M2 (İstanbul Metrosu)
M2 (Yenikapı – Hacıosman & Sanayi Mahallesi – Seyrantepe) Metro Hattı | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Genel bilgiler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Durum | İşletmede Yenikapı – Hacıosman Sanayi Mahallesi – Seyrantepe (Şube) Proje aşamasında Yenikapı – Sefaköy Hacıosman – Sarıyer Seyrantepe – Alibeyköy Cep Otogarı (Şube) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sahibi | İstanbul Büyükşehir Belediyesi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yer | İstanbul, Türkiye | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İlk - Son durak |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İstasyonlar | Ana Hat: 15 Şube Hattı: 2 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sefer sıklığı | Yenikapı – Hacıosman: 6 dakikada 1 sefer Sanayi Mahallesi – Seyrantepe (Mekik): 9 dakikada 1 sefer | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yolculuk süresi | 32 dakika[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Web sitesi | M2 Hattı Resmî Sitesi M2 Hattı Sefaköy Uzatması Proje Sayfası M2 Hattı Alibeyköy Uzatması Proje Sayfası | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hizmet | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Türü | Metro | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Sistem | İstanbul Metrosu | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Güzergah | M2, M2 Şube | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tren sayısı | 192[1] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İşletmeci(ler) | Metro İstanbul | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bakım tesisi | Seyrantepe[2] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Günlük yolcu sayısı | 285,000[3] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tarihçe | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Açılış | 16 Eylül 2000 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Teknik bilgiler | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hat uzunluğu | 23,49[1] km (14,60 mi) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Hat açıklığı | Standart (1435 mm) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Rota sayısı | 4 Yenikapı – Hacıosman Hacıosman – Yenikapı Sanayi Mahallesi – Seyrantepe Seyrantepe – Sanayi Mahallesi | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Çalışma Hızı | 80 km/sa (50 mph) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
M2 (Yenikapı – Hacıosman & Sanayi Mahallesi – Seyrantepe) Metro Hattı, İstanbul'da yer alan metro hatlarından birisidir. Hattın 16[note 1] istasyonu olup, Haliç Metro Köprüsü üzerinde yer alan Haliç Metro İstasyonu haricindeki 15 istasyon yer altında yer almaktadır. Hat, yaklaşık olarak 2,5 dakikada bir sıklıkla çalışır.
Planlanan istasyonlar da kullanıma girdiğinde ana hat Sefaköy'den Sarıyer'e batı-doğu-güney-kuzey doğrultusunda (ters "L" şeklinde), şube hattı ise Sanayi Mahallesi'den Alibeyköy Cep Otogarı'na doğu-batı doğrultusunda uzanacak ve toplamda 33 istasyona sahip olacaktır.[4]
İstasyon girişlerinin hava şartlarına uygunluk için yenilenme çalışmaları devam etmektedir.[5]
Tarihçe
M2 hattının inşasına yönelik ilk somut adım, Nurettin Sözen'in belediye başkanlığı görevini yürüttüğü 1990 yılında atılmıştır.[6] İlk etabı Taksim – 4. Levent arasında yer alan hattın Taksim – Şişli-Mecidiyeköy kesiminin yapım ihalesini 757.882.080.574 TL + KDV bedelle Garanti Koza/Enka/Doğuş ortak girişimi, Şişli – 4. Levent kesiminin yapım ihalesini ise 624.978.682.509 TL + KDV bedelle Tekfen İnşaat A.Ş. kazanmıştır. 11 Eylül 1992'de temeli atılan hattın 12 Haziran 1994'te Taksim – Şişli, 30 Nisan 1995'te ise Şişli – 4. Levent arası tünel inşa işlemleri tamamlanmıştır. Ardından elektromekanik işlere geçilmiş ve 20 Mart 1998'de ise tüm ray altı beton dökümleri yapılarak inşa çalışmaları tamamlanmıştır. Metro araçları 11 Ocak 1999'da raya indirilmiş, 25 Mart 1999'da ise hattaki ilk deneme sürüşleri başlatılmıştır. Yolculu ilk seferler ise 16 Eylül 2000'de beş istasyondan oluşan Taksim – Levent[7] arasında başlamış, 1,5 ay sonra da altıncı istasyon olan 4. Levent hizmete girmiştir.
Hattın ikinci etabı olan 4. Levent – Atatürk Oto Sanayi ve Taksim – Şişhane uzatmalarının yapımı için çıkılan ihaleyi 70.703.249,65 TL + KDV bedelle Garanti Koza ve Alsim-Alarko ortak girişimi kazanmıştır. 18 Ekim 2004'te başlayan inşa süreci 17 Ekim 2008'de tamamlanmış ve hat 31 Ocak 2009'da hizmete girmiştir. Ancak sinyalizasyon sistemi hazır olmadığı için hattın hizmete giren bu kısımları mekik olarak işletmeye alınmıştır. Daha sonra Alstom araçlarının yerini Hyundai Rotem araçları almış, sinyalizasyon sistemi tamamlanmış ve Taksim – Atatürk Oto Sanayi arasında kesintisiz işletmeye geçilmiştir. Ancak Taksim – Şişhane arasında Yenikapı etabı hizmete girene kadar mekik işletmeye devam edilmiştir.
Hat kuzey yönünde 2010'da Darüşşafaka'ya, 2011'de de Hacıosman'a uzatılmıştır. Güney yönündeki uzatma çalışmaları çerçevesinde 15 Şubat 2014'te Haliç Metro Köprüsü'nün tamamlanmasıyla birlikte hat, Yenikapı'ya kadar uzatılmıştır.[8] Yenikapı - Hacıosman arasında kesintisiz hizmet vermeye başlanan hatta 16 Mart 2014'te Vezneciler-İstanbul Üniversitesi istasyonu da hizmete girmiştir.[7][8]
Ayrıca ilk başta sadece hattın depo sahası ve kumanda merkezi olması planlanan Seyrantepe'de, hem bölgedeki polis lojmanlarına hem de Ali Sami Yen Spor Kompleksi'na hizmet vermesi için depo sahasının içinde bir istasyon inşa edilmiş ve Sanayi Mahallesi – Seyrantepe arasındaki şube hattı 2010'da hizmete girmiştir. 2022 yılında yapılan makas düzenlemesiyle maç günleri Yenikapı – Seyrantepe arasında aktarmasız sefer yapılabilmektedir.
2018 yılında hat için yeni araç alımı Hyundai Rotem'den yapılmıştır. Eski Alstom araçlarından 12'si, 4'lü vagonlarla işletilen 3 tren seti olarak M6 hattı'nda, 20'si ise 4'lü vagon olarak mevcut hatta -sadece ihtiyaç halinde- hizmet vermektedir.
Gelecekte ana hattın kuzeyde Sarıyer'e ve batıda Sefaköy'e, şube hattının ise batıda Alibeyköy Cep Otogarı'na uzatılması planlanmaktadır.[9] Hattın batıda TÜYAP'a uzatılmasına karar verilmişse de bu güzergâhın çok uzun olması sebebiyle oluşacak işletim zorluğu dolayısıyla bu fikirden vazgeçilmiş ve Sefaköy - TÜYAP arası M20 hattına devredilmiştir.
15 Ekim 2021 tarihinde metro araçlarında wi-fi hizmeti başlamıştır.[10]
İşletme bilgileri
- Sahibi: İstanbul Büyükşehir Belediyesi
- İşletici: Metro İstanbul
- Hat uzunluğu: 23,49 km
- Hat açıklığı: Standart (1435 mm)
- Sefer süresi: Ana hat 32 dk, Şube hattı 4 dk
- Sefer sıklığı: Ana hat 5 dk, Şube hattı 9 dk
- İstasyon sayısı: Ana hat 15 istasyon, Şube hattı 2 istasyon
- Elektriklendirme: Üçüncü ray
- Vagon sayısı: 192 Adet
- Araç dizilimi: 4
- Yolcu sayısı: Tek yönde 235.000 kişi
- Depo sahası/Kumanda Merkezi: Seyrantepe
- Tren setleri: Alstom: 32 vagon, Hyundai Rotem 2008: 92 vagon, Hyundai Rotem 2018: 68 vagon
Etaplar
Etap | Hat | İstasyon sayısı | Hat uzunluğu | Durum | Açılış tarihi |
---|---|---|---|---|---|
1 | Taksim-Levent | 5 | 6,0 km | aktif | 16 Eylül 2000 |
Levent-4. Levent | 1 | 1,4 km | 31 Ekim 2000 | ||
2 | 4. Levent-Atatürk Oto Sanayi | 3 | 5,3 km | 30 Ocak 2009 | |
Taksim-Şişhane | 1 | 1,1 km | |||
Atatürk Oto Sanayi- Darüşşafaka | 1 | 1,5 km | 2 Eylül 2010 | ||
Sanayi Mahallesi-Seyrantepe | 1 | 1,8 km | 11 Kasım 2010 | ||
Darüşşafaka-Hacıosman | 1 | 1,8 km | 9 Temmuz 2011 | ||
3 | Şişhane-Yenikapı | 3 | 4,6 km | 16 Mart 2014 | |
4 | Hacıosman-Sarıyer | 4 | 5,7 km | plan aşamasında | belirsiz |
Sefaköy-Yenikapı | 11 | 14,0 km | belirsiz | ||
Seyrantepe-Alibeyköy Cep Otogarı | 5 | belirsiz |
İstasyonlar
- Ana hat
Sıra | İstasyon | İlçe | Aktarma | Tür | Notlar |
---|---|---|---|---|---|
1 | Sefaköy | Küçükçekmece | (Sefaköy)・ (Sefaköy) | Yer altı | |
2 | Çobançeşme | Bahçelievler | (Çobançeşme) | Kuyumcukent・Türkiye İhracatçılar Meclisi・Bahçelievler Belediyesi Ek Hizmet Binası・İBB Katı Atık Tesisleri・İBB Yol Bakım 2. Bölge Müdürlüğü | |
3 | Zafer | ||||
4 | Siyavuşpaşa | ||||
5 | Adnan Kahveci | ||||
6 | İncirli | Bakırköy | (Bakırköy-İncirli)・ (İncirli)・ (İncirli) | Bakırköy Adalet Sarayı・Botanik Parkı --- İncirli Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 250 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır. | |
7 | Osmaniye | ||||
8 | Zeytinburnu Adliye | Zeytinburnu | Zeytinburnu Meydanı | ||
9 | Silivrikapı | Fatih | |||
10 | Kocamustafapaşa | İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi[11] | |||
↑↑ 2030'a Kadar İnşa Edilmesi Planlanan ↑↑ | |||||
11 | Yenikapı | Fatih | ・・・ (Yenikapı)・ (İDO Yenikapı) | Yer altı | Yenikapı Meydanı・Mimar Dr. Kadir Topbaş Gösteri ve Sanat Merkezi・Yenikapı İETT Peronları --- Aksaray Tramvay İstasyonu'na yaklaşık 750 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır. |
12 | Vezneciler-İstanbul Üniversitesi | (Laleli-İstanbul Üniversitesi) | İstanbul Üniversitesi Laleli ve Vezneciler Yerleşkeleri・Şehzadebaşı Camii・Süleymaniye Camii・Laleli Camii・Beyazıt Meydanı・Vefa・Vezneciler İETT Peronları | ||
Haliç Metro Köprüsü | |||||
13 | Haliç | (Küçükpazar) | Köprü | Atatürk (Unkapanı) Köprüsü・Haliç Metro Köprüsü・Sokullu Mehmet Paşa Camii | |
Haliç Metro Köprüsü | |||||
14 | Şişhane-Zemin İstanbul | Beyoğlu | (Beyoğlu)・ (Tünel) | Yer altı | İstiklal Caddesi・Zemin İstanbul・Galata・Galata Kulesi・Pera Palas・Pera Müzesi・Kasımpaşa |
15 | Taksim | ・ (Taksim) | Taksim Meydanı・Taksim Camii・Taksim Gezi Parkı・Atatürk Kültür Merkezi・İstiklal Caddesi・Taksim İETT Peronları --- Taşkışla Teleferik İstasyonu'na yaklaşık 1 km. yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı yoktur. | ||
16 | Osmanbey | Şişli | Askerî Müze・Pangaltı・Nişantaşı・Dolapdere・Bomonti・Kurtuluş・Feriköy・Halaskargazi --- Maçka Teleferik İstasyonu'na yaklaşık 1 km. yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı yoktur. | ||
17 | Şişli-Mecidiyeköy | (Mecidiyeköy)・ (Mecidiyeköy) | Cevahir AVM・Profilo AVM・Trump Towers・Şişli Camii・Mecidiyeköy Meydanı・Mecidiyeköy & Şişli İETT Peronları --- Mecidiyeköy Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 500 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır. | ||
18 | Gayrettepe | (Gayrettepe)・ (Zincirlikuyu) | Zorlu Center・Astoria AVM・Torun Tower・Tat Tower・Çiftçi Towers・Zincirlikuyu İETT Peronları --- Zincirlikuyu Metrobüs İstasyonu'na yaklaşık 500 metre yürüme mesafesi olup, istasyonlar arasında aktarma imkânı vardır. | ||
19 | Levent | Şişli & Beşiktaş | (Levent) | Metrocity・Kanyon・ÖzdilekPark・Barbaros Hayrettin Paşa Camii・Levent Camii・İş Kuleleri | |
20 | 4. Levent | Şişli & Kâğıthane | (4. Levent) | Istanbul Sapphire・Yeni Levent・QNB Finansbank Kristal Kule・Sabancı Center・Tekfen Tower・4. Levent Metro İETT Peronları | |
21 | Sanayi Mahallesi | Sarıyer | Peron değiştirerek Seyrantepe'ye ulaşmak mümkündür. | ||
22 | İTÜ-Ayazağa | (İTÜ) | İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Ayazağa Yerleşkesi・Maslak | ||
23 | Atatürk Oto Sanayi | Atatürk Oto Sanayi Sitesi・Maslak Kasrı | |||
24 | Darüşşafaka | Darüşşafaka・Ayhan Şahenk Spor Salonu・Atatürk Kent Ormanı (Güney girişi)・Acıbadem Maslak Hastanesi | |||
25 | Hacıosman | Atatürk Kent Ormanı (Kuzey girişi)・Tarabya・Hacıosman Metro İETT Peronları | |||
↓↓ 2030'a Kadar İnşa Edilmesi Planlanan ↓↓ | |||||
26 | Çayırbaşı | Sarıyer | Yer altı | ||
27 | Büyükdere | (ŞH Büyükdere) | Kara Mehmet Kedhuda Camii・Fuat Paşa Yalısı | ||
28 | Sarıyer | (ŞH Sarıyer) | Ali Kethüda Camii (Sarıyer) |
- Şube hattı
İlk inşaat sırasında Seyrantepe'de sadece depo ve işletme merkezi olması planlanırken sonrasında hem bölgeye hem de Ali Sami Yen Spor Kompleksi'na hizmet etmesi için istasyon biçiminde inşaatı yapılmıştır. İlk hizmete girdiğinde makas bölgesinin sınırlı olması sebebiyle sadece Sanayi Mahallesi'ne kadar işletme yapılabilmekteydi. Maç günlerinde Seyrantepe - Yenikapı arasında kesintisiz işletme yapılabilmesi için düzenlemelerin yapılması ile birlikte[12] sadece maç günleri Seyrantepe - Yenikapı arasında da kesintisiz seferler yapılmaya başlanmıştır.[13]
Sıra | İstasyon | İlçe | Aktarma | Tür | Notlar |
---|---|---|---|---|---|
1 | Sanayi Mahallesi | Sarıyer | Yer altı | Peron değiştirerek Yenikapı veya Hacıosman'a ulaşmak mümkündür. | |
2 | Seyrantepe | (Seyrantepe) | Ali Sami Yen Spor Kompleksi・Polis Lojmanları・Skyland İstanbul・Nurol Life --- ・Maç günleri bir peron Sanayi Mahallesi'ne diğer perondan da Yenikapı yönüne sefer yapılır. | ||
↓↓ 2030 sonrası hizmete girmesi planlanan ↓↓ | |||||
3 | Hamidiye | Kâğıthane | Yer altı | ||
4 | İSKİ Arıtma | İSKİ Merkez Binası・AKOM Merkez Binası | |||
5 | Çobançeşme | Eyüpsultan | |||
6 | Alibeyköy Cep Otogarı | (Alibeyköy Cep Otogarı) | Viyadük | Alibeyköy Cep Otogarı・5. Levent・Haliç Üniversitesi Alibeyköy Yerleşkesi |
İstasyon yapıları
- 15 adet yer altı istasyon: Yenikapı, Vezneciler-İstanbul Üniversitesi, Şişhane-Zemin İstanbul, Taksim, Osmanbey, Şişli-Mecidiyeköy, Gayrettepe, Levent, 4. Levent, Sanayi Mahallesi, Seyrantepe, İTÜ-Ayazağa, Atatürk Oto Sanayi, Darüşşafaka, Hacıosman
- 1 adet köprü istasyon: Haliç
M2 hattı yerin 15 ilâ 45 metre derinliğinde yer almaktadır. 16 istasyonunun hizmet verdiği hatta peron boyları 180 metredir. Hatta işleyen araçlar üçüncü raydan 750 voltluk doğru akım alarak çalışmaktadır. Elektrik kesintisi olasılığına karşı acil durumda kullanılmak üzere hazırda bekletilen ve 3 saat süresince elektrik sağlayabilecek dizel jeneratör üniteleri bulunmaktadır. Bunların da arıza yapması olasılığına önlem olarak ve istasyon içi aydınlatma sistemlerinin kesintiler sırasında sürdürülmesini sağlamak amacıyla da kesintisiz güç kaynakları kullanılmaktadır. Hatta kullanılan raylar, standart hat açıklığı (1435 mm) ölçüsündedir ve S49 kalite ray çeliğinden yapılmıştır. Araçların sarsıntıyı en az düzeyde hissettirmesi için raylar ve traversler elastik yataklar üstüne döşenmiştir. Ray altlarının düzgünleştirilmesi için, raylar altına 43.000 m³ beton dökülmüştür. Hat, 90 saniye sıklıkta bir araç kalkabilecek kapasitede tasarlanmıştır. Hatta günde tek yönde 225 sefer yapılmaktadır. Hatta kullanılan araçlar ise 3,05 metre genişliğinde, 21,6 metre uzunluğundadır. Taksim - 4. Levent arasında işleyen araçların içi turkuaz renk ağırlıkta tasarlanmıştır. Bunlar, dönemin değerleriyle 45.000.000 $'a Alstom firmasından satın alınmıştır. Hattın kaba inşaatının ve elektromekanik işlerinin bitirilmesinin ardından iç tasarımına geçilmiş ve bu kapsamda yalnızca Taksim - 4. Levent arasında 30.000 m² zemin graniti, 25.000 m² metal duvar kaplaması, 10.000 m² duvar seramiği ve mozaik ile 35.000 m² metal asma tavan kullanılmıştır. Her bir istasyonda farklı renk teması uygulamasına gidilmiş, tüm hatta 100.000 m² alan boyanarak 10.000 metre uzunluğunda drenaj borusu döşenmiştir.[7]
Mevcut Taksim – 4. Levent hattına, Şişhane – Taksim ve 4. Levent – Hacıosman uzatmaları da eklenince 92 araçlık bir ihale yapılmış ve ihaleyi 126.034.515 $'a Hyundai Rotem şirketi kazanmıştır. Vagonlarda vagonlar arası geçiş imkânı, otomatik sürüş bilgisayarı, elektronik yolcu bilgilendirme ve reklam panoları vardır.[14]
İstasyon özellikleri
İstasyonlar | İstasyon tipi (Turnike katı & teknik katlar) | Platform tipi | Yürüyen merdiven (Cadde seviyesi – Turnike katı) | Yürüyen merdiven (Tunike katı – Peron) | Asansör (Cadde seviyesi – Turnike katı) | Asansör (Tunike katı – Peron) | Yürüyen bant | Giriş/Çıkış sayısı | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Yenikapı | Aç-Kapa | 8 | 8 | 2 | 2 | 4 | |||
Vezneciler-İstanbul Üniversitesi | Aç-Kapa | Tünel | 11 | 8 | 8 | 2 | 2 | ||
Haliç | Köprü | 4 | 2 | 4 | |||||
Şişhane-Zemin İstanbul | Aç-Kapa | Tünel | 22 | 8 | 6 | 2 | 2 | 5 | |
Taksim | Aç-Kapa + Tünel | 22 | 8 | 4 | 2 | 6 | 3 | ||
Osmanbey | Aç-Kapa | 7 | 8 | 1 | 1 | 7 | |||
Şişli-Mecidiyeköy | 7 | 8 | 1 | 1 | 4 | ||||
Gayrettepe | Aç-Kapa | 10 | 4 | 3 | 1 | 2 | |||
Levent | 16 | 4 | 1 | 1 | 4 | ||||
4. Levent | Aç-Kapa | Tünel | 12 | 8 | 4 | 2 | 4 | ||
Sanayi Mahallesi | 6 | 20 | 1 | 3 | 2 | ||||
Seyrantepe | 7 | 7 | 3 | 2 | 3 | ||||
İTÜ-Ayazağa | 8 | 8 | 2 | 1 | 3 | ||||
Atatürk Oto Sanayi | 6 | 8 | 1 | 1 | 3 | ||||
Darüşşafaka | 10 | 16 | 3 | 1 | 6 | 3 | |||
Hacıosman | 16 | 16 | 4 | 1 | 3 | ||||
Toplam | 172 | 139 | 45 | 23 | 14 | 55 |
İstasyon uzaklıkları
İstasyonların platform ortası baz alınarak ölçüm yapılmıştır.
Sıra | İstasyon | İstasyonlar arası uzaklık | İlk istasyona olan uzaklık |
---|---|---|---|
1 | Yenikapı | 0+00 km | Başlangıç |
2 | Vezneciler-İstanbul Üniversitesi | 1+16 km | 1+16 km |
3 | Haliç | 1+33 km | 2+49 km |
4 | Şişhane-Zemin İstanbul | 0+82 km | 3+31 km |
5 | Taksim | 1+56 km | 4+87 km |
6 | Osmanbey | 1+65 km | 6+52 km |
7 | Şişli-Mecidiyeköy | 1+54 km | 8+06 km |
8 | Gayrettepe | 1+66 km | 9+72 km |
9 | Levent | 1+10 km | 10+82 km |
10 | 4. Levent | 1+51 km | 12+23 km |
11 | Sanayi Mahallesi | 0+94 km | 13+27 km |
12 | İTÜ-Ayazağa | 2+25 km | 15+52 km |
13 | Atatürk Oto Sanayi | 1+33 km | 16+85 km |
14 | Darüşşafaka | 1+27 km | 18+12 km |
15 | Hacıosman | 1+34 km | 19+46 km |
12 | Seyrantepe | 1+45 km | 14+72 km |
İstasyon aktarmaları
M2 hattı İstanbul'un önemli finans, eğlence, iş ve kültür merkezleri boyunca uzanmaktadır.
- Yenikapı Metro İstasyonu, Yenikapı Aktarma Merkezi içinde yer almakta ve doğu-batı doğrultusunda uzanmaktadır. İstasyon hattın diğer istasyonlarından farklı olarak 3 ray hattı ve 2 ada platform yapısı ile inşa edilmiştir. İstasyonun peron katından Marmaray Yenikapı Tren İstasyonu'na ve M1ᴀ&M1ʙ Yenikapı Metro İstasyonu'na aktarma imkânı vardır.
- Vezneciler-İstanbul Üniversitesi Metro İstasyonu, Süleymaniye Camii ve Şehzadebaşı Camii ile Büyük Reşit Paşa Caddesi'nin kesişiminde, Saraçhane, İstanbul Üniversitesi ve Beyazıt Meydanı'na yakın bir konumda yer almaktadır. İstasyon Mart 2014'te Yenikapı Metro İstasyonu'ndan bir ay sonra hizmete girmiştir. İstasyonun 16 Mart Şehitleri Caddesi ve İstanbul Üniversitesi olmak üzere 2 girişi bulunmaktadır. İstasyondan kısa bir yürüyüşle T1 Laleli-İstanbul Üniversitesi Tramvay İstasyonu'na aktarma imkânı vardır.
- Haliç Metro İstasyonu, Haliç üzerindeki Haliç Metro Köprüsü üzerinde yer almaktadır. Köprü Unkapanı, Atatürk (Unkapanı) Köprüsü, Sokullu Mehmet Paşa Camii ve Azapkapı arasında konumlanmıştır ve istasyona her iki yakadan da kolay ulaşılabilmesi için köprünün her iki yanında yaya yolları yer almaktadır. İstasyonun Unkapanı girişinden T5 Küçükpazar Tramvay İstasyonu'na aktarma imkânı vardır.
- Şişhane-Zemin İstanbul Metro İstasyonu, İstiklal Caddesi'nin Beyoğlu bitimi ile Şişhane semti arasında yer almaktadır. 2009 yılı başında hizmete girmiştir. Şişhane istasyonunda ve aynı tarihte hizmete giren diğer istasyonlarda ortak dekor kullanılmış ancak tema olarak renk yerine istasyonun çeşitli yerlerinde İstanbul ve tarihi ile ilgili resimler, boyamalar, kabartmalar ve tabelalar işlenmiştir. Şişhane istasyonunda İstiklal Caddesi, Vergi Dairesi, 6. Daire, Kasımpaşa ve Refik Saydam Caddesi olmak üzere 5 girişi vardır. İstasyondan T2 Tünel Tramvay İstasyonu'na ve Tünel (F2) Beyoğlu Füniküler İstasyonu'na aktarma imkânı vardır. İstasyon içerisinde Zemin İstanbul İnovasyon Merkezi bulunduğu için istasyon adına "Zemin İstanbul" ibaresi eklenmiştir.
- Taksim Metro İstasyonu, Taksim Meydanı'nın altında yer almaktadır. İç dekorasyonunda kırmızı tema kullanılan istasyonun Taksim Camii, İstiklal Caddesi, Atatürk Kültür Merkezi, Taksim Gezi Parkı ve Talimhane olmak üzere 5 girişi bulunmaktadır. -4. katta yer alan istasyondan, -2. kattaki F1 Taksim Füniküler İstasyonu'na ve zemindeki T2 Taksim Tramvay İstasyonu'na ve İETT'nin Taksim Otobüs Durakları'ndan kalkan otobüslere aktarma imkânı vardır.
- Osmanbey Metro İstasyonu, Halâskârgazi Caddesi'nin altında yer almaktadır. İç dekorasyonunda sarı tema kullanılan istasyonun tamamı Halaskârgazi Caddesi üzerinde yer alan Dolapdere ve (Pangaltı yönlü) Feriköy, Kurtuluş ve Bomonti olmak üzere 4 girişi bulunmaktadır.
- Şişli-Mecidiyeköy Metro İstasyonu, İstanbul'un en yoğun semtlerinden olan Şişli ve Mecidiyeköy arasında Eski Büyükdere Caddesi ve gayrimüslim mezarlığı altında yer almaktadır. İç dekorasyonunda gri tema kullanılan istasyonun Şişli Camii, Şişli, Kuştepe, Fulya, Mecidiyeköy, Ortaklar Caddesi, Trump Towers AVM ve Cevahir AVM olmak üzere 6 girişi bulunmaktadır. İstasyondan M7 Mecidiyeköy Metro İstasyonu'na ve Mecidiyeköy Metrobüs İstasyonu'na aktarma imkânı vardır. Ayrıca Şişli ve Mecidiyeköy'deki duraklarda İETT'nin Avrupa yakası içinde 48, Anadolu yakasına doğru çalışan 9 olmak üzere toplam 57 otobüs hattına aktarma yapılabilmektedir.
- Gayrettepe Metro İstasyonu, Büyükdere Caddesi altında yer alır. İstasyonun iç dekorasyonunda turkuaz renk teması kullanılmıştır. İstasyon ada platform olarak inşaat edilmiştir. Gayrettepe, Esentepe ve Astoria AVM olmak üzere iki girişi vardır. İstasyon kompleksinde ayrıca otopark da yer almaktadır. İstasyondan yapılan tünel ve girişlerle Zincirlikuyu Metrobüs İstasyonu'na aktarma mevcuttur. Ayrıca yapımı devam eden M11 (Gayrettepe - İstanbul Havalimanı - Halkalı) Metro Hattı'na aktarma yapılabilecektir. Bu sayede İstanbul Havalimanı'na hızlı ve konforlu erişim sağlanacak şekilde şehrin önemli toplu taşım aktarma merkezleri ve kent içi raylı sistem hatlarıyla entegrasyonu temin edilecektir.
- Levent Metro İstasyonu, Büyükdere Caddesi altında yer alır. İstasyonun iç dekorasyonunda koyu mavi renk teması kullanılmıştır. İstasyon ada platform olarak inşaat edilmiştir. Zincirlikuyu Mezarlığı, Levent Çarşı, Gültepe, Zincirlikuyu, Plazalar, Kanyon AVM, Özdilek AVM ve Metrocity AVM olmak üzere toplam 7 girişi vardır. Ayrıca istasyondan M6 (Levent - Boğaziçi Üniversitesi/Hisarüstü) Metro Hattı'na aktarma imkânı vardır.
- 4. Levent Metro İstasyonu, Büyükdere Caddesi altında yer alır. İstasyon iki ray hatlı olarak tasarlanmış ve inşa edilmiş olmasına karşın istasyonun kullanıma girdiği 2000 yılından, 2011 yılındaki Taksim - Hacıosman arasındaki kesintisiz seferlerin başlangıcına kadar sol platform kullanılmamaktaydı. 2011 yılında Taksim - Hacıosman arasında kesintisiz seferlerin başlamasıyla sol platform da hizmet vermeye başlamıştır. İstasyonun iç dekorasyonunda turuncu renk teması kullanılmıştır. 4. Levent, Çeliktepe, Yeni Levent, Emniyet Evleri ve Istanbul Sapphire olmak üzere 5 girişi vardır.
- Sanayi Mahallesi Metro İstasyonu, Büyükdere Caddesi altında yer alır. İstasyon 1 ada platform ile 1 kenar platform yapısı ile inşa edilmiştir. Ada platformundan ana hat, kenar platformdan ise Seyrantepe yönünde giden trenler kalkmaktadır. İki platform arası yürüyen merdiven ve asansörler ile birbirine bağlanır.
- Seyrantepe Metro İstasyonu, Seyrantepe'nin altında yer alır. M2 metro hattının Ali Sami Yen Spor Kompleksi ve Polis Lojmanları'na bağlantısını sağlar. İstasyondan stadyuma gidiş için yapılan tüneli kullanılarak F3 (Seyrantepe - Vadistanbul) Füniküler Hattı'na aktarma yapılabilir.
- İTÜ-Ayazağa Metro İstasyonu, Büyükdere Caddesi üzerinde İstanbul Teknik Üniversitesi yerleşkesi ile Maslak gökdelenlerinin arasında yer alır. Yürüyen merdiven ve engelli asansörüne sahiptir. Siyah ağırlıklı bir renk teması kullanılmıştır, duvarlarda İTÜ'nün arısı ve çeşitli bilimsel deneyleri gösteren resimler vardır.
- Atatürk Oto Sanayi Metro İstasyonu, Şubat 2009'da hizmete girmiştir. Atatürk Oto Sanayi Sitesi'nin altında yer alır.
- Darüşşafaka Metro İstasyonu, Eylül 2010'da hizmete girmiştir. Darüşşafaka Mahallesi'nin merkezinde yer alır.
- Hacıosman Metro İstasyonu, Mayıs 2011'de hizmete girmiştir. Yenikapı'dan gelen araçlar için son istasyondur. Ayrıca istasyon çıkışında bulunan İETT peronları ile şehrin kuzey tarafındaki bölgelere otobüs bağlantısı sağlanmaktadır.
İstasyonlardaki çiniler
İstanbul Metrosunun istasyonları, o istasyonun tarihi özelliklerine uygun olarak tasarlanmış İznik çinileri ile süslenmiştir. İstasyonlarda İznik çinilerini kullanma fikri metronun inşaatı sürerken İznik Vakfı tarafından İstanbul Belediyesine sunulmuş ve kabul edilmiştir.[15] İstasyonlardaki çini panolarda betimlenen konular şunlardır:
- Taksim Metro İstasyonu'nda “İstanbul'un Fethi’ni canlandıran panolar”, “Kadırgaların Geçişi minyatürü”
- Osmanbey Metro İstasyonu'nda, Osmanlı padişahlarının av sahası olduğu için “Av Sahneleri minyatürleri”
- Şişli-Mecidiyeköy Metro İstasyonu'nda Şişli ve Nişantaşı'nın geçmişte meyve bahçeleri ile kaplı olması nedeniyle “meyveli panolar”
- Levent Metro İstasyonu'nda “Osmanlı Levendleri”, “kalyonlar”, "Akdeniz’in Osmanlı dönemindeki haritası” ve “Pîrî Reis haritası”
- Gayrettepe istasyonu için “çintemani desenli panolar"
Güzergâh şeması
Yolcu sayıları
Metro İstanbul tarafından yayınlanan verilere göre 2023 yılında 158.990.555 yolcu taşınmıştır.[16]
Görseller
- Araç içi güncel güzergâh paneli
- Hacıosman Metro İstasyonu'nun girişi
- Hacıosman yönüne giden bir metro aracı Osmanbey Metro İstasyonu'nda yolcu alırken
- Şişhane Metro İstasyonu'na varan bir metro aracı
- Taksim Metro İstasyonu'na varan bir metro aracı
- Haliç İstasyonundan Görüntü
- 2017 Hyundai Rotem Osmanbey
Ayrıca bakınız
Notlar
- ^ Seyrantepe Metro İstasyonu şube hattında yer almaktadır.
Kaynakça
- ^ a b c Genel Tanıtım Kataloğu (PDF). Metro İstanbul. 2021. s. 21. 1 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Şubat 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ağustos 2015.
- ^ "İstanbul Raylı Sistemler 2029 Sonrası Vizyonu". 16 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2021.
- ^ MacBookator (19 Ekim 2023). "Taksim istasyonunun çıkışları, M4 Göztepe istasyonu gibi cam çatı içerecek şekilde yenileniyor". r/transitTurkey. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ BAYER, Yalçın. "Yalçın Bayer: Sözen'den metro öyküsü". Hürriyet. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mart 2023.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 26 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2009.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2014.
- ^ "2050 Metro İstanbul Vizyon Ağ Haritası". Metro İstanbul. 29 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2023.
- ^ "İBB Metrosuna İnternet Geldi". www.metro.istanbul. 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2023.
- ^ İstanbul'daki hastaneler listesi
- ^ "Galatasaray Spor Kulübü Başkanı Burak Elmas'tan Metro İstanbul'a ziyaret". 22 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2021.
- ^ "Metro İstanbul Tweeti". Twitter. 18 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2012.
- ^ "İstanbul Metrosunun Paha Biçilemeyen Çinileri, Seramik Türkiye Dergisi, Sayı 10, Temmuz-Ağustos 2005" (PDF). 5 Ocak 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2012.
- ^ Yolcu sayıları (PDF). Metro İstanbul. 2024. Erişim tarihi: 17 Mart 2024.[]
Dış bağlantılar
- Metro İstanbul resmî sitesi 24 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.