İçeriğe atla

M3 Lee

M3 Orta Tank

Çeşidi Orta Sınıf Tank
Uyruğu Amerika Birleşik Devletleri ABD
Özellikler
Ağırlık 27,9 ton
Uzunluk 6,12-5,64 m
Genişlik 2,72 m
Yükseklik 3,12 m
Mürettebat 7 (Lee modelinde) ya da 6 (Grant modelinde)
Zırhı51 mm
Ana silahı 1 x 75mm tank topu M2/ 75mm tank topu M3
46 mermi
Diğer silahları 3-4 x 30-06 Browning M1919A4 makineli tüfek
9,200 mermi
Motor Wright (Continental) R975 EC2
400/340 beygir (298/254 kW)
Süspansiyon donanımı vertical volute spring
Harekat menzili 193 km
Azami hızı 40 km/s (karayolu)
26 km/s (arazi)

M3 Orta Tank Amerikan Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan bir tanktır. İngilizler bu tanka general Robert E. Lee ye itafen "General Lee" demiştir. Daha sonra İngilizler tarafından yeni taretli modeline ise general Ulysses S. Grant ye itafen "General Grant" adı verilmiştir.

Çok kısa süre içerisinde dizayn edilmiş ve üretimine başlanmıştır. Başlangıçta çok iyi zırhlı ve silahlı olarak görülmesine rağmen kullanıma girdikten sonra eksiklikleri ortaya çıktı. Tank çok yüksekti, tareti modern olmaktan çok uzaktı ve arazide normalin çok altında bir hızla ilerliyordu. Bu nedenlerden ötürü cephe görevinden çekilerek yerini M4 Sherman tankına bıraktı.

Geçmişi

1939 yılında Amerikan Ordusu birkaç çeşit tank modeli üzerinde çalışıyordu. Uzun yıllar Amerikan ordusu tank üretimi için çok az bir bütçe ayırıyordu. Ordunun tank yapımı konusunda alt yapısı çok zayıftı ve bunu geliştirmek için ufak tefek çalışmalar yapılmaktaydı.

Bu durum içerisinde M2 Orta Tank serisinin üretimine başlandı. Bu tankın sadece 37 mmlik topu, 30 mmlik zırhı ve yüksek bir yapısı vardı. Fransa Savaşı sırasında Alman Panzer III ve Panzer IV tanklarının başarısını gören Amerikan ordusu yetkilileri yeni bir tank üzerinde çalışmaya başladılar. Öncelikle 75 mmlik topu bulunan orta sınıf bir tank üzerinde çalışmaya başladılar. Sonuçta ortaya M4 Sherman tankı çıktı. Ama bu tank üretilmeden önce 75 mm lik topa acilen gereksinim vardı.

Amerika Birleşik Devletleri Kara Kuvvetleri'ne ait orta sınıf tankı M3 Lee (Fort-Knox Kentucky, Haziran 1942)

M3 tankı geçici çözüm oldu. Tankın gövdesinden çıkma yüksek kalibreli ama düşük namlu çıkışı olan 75 mmlik top kullanıldı. Tankın küçük taretinin üzerinde yüksek namlu çıkışlı 37 mmlik top bulunuyordu. Bu iki toplu tank, dış görüntüsü ile Fransız Char B1, Sovyet T-35 ve İngiliz Churchill tankına benziyordu. Bu iki top tanka yeterli ateş gücü sağlıyordu. Mühimmat olarak personele karşı yüksek patlayıcılı ve tanksavar olarak ise zırh delici mermi atabiliyordu.

Önden görünüm, M3

İngilizler sipariş ettikleri tankların Amerika'da üretilmesi yerine tankları kendi fabrikalarında yapmak istiyorlardı. İngilizler uzun yapılı gövdeye takılan tareti beğenmiyordu. Sonuçta İngilizler yeni bir tareti olan "(General) Grant" tankını ürettiler. Serviste olan eski M3 tanklarına ise "General Lee" adını taktılar. Ama bu adlar sadece İngiliz ordusunda ve sömürgelerinde kullanıldı. Amerikalılar M3 Hafif Tank adını kullanmaya devam etti. Grant tankında bir kişilik fazla mürettabat bulunuyordu. Bu kişi radyo operatörlüğü yapıyordu. Yine de İngiliz ordusuna Afrika çöllerinde daha fazla ateş gücü desteği gerekiyordu.

M3'e ait şasesi ve yürüyen aksamı, Kanada üretimi Ram tankı içinde kullanıldı. Bu tankın kulesinde bir otomatik top vardı ve keşif aracı olarak kullanılmaktaydı.

M4 Sherman tanklarının servise girmesi ile M3 tankları cephe görevinden çekildi.

Görev Tarihi

Crew of M3 tank at Souk el Arba, Tunus, 23 November 1942.

M3 ilk olarak 1942 yılındaki [1]23 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. nde kullanıldı. 27 Mayıs 1942 tarihinde İngiliz Lee ve Grants tankları Erwin Rommel bağlı güçlere karşı Gazala Savaşı nda çarpıştılar. Bu tanklar Kuzey Afrika cephesi kapanana kadar görevde kaldı. M3 Lee tankı Amerikan 1nci Zırhı Tümeni tarafından da Kuzey Afrika cephesinde kullanıldı. Kuzey Afrika cephesi için bu araçlar mekanik,zırh ve silah baklımından kullanışlı idi. Özellikle Alman tank ve tanksavar silahlarına karşı iyi sınav verdiler. Perçinli zırh ufak tefek sorunlarda çıkarttı. Perçin yerine isabet eden mermi iki parça arasından geçerek tankın içine girebiliyordu. İleride zırh kaynak yapılarak bu sorun giderildi M4 Sherman tanklarının servise girmesi ile Mayıs 1943 ten itibaren bu model servisten çekildi.

1943 yılında Uzakdoğu Savaş Alanı nda Amerikan Ordusu Makin Atoll operasyonunda bu tankı kullandı. Avustralya birkaç yüz tane gönderilen tank hiçbir görevde kullanılmadı. İngiliz ordusu bu tankları ayrıca Cin-Burma-Hindistan bölgelerinde kendisinden daha güçsüz Japon tanklarına karşı kullandı.

1,300 adetin üzerinde dizel motorlu M3A3 ve M3A5 tankı Kızıl Ordu emrine 1942 ve 1943 yılları arasında verildi. Bütün hepsi Lee modelindeydi. Fakat bu tanklar Rus askerleri arasında hiç de sevilmedi. Bu tank için ‘’’7 kardeş için tabut’ yakıştırması yapıldı. Birkaç görevin ardından 1943 yılının ortalarında servisten kaldırıldı.

M3 tankları 1942 yılına kadar savaş alanlarında başarılar elde etti. Zırh ve ateş gücü bakımından karşılaştıkları birçok tankla eşit veya daha iyi yapısı vardı. Çünkü Alman tanklarında uzun menzilli ve ateş gücü yüksek toplar kullanılmıyordu. Ancak II. Dünya Savaşı sırasında tank teknolojisi çok hızlı ilerledi. 1943 yılını ortalarında 75 mm lik Alman Panther ve Panzer IV tanklarının servise girmesiyle bu üstünlükleri kayboldu. M4 Sherman tanklarının servise girmesi ile M3 tanklarının Avrupa serüveni sona erdi.

Modelleri

M31 TRV showing dummy hull gun
  • M3 (Lee I/Grant I).
    • Perçinli kulesi vardı. 4724 adet üretildi.
  • M3A1 (Lee II).
    • Dökme üst yapılı.300 adet üretildi
  • M3A2 (Lee III).
    • Kaynak kuleli Sadece 12 adet üretildi.
  • M3A3 (Lee IV/Lee V).
    • Kaynak kuleli, ikiz GM 6-71 dizel motorlu. 322 zdet üretildi.
  • M3A4 (Lee VI).
    • Gerilmiş perçinli gövde. Chrysler A-57 motor. Yan kapılar çıkartıldı. 109 adet üretildi.
  • M3A5 (Grant II) .
    • Perçinli gövde. İkiz GM 6-71 dizel motor. Lee taretli ve İngilizler bu tanka Grant II derdi. 591 adet üretildi.
  • M31 Tank Kurtarma Aracı (Grant ARV I).
    • M3 şaseli taklit taretli ve taklit 75 mm toplu . 30 tonluk vinç takıldı.
  • M31B1 Tank Kurtarma Aracı.
    • M3A3 şaseli
  • M31B2 Tank Kurtarma Aracı.
    • M3A5 şaseli
  • M7 Priest (Priest)
    • 105 mm M1/M2 obüs Üstyapısı tamamen açık.
    • Silahsız GA (gözlem aracı)
  • M12 Kundağı Motorlu Obüs
    • T-6 adıyla denendi. 155 mm obüs ve M3 şasesinden üretildi.
  • Yeramba Kundağı motorlu top.
    • Avustralya yapımı kundağı motorlu top. 1949 yılında M3A5 şasesi ile toplamda 13 araç üretildi. Kanada yapımı Sexton topuna benzer.

İngiliz Modelleri

A Grant Command variant used by General Montgomery housed at the Imperial War Museum in London
  • Grant Kurtarma Aracı
    • Grant I ve II tanklarının topları çıkartılarak kurtarıcı ve çekiçiye dönüştürüldü.
  • Grant Komuta Aracı
    • Grant aracına sahte taret ve top takıldı. Telsizli idi.
  • Grant Scorpion III
    • Grant Scorpion III mayın temizleme aparatı takıldı.1943 yılında Kuzey Afrika cephesinde kullanıldı.
  • Grant Scorpion IV
    • Grant Scorpion III modelinin motoru yenilenmiş modeli.
  • Grant CDL
    • "Canal Defence Light" (Türkçesi→Kanal Savunma Işığı); Grants üzerine yeni güçlü arama ışığı ve makineli tüfek takılı modeli. 355 adet Amerikalılar tarafından üretildi. Kısaca Shop Tractor T10 dendi..

Şasesinde kullanılan araçlar

Kullanan Ülkeler

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta M3 Lee ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">M4 Sherman</span> Amerikan orta sınıf tank

M4 Sherman, ABD yapımı II. Dünya Savaşı'nda ABD ordu ve deniz piyade kolordusunun temel tank sınıfı olan orta sınıf tanktır. Adını General William Tecumseh Sherman 'dan alır. Tankın asıl adı M4 General Sherman'dır ama M4 Sherman diye ünlenmiştir. M4'lerin 1943'e kadar Kanada'da üretilen çeşitlemeleri Grizzly adı ile anılmıştır. SSCB'deki takma adı ise Emça'dır. 50.000'e yakın M4 üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zırhlı personel taşıyıcı</span> Cepheye asker taşımak için kullanılan araç

Zırhlı personel taşıyıcı veya kısaca ZPT, piyadeleri cepheye taşımak için üretilen Zırhlı savaş aracıdır. Genellikle Makineli tüfek ile silahlandırılan araçlarda kimi zaman geri tepmesiz top, güdümlü tanksavar füzesi ya da havan topundan yararlanılmaktadır. Bu araçlar doğrudan cephe savaşları için tasarlanmayıp, taşıdıkları askerleri şarapnel ve düşman pusu ateşlerinden korumak içinde üretilmiştir. Yürüyen aksamlarında genellikle tekerlek ve palet kullanılmıştır. Örneğin Birleşik Devletler Ordusuna ait M113'de (palet), Birleşik Krallık Ordusuna ait FV 432'de (palet), Fransız VAB'da (tekerlek), Alman Ordusu GTK Boxerda (tekerlek) ve Sovyet BTR'de (tekerlek) kullanmaktadır. Bu araçlardan daha zırhlı olan Zırhlı Muharebe Araçları (ZMA) ise doğrudan cephede düşmanla çarpışmak için üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kundağı motorlu topçu sistemi</span> Başka bir aracın çekişine ihtiyaç duymadan kendi başına hareket edebilen toplara denir

Kundak Motorlu Topçu Sistemi (KMT) tekerlekli veya paletli bir şase üzerinde başka bir aracın çekme gücüne gereksinim duymadan manevra kabiliyeti olan topa denir. Bu terim hem kundağı motorlu obüsler hem de roket atan platformları kapsar. Bu araçları yüksek hareket kabiliyetine sahip genellikle paletli, üzerlerinde obüs, havan, roket veya güdümlü füze taşıyan araçlardır. Bu silahlar çatışma bölgesine uzun menzilli dolaylı ateş gücü sağlarlar.

<span class="mw-page-title-main">M2 (hafif tank)</span>

M2 Hafif Tankı Amerikan Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında Pasifik Cephesi'nde kullanılan bir tanktı.

Kundağı Motorlu Silah (KMS), herhangi bir tür tekerleği ya da paleti olan motorlu şase üzerine yerleştirilmiş obüs, tanksavar silahı ya da uçaksavar silahıdır. Çatışma esnasında başka bir aracın onu çekmesi yerine kendi motor gücü ile manevra yapabilirler. Kundağı motorlu silahlar çatışmalarda piyade veya zırhlı birliklere destek amacıyla üretilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">M40 (kundağı motorlu obüs)</span>

M40 155 mm Kundağı Motorlu Obüs Amerikan Ordusu'na ait kundağı motorlu obüs toplarından biridir. Yapımında daha geniş ve uzun imal edilen M4 Sherman tank şasesi, motor olarak Continental model motor ve HVSS model süspansiyonlar kullanılmıştır. Silah olarak 155 mm M2 topu ki bu top daha önce M12 Kundağı Motorlu Obüs aracında da kullanılmıştır. İlk prototipi T38 adıyla üretildi ancak Mart 1945 tarihinde M40 olarak değiştirildi.

<span class="mw-page-title-main">M8 (kundağı motorlu obüs)</span>

M8 75 mm kundağı motorlu obüs, Amerikan Ordusu'nun II. Dünya Savaşı sırasında kullandığı kendinden hareketli obüs toplarından biridir. M8 Scott adıyla da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">M12 (kundağı motorlu obüs)</span>

M12 155mm Kundağı Motorlu Obüs Amerikan Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan kendinden hareketli bir top türüydü. 1942 yılından 60 ve 1943 yılında 40 olmak üzere, toplamda 100 adet üretildi. Şase olarak M3 Lee tankı kullanıldı. Bu şase üzerine 155 mm M1917, M1917A1 ya da M1918 M1 topu yerleştirildi. Sürücü kısmı kapalı olmasına karşın diğer mürettebatın durduğu üst yapının arka kısmı ve üzeri açıktı. Aracın arkasında bir mahmuz vardı. Bu mahmuz topun geri tepmesini emmek amacıyla konulmuştu. Bu model ileride birçok kundağı motorlu obüse örnek olacaktı.

<span class="mw-page-title-main">Kliment Voroşilov (tank)</span> Sovyetler Birliği tarafından üretilen ağır sınıf topçu tankı

Kliment Voroşilov (KV) Sovyetler Birliği tarafından üretilen ve Kızıl Ordu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan ağır sınıf tank serisinin verilen genel isimdir. Adını Sovyet savunma bakanı ve politikacı Kliment Voroşilov'dan almıştır. Nazi Almanyası ordusu Wehrmacht'ın Sovyetleri işgali sırasında Alman zırhlı araçlarına rakip olabilecek tankların başında geliyordu.

<span class="mw-page-title-main">Crusader tankı</span> Birleşik Krallık ordusu tarafından II. Dünya Savaşında kullanılan kruvazör tank sınıfında bir zırhlı araç

Mk VI Kruvazör tankı, Crusader (A15), Birleşik Krallık ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan kruvazör tank sınıfında bir zırhlı savaş aracıydı. Özellikle Britanya ordusu tarafından Kuzey Afrika Cephesi'nde kullanılan en önemli zırhlı araçtı. Toplamda 5.300 adetten fazla üretildi.

<span class="mw-page-title-main">Matilda II (tank)</span> İngiliz ağır piyade tankı

Mk II Piyade Tankı, Matilda II (A12) Birleşik Krallık ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan piyade tank sınıfında zırhlı savaş aracıdır. Alışılmışın dışında Mk I Piyade Tankı(A11) tasarımı ile Matilda adını ortak kullanmıştır. Bu isim Ordanat General Hugh Elles tarafından tankın denemelerini sırasında aracın ördek gibi sallanarak ve paytak paytak hareket ettiğini söylemesi üzerine ünlü bir çizgi film kahramanı olan ördek 'Matilda'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sherman Firefly</span>

Sherman Firefly, Birleşik Krallık ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan Sherman tankı üzerine yerleştirilen,İngiliz yapımı çok güçlü 17 librelik tanksavar topuyla donatılmış bir zırhlı savaş aracıydı.

<span class="mw-page-title-main">Ram tankı</span> Kanada tasarımı hafif kruvazör tank

Ram Kanada tarafından tasarlanan ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan, temelinde ABD yapımı M3 Tankı kullanılan kruvazör tank sınıfında zırhlı savaş aracıydı.

<span class="mw-page-title-main">Sexton (topçu)</span>

Sexton, Birleşik Krallık ve Kanada tarafından üretilen ve II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan kundağı motorlu obüs sınıfında bir savaş aracıydı. Tasarımında Amerikalı yapımı tank gövdesi kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Valentine tankı</span> İngiliz piyade ve kruvazör tankı

Valentine Piyade Tankı Mk III Birleşik Krallık tarafından II. Dünya Savaşı sırasında en çok üretilen ve kullanılan tank sınıfında bir zırhlı savaş aracıdır. Maliyetinin çok düşük olması ve kullanımının kolay olmasından ötürü yüksek sayıda üretilen bir tank oldu.

<span class="mw-page-title-main">Cromwell tankı</span> İngiliz ağır kruvazör tankı

Cromwell Kruvazör Tank (A27M) Mk VIII, Birleşik Krallık Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan kruvazör tank sınıfında etkili bir zırhlı savaş aracıydı. Adını İngiliz İç Savaşı liderlerinden Oliver Cromwell'den almıştır. Tamamiyle İngiliz tophanelerinde üretilen, iki parçalı namlusu bulunan, yüksek hızlı ve makul bir zırha sahip bir tanktı. Savaşın sonlarına doğru diğer İngiliz tankları gibi yerini Amerikan yapımı M4 Shermanlarına bıraktı. Tasarımı ileride üretilecek olan heybetli A 34 Comet tankına kaynak olarak kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">M7 Priest</span> ABD ordusunun kullandığı kundağı motorlu obüs sınıfında bir zırhlı savaş aracı

M7 105 mm KMO Amerikan Ordusu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan kundağı motorlu obüs sınıfında bir zırhlı savaş aracıydı. Priest takma adını Birleşik Krallık servisinde almıştır. Bu süre zarfında İngilizler tarafından üretilen kundağı motorlu obüslerin tümüne dinle ilgili isimler verilmiştir. Bunlar Priest (Türkçe→Papaz), Bishop, Sexton (Türkçe→Zangoç) ve Abbot.

<span class="mw-page-title-main">M3 Stuart</span>

M3 Hafif Tank ABD tarafından üretilen ve müttefik ülkeleri olan Birleşik Krallık ve İngiliz Milletler Topluluğu tarafından II. Dünya Savaşı sırasında kullanılan hafif tank sınıfında zırhlı savaş aracıdır. Amerikan Ordusu tarafından Avrupa, Kuzey Afrika Cephesi ve Pasifik Cephesi'nde kullanılmıştır. General Stuart veya Stuart adını İngilizler vermiştir. Bu ad Amerikan İç Savaşı sırasında savaşan General J.E.B. Stuart'tan gelmektedir. Bu ad hem M3 hem de M5 Hafif Tank için kullanılmış, İngilizler gayriresmî olarak Honey adını da koymuştur. Amerikan Ordu kaynaklarında bu tanklara resmi olarak M3 Hafif Tank ve M5 Hafif Tank denilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">M3 Kundağı Motorlu Obüs</span> Tank imhacısı

M3 75 mm KMO ABD tarafından üretilen ve II. Dünya Savaşı sırasında hem tank imha edici hem de Kundağı Motorlu Obüs olarak kullanılan bir savaş aracıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.