İçeriğe atla

Mısır ekmeği

Mısır Ekmeği
Ülke(ler)Türkiye
BölgesiKaradeniz Bölgesi
TürüEkmek
Servis şekliSıcak / Soğuk
Ana malzemelerMısır Unu, Un, Kabartma Tozu, Şeker, Tuz, Sıvı Yağ, Süt

Mısır ekmeği, mısır unu ile yapılan bir ekmek çeşididir. Mısır unu içerisine tuz, süt ve az miktarda şeker eklenerek mayalandıktan sonra ya fırında ya da kızartma olarak pişirilir. Kimyon ve pul biber gibi baharatlar ise isteğe bağlı eklenebilir.

Karadeniz mutfağının geleneksel bir ürünü olan mısır ekmeği genellikle; çorba, balık, salata veya yoğurt ile birlikte tüketilir.

Cadi

Gürcistan'da ve Türkiye'de yaşayan Gürcülerin geleneksel tarzda yaptıkları mısır ekmeğine ise mçadi (მჭადი) denir. Mçadi Türkiye'de konuşulan Gürcücede "cadi" biçimine dönüşmüştür.

Tarihçe

Ekmek, insanlık tarihinin bilinen en eski besin kaynağıdır. Ekmeğin ilk ortaya çıkış biçimini anlatan hikâyelere göre, insanoğlu buğday kırmasını su ile ıslatıp kendi haline bırakıp bekletmişler. Bekledikten sonra gözenekler oluştuğu görülmüş ve bu besin kaynağını sıcak taşlar üzerinde pişirmişler. Ortaya çıkan bu besin kaynağı insanlar tarafından çabucak kabul görmüş ve avlanarak buldukları yiyeceklere alternatif bir besin olarak benimsemişlerdir. Yapılan araştırmalara göre; günümüze yakın ve benzerlik gösteren ilk ekmek, buğday ve arpa ile ortaya çıkmıştır. Ateşin kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte ekmekte farklılık arayışlarına girilmiştir. İlerleyen zamanlarda un çeşitliliğinin artması ile, farklı ekmek türlerinin ortaya çıkmasına olanak sağlanmıştır. Farklı ürünlerden un üretimi, ekmek çeşitliliğini artırmıştır. Bu ürünlerden biri de mısırdır ve mısırın dövülerek öğütülmesiyle Mısır unu elde edilmiştir. İlk mısır ekmekleri, bugünküne çok benzer bir yöntemle yapılırdı. Ezilen mısırlar biraz su ve biraz tuz ile karıştırılarak pişirilir, tandır ekmeğine çok benzer mısırlı bir ekmek ortaya çıkarılmıştır.[1]

Mısır, Amerika kökenli bir tahıl olup Avrupa kıtasına ancak 16. yüzyılda ulaşmıştır. Tüketimi dünyada yaygınlaşmasıyla birlikte Türkiye'de tarımı yapılmaya başlanmıştır. Mısır, Türkiye'de Akdeniz ve Karadeniz Bölgesi'nde yetişse de mısırın un olarak tüketimi Karadeniz Bölgesi'nde daha yaygındır. Doğal olarak mısır ekmeğini en çok tüketen bölge de burasıdır. Karadeniz yöresinin vazgeçilmez lezzetinden biri olan mısır ekmeği, belki eski sıklığında değil ama günümüzde hala yapılmaktadır.[2]

Coğrafi Faktörlerin Etkisi

Karadeniz Bölgesi'nin doğu kıyılarında yaz döneminin yağışlı geçmesi burada buğday tarımının yapılmasını engellemiştir. Bu nedenle bu yörede, buğdayın yerini olgunlaşma döneminde dahi su isteyen ve yağıştan olumsuz etkilenmeyen mısır almıştır. Mısır ekmeği, genellikle tepsi içerisinde fırında pişirilmektedir. Karadeniz Bölgesi'nin kırsal kesimlerinde mısır ekmeği, hem ısınmak hem de pişirme işlemlerinde kullanılan mutfak sobası kuzinelerin tepsileri içerisinde pişirilmektedir. Akdeniz Bölgesi'nde konar-göçer kültürünün etkisi ile mısır ekmeği bazlama şeklinde sac üzerinde pişirilmektedir.[3]

Malzemeler

  • 500 gr mısır unu
  • 2 yemek kaşığı un
  • 2 paket kabartma tozu
  • 2 yemek kaşığı toz şeker
  • 1 tatlı kaşığı tuz
  • 1 su bardağı su
  • 1 su bardağı süt
  • 1 çay bardağı sıvı yağ

Hazırlanışı

Hazırlanışını gösteren bir video.

Geniş ve derin bir kaba 500gr mısır unu konur. Yarım kilo mısır unu (200 ml lik su bardağı ölçüsü ile) tam 5 su bardağına denk gelir. Mısır ununun orta kısmını havuz şeklinde açılır. Orta kısmına 2 yemek kaşığı un, 2 yemek kaşığı toz şeker ve 1 tatlı kaşığı tuz eklenir. Ardından orta kısma 1 çay bardağı sıvı yağ dökülür. 1 su bardağı ılık süt eklenir. 2 paket kabartma tozu da koyup, tüm harç el ile güzelce karıştırılır. Son olarak mısır unlu harcın üzerine 1 su bardağı ılık su azar azar dökülüp, el ile yoğurulur. Mısır ekmeğinin hamurunun kıvamı kek hamurundan koyu, kurabiye hamurundan cıvık olmalıdır. Hamur avuç içine alınıp sıkıldığında akıp, kayıyorsa olmuştur. Eğer hamurun kıvamı yeterince cıvık olmadıysa yarım su bardağı kadar ılık su azar azar dökülüp kıvam yakalanmaya çalışılır. İstenilen kıvama gelen mısır ekmeği hamurunun üzeri örtülüp 15-20 dakika kadar dinlenmeye bırakılır.[4]

Çeşitleri

Mısır ekmeği genel olarak sade bir şekilde hazırlanıp tüketilse de farklı malzemeler eklenerek yapılan çeşitleri de mevcuttur. Hamsili mısır ekmeği ve otlu mısır ekmeği bilinen diğer mısır ekmeği çeşitlerindendir.

  • Hamsili Mısır Ekmeği: Hamsiler iyice yıkanıp gövde kılçıkları ayıklandıktan sonra küçük küçük doğranmış taze soğanlar, nane ve ince kıyılmış pazılar mısır ununun içine karıştırılır. Hamsilerin de eklediği bu karışım, sıcak suyla yoğurulup orta boy bir tepsiye yayılır ve fırına yerleştirilir. 35-40 dakika pişirildikten sonra fırından çıkartılır ve servise hazır olur.[5]
  • Otlu Mısır Ekmeği: Mısır unuyla birlikte pırasa, pazı yaprağı, maydanoz, yeşil soğan ve nanenin yoğrulmasıyla elde edilen özel bir hamurdan yapılır.[5]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Oksak, Basak. "Karadeniz'den İtalya'ya mısır ekmeği – Gastrofest". 29 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  2. ^ "Mısır Ekmeğinin Geçmişi Hakkında Bilmedikleriniz -". 18 Mart 2018. 5 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  3. ^ LEVENT, Sibel ÜST ERDEM & Ramazan BÖLÜK-Mehmet Burak ÇAKIN-Sema. "Journal of Turkish Studies". turkishstudies.net. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  4. ^ "Karadeniz mutfağının lezzetli eşlikçisi mısır ekmeği nasıl yapılır?". NTV. 12 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 
  5. ^ a b "KARADENİZ YÖRESİNDE MISIR KÜLTÜRÜ: FOLKLORIK BIR YAKLASIM / CORN CULTURE IN BLACK-SEA REGION: A FOLKLORIC APPROACH". journaldatabase.info. 17 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ekmek</span> Geleneksel ve temel yiyecek

Ekmek, çeşitli tahıl unundan yapılmış hamurun ateşte, sac üzerinde, tandırda, fırında veya tepside pişirilmesiyle hazırlanan temel gıda. Tek başına tüketilebildiği gibi, yemeğin yanında veya yemeklere ya da yağlara banarak da tüketilebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tarhana çorbası</span>

Tarhana çorbası, Anadolu, Balkanlar ve Orta Asya gibi geniş bir coğrafyada çeşitli yapım şekilleriyle görülen çorba çeşididir. Önemli bölümü yoğurttan oluşan Tarhana çorbası besleyici olduğu kadar kuru toz şeklinde olduğu için uzun süre saklanabilir.Mecmuâ-i Fevâid, Ali Eşref Dede'nin Yemek Risalesi, Melceü’t-Tabbâhînde tarifi verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kuymak</span> Karadeniz mutfağına özgü mısırunu-peynir yemeği

Kuymak, Samsun'dan Ardahan'a yani Ordu, Giresun, Gümüşhane, Trabzon, Rize, Bayburt, Artvin, Çorum, Sivas, Tokat, Amasya ve Erzurum'un Oltu, İspir ve Tortum ilçelerinde yaygın olan, Karadeniz Bölgesi'ne ait bir yemek. Gürcistan, Dağıstan, Azerbaycan ve Kafkasya'nın bazı bölgelerinde de çok popülerdir. Mısır unu, tereyağı ve genellikle minci adı verilen tuzlu çökelek kullanılarak yapılan mısır lapasının adıdır.

Kavut, kavrulmuş ve dövülmüş tahıl ununun şeker ya da tatlı yemişle karışımı şeklinde yapılan helva benzeri tatlı. Doğu Anadolu Bölgesi'nde özellikle Van'da. ve Iğdır'da. yaygın olarak yapılır. Doğu Karadeniz'de orta Trabzon'dan itibaren sahil kesiminde ve yüksek kesimde, aynı zamanda Doğu Karadeniz bölgesi dağlarının güney eteklerindeki şehirlerde ve Kuzey Doğu Anadolu bölgesinde yöresel tatlılardan biri olarak kabul edilir.

Balıkesir mutfağı, Balıkesir ve çevresine ait yemek kültürü.

<span class="mw-page-title-main">Şekerpare</span> Türk mutfağından şerbetli hamur tatlısı

Şekerpare, Türk mutfağından şerbetli ve hamurlu bir tatlı. Osmanlı mutfağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Mercimekli bükme</span> Türk mutfağından börek benzeri bir yemek

Mercimekli bükme, Türk mutfağından Afyonkarahisar kaynaklı bir hamur işi.

Hibeş. Antalya'ya özgü, tahin, limon, sarımsak ve kimyon ile yapılan bir meze.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz pidesi</span> pide hamuru ile fırında yapılan ve genellikle Karadeniz Bölgesine atfedilen yemek

Karadeniz pidesi veya Karadeniz içli pidesi Karadeniz illerinde çok tüketilen pide türü.

Hamsili Börek, Türk mutfağına özgü bir börek çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">Kol böreği</span> Börek çeşidi

Kol böreği, Türk mutfağına özgü bir tepsi böreği çeşididir. Peynirli, kıymalı, ıspanaklı, patatesli çeşitleri vardır. Hazır yufka kullanıldığı gibi, elle açılan yufka da kullanılır. Bosna-Hersek'in milli yemeklerindendir. Kırım'da kıymalı yapılan çeşidine sarburma denir. "Sarmak" ve "burmak" kelimelerinin birleşmesi ile oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Un</span> öğütülmüş tahıl

Un, tahılların öğütülmesiyle elde edilen ince toza verilen addır. Başta ekmek ve hamur işleri olmak üzere pek çok gıdanın temel bileşenidir. Genellikle buğdaydan elde edilen toza sadece un denir. Arpa, yulaf, çavdar, mısır, nohut gibi bitkilerden elde edilen un ise, yaygın olarak o tahılın adıyla birlikte mısır unu, arpa unu biçiminde adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Nohut ekmeği</span>

Nohut Ekmeği ya da Nohutlu Ekmek çok eski dönemlerden beri Orta Asya'da yapılan ve Türk göçleri ile Anadolu ve Rumeliye yayılmış bir ekmek.

Plaska , Kırklareli yöresine ait bir yiyecek.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes mutfağı</span>

Çerkes mutfağı, Çerkeslere özgü yemek pişirme tarzıdır. Çerkes yemekleri (шхынхэр) daha çok et ve süt ürünleri ağırlıklıdır. Çerkesler ekmeği az kullanırlar. Çerkesleri/Adığeleri tanıtan yemekler şıpsı-p’aste ile şelame-halıjo’dur. Adiğelerin geleneksel yemekleri et, tahıl ve süt yemeklerinden oluşur. Çerkeslerde yemeğe başlamadan, sofra büyüğünün bir konuşma (dua) yapması adettir.

<span class="mw-page-title-main">Mçadi</span>

Mçadi, geleneksel Gürcü mısır ekmeğine denir. Daha çok Batı Gürcistan’a özgüdür. Yaygın olarak lobio ve peynirle tüketilir. İyi bir mçadi için iyi bir mısır unu gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Hamur</span>

Hamur, tahıl veya baklagillerden üretilen yoğrulabilir, bazen elastik bir besin maddesidir. Hamur tipik olarak un ve az miktarda su veya başka bir sıvı ile karıştırmak suretiyle yapılır ve bazen maya veya başka kabartma maddeleri ile çeşitli yağlar veya aromalar gibi diğer bileşenleri içerir.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes simidi</span> Çerkes çay simidi

Çerkes simidi veya halığuane, çayla beraber yenen bir tür simittir. Bagele de benzetilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Kiliçe çöreği</span>

Kulîce (کلیچه), Kiliçe çöreği bir çeşit simit veya çörektir. Ahmed Eflâkî’nin Menâkıbü’l Ârifîn adlı eserinden Selçuklu Anadolusu’nda kulîce(کلیچه) ,(simîd)(سميد) tüketildiği anlaşılmaktadır.

Malak tatlısı, bir hamur tatlısıdır. Bazı yörelerde "malak hamuru" da denmektedir. Genelde Ankara, Çorum, Kastamonu ve Bolu gibi şehirlere özgü olmasının yanı sıra İç Anadolu'nun farklı yörelerinde de bilinmektedir. Eskiden köylerde bakır kaplarda yapılmakta olup günümüzde neredeyse çok az sıklıkla yapılmaktadır. İsmi bazı illerde "kedibatmaz" olarak da bilinen bu tatlının yapılışı oldukça kolay olmakla birlikte malzemeleri; su, tereyağı ve undan oluşmaktadır. İçeriği bölgelere göre değişmekte olup bazı yörelerde su yerine süt konulmaktadır ve tat vermesi açısından bal ya da pekmez ilave edilmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.