İçeriğe atla

M109 Grubu

M109 Grubu
Büyük Ayı Grupları'nı gösteren harita.
Kaynak: Richard Powell
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızBüyük Ayı
Sağ açıklık (α)11sa 55d [1][2]
Dik açıklık (δ)+51° 20′[1][2]
En parlak üyeMessier 109[1][2]
Galaksi sayısı41-58[1][2][3]
Katalog belirtmeleri
NGC 3992 Grubu, LGG 258,[1] NOGG H 547,[2] NOGG P1 588,[2] NOGG P2 597[2]

M109 Grubu, Büyük Ayı Grupları (ayrıca NGC 3992 Grubu olarak da bilinir) Başak kümesi'nin bir kenarında, uzayda 20 milyon ışıkyılı büyüklüğünde bir alana yayılan, büyük bir sarmal gökada çıkıntısıdır. Muhtemelen burada iki ana grup bulunmaktadır; Büyükayı Kuzey (NGC 3631, 3953 ve M109 çevresi) ve Büyükayı Güney (NGC 3726, 3938 ve 4051 çevresi).

Büyükayı Grupları, kuzey yarımkürede yer alan, diğerlerinden çok farklı bir gökadalar kuşağıdır. Başak Kümesi'nin sıkışık ortamından farklı olarak, buradaki önemli gökadaların çoğunluğu sarmal gökadalardır. Bu gökadalar kuşağı genellikle Büyükayı Kuzey ve Büyükayı Güney olmak üzere iki ayrı gruba ayrılır. Ancak ortada bu iki grubu birbirinden ayıran gerçek bir sınır yoktur ve her iki gruptaki gökadalar bizden aşağı yukarı aynı uzaklıktadırlar. Daha yakında bulunan Köpekler II Grubu da gökyüzünün bu bölgesindedir ve Büyükayı Güney Grubu'nun yanında bulunur.

Büyükayı kuzey grubu

Büyükayı kuzey grubunun haritası.

Oldukça keyfi bir sınır olan 50 derecenin kuzeyinde yer alır. Burada büyük eliptik (oval) gökadalar yoktur, büyük gökadaların çoğunluğu sarmaldır. NGC 3631, NGC 3953 ve NGC 4088, grubun en parlak sarmal gökadalarından üçüdür. M109, gruptaki en parlak gökadalardan biridir. Messier Kataloğu'nda gruptan 39 gökada yer alır ve bu gökada büyük bir ihtimalle katalogda Samanyolu'na en çok benzeyen gökadadır.

Büyükayı güney grubu

Büyükayı güney grubunun haritası.

50 derecenin güneyinde yer alır ve Büyükayı Kuzey Grubu'nda olduğu gibi, buradaki büyük gökadaların çoğu da sarmaldır. NGC 3675, NGC 3726 ve NGC 3938, grubun en parlak sarmal gökadalarından üçüdür. NGC 4051, gruptaki bir diğer sarmal gökadadır. NGC 4051, bir Seyfert gökadası olarak bilinmektedir ki bu da gökadanın, büyük bir ihtimalle çok büyük bir kara deliğe düşen maddelerin güç verdiği parlak, noktaya benzer bir çekirdeğe sahip olduğu anlamına gelmektedir.

Üyeler

Aşağıdaki tablo bu gruba üye olan gökadaların bir listesidir.

M109 Grubu üyeleri
Adı Tipi[4]S.A. (J2000)[4]D.A. (J2000)[4]Kırmızıya kayma (km/s)[4]Görünen parlaklık[4]
Messier 109SB(rs)bc 11sa 57d 36.0s+53° 22′ 28″ 1048 ± 1 10.6
NGC 3718SB(s)a pec 11sa 32d 34.9s+53° 04′ 05″ 993 ± 1 11.6
NGC 3726SAB(r)c 11sa 33d 21.2s+47° 01′ 45″ 866 ± 1 10.9
NGC 3729SB(r)a pec 11sa 33d 49.3s+53° 07′ 32″ 1060 ± 1 12.0
NGC 3769SB(r)b 11sa 37d 44.1s+47° 53′ 35″ 737 ± 2 12.5
NGC 3782SAB(s)cd 11sa 39d 20.7s+46° 30′ 48″ 739 ± 6 13.1
NGC 3870S0 11sa 45d 56.6s+50° 11′ 59″ 756 ± 7 13.4
NGC 3877Sc 11sa 46d 07.8s+47° 29′ 41″ 895 ± 4 12.1
NGC 3893SAB(rs)c 11sa 48d 38.2s+48° 42′ 39″ 967 ± 1 11.2
NGC 3913(R)SA(rs)d 11sa 50d 38.9s+55° 21′ 14″ 954 ± 4 13.2
NGC 3917SAcd 11sa 50d 45.5s+51° 49′ 27″ 965 ± 1 12.5
NGC 3922S0/a 11sa 51d 13.4s+50° 09′ 25″ 906 ± 7 13.4
NGC 3928SA(s)b 11sa 51d 47.6s+48° 40′ 59″ 988 ± 4 13.0
NGC 3949SA(s)bc 11sa 53d 41.4s+47° 51′ 32″ 800 ± 1 11.5
NGC 3953SB(r)bc 11sa 53d 48.9s+52° 19′ 36″ 1052 ± 2 10.8
NGC 3972SA(s)bc 11sa 55d 45.1s+55° 19′ 15″ 852 ± 1 13.1
NGC 3982SAB(r)b 11sa 56d 28.1s+55° 07′ 31″ 1109 ± 6 12.0
NGC 4010SB(s)d 11sa 58d 37.9s+47° 15′ 41″ 902 ± 1 13.2
NGC 4026S0 11sa 59d 25.2s+50° 57′ 42″ 930 ± 40 11.7
NGC 4085SAB(s)c 12sa 05d 22.7s+50° 21′ 10″ 746 ± 5 13.0
NGC 4088SAB(rs)bc 12sa 05d 34.2s+50° 32′ 21″ 757 ± 1 11.2
NGC 4100(R)SA(rs)bc 12sa 06d 08.1s+49° 34′ 59″ 1074 ± 1 11.9
NGC 4102SAB(s)b 12sa 06d 23.1s+52° 42′ 39″ 846 ± 2 12.0
NGC 4142SB(s)d 12sa 09d 30.2s+53° 06′ 18″ 1157 ± 7 13.9
NGC 4157SAB(s)b 12sa 11d 04.4s+50° 29′ 05″ 774 ± 2 12.2
UGC 6628 SAm 11sa 40d 06.7s+45° 56′ 34″ 841 ± 1 13.2
UGC 6667 Scd 11sa 42d 26.3s+51° 35′ 53″ 973 ± 1 14.2
UGC 6840 SB(rs)m 11sa 52d 07.0s+52° 06′ 29″ 1046 ± 5 14.3
UGC 6917 SBm 11sa 56d 28.8s+50° 25′ 42″ 911 ± 1 13.1
UGC 6923 Im 11sa 56d 49.4s+53° 09′ 37″ 1066 ± 2 15.1
UGC 6930 SAB(s)d 11sa 57d 17.3s+49° 16′ 59″ 777 ± 0 12.7
UGC 6983 SB(rs)cd 11sa 59d 09.3s+52° 42′ 27″ 1082 ± 1 13.1
UGC 7218 Im 12sa 12d 56.5s+52° 15′ 55″ 770 ± 7 14.8

Listede yer almayan ancak bazı kaynaklarda bir veya birkaçı belirtilen diğer olası üyeler: NGC 3631, NGC 3657, NGC 3773, NGC 3756, NGC 3850, NGC 3898, NGC 3990, NGC 3985, NGC 3990, NGC 3998, NGC 4217, NGC 4220, UGC 6773, UGC 6802, UGC 6816, UGC 6922 ve UGC 6969.

Kaynakça

  1. ^ a b c d e A. Garcia (1993). "General study of group membership. II - Determination of nearby groups". Astronomy and Astrophysics Supplement. Cilt 100. ss. 47-90. 13 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2020. 
  2. ^ a b c d e f g G. Giuricin, C. Marinoni, L. Ceriani, A. Pisani (2000). "Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups". Astrophysical Journal. Cilt 543. ss. 178-194. doi:10.1086/317070. 21 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2009. 
  3. ^ R. B. Tully (1988). Nearby Galaxies Catalog. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-35299-1. 
  4. ^ a b c d e "NASA/IPAC Extragalactic Database". Çeşitli gökadalar için sonuçlar. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2006. 

İlgili Araştırma Makaleleri

NGC 4631 Grubu Av Köpekleri ve Berenis'in Saçı takımyıldızlarında bulunan zayıf-tanımlı gökada kümesi. En parlak üyesi, Dünya'dan yan görünen sarmal gökada NGC 4631'dir.

<span class="mw-page-title-main">M101 Grubu</span> Büyük Ayı takımyıldızı yönünde bulunan oldukça gevşek bir gökada grubu

M101 Grubu Büyük Ayı takımyıldızı yönünde bulunan oldukça gevşek bir gökada grubudur. Grup, adını en parlak üyesi olan (M101) Fırıldak Gökadası'ndan almıştır. Grubun diğer üyelerinin çoğu Fırıldak Gökadası'nın uydusu durumundadır. M101 Grubu, pek çok diğer gökada grupları gibi Başak Süperkümesi içerisindedir.

<span class="mw-page-title-main">Irmak kümesi</span> Galaksi topluluğu

Irmak Kümesi, uzaklığı yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc)olan ve güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir gökada kümesidir. Ocak kümesi ile birlikte bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Üstkümesi" veya "Güney Üstkümesi" olarak adlandırılırlar. Bu küme, Ocak Kümesi'ne kıyasla, biraz gökadaların daha geniş bir alana yayılmış olmasından, biraz da kümenin daha uzak ve bu nedenle de Ocak Kümesi'nden daha sönük olmasından dolayı, daha az şaşırtıcıdır. Irmak Kümesi kabaca iki parçaya ayrılmıştır. Bunlar, NGC 1407 çevresindeki kuzey alt grubu ve NGC 1395 çevresindeki güney alt grubudur. Kümenin bilinen diğer adı Ocak II Kümesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">M94 Grubu</span> Av Köpekleri ve Berenisin Saçı takımyıldızları bölgesinde gökada grubu

M94 Grubu Av Köpekleri ve Berenis'in Saçı takımyıldızları bölgesinde yaklaşık 13 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan gevşek ve geniş bir gökada grubudur. Grup, Başak Süperkümesi içerisinde bulunan pek çok gökada kümesinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Köpekler II Grubu</span>

Köpekler II Grubu veya Av Köpekleri II Grubu, Av Köpekleri takımyıldızında Dünya'dan yaklaşık olarak 26 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. Grup, Yerel Süperküme içinde yer alır. Başlıca üyeleri büyük ihtimalle M106, NGC 4096 ve NGC 4490'dır. Bununla birlikte, gökyüzünün bu bölgesinde birçok başka gökada grubu bulunmakta ve tüm bu bölge Av Köpekleri Bulutu olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Büyükayı kümesi</span>

Büyükayı Kümesi, Başak Süperkümesi'nin içerisinde bulunan sarmal-zengin galaksi kümesidir.

<span class="mw-page-title-main">M83 Grubu</span> Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan bileşik gökadalar grubu

Erboğa A/M83 Grubu, Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan karmaşık bir gökada grubudur. Grup, büyük olasılıkla iki alt gruptan oluşur. Erboğa A Grubu, yaklaşık olarak 11,9 MIy uzaklıktaki yakın bir radyo gökada olan Erboğa A merkezinin etrafındadır. M83 Grubu, yaklaşık olarak 14,9 MIy uzaklıkta ve karşıdan görünen bir sarmal gökada olan Messier 83 merkezi etrafındadır.

<span class="mw-page-title-main">Başak II Grupları</span> gökada kümeleri dizisi

Başak II Grupları, Başak kümesi'nin güney kenarında bulunan gökadalar grubundan güneye doğru inen ince uzun bir gökada grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Aslan II Grupları</span> gökada kümeleri dizisi

Aslan II Grupları, Başak kümesi'nin sağ tarafında 30 milyon ışık yıllık bir alana yayılmış gökadalar grubudur. Grup, Başak Süperkümesi'nde önemli bir gökada kümesidir. Aslan II Grupları, kendisi de bu bölgede bulunan ve bize daha yakın olan Aslan I Grubu'nun arkasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Başak III Grupları</span> çok belirgin bir gökadalar çizgisi oluşturan gökada grupları

Başak III Grupları, Başak kümesi'nin sol tarafında çok belirgin bir gökada grupları çizgisi oluşturan gökada grupları. Başak Kümesi'nin yerçekimsel gücü, bu gruplar topluluğunu uzayda 40 milyon ışık yıllık bir alana yayılan uzun bir gökadalar zinciri haline getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3949</span> galaksi

NGC 3949, Büyük Ayı takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 50 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuksuz sarmal gökada. William Herschel tarafından 5 Şubat 1788 tarihinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3953</span> galaksi

NGC 3953, Büyük Ayı takımyıldızı yönünde bulunan bir çubuklu sarmal gökada. William Herschel tarafından 1788 yılında keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3982</span> galaksi

NGC 3982, Büyük Ayı takımyıldızı yönünde yaklaşık 68 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökada. William Herschel tarafından 14 Nisan 1789 tarihinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Messier 109</span> galaksi

Messier 109, Büyük Ayı takımyıldızı yönünde yaklaşık 83,5 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. M109, Phekda yıldızının güneydoğusunda gözlemlenebilir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4051</span>

NGC 4051, Büyük Ayı takımyıldızı yönünde bulunan bir çubuklu sarmal gökada. William Herschel tarafından 6 Şubat 1788 tarihinde keşfedilmiştir. Merkezi içerisinde süper büyük kütleli bir kara delik bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4088</span>

NGC 4088 Büyük Ayı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 42,4 MIy (13 Mpc)uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 9 Mart 1788 tarihinde keşfedilmiştir. Gökada, NGC 4085 ile fiziksel olarak bir çift oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">M74 Grubu</span>

M74 Grubu Balıklar takımyıldızı yönünde bulunan küçük bir gökada kümesidir. Sarmal gökada Messier 74, grubun en parlak üyesidir. Diğer üyeler ise tuhaf sarmal gökada NGC 660 ile bazı küçük düzensiz gökadalardır. M74 Grubu, Başak Süperkümesi içinde yer alan birçok gökada grubundan birisidir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3938</span>

NGC 3938 Büyük Ayı takımyıldızı yönünde bulunan bir sarmal gökada. William Herschel tarafından 6 Şubat 1788 tarihinde keşfedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 5566 Grubu</span>

NGC 5566 Grubu, Başak III Grupları içerisinde Başak kümesi'nin bir parçası olan gökada grubudur. Başak takımyıldızında yaklaşık olarak 79,58 MIy (24,4 Mpc) uzaklıkta yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Saç I Grubu</span> Berenisin Saçı takımyıldızındaki gökada grubu

Saç I Grubu, Berenis'in Saçı takımyıldızında yaklaşık olarak 14,5 Mpc (47,3 Mly) uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. Sarmal gökadalar açısından zengin olmakla birlikte az sayıda eliptik ve merceksi gökada içeren grubun en parlak üyesi NGC 4725'tir. Saç I, daha uzakta bulunan Saç ve Aslan kümelerinin önünde yer alır ve Başak Süperkümesi'ne dahildir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.