İçeriğe atla

Müzakereci meclis

Müzakereci meclis, parlamenter usulü kullanan üyelerden oluşan bir toplantıdır.

Etimoloji

Edmund Burke, 1774 yılında Bristol'da seçmenlere yaptığı bir konuşmada Britanya Parlamentosunu "müzakereci meclis" olarak tanımladı ve bu ifade, ortak eylemi tartışmak ve belirlemek için toplanan bir grup insan için kullanılan temel terim haline geldi.[1][2]

Özellikler

Robert's Rules of Order Newly Revised, müzakereye dayalı bir meclisin aşağıdaki özelliklerini tanımlar:[3]

  • Bir grup insan, tüm üyelik adına tartışmak ve kararlar almak için toplanır.
  • Tek bir odada veya alanda ya da eş zamanlı sözlü iletişimin eşdeğer koşulları altında toplanılır.
  • Her üye kendi kararına göre hareket etmekte özgürdür.
  • Her üyenin eşit oy hakkı vardır.
  • Toplantıya katılan üyeler, toplantıda bulunmayan üyeler olsalar bile, tüm grup adına hareket ederler.
  • Bir üyenin belirli bir konudaki muhalefeti, ne gruptan çekilme ne de üyeliğin sona ermesi anlamına gelir.

Türler

Robert's Rules of Order Newly Revised, çeşitli müzakere meclisleri türlerini tanımlar.

Kitlesel toplantı

Kitlesel toplantı, toplantının sponsorları tarafından önerilen bir konu hakkında müzakere etmekle ilgilenen nüfusun bir kesimindeki tüm bireylere açık, örgütlenmemiş bir grup toplantısıdır. Örnekler arasında ortak siyasi kaygıları veya toplumsal çıkarları tartışmak için yapılan toplantılar veya yeni bir toplum oluşturmak için yapılan toplantılar yer almaktadır.[4]

Örgütlü bir toplumun yerel meclisi

Örgütlü bir toplumun yerel meclisi, bir üyelik kuruluşunun yerel bir bölümünün veya şubesinin üye toplantısıdır.[5] Sierra Club gibi kuruluşların yerel bölüm toplantıları buna örnek olarak verilebilir.

Konvansiyon

Konvansiyon, bir nüfusun kurucu birimlerini temsil eden delegelerin bir araya geldiği bir toplantıdır. Konvansiyonlar kalıcı olarak kurulmuş organlar değildirler ve delegeler normalde sadece bir dönem için seçilirler. Bir konvansiyon, her yerel meclisin bir delege tarafından temsil edildiği organize bir toplum tarafından düzenlenebilir.[6]

Yasama organı

Yasama organı, yasal olarak kurulmuş bir kanun yapma organıdır. Seçmenler tarafından seçilen temsilcilerden oluşur. Örnekler arasında parlamentolar gibi ulusal yasama organları ve eyalet yasama organları, bölgesel meclisler ve belediye meclisleri gibi yerel yönetim konseyleri yer alır.[7]

Kurul

Kurul; idari, yönetsel veya yarı-yargısal bir organdır. Bir kurul gücünü, faaliyetlerinin kapsamını tanımlayan bir dış otoriteden alır. Örnekler arasında organize bir toplumun veya şirketin yönetim kurulu ve eğitim kurulu gibi devlet kurumu kurulları yer alır.[8]

Üye hakları

Müzakere meclisinin bir üyesi toplantılara katılma, önerge verme ve ikincil önerge verme, tartışmalarda konuşma ve oy kullanma hakkına sahiptir.[9] Kuruluşlar farklı üye sınıflarına sahip olabilir (asli üyeler, aktif üyeler, ortak üyeler ve onursal üyeler gibi), ancak her bir üyelik sınıfının hakları tanımlanmalıdır (örneğin, bir sınıftaki "üyenin" oy kullanma hakkı olup olmadığı gibi).[9][10] Ayrıca resen üyeler veya sahip oldukları başka bir makam veya pozisyon nedeniyle üye olan kişiler de olabilir.[11] Resen üyeler diğer üyelerle aynı haklara sahiptirler.[11]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Özel

  1. ^ Burke 1854, s. 447
  2. ^ Robert 2011, s. xxix
  3. ^ Robert 2011, ss. 1–2
  4. ^ Robert 2011, ss. 5–6
  5. ^ Robert 2011, ss. 6–7
  6. ^ Robert 2011, ss. 7–8
  7. ^ Robert 2011, s. 8
  8. ^ Robert 2011, ss. 8–9
  9. ^ a b Robert 2011, s. 3
  10. ^ Robert 2011, ss. 571–572
  11. ^ a b "Frequently Asked Questions about RONR (Question 2)". The Official Robert's Rules of Order Web Site. The Robert's Rules Association. 24 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2015. 

Genel

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Birleşmiş Milletler</span> toplumsal, ekonomik ve kültürel bir iş birliği oluşturmak amacıyla kurulan bir örgüt

Birleşmiş Milletler (BM), 24 Ekim 1945'te kurulmuş; dünya barışını, güvenliğini korumak ve uluslararasında ekonomik, toplumsal ve kültürel bir iş birliği oluşturmak için kurulan uluslararası bir örgüttür. Birleşmiş Milletler kendini "adalet ve güvenliği, ekonomik kalkınma ve sosyal eşitliği uluslararasında tüm ülkelere sağlamayı amaç edinmiş küresel bir kuruluş" olarak tanımlamaktadır. Uluslararası ilişkilerde kuvvet kullanılmasını evrensel düzeyde yasaklayan ilk antlaşma 26 Haziran 1945'te 50 ülke tarafından imzalanan Birleşmiş Milletler Antlaşması'dır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Büyük Millet Meclisi</span> Türkiye Cumhuriyetinin parlamentosu

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), Türkiye Cumhuriyeti'nin yasama organıdır. 23 Nisan 1920'de Osmanlı Devleti'nin İtilaf Devletleri'nce işgaline direniş göstermek üzere kurulmuştur. Asli görevi yürütmeyi denetlemektir ve yasama erkini kullanır. "Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir" ilkesi, TBMM'nin varoluşunun temel dayanağını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Heyet-i Temsiliye</span> Türk Kurtuluş Savaşı’nın, TBMM öncesi yürütme organı

Heyet-i Temsiliye, Mondros Mütarekesi’nden sonra Anadolu topraklarının İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesi üzerine başlayan ulusal direniş sırasında, ulusal bir meclisin (TBMM) kuruluşuna dek Millî Mücadelenin yürütme organı olarak görev yapmış kuruldur.

<span class="mw-page-title-main">Hâkimler ve Savcılar Kurulu</span> Türkiyedeki hâkimlerin ve savcıların özlük işlerini yürüten ve bunlarla ilgili itirazları inceleyen bir üst mahkeme

Hâkimler ve Savcılar Kurulu (HSK), Türkiye'deki hâkimlerin ve savcıların özlük işlerini yürüten ve bunlarla ilgili itirazları inceleyen bir idari birimdir. Hâkimler ve Savcılar Kurulunun yargılama yetkisi bulunmadığından mahkeme statüsünde değildir.

Bucak veya nahiye; coğrafya, ekonomi, güvenlik ve mahalli hizmet bakımlarından aralarında ilişki bulunan kasaba ve köylerden meydana gelen, ilçeden küçük idari bölüm.

Milletvekili, parlamenter, mebus ya da saylav bir parlamentoda oy verenleri temsil eden kişidir. Birçok ülkede bulunan bikameral sistem gereği; parlamento üyelerine değişik isimler verilebilmektedir. Örneğin; senato bulunan sistemlerde seçilen kişi; senatör olarak tanımlanabilmektedir. Parlamenter bağımsız olabileceği gibi sıklıkla görüldüğü üzere bir siyasi partiye bağlı da olabilir. Ülkenin parlamento sistemine ve yürürlükteki mevzuatına göre seçme ve seçilme kuralları ile milletvekilinin görev ve sorumlulukları değişiklik gösterebilir.

<span class="mw-page-title-main">Başkanlık sistemi</span> ülke yönetim sistemi

Başkanlık sistemi, kuvvetler ayrılığının uygulandığı sistemlerde hükûmet başkanının yasama organından ayrı bir yürütme organına liderlik ettiği bir yönetim şeklidir. Hükümet başkanı çoğu ülkede aynı zamanda devlet başkanıdır. Yasama, yürütme ve yargı ilkeleri arasında katı bir ayrılık olur. Parlamenter sisteme göre farklarından biri, yürütme ile yasama arasındaki ayrımdan dolayı hükûmet başkanının direkt halk oyuyla iktidara gelerek, seçilmiş bir yasama organının güvenini kazanmadan bunu sağlamasıdır. Parlamenter sistemde ise yürütme ile yasama arasında güçlü bir işbirliği bulunur.

İl genel meclisi, il özel idaresinin karar organıdır ve ilgili kanununlarda gösterilen esas ve usullere göre ildeki seçmenler tarafından, ilçe adına seçilen üyelerden oluşur. İl genel meclisi, başkanını üyeleri arasında gizli oyla seçer. İl genel meclisi tarafından alınan kararların tam metni, en geç beş gün içinde valiye gönderilir. Valiye gönderilmeyen meclis kararları yürürlüğe girmez. Vali uygun bulmadığı meclis kararlarını bir daha görüşülmek üzere geri gönderebilir. Vali tarafından geri gönderilen meclis kararının meclisin salt çoğunluyla aynı yönde karar vermesi halinde kararın kesinleşmesi şeklindeki uygulama 2007 yılında Anayasa Mahkemesi tarafından kaldırılmıştır. Meclis, gereken halde görüş bildirir, il özel idaresinin bütçesini kabul eder. İl genel meclisleri, siyasal konularda karar alamazlar.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi</span>

Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi Avrupa Konseyi içinde mahalli yönetimleri temsil eden kurumdur. Biri Yerel yönetimler odası, diğeri de Bölgesel yönetimler odası olmak üzere iki meclise bölünmüştür, bir sekreterlik ve kongre tarafından 5 yılda bir seçilen bir genel sekretere sahiptir.

Yasama organı, bir ülke veya şehir gibi siyasi bir birim için yasalar yapma yetkisine sahip bir topluluktur. Genellikle yürütme ve yargı yetkilerinden ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Çift meclislilik</span>

Çift meclislilik, iki yasama organı ya da parlamento'nun bulunduğu yönetim şeklidir. Türkiye'de bu yönetim şekli iki askeri darbe arasındaki dönemde (1961-1980) Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu olarak uygulanmıştır. Günümüzde ABD ve Birleşik Krallık çift meclisli ülkelere örnektir.

<span class="mw-page-title-main">Temsilciler Meclisi (Türkiye)</span>

Türkiye Cumhuriyeti Temsilciler Meclisi, Türkiye Cumhuriyeti Kurucu Meclisinin alt kanadı olarak toplanmış yasama organıdır. 27 Mayıs Darbesi sonrası, 6 Ocak 1961 ile 24 Ekim 1961 tarihleri arasında 1961 Anayasası'nı hazırlamak ve "İkinci Cumhuriyet" rejimini hazırlamak için Kurucu Meclis çatısı altında Millî Birlik Komitesi ile beraber kurulmuştur. Görev yürüttüğü süre boyunca Kâzım Orbay, Lûtfi Akadlı ve İbrahim Hilmi Senil Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevinde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi</span>

Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi ('AKPM), Avrupa Konseyi'nin parlamenter koludur.

Yüksek Sovyet, Sovyet Birliği'ndeki cumhuriyetlerin yasama organlarının (parlamento) genel adıdır. Bu kuruluşlar, 1938'de kurulan Sovyetler Birliği Yüksek Sovyeti örnek alınarak kuruldu ve genel olarak birbirlerine benzerdi. Bu yasama organlarındaki temsilciler Sovyet destekli olup rakipsiz seçimlerde seçilmişlerdi. İlk bağımsız veya yarı bağımsız seçimler ise 1980'lerin sonunda perestroyka döneminde yapıldı. Bu yasama organları, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin veya birlik içindeki her bir cumhuriyete ait komünist partinin kararlarını onaylayan süper noter hâlindeki kuruluşlardı. Nadiren yapılan toplantılarda, temsilcilerin oturumda olmadığı durumlarda Yüksek Sovyet adına hareket eden daimi organ Yüksek Sovyet Prezidyumu seçilmiştir. Prezidyum başkanı aynı zamanda hukuki devlet başkanıdır. Ayrıca yürütme organı olan Bakanlar Konseyi de bu kuruluşlarda seçilmiştir. 1991 yılının Aralık ayının sonlarında Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla bu kuruluşların her biri, yeni kurulan bağımsız devletlerin yasama organı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs ve Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi</span>

Kuzey Kıbrıs ve Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi ya da Kıbrıslı Türklerin Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisinde Temsili, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi arasında süregelen ilişkileri içerir. Sadece Türkiye tarafından tanınan KKTC milletvekilleri Kıbrıs Türk Toplumu'nun Seçilmiş Temsilcileri sıfatı ile 2004 yılından bu yana asamble toplantılarına 2 temsilci ile gözlemci statüsünde dahil olmaktadır.

Suriye Türkmen Meclisi Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonunda ve Suriye Ulusal Konseyinde çeşitli Suriye Türkmen partilerini ve gruplarını temsil eden kuruluş. Suriyeli Türkmenler, Mv. Mehmet Şandır öncülüğü ve Dr. Esat Arber başkanlığında, eğitimini Türkiye'de tamamlamış Suriyeli Türkmen gençlerin gayretleri ile Aralık 2012 tarihinde Suriye Türkmenleri Platformu adı altında, 1500'den Türkmen ilk kez bir araya geldi. 30 Mart 2013 tarihinde Suriye Türkmen Platformu, Türkiye'nin başkenti Ankara'da düzenlediği toplantıda Suriye Türkmen Meclisinin kurulduğunu ilan etti.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Meclis (Ermenistan)</span> Ermenistanın tek meclisli yasama organı

Ermenistan Ulusal Meclisi, Ermenistan'ın tek meclisli yasama organıdır. Gayriresmi olarak Ermenistan Parlamentosu olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Millet Meclisi (Cezayir)</span> Cezayir Parlamentosunun üst meclisi

Millet Meclisi, Cezayir Parlamentosu'nun üst meclisidir. 3'te 2'si endirekt seçimle ve 3'te 1'i cumhurbaşkanı tarafından atanan 144 üyeden oluşmaktadır.
Cezayir'de yasama yetkisi, çift meclisten oluşan yasama organı vasıtasıyla Ulusal Halk Meclisi ve Millet Konseyi tarafından kullanılır. Cezayir Anayasasının belirlenen hükûmetin (yürütmenin) kontrolü Halk Meclisi tarafından yerine getirilir. Meclisin bir bir üyesi, Parlamentodaki dokunulmazlığından feragat etmediği veya ilgili duruma bağlı olarak Halkın Millet Meclisi veya Millet Meclisi, üyelerinin çoğunluğunun parlamentodaki dokunulmazlığının kaldırılmasına karar vermediği sürece bir suç veya suçtan yargılanamaz.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Halk Meclisi</span> Cezayir Parlamentosunun alt meclisi

Ulusal Halk Meclisi, kısaltması APN, Cezayir Parlamentosu'nun alt meclisidir. Doğrudan halk tarafından seçilen 407 üyeden oluşur. 407 koltuktan 8'i yurtdışında yaşayan Cezayirliler için ayrılmıştır. Ulusal Halk Meclisi üyeleri, çok üyeli bölgelerde nispi temsil yoluyla doğrudan seçilir ve her seferinde beş yıl süreyle görev yapar. Bu organ için son seçim 12 Haziran 2021'de yapıldı. Cezayir Parlamentosu; sınırlı yasama yetkileri, genel etkisizliği ve yetersiz temsili nedeniyle Cezayir halkının çıkarlarını temsil etmemektedir. Meclise seçilmek için asgari yaş 28'dir.

Çoğulcu oy veya nispi çoğunluk, bir adayın veya teklifin diğerlerinden daha fazla oy alması, ancak kullanılan tüm oyların yarısından fazlasını almaması durumunu tanımlar.