Mızrap ya da tezene, telli çalgıları çalmaya yarayan, kemik, maden, plastik veya özellikle kiraz ağacından yapılan alettir. Mızrap genelde diğer bir telli enstrüman olan ud çalmada kullanılır. Uzun, elastik olan mızrabın, kartal tüyü gibi, plastikten daha kıymetli olan materyallerden yapılanları da mevcuttur.
Bağlama ya da saz, Türk halk müziğinde yaygın olarak kullanılan telli tezeneli bir çalgı türüdür. Tezene denilen kiraz ağacı kabuğundan yapılmış bir mızrapla tellere vurularak çalınır. Tekne bir kütükten oyulmuştur ve armut biçimindedir.
Pena, gitar veya mandolin gibi telli çalgıları çalmaya yarayan çoğunlukla fildişi, mika, kemik, boynuz ya da plastik gibi malzemelerden yapılan çalma aracı, çalgıç. Dünyanın çeşitli bölgelerinde taş, pirinç ve hatta bağa penalara rastlamak mümkündür.
Ut ya da Ud, telli bir müzik aleti. Kelimenin aslı Arapçada sarısabır veya ödağacı anlamındaki el-oud dan gelir. Baştaki el- sözcüğünün, bazı dillerde olup bazılarında olmayan harf-i tarif olduğunu bilen Türkler bu edatı atmış, geriye kalan oud kelimesini de - gırtlak yapıları ayna uygun olmadığı için - "ut" şekline sokmuşlardır. Dillerinde tanım edatı olan batılılar, 11-13. yüzyıllar arasındaki Haçlı Seferleri sırasında tanıyıp Avrupa'ya götürdükleri bu saza, fr:luth, en:lute, de:Laute, it:liuto, Alaut (İsp.)Laúd, Luit (Dat.) gibi hep L ile başlayan isimler vermişlerdir. Hatta saz yapıcılığı anlamında kullanılan lütiye kelimesi de yine lütfen yapılmadır.
Tambur, Türk müziğinde yaygın olarak kullanılan telli bir sazdır.
Cümbüş, Zeynel Abidin Cümbüş tarafından 20. yüzyıl başlarında geliştirilmiş olan telli bir müzik aletidir. Sap kısmı gövde ile bağlandığı noktadan ayrılabilmektedir. Bu şekilde yalnız telleri değiştirilerek mandolin, gitar gibi birçok enstrümana çevrilebilir. Genel yapısı banjoya ve uda benzer. Gövdesinin bazı kısımları alüminyumdan yapılır. Göğüs tahtası deriden bir sazla kaplıdır. Diğer telli sazlar gibi mızrapla çalınır.
Cura, Yörük halk çalgılarından biridir. Akdeniz ozanları tarafından çoklukla kullanılan bu çalgının uzunluğu 55–60 cm kadardır ve bağlama ailesinin en küçük çalgısıdır. Cura genellikle altı, beş, dört ya da üç tellidir. İki telli curalar da vardır. Bu curaların alt teli "la", üst teli "re" sesine ayarlanmıştır. Curaların tekne derinlikleri ile göğüs genişlikleri 15 cm dolayındadır. Sap uzunlukları ise 40 cm kadardır. Sapın ucundaki burgu denen anahtarlarla çalgı akort edilir. Dört telli curalarda üstteki tel ahenk telidir. Öbür teller bu ahenk telinin sesine ayarlanır. Sapları kısa olduğu için curalarda az sayıda perde bulunur.
Şelpe elle vurma, şaklatma.
Bağlama ailesi, Türk halk müziğinin mızraplı çalgılarından oluşur. Bağlama, cura, divan sazı, bozuk, çöğür, iki telli, tanbura ve meydan sazı, bağlama ailesinin başlıca çalgılarıdır.
Buzuki (bouziki) çağdaş Yunan müziğinin belli başlı çalgılarındandır. Gitar ve bağlamanın karışımıdır. Bu yüzden çok dengeli bir enstrüman değildir. Gitar ve bağlama karışımı klavyeye, bağlamanın tellerine ve gitarın perde düzenine sahiptir. İsmini sazdan bozularak yeni bir çalgı oluşturulduğu için bozuk dendiği, bozuk kelimesinin yerini zamanla Yunanca telaffuzla birlikte bouziki adını aldığı söylenir. Diğer bir görüş de ismini Türkçe bozuk sazdan türemiş olduğu, bir saz çalma şekli olan bozuk düzenden geldiğidir. Buzuki, yumurta biçimli gövdesi ve uzun sapıyla bağlama, kopuz ve udla aynı aileden gelmektedir. Rebetika müzik kültürünün etkin müzik aletidir. Buzukiye İrlanda folklorunda da rastlanır. Gövdesinin ön kısmı genelde sedef kakmalar ile süslenmiş olan buzuki, mızrap veya pena ile çalınır.
Üç telli, üç sırada birer teli bulunan, Teke Yöresi'ne ait bir cura çeşidi. Asıl adı üç telli bağlama olan çalgının kısa adı üç telli olup yörede de bu adla bilinmesine karşın bazen yanlış olarak kopuz adı da verilmektedir. Boyu 55–60 cm kadardır. 12–14 perdelidir.
Kadı Fuat Efendi, Tanbur virtüözü ve bestekâr. Refik Fersan ile birlikte Tanburi Cemil Bey'in en önde gelen iki öğrencisinden biridir. 1890'da İstanbul'da doğdu. Ortaöğreniminden sonra medresede okuyup ilmiye sınıfına ayrıldı. Şeyhülislamlıkta görev yaptığı için 'Kadı Fuat Efendi' olarak tanındı. Tanbur, klasik kemençe ve lavta çalmasını Cemil Bey'den öğrendi ve ona yakın bir virtüöziteye erişti. Cemil Bey'in oğlu Mesut Cemil birkaç kemençe dersi dışında sağlığında babasından ders almamıştı. Cemil Beyin ölümünden sonra Mesut'u yetiştiren ve babasının mızrabın kalın ucunu kullandığı tanbur tekniğini ona aktaran Fuat Efendi'dir. Yakalandığı verem hastalığından kurtulamayarak 1920 yılında öldü. Vasiyeti üzere Merkezefendi Mezarlığı'na, üstadı Cemil Bey'in kabrine defnedildi. Hicazkâr sirtosu meşhurdur.
Şamisen ya da sangen, baçi adı verilen bir mızrap ile çalınan üç telli bir Japon çalgısıdır. 16. yüzyılda güney Japonya'da doğmuştur. Şamisenler çeşitli biçimlerde üretilirler ve genelde teatral çalışmalarda kullanılırlar.
Lâvta, mızrapla çalınan, gövdesi uttan küçük bir Batı müziği ve Türk müziği çalgısı.
Teke Yarımadası, Türkiye'nin güney batısında Antalya Körfezi ile Fethiye Körfezi arasında Akdeniz'e doğru uzanan yarımadadır. Göller Bölgesi'yle kuzeyden sınırlanır. Eski çağlarda Likya olarak bilinirdi. İsmi 14. yüzyıl başından 15. yüzyıl ortalarına kadar bölgeye hakim olmuş Tekeoğulları Beyliğinden gelmektedir. Teke Yöresi olarak da bilinmektedir. Bitki örtüsü makidir.
Oğur sazı, Erkan Oğur tarafından geliştirilmiş altı telli bir çalgıdır. Bağlama formuna sahip olan çalgıda, standart bağlamadan farklı olarak teller tek tek ve gitardaki gibi yerleştirilmiştir.
Telli çalgılar, titreşen teller aracılığı ile ses üreten müzik aletleridir. Üç ana grup altında incelenebilir:
Dranyen olarak da bilinen dramyin geleneksel bir Himalaya halk müziği ududur. Yedi telli olan çalgı, Drukpa Budist kültürünün tamamlayıcısı olarak görülmekte ve Bhutan,Tibet, Sikkim ve Batı Bengal kaynaklı şarkıları çalmak için kullanılmaktadır. Vajrayana Budizmi ve Tibet Budizmi'nin dini bayramlarında sıkça kullanılan dramyin, parmakla tıngırdatarak çalınır.
Santur,, Irak, İran ve Hindistan kökenli bir çalgıdır.
Divane, aşağıdaki anlamlara gelebilir:
Dulcimer, zitherin bir türü olan telli çalgı. Kendi içerisinde şu alt türlere ayrılmaktadır: