İçeriğe atla

Müze gemi

Sankt-Peterburg kentindeki Aurora Ekim Devriminde önemli bir rol oynamıştı
Londra'da Thames Nehrinde bulunan HMS Belfast gemisi
Greenwich'de sergilenen 19.yüzyıl gemisi Cutty Sark 2007 yılında çıkan yangın sonucu ağır hasar görmüştür
17.yüzyıldan günümüze kalan sayılı gemiden birisi olan İsveç bandıralı Vasa savaş gemisi bugün Stockholm'deki özel bir müze kompleksinin içinde sergilenmektedir
Gdynia'da demirli Dar Pomorza

Müze gemi, eğitim veya tarihi önemini anma amacıyla korunarak müze haline getirilmiş, ziyarete açık gemilere verilen addır. Bazı müze gemiler eğitim ve gösteri amacıyla kullanılmaktadır. Müze gemilerin çok azı çalışır halde bulunmaktadır. Dünyada birkaç yüz adet müze gemi bulunmakta, bunlar uluslararası olarak kayıt altına alınmaktadır.[1] Müze gemilerin savaş gemisi veya denizaltı gemisi olma zorunluluğu bulunmamaktadır, yolcu gemileri ve römorkör gibi araçlar da müze olarak hizmet verebilmektedir. Müze gemilerin çoğu bir denizcilik müzesinin parçası olarak hizmet vermektedir.

Tarihi önem

Binlerce yıllık denizcilik tarihinde inşa edilen gemilerin neredeyse tamamı malzemelerin ömrünü tamamlaması, bakımsızlık, batma veya hurdaya ayrılıp sökülme gibi süreçler sonucu yok olmuştur. Eski dönemlerden gelen ve günümüzde ayakta kalan çok az sayıda gemi çoğunlukla tarihsel önemleri nedeniyle yaşatılsa da bazıları şans ve çevresel etkiler sonucunda bozulmadan günümüze gelebilmiştir. Eski dönemlerden kalan gemilerin limana bağlanıp bakılmaması durumunda çürüyüp yokolacağından dolayı günümüzde bu tür gemilerin yaşatılabilmesi için dernekler kurulmakta, bağışlar toplanmakta ve gönüllülerin çabalarıyla sürdürülen süreç geminin müze olarak ücretli ziyaretlere açımasıyla devam etmektedir.

Müze gemilerin restorasyonu ve bakımı tarihçiler için sorun oluşturmaktadır. Geminin eski aksamının güncel teknolojiye göre değiştirilmesi bir seçenektir. Ayrıca müze gemiler üzerine çalışan tarihçiler gemideki dönemsel hayata dair araştırmalar yapmakta, bulgularını uluslararası toplantılarda kamuoyuyla paylaşmaktadır. Bu kapsamda restorasyon yapan kimi kurumlar bir araya gelerek faaliyet halindeki müze gemilerin bakım ve onarım kriterlerini standartlaştırma çalışmaları yapmışlardır.[2]

Bir ayrım da gerçek bir müze gemi ile geminin kopyası arasında bulunmaktadır. Onarım faaliyetleri sürdükçe zaman içinde geminin giderek daha az parçası asıl olacak şekilde kalır.[3] Bu durumda tarih bilgisi olmayan turistler kopya gemileri aslından ayırt edemeyecektir.

Müze olarak kullanım

Genellikle gemiye asma bir köprüyle geçen ziyaretçiler güvertede gezdikten sonra aslına uygun olarak korunmuş merdivenlerden iç kısma girerler. Geminin içinde korunmuş ancak çalışmayan donanım ziyaretçilere sergilenir. İç kısımlarda eski mürettebata, geminin aldığı görevlere dair hatıra eşyalar ve fotoğraflar sergilenir. Bazı gemilerde ses efektleri veya video görüntüleri de bulunmaktadır. Bazı gemilerde telsiz odası çalışır hale getirilmiştir ve amatör telsizciler tarafından kullanılmaktadır. Bu tür faaliyetler sadece geminin restore edilmesini değil uluslararası alanda tanınmışlığının artmasını da sağlar.

Az sayıda da olsa bazı gemilerin bünyesinde çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Toplantılardan kısa yolculuklara kadar değişen etkinlikler geminin kullanılması ve bakımı için fırsat sağlamaktadır. Özellikle turizm açısından çoğu liman kenti tarihindeki gemileri müze gemi olmak üzere sergilemek istemektedir.[4]

Örnek müze gemiler

Ana madde: Müze gemiler listesi

Kaynakça

  1. ^ Historic Naval Ships Association 6 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 28 Haziran 2011 tarihinde erişilmiştir
  2. ^ 2002 yılında imzalanan Barcelona Sözleşmesi 31 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 28 Haziran 2011 tarihinde erişilmiştir
  3. ^ Bu kapsamda dönemsel birleştirme yöntemleri yerine doğrudan kaynakla plakaların birleştirilmesi de modern onarım tekniklerine bir örnektir.
  4. ^ Hawaii’de batık gemiyi geri kazanma çabalarını içeren internet sitesi 10 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 28 Haziran 2011 tarihinde erişilmiştir
  5. ^ 20 Temmuz 2020 tarihli Anadolu Ajansı haberi 13 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 13 Ocak 2022 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gearing sınıfı muhrip</span>

Gearing sınıfı muhrip, II. Dünya Savaşı sonrasında ve kısa bir sürede ABD Deniz Kuvvetleri için yapılan 98 gemilik muhrip grubudur. Gearing tasarımı, önceki Allen M. Sumner sınıfının küçük bir modifikasyonu ile olmuştur. Gövdede daha uzun menzile yer verilerek yakıt için daha fazla depolama alanı yaratıldı, böylece gemilerin gövdesi Allen M. Sumnerslardan 14 ft daha uzatılmış oldu.

TCG <i>Anıttepe</i> (D-347)

TCG Anıttepe (D-347), ABD Deniz Kuvvetleri'ne ait Gearing sınıfı bir denizaltı savunma harbi muhribi olan USS Carpenter (DD-825) gemisi II. Dünya Savaşı sonunda, Teksas eyaletindeki Orange kentinde kurulu Consolidated Steel tersanesi tarafından 30 Temmuz 1945'te kızağa kondu. 28 Aralık 1945 tarihinde denize indirilen tekne 15 Aralık 1949’da ABD Deniz Kuvvetleri'ne katıldı. USS Carpenter gemisinin tanımlaması 28 Ocak 1948 tarihinde inşa halinde iken hunter-killer muhrip (DDK-825) olarak değiştirildi. Böylece USS Carpenter kendi adı ile anılacak ve sadece iki tekneden oluşan Carpenter sınıfı’nın lider gemisi oldu. Kore Savaşı sırasında 1950-53 yılları arası Kore kıyılarında görev aldı. 4 Mart 1950’de bir refakat muhribi (DDE-825) olarak sınıflandırılan gemi daha sonra, 30 Haziran 1962’de kızağa konduğunda verilen tanımlama olan denizaltı savunma harbi muhribi (DD-825) şekline geri döndü.

<span class="mw-page-title-main">Uçak gemisi</span> açık denizlerdeki bir çeşit donanma-hava üssü

Uçak gemisi, tam uzunlukta bir uçuş güvertesi ve uçakları taşıma, silahlandırma, konuşlandırma ve kurtarma tesisleri gibi olanaklarla donatılmış, açık deniz hava üssü olarak hizmet veren bir savaş gemisidir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Deniz Kuvvetleri</span> Türk Silahlı Kuvvetlerinin donanma gücü

Türk Deniz Kuvvetleri, Türkiye'yi denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Türk Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 2. kuvvettir. Kuruluş tarihi, ilk Türk denizcisi kabul edilen Çaka Bey'in İzmir'de oluşturduğu donanmanın kuruluş tarihi olan 1081'dir. 9 Kasım 2016 tarihinde değiştirilerek kabul edilen Olağanüstü Hal Kanun Hükmünde Kararnamesi ile bu tarihe dek Genelkurmay Başkanlığı kuruluş ve kadrolarında bulunan Komutanlık, Millî Savunma Bakanlığı kadro ve kuruluşuna geçirilmiştir. Ayrıca aynı Kararname, cumhurbaşkanı ve başbakanın kuvvet komutanı ve astlarına emir verebilmesini ve bu emirlerin hiçbir kurum, kuruluş veya kişinin onayı olmaksızın yerine getirilmesini de düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Gemi</span> Ulaşım aracı

Gemi dünya denizlerini, okyanuslarını, nehir, göl ve diğer yeterince derin su yollarını dolaşan, mal ve yolcu taşıyan veya savunma, araştırma ve balıkçılık gibi özel görevleri yapan büyük bir deniz taşıtı’dır. Gemiler genellikle boyut, şekil, yük kapasitesi ve amaca göre teknelerden ayrılır. Yelken çağı'nda "gemi", en az üç Kabasorta arma‘lı direkleri ve tam cıvadra yelken planıyla yelkenli gemi olarak tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Haliç Tersaneleri</span> Haliçte üç tersaneden oluşan kompleks

Haliç Tersaneleri, Kasımpaşa'dan Hasköy yönüne doğru Haliç, Camialtı ve Taşkızak Tersanelerini kapsar. Fatih Sultan Mehmet tarafından 1455 yılında kurulan Tersane-i Amire günümüzde Haliç Tersaneleri adıyla anılmaktadır. İnşa edildiği dönemin en büyük tersanesi olma özelliğini taşımışlardır.

TCG <i>Gayret</i> (D-352) Savaş Gemisi

TCG Gayret (D-352), Türk Deniz Kuvvetleri'nde 22 yıl kullanılmış, günümüzde İzmit'te müze gemi olarak kullanılan Gearing sınıfı bir muhrip. Türkiye satın almadan önce USS Eversole (DD-789) ismiyle ABD Deniz Kuvvetleri'nde kullanıldı. Geminin ikinci ismi 1915-1942 yılları arasında yaşamış, Midway Savaşında hayatını kaybetmiş olan donanma pilotu Teğmen John T. Eversole'un adından gelmektedir.

<i>Yavuz</i> (muharebe kruvazörü) Osmanlı İmparatorluğunun I. Dünya Savaşına girmesinde önemli rol oynayan savaş gemisi

Yavuz, Osmanlı Devleti'nin I. Dünya Savaşı'na girmesinde önemli rol oynayan savaş gemisidir.

<i>Nusret</i>

Nusret, I. Dünya Savaşı Çanakkale Deniz Savaşlarında büyük bir başarı göstermiş olan mayın gemisidir. Malatya Arapgirli Cevat Paşa'nın emriyle Osmanlı Donanması ve Türk Deniz Kuvvetleri'nde hizmete giren mayın dökücü gemi. Asıl ismi Nusrat olan ama zamanla Nusret olarak kullanılan gemi, 1911 yılında Almanya'nın Kiel şehrinde kızağa çekildi ve 1913 yılında Osmanlı Donanması'na katıldı.

TCG <i>Dumlupınar</i> (D-6) 4 Nisan 1953te 86 kişilik mürettebatı ile batan Türk denizaltısı

TCG Dumlupınar (D-6), Türk Donanması'na 16 Kasım 1950 - 4 Nisan 1953 tarihleri arasında hizmet etmiştir. 4 Nisan 1953 günü I. İnönü denizaltısı ile Akdenizdeki NATO Blue Sea tatbikatından dönerken 86 kişilik mürettebatı ile deniz kazası sonucu batan Türk denizaltısıdır.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Müze Gemiler</span> İzmir, Türkiyede bir müze

İzmir Müze Gemiler ya da İnciraltı Deniz Müzesi, Türkiye'nin İzmir şehrinde yer alan bir denizcilik müzesidir. Balçova ilçesindeki İnciraltı İskelesi'nde demir atmış üç müze gemide denizciliğin sosyal, tarihsel ve ekonomik gelişimine ilişkin nesneler sergilenmektedir. Müze, 1 Temmuz 2007'de ziyarete açıldı.

<i>Liaoning</i> (16)

Varyag, Admiral Kuznetsov sınıfı çok amaçlı bir Sovyet uçak gemisiydi.

<span class="mw-page-title-main">USS Pueblo (AGER-2)</span>

USS Pueblo (AGER-2), Amerika Birleşik Devletleri'ne ait istihbarat gemisi, 23 Ocak 1968 günü Pueblo Olayı olarak da bilinen operasyonla Kuzey Kore deniz kuvvetleri tarafından ele geçirilmiştir. Olay sırasında Kuzey Kore yetkililerinin açıklamalarına göre gemi ülke sularına girmiş, ABD yetkililerine göre gemi uluslararası sularda bulunmaktaydı. Pueblo gemisi hâlen Kuzey Kore’nin elindedir ve sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Vasa (gemi)</span> 17. Yüzyılda İsveç savaşgemisi

Vasa veya Wasa, 1626-1628 yılları arasında yapılmış olan bir İsveç İmparatorluğu kalyonudur. Gemi 10 Ağustos 1628 tarihindeki ilk yolculuğunda limandan ayrıldıktan hemen sonra henüz 1 deniz mili bile gitmeden su alarak batmıştır. Gemideki en değerli olarak değerlendirilen bronz toplar kurtarıldığı için unutulan geminin batığı 1950’li yıllarda yeniden keşfedilmiştir. Stockholm limanının giriş ağzında yoğun deniz trafiğinin olduğu bölgedeki batık 24 Nisan 1961 tarihinde neredeyse hiç yıpranmamış olarak kurtarılmış ve su yüzeyine çıkartılmıştır. Önce geçici bir müzeye konan gemi daha sonra Stockholm’deki gemiyle aynı adla anılan Vasa Müzesine aktarılmıştır. İsveç’in en önemli turist çeken merkezlerinden birisi haline gelen müze 1961 yılından günümüze kadar 28 milyon kişi tarafından ziyaret edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Muharebe kruvazörü</span>

Muharebe kruvazörü, 20. yüzyılın ilk yarısında yapılmış büyük savaş gemisi sınıfı. İlk olarak 1900 ila 1910 yılları arasında, zırhlı kruvazörün yerine geçmesi için yapılmıştır. Evrimi zırhlı savaş gemilerine (dretnot) daha çok benzemektedir. Maliyetleri ve büyüklükleri bir savaş gemisi ile hemen hemen aynıdır. Yüksek kalibreli silah donanımları nedeniyle, hızları diğer kruvazörlere nispeten daha düşüktür.

<span class="mw-page-title-main">Zırhlı kruvazör</span>

Zırhlı kruvazör, 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarındaki, uzun menzilli ve bağımsız bir savaş gemisi tipidir. Savaş gemileri dışındaki bütün gemileri yok edebilecek ve çarpıştığı çoğu savaş gemisine ise büyük zarar verebilecek niteliktedir.

<span class="mw-page-title-main">Zübeyde Hanım Eğitim ve Müze Gemisi</span> İzmir, Türkiyede bir müze

Zübeyde Hanım Eğitim ve Müze Gemisi, Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım'ın ismini taşıyan ve hem müze hem de denizciliğin anlatıldığı eğitim merkezi olarak Mart 2014'te İzmir'de hizmete açılan müze gemidir.

<span class="mw-page-title-main">Hampton Roads Muharebesi</span>

Hampton Roads Muharebesi veya Ironclads (Zırhlılar) Muharebesi, Amerikan İç Savaşı sırasında 8-9 Mart 1862 tarihlerinde gerçekleşmiş deniz muharebesidir. Muharebe, Konfederasyon'a bağlı Virginia'nın en büyük şehirleri Norfolk ve Richmond'daki uluslararası ticareti engelleyen Birlik ablukasını kırmak amacıyla yapıldı.

TCG <i>Anadolu</i> (L-400) Türk amfibi hücum gemisi

TCG Anadolu (L-400), Türk Deniz Kuvvetleri envanterinde bulunan LHD sınıfı savaş gemisi. TCG Anadolu, Türk Donanma tarihinin ilk LHD gemisidir. Adını Anadolu yarımadasından almıştır. İstanbul merkezli Sedef Tersanesinde inşa edilen TCG Anadolu 10 Nisan 2023'te Türk Deniz Kuvvetleri envanterine katıldı.

ARA <i>General Belgrano</i>

ARA General Belgrano 1951-1982 yılları arasında Arjantin Donanmasında görev yapmış olan kruvazör. İmal edildiğinde USS Phoenix adıyla ABD Donanmasında görev yapmıştır. İkinci Dünya Savaşı sırasında Pasifik Cephesinde savaşmıştır. Sonrasında Arjantin'e satılan gemi, Falkland Savaşı sırasında 2 Mayıs 1982 tarihinde Kraliyet Donanmasına bağlı nükleer denizaltı HMS Conqueror tarafından batırılmıştır. Bu olayın ardından Arjantin donanması Falkland Savaşı'na dahil olamadığı için Belgrano'nun batırılması savaşın İngilizler lehine sonuçlanmasında belirleyici olmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.