İçeriğe atla

Müttefiklerin İtalya'yı işgali

Müttefiklerin İtalya'yı işgali, II. Dünya Savaşı'ndaki İtalya Cephesinde 3 Eylül 1943 tarihinde Müttefik Devletler tarafından gerçekleştirilen amfibik harekâttır. İşgal harekâtı başarıyla gerçekleştirilen Husky Harekâtı'nın ardından yapılmıştır. Harekât, komutanlığını Mareşal Harold Alexander'ın yaptığı 15. Ordu Grubu tarafından icrâ edilmiştir.

Arka plan

İtalya'nın işgal planı
İtalya'daki Nazi savunma hatları

1943 yılı Mayıs ayındaki Kuzey Afrika'da gerçekleştirilen Meşale Harekâtının zaferle sonlanmasından önce Müttefikler arasında sonraki askeri adımın nasıl olacağına dair bir uzlaşı mevcut değildi. İngiltere ve özellikle Başbakan Winston Churchill Avrupa kıtasına yapılacak bir çıkartmanın Balkanlar'da olması gerektiğini savunmaktaydı. Nazilerin saldırısının büyük çoğunluğuyla tek başına mücadele etmek zorunda kalmış olan Sovyetler Birliği derhal Avrupa'da ikinci bir cephenin açılmasını istemekteydi. ABD ise özellikle Wehrmacht'ın Avrupa'nın kuzey batısındaki ana gövdesiyle hızla temas edip ortadan kaldırma peşindeydi. Sonunda özellikle ABD ve İngiltere komuta heyetleri arasında varılan uzlaşmada belirleyici savaşın Fransa'nın özgürleştirilmesi sırasında ve sonrasında verileceği belirtilirken, bu harekât için hazırlık yapılırken görece daha az kuvvetle İtalya'nın işgal edileceği karar altına alındı. Bu harekât sayesinde İtalya'nın savaş dışına çıkartılması planlanırken, özellikle İngiliz donanmasının Akdeniz'deki hakimiyetinin tam olması hedeflenmiştir.Kendi topraklarını savunmak zorunda kalan İtalyan Ordusu Balkanlar ve Fransa'dan çekilmek durumunda kalacak, yerine geçecek Nazi birliklerinin Doğu Cephesinden çekilmek durumunda olması da Sovyet Kızıl Ordusunun işine gelecektir.

İşgal harekâtı

Kod adı Avalanche Harekâtı olan Salerno çıkartmaları 9 Eylül 1943 günü yürürlüğe konmuştur. Çıkartmanın genel sorumluluğu ABD Beşinci Ordusu komutanı General Mark W. Clark'daydı. Çıkartmanın temel amacı Napoli Limanının ele geçirilmesi, dolayısıyla lojistik sorunlarının çözülmesi ve kentin güneyinde kalan Mihver kuvvetlerinin güneude sıkışıp savaş dışı kalmasıydı. Çıkartma bölgesinden savunma birliklerinin çekilmesi için 3 Eylül 1943 günü İngiliz XIII. Kolordusu Baytown Harekâtı kapsamında İtalya'yı işgal harekâtına başlar, amfibi çıkartma görece zayıf bir direnişle karşılaşır. Buradaki İtalyan askerleri neredeyse hiç çatışmaya girmeden teslim olur.

Ancak bölgedeki Nazi komutanı Albert Kesselring ve kurmay heyeti Calabria bölgesindeki çıkartmanın ana çıkartma olmadığını düşünmüş ve Salerno bölgesine, hatta daha kuzey bölgelere yığınak yapılması emrini vermiştir. Dolayısıyla Mütteik planları amacına ulaşmamıştır. 3 Eylül itibarıyla Alman kuvvetleri Müttefik çıkartma bölgesinin 40 km uzağında tahkim edilmiş mevzilerde hazır vaziyettedir. Bu kuvvetlere verilen emir 6 Eylüle kadar bu hattı tutttuktan sonra 130 km geride Castrovillari bölgesindeki diğer birliklerin yanına çekilmeleri yönündedir. 4 Eylül günü düşmanla temas sağlayan İngiliz birlikleri özellikle yıkılmış köprüler, barikatlar ve mayınlar yüzünden yavaş ilerlemektedir. Ayrıca bölgenin coğrafi yapısı da hızlı ilerlemeye olanak sağlamadığı için ordunun ilerleyişi istihkâm birliklerinin yolları açma hızına bağlı kalıyordu. Bu sırada Kesselring asıl çıkartmanın yapılacağı bölgeye yığınak yapmaya devam ediyordu. Bölgeye gelen birlikler arasında 16. Piyade Tümeni, 14. Panzer Kolordusu ve 1. Paraşütçü-Panzer Tümeni Hermann Göring sayılabilir.

8 Eylül günü İtalya ve Müttefikler arasında ateşkes önce ABD Generali Dwight D. Eisenhower sonra da İtalyan Mareşal Pietro Badoglio tarafından kamuoyuna açıklanmıştır. İtalyanların teslim olmasına karşı önlemlerini almış olan Naziler Achse Harekâtını başlatarak önemli İtalyan mevzilerini ele geçirir ve İtalyan askerlerini silahsızlandırır.

Salerno'ya gerçekleştirilen Müttefik çıkartmaları düşmana sürpriz yapılması için deniz topçusu ve hava desteği olmaksızın başlatılmıştır. Ancak Naziler çıakrtma bölgesini doğru öngördükleri için bu plan da suya düşmüş, çıkartma birlikleri çok iyi tahkim edilmiş savunmayla yüzyüze kalmıştır. Almanların sıkı direnişine rağmen kıyıya çıkmayı başaran Müttefik kuvvetleri yavaş ilerlese de ikinci günün ardından saahilden 6–7 km içerilere ulaşmayı başarmıştır. Ancak buna rağmen Naziler 12-14 Eylül arasında kalktıkları karşı-saldırıda başarılı olmuş ve neredeyse Müttefik birliklerini tamamen denize atmanın eşiğine gelmiştir. Cephe hattını daraltarak deniz topçusunun desteğini alan birlikler ancak kıyıda tutunabilmiş, sonrasında gelen destek sayesinde ilerleyiş devam etmiştir.

Sonrası

1 Ekim günü Napoli Müttefiklerin ele geçer. Ancak şimdi karşılarında her birisi birbirinden müstahkem çok sayıda direniş hattı çıkmıştır. Taktik değiştiren Naziler bölgedeki coğrafi konumun da verdiği avantajla başarıyla savunma savaşı yapmakta, düşmanın ilerleyişini diledikleri kadar oyalayabilmektedir. Müttefikler Monte Cassino bölgesine ancak 1944 yılı Mayıs ayında ulaşabilmiş ve çok değerli kuvvetlerini kaybetmiştir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Peter Caddick Adams, Monte Cassino Ten Armies in Hell, Oxford University Press s.8

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Heinz Guderian</span> Alman general (1888–1954)

Heinz Guderian, II. Dünya Savaşı'nda görev almış bir Alman generaldir. Tank savaşı üzerine geliştirdiği yıldırım savaşı (Blitzkrieg) taktiği ile düşman hatlarında sağladığı derin gedikler ve çevirme harekâtlarıyla büyük başarılar kazanmıştır. II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru Adolf Hitler ile anlaşmazlığa düşünce görevden alınmıştır. Anılarını kitaplaştırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mavi Durum</span>

Mavi Durum Mihver kuvvetlerin II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde 1942 genel taarruzunun esas kısmıdır. Bu genel taarruz, cephenin güney kesiminde 28 Haziran - 19 Ağustos 1942 tarihleri arasında yer almıştır. Wehrmacht'ın harekâta verdiği kapalı ad olan Mavi Durum, taarruzun bu şekilde adlandırılmasının nedeni Alman askeri planlarının, "durumlar" ya da sorunlara getirilen çözümler olarak görülmesidir. Esasen "Mavi Durum" 48 saat geçmeden yeni bir kapalı ad almıştır, Braunschweig Harekâtı Mihver kuvvetlerin 1942 genel taarruzunun daha dar kapsamlı bölümü kuzeyde Leningrad'ın düşürülmesini hedef almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Afrika Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span>

Kuzey Afrika Cephesi, Libya, Mısır, Cezayir, Tunus ve Fas'ta Müttefik Devletler ve Mihver Devletler arasında geçen savaşlar dizisidir. Cephedeki savaşlar daha çok Almanya ve Birleşik Krallık arasında geçmiştir. Kuzey Afrika çöllerinde yapılan tank savaşları II. Dünya Savaşı'nın kaderini değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span>

II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi (Almanca: Die Ostfront 1941-1945, der Rußlandfeldzug 1941-1945 veya der Ostfeldzug 1941-1945 Rusça: Великая Отечественная война Avrupalı Mihver Devletleri ve Finlandiya'nın Sovyetler Birliği, Polonya ve diğer Müttefik Devletlere karşı verdikleri savaşı anlatır. Nazi propagandası savaşa Bolşevizme karşı haçlı seferi anlamı yüklemiş, Sovyetlere karşı savaşmak üzere Avrupa'nın neredeyse tamamından gönüllüleri Waffen SS birliklerine dahil etmiştir. Savaş 22 Haziran 1941 - 9 Mayıs 1945 tarihleri arasında orta, doğu, kuzeydoğu ve güneydoğu Avrupa topraklarında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dragoon Harekâtı</span>

Dragon Harekâtı, II. Dünya Savaşı’nın bir parçası olup, 15 Ağustos 1944’te Müttefik Kuvvetleri'nin Güney Fransa’yı ele geçirmesine verilen isimdir. Operasyon, Toulon ve Cannes arasında gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bagration Harekâtı</span> Harekât

Bagration Harekâtı, II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu'nun yürüttüğü Beyaz Rusya Stratejik Taarruz Harekâtı'nın kapalı adıdır. Harekât, 22 Haziran ve 19 Ağustos 1944 tarihleri arasında icra edilmiş olup sonuçta Alman kuvvetleri Beyaz Rusya'dan ve Doğu Polonya'dan çıkartılmıştır. Harekâta verilen Bagration kapalı adı, 18. ve 19. yüzyıllarda yaşamış ve Borodino Muharebesi sırasında ölümcül bir yara almış olan Çarlık generali, prens Pyotr Bagration'a dayanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İtalya Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span> İtalyanın II. Dünya Savaşındaki cephesi

İtalya Cephesi, 10 Temmuz 1943 ve 2 Mayıs 1945 tarihleri arasında İngiliz ve Amerikan donanmalarının Husky Harekâtı ile Sicilya'ya yaptığı çıkarmayla açılmış olan cephedir.

<span class="mw-page-title-main">Batı Cephesi (II. Dünya Savaşı)</span>

Batı Cephesi, Almanya'nın işgal ettiği Belçika, Hollanda ve Fransa'da Müttefikler ile geçen savaşlar dizisine verilen addır. Cephe iki evreden oluşur. Birinci evre 1940'ta Fransa Seferi ile Fransa'nın Almanlar tarafından işgal edilişi, ikinci evre ise 1944'te Normandiya Çıkarması ile daha çok ABD, Birleşik Krallık ve Kanada'dan oluşan Müttefik Birleşik Ordusu'nun Fransa'yı Almanlardan geri alması ve Almanya'yı işgal etmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sovyet partizanları</span>

Sovyet partizanları, II. Dünya Savaşı sırasında Sovyetler Birliği topraklarını işgal eden Mihver Devletlerine karşı cephe gerisinde gerilla savaşı veren Sovyet direniş kuvvetleridir. Direniş hareketi Sovyet hükûmeti tarafından merkezi olarak kontrol edilmiş ve Kızılordu modeline göre örgütlenmiştir. Sovyet partizanlarının temel hedefi işgal edilen topraklarda ve cephe gerisinde düşman birliklerinin düzenini bozacak şekilde ulaşım ve iletişimin kesilmesi, engellenmesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Rjev Muharebeleri</span>

Rjev Muharebeleri, ayrıca gaziler ve tarihçiler tarafından korkunç kayıplar veren Kızıl Ordu sebebiyle "Rjev Kıyma Makinası" ya da "Mezbaha" olarak anılan, II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesinde 8 Ocak 1942 – 31 Mart 1943 tarihleri arasında Sovyetler Birliği'nin Kızıl Ordusu ile Almanya'nın Wehrmacht'ı arasında yaşanan kanlı muharebeler. Bu muharebeler, Sovyet kuvvetlerince Rjev - Syçevka - Vyazma genel istikametlerinde yürütülen bir dizi karşı taarruz harekâtları sırasında yaşanan muharebelerdir. Tüm bu muharebeler sonucunda Almanların Moskova’ya doğru ilerleyişi kesin olarak durdurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yakıp yıkma taktiği</span>

Yakıp yıkma taktiği, işgal eden düşman ordusuna karşı geri çekilen ordu tarafından kullanılan ve düşmana faydalı olabilecek her şeyin tahrip edilip kullanılamaz hale getirilmesine dayanan askerî taktiktir.

<span class="mw-page-title-main">Shingle Harekâtı</span> 1944te İtalyada yaşanmış savaş

Shingle Harekâtı, Müttefikler'in Monte Cassino Muharebesi'ndeki birliklerini desteklemek için yaptığı çıkartmadır. Müttefikler Almanlara karşı Monte Cassino için çatışmaya girdiler. Fakat şehir, kurulan Gustav Hattı'nın gerisindeydi ve bu hattı yaramamışlardır. Bu yüzden Wehrmacht askerî gücünü ikiye bölmek ve Roma'ya daha hızlı ulaşabilmek için bu çıkartmayı yapmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan direniş hareketi</span> II. Dünya Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyasına karşı verilmiş mücadele

İtalyan direniş hareketi, II. Dünya Savaşı sırasında ve savaşın son dönemlerinde patlak veren İtalyan İç Savaşı sırasında hem Mussolini iktidarına karşı hem de Nazi Almanyası'na ve onun işgali sonucunda kurulan kukla İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'ne karşı verilmiş mücadeleye verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Fransız İç Kuvvetleri</span>

Fransız İç Kuvvetleri, II. Dünya Savaşı sırasında işgal edilen ve ikiye bölünen Fransa topraklarında Nazi İşgal Güçlerine karşı mücadele yürüten direniş örgütlerinin genel adı. Yurt dışında Fransız Silahlı Kuvvetleri adına Müttefik Devletler ile birlikte Nazilere karşı savaşı örgütleyne General Charles de Gaulle Fransız İç Kuvvetleri ismini, tüm direniş savaşçılarının resmi adı olarak kullandı. Fransa'nın çeşitli bölgeleri, özellikle Normandiya Çıkarması ile kurtarıldıkça, FFI gerilla savaşı yapan milis güçleri yerine resmi olarak hafif piyade birimleri halinde örgütlendi ve düzenli Özgür Fransız Kuvvetlerine eklenen değerli bir insan gücü olarak hizmet etti. Bu rolde, FFI birimleri ön safların daha az aktif bölgelerinde personel bulundurarak, düzenli Fransız ordusu birimlerinin kuvvet tedbirlerinden tasarruf etmelerine ve birliklerini cephenin belirleyici bölgelerine yığmalarına olanak tanıdı. Nihayet, Ekim 1944'ten itibaren ve Fransa'nın büyük bir kısmının özgürleştirilmesiyle, FFI birimleri Batı Cephesinde savaşı sürdüren Fransız düzenli kuvvetleriyle birleştirildi ve böylece II. Dünya Savaşı'ndaki Fransız düzensiz birlikleri dönemi sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Kasserine Geçidi Muharebesi</span>

Kasserine Geçidi Muharebesi II. Dünya Savaşı sırasında Tunus'ta 1943 yılı Şubat ayında gerçekleşmiş olan muharebedir. Kasserine Geçidi, Tunus'un orta bölgesindeki Atlas Dağları boyunca uzanan 3.2 km uzunluğunda bir geçittir. Generalfeldmarschall Erwin Rommel komutasındaki Afrika Korps birliklerinin sahne aldığı bu muharebe ABD Ordusunun Afrika kıtasında Mihver Devletleriyle ilk karşılaşmasıdır. Savaş deneyiminden yoksun ve iyi teçhiz edilmemiş ABD birlikleri büyük zayiat vermiş ve mevzilerinden 80 km geriye atılmıştır. Bu mağlubiyet ABD Ordusunun tarihindeki en büyük mağlubiyetlerden birisi sayılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Luga tahkimatı</span>

Luga tahkimatı, Leningrad oblastında Haziran-Ağustos 1941 döneminde inşa edilmiş 300 km uzunluğunda askeri savunma tahkimattır. Tahkimat, Narva Körfezinden başlayarak Leningrad kentine kuzeydoğudan erişimin önüne geçecek şekilde Luga-Mşaga-Şelon Nehirleri ve İlmen Gölü boyunca yapılmıştır. Tahkimat inşası 27 Haziran'da başlamış, 6 Temmuz'da hattı savunmak için General Konstantin Pavloviç Pyadışev komutasında bir görev kuvveti oluşturulmuştur. Hattın inşasından 15 gün sonra 12 Temmuz günü Plyussa nehri boyunca Nazi Almanyası Wehrmachtına bağlı 4. Panzer Ordusu saldırıya geçmiştir. Savunma hattının inşaatı tam olarak tamamlanmamış olsa da Sovyet savunması Leningrad üzerine yürüyen saldırıyı durdurmayı başarmıştır. Soltsı karşı saldırısı, Tallinn Savunması ve Smolensk Savunmasıyla beraber değerlendirildiğinde Luga hattının savunulması Alman saldırılarına karşı bir ay daha dayanılmasına yaramış, bu sırada cephe gerisinde mevziler güçlendirilmiş, yeni birlikler cepheye sevk edilebilmiştir. 8-13 Ağustos döneminde tahkim hat Novgorod ve Kingisepp bölgelerinde yaralmıştır. Staraya Russa ve Krasnogvardeyskiy bölgelerindeki Sovyet karşı saldırıları nedeniyle Nazi kuvvetleri bu bölgelere asker kaydırmak durumunda kalmış ve Leningrad üzerine ilerleyişleri daha da yavaşlamıştır. 26 Ağustos tarihinde Luga tahkimatını savunan 43 bin Kızıl Ordu askeri tamamen kuşatılmıştır, buna rağmen savaşa devam eden bölgede çatışmalar Eylül ortasına kadar sürmüştür. Yaklaşık 20 bin Kızıl Ordu askeri esir edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Strelna-Petergof Harekâtı</span>

Strelna-Petergof Harekâtı II. Dünya Savaşı Leningrad Kuşatması sırasında Nazi Almanyası birlikleri tarafından kentle irtibatı kesilen Oranienbaum köprübaşının yeniden kentle temasının kurulması için 5-10 Ekim 1941 tarihlerinde Strelna ve Petergof bölgesindeki Alman mevzilerine düzenlenen ve başarısız olan Kızıl Ordu saldırısıdır.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan İç Savaşı</span> Mussolini ve Anti-faşist güçler arasındaki çatışma

İtalyan İç Savaşı İkinci Dünya Savaşı'nın son döneminde 9 Eylül 1943 ile 2 Mayıs 1945 tarihleri arasında İtalya'da yaşanan iç savaştır. İtalyan direniş hareketi ve Müttefik saflarındaki İtalyan Ordusu, İtalyan faşistlerine ve Naziler tarafından İtalya'nın kuzeyinde kurulmuş olan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti kukla devletine bağlı birlikler arasında yaşanmıştır. İtalyan direnişçiler, Mussolini rejiminin çökmesinin ardından bölgeyi işgal eden Nazilerle de savaşmıştır. Faşizm karşıtı güçlerin mücadelesiyle zafer kazanılmış, Naziler ülkeden kovulmuş, Mussolini infaz edilmiştir. Ayrıca ülkenin 1946 yılında monarşiden cumhuriyete geçişinde de iç savaş süresince kral III. Vittorio Emanuele başta olmak üzere krallık yanlılarının ülkeye karşı sorumluluklarını gereğince yerine getirmemelerinin de payı büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Fransız donanmasının Toulon'da batırılması</span>

Fransız donanmasının Toulon'da batırılması II. Dünya Savaşı'ndaki Fransa Muharebesi sonucunda Nazi Almanyası'na yenilmiş olan Fransa'da kurulan kukla devlet olan Vichy Fransası'nın Almanya ve İtalya Silahlı Kuvvetleri tarafından 1942 yılı Kasım ayında işgal edilmesi harekâtı olan Anton Harekâtı sürerken donanmanın Almanların eline geçmesini engellemek üzere Fransız donanma komutanları Jean de Laborde ve André Marquis öncülüğünde 27 Kasım 1942 tarihinde Toulon limanında yapılan sabotaj eylemidir. Sabotajın ardından Fransız donanmasının geriye kalan varlığı belirleyici bir faktör olmaktan çıkmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.