dünya’ya ulaşacak zamanı bulması sonucu, şimdiki zamanda Dünya'dan gözlemlenebilen cisim ve maddelerden oluşan bölgesidir. Evrenin izotropik olduğu varsayılırsa, gözlemlenebilir evrenin sınırı, her yönde aşağı yukarı aynıdır. Dolayısıyla, gözlemlenebilir evren, gözlemcisini merkeze alan, küresel bir hacme sahiptir. Evrendeki her nokta kendi gözlemlenebilir evrenine sahiptir ve bu evren Dünya merkezli olanla çakışıyor olabilir de, olmayabilir de.

<span class="mw-page-title-main">Galaksiler listesi</span> Vikimedya Liste Maddesi

Aşağıda dikkate değer gökadaların bir listesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuasar</span> Gazca zengin, çok yüksek enerjili astronomik cisim

Kuasar, kütlesi milyonlarca ila on milyarlarca güneş kütlesi arasında değişen, bir gaz diski ile çevrili bir süper kütleli kara delik tarafından desteklenen son derece parlak bir aktif galaksi çekirdeğidir (AGN). Kara deliğe doğru düşen diskteki gaz sürtünme nedeniyle ısınır ve elektromanyetik radyasyon şeklinde enerji açığa çıkarır. Kuasarların ışıma enerjisi muazzamdır; en güçlü kuasarlar, Samanyolu gibi bir galaksiden binlerce kat daha fazla parlaklığa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4414</span> galaksi

NGC 4414, Berenis'in Saçı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 62 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuksuz sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 13 Mart 1785 tarihinde keşfedilmiştir.

Omicron<sup>2</sup> Orionis

Omicron2 Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 186 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve optik bir üçlü yıldız sisteminin birincil bileşeni olan K-tipi turuncu bir dev yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Kappa Orionis</span>

Kappa Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 645 ışık yılı uzaklıkta bulunan B-tipi mavi bir süperdev yıldızdır. Takımyıldızın en parlak altıncı yıldızıdır ve Avcı'nın ana dörtgenini oluşturan yıldızların güneydoğu köşesinde yer alır. Geleneksel adı Saif, Arapça سیف الجبّار saif el jabbardan gelir ve Dev'in kılıcı anlamındadır. Bu isim aslında Eta Orionis için söylenmiştir.

Teta<sup>1</sup> Orionis C

Teta1 Orionis C, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.500 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve çoklu yıldız sisteminin birincil bileşeni olan mavi bir O-tipi ana kol yıldızıdır. Orion Bulutsusu'nun kalbinde bulunan Trapezium açık yıldız kümesinin bir üyesidir ve kümenin kalbindeki dört parlak yıldızın en büyüğüdür. Çıplak gözle görülebilen yıldızlar içinde en yüksek yüzey sıcaklığına sahip olan yıldız, görünür dalga boyunda tahmini -3,2 mutlak parlaklığı ile birlikte bilinen en aydınlık yıldızlardan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">VV Orionis</span>

VV Orionis, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 1.249 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve ana bileşeni B-tipi mavi-beyaz anakol yıldızı olan bir yıldız sistemidir. Sistem, birbirine çok yakın B-tipi spektroskopik ikili yıldız ve daha uzakta bulunan A-tipi üçüncü bir bileşenden oluşur. VV Orionis, Gökada içinde Güneş'e göre 4 km/sn'lik bir hızla hareket eder. Gökada merkezinden uzaklığı, 24.800 ile 36.300 ışık yılı aralığında değişmektedir.

Gliese 205, Avcı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 18,5 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve çoklu yıldız sisteminin birincil bileşeni olan M-tipi kırmızı cüce yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">UDFj-39546284</span>

UDFj-39546284, 2009 yılında Hubble Uzay Teleskobu tarafından kızılötesi Hubble ultra derin alan (HUDF) gözlemleri sırasında keşfedilen yüksek kırmızıya kayma gösteren bir Lyman kesiği gökadasıdır. Ocak takımyıldızında bulunan nesne, 2009 ve 2010 yılları arasında G. Illingworth, R. Bouwens ve HUDF09 Ekibi tarafından tanımlanmıştır. Hubble ve Spitzer Uzay Teleskobu fotometrik verileri kullanılarak z~ 10'luk bir kırmızıya kayma değeriyle rapor edilmiş, fakat 2012'de yapılan daha sonraki çalışmalar bu değerin z = 11,9 kadar yüksek olabileceğini öne sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kütleçekimsel merceklenme</span> Işığın bükülmesi

Kütleçekimsel merceklenme, uzaktaki bir kaynak ile gözlemci arasındaki madde dağılımını ifade eder. Bu kaynaktan gelen ışığın, gözlemciye doğru yolculuk ederken, kütleçekimsel merceklenme olayı sayesinde bükülmesi yeteneğidir. Bu etki, Einstein'in genel görelilik teorisinin tahminlerinden biridir ve kütleçekimsel merceklenme olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">GN-z11</span>

GN-z11, Büyükayı Takımyıldızı'nda bulunan yüksek derecede kırmızıya kaymış bir galaksidir. GN-z11, yaklaşık 32 milyar ışık yılı gerçek mesafeye karşılık gelen z= 11,09'luk bir spektroskopik kırmızıya kaymaya sahiptir. 13,4 milyar yıl önce, büyük patlamadan sadece 400 milyon yıl sonra var olduğu haliyle gözlemlendi. Sonuç olarak, GN-z11'in uzaklığı bazen uygun olmayan bir şekilde 13,4 milyar ışık yılı, yani ışığın aldığı yol mesafesinin ölçümü olarak belirtilir.

<span class="mw-page-title-main">Mavi üstdev</span>

Mavi üstdev, bilimsel olarak OB üstdevleri olarak adlandırılan sıcak parlak yıldızlardır. Parlaklık sınıfı I ve spektral sınıf B9 veya daha öncekilere sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Sh2-308</span> Salma Bulutsusu

Sh2-308, Büyük Köpek takımyıldızının merkezine yakın bulunan iyonize hidrojenden oluşmuş bir H II bölgesidir. Gece gökyüzündeki en parlak yıldız olan Sirius'un yaklaşık 8 derece güneyindedir. Bulutsu, EZ Canis Majoris adlı Wolf-Rayet yıldızını çevreleyen bir kabarcığa benzer. Bu yıldız kısaca, yıldız evriminin ön-süpernova aşamasındadır. Bulutsu, Dünya'dan yaklaşık olarak 4.530 ışık yılı uzaklıktadır, fakat bazı kaynaklar hem yıldızın hem de bulutsunun 5.870 ışık yılı uzakta olduğunu belirtir. Hatta bulutsunun Dünya'dan 1.875 ışık yılı uzaklıkta olduğunu belirten kaynaklar da bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">A-tipi ana kol yıldızı</span> yıldız sınıflandırması

A-tipi ana kol yıldızı veya cüce yıldız, tayf tipi A ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Bu yıldızlar, güçlü hidrojen Balmer soğurma çizgileri ile tanımlanan bir tayfa sahiptir. Kütleleri Güneş'ten 1,4 ile 2,1 kat daha fazla ve yüzey sıcaklıkları 7.600 ile 10.000 K arasındadır. Yakındaki parlak örnekler; Altair, Sirius A ve Vega'dır. A tipi yıldızların konveksiyon bölgesi yoktur ve bu nedenle manyetik bir dinamo barındırmaları beklenmez. Sonuç olarak, güçlü yıldız rüzgarlarına sahip olmadıklarından X-ışını emisyonu üretme imkanından yoksundurlar.

<span class="mw-page-title-main">SN 2006gy</span>

SN 2006gy, NGC 1260 galaksisinde keşfedilen hipernova. Astronomların ölçümlerine göre süpernovanın patladığındaki mutlak parlaklığı -22 kadire ulaşmıştır. Bu parlaklık şu ana kadar gözlemleyebildiğimiz en parlak ve en büyük süpernova olarak kabul ediliyor. Bu parlaklık seviyesine ulaşabilecek bir yıldızın en az 150 Güneş kütlesine sahip olması gerekiyor. Bu büyüklükteki bir yıldız evrenin ilk zamanlarındaki yıldızların boyutuna yakın olduğu için bu süpernovadan öğreneceğimiz bilgiler ile evrenin ilk zamanlarındaki yıldızlar hakkındaki bilgimizi büyük ölçüde genişletebiliriz. California Üniversitesi'nden Nathan Smith bu süpernova hakkında şu sözleri söylemiştir:

Bu gerçekten çok büyük bir patlamaydı, tipik bir süpernovadan 100 kat daha fazla enerji salınımı oluştu.

<span class="mw-page-title-main">WHL0137-LS</span>

Earendel olarak da bilinen WHL0137-LS, bilinen en uzak bireysel yıldızdır. Hubble Uzay Teleskobu tarafından görüntülenen yıldız, yerçekimi merceğinden gözlendi ve 6,2±0,1 kırmızıya kaymaya sahip olduğu belirlendi. Yıldızdan gelen ışık, Büyük Patlama'dan 900 milyon yıl sonra yayıldı ve Dünya'ya seyahat etmesi 12.9 milyar yıl sürdü. WHL0137-LS muhtemelen büyük bir yıldızdı, muhtemelen 50 güneş kütlesinden fazlaydı. Büyük kütlesi nedeniyle, yıldız muhtemelen uzun zaman önce bir süpernova olarak patladı.

<span class="mw-page-title-main">UDF 423</span> sarmal gökada

UDF 423, Hubble ultra derin alan (UDF) ile keşfedilen uzak bir sarmal gökadadır. Görünür büyüklüğü 20 AB olan UDF 423, HUDF tarafından tespit edilmiş olan görünür boyuttaki en parlak ve en büyük gökadalardan birisidir.