Müslüm Gürses
| Müslüm Gürses | |
|---|---|
 1986 yılında Müslüm Gürses | |
| Genel bilgiler | |
| Unvanı |
|
| Doğum | Müslüm Akbaş 5 Temmuz 1953 Fıstıközü, Halfeti, Şanlıurfa, Türkiye |
| Ölüm | 3 Mart 2013 (59 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Başladığı yer | Adana |
| Tarzlar | Arabesk · Türk halk müziği · Türk sanat müziği · pop · rock · Azerbaycan müziği · ilahi · caz · Dünya müziği · Rap müzik[1] |
| Meslekler | Ses sanatçısı · söz yazarı · besteci · oyuncu |
| Çalgılar | Bağlama, piyano[2] |
| Etkin yıllar | 1965-2013 |
| Müzik şirketi | Elenor · Bayar · Universal · Pasaj · Ulus · Uğur · Seyhan · Emre · İdobay · Disco · Kalan · DMC · Ada |
| Resmî site | muslumgurses.com.tr |
| Eş | Muhterem Nur [3](e. 1986; ö. 2013) |
| Önemli çalgılar | |
Müslüm Gürses ya da doğum adıyla Müslüm Akbaş (5 Temmuz 1953, Fıstıközü - 3 Mart 2013,[4] İstanbul), Türk arabesk ve halk müziği sanatçısı, besteci, söz yazarı ve oyuncu. Dünya'da "Father of Arabesque",[5][6][7] Türkiye'de ise "Arabeskin Babası" ve "Müslüm Baba" olarak tanınmaktadır.
90'lı yıllardan itibaren bazı pop ve rock tarzındaki parçaları da repertuvarına katarak Kayahan'ın "Sarı Saçlarından Sen Suçlusun", Zülfü Livaneli'nin "Belalım, Çırak Aranıyor" Nilüfer’in "İnkar Etme, Olmadı Yar", Adnan Ergil'in "Böyle Ayrılık Olmaz, Hava Nasıl Oralarda?", Teoman’ın "Paramparça", Tarkan’ın "İkimizin Yerine", Bülent Ortaçgil'in "Sensiz Olmaz", Murathan Mungan'ın "Olmasa Mektubun", Kenan Doğulu'nun "Tutamıyorum Zamanı", Sezen Aksu'nun "Sorma, Vazgeçtim", Fikret Kızılok'un "Gönül" ve Şebnem Ferah'ın "Sigara" adlı çalışmalarını da seslendirdi.
1979 yılında ilk defa "İsyankar" filmiyle kamera karşısına geçen Gürses, toplam 40 sinema filminde rol almıştır.
Hayatı
Çocukluğu
Şanlıurfa dönemi
Annesi Emine Hanım ile babası Mehmet Bey önceleri Tisa olarak bilinen ancak adı 1960'lı yıllarda Fıstıközü olarak değiştirilen Şanlıurfa'nın Halfeti ilçesine bağlı bir köyde tanışmıştır. 1950 yılında evlendiklerinde henüz 16 yaşındaydılar, yaşamları yoksulluk içinde geçmekteydi. 5 Temmuz 1953'te Şanlıurfa'nın Halfeti ilçesinin Fıstıközü köyünde kerpiç bir evde Emine Hanım ile Mehmet Bey'in ilk çocuğu olarak dünyaya gelmiştir.[8][9]
Babası Mehmet Akbaş rençberlik yapmaktadır. Müslüm dünyaya gelince geçim sıkıntısı daha da dert olmaya başlamış ve çok geçmeden bu sıkıntılı dönemde Akbaş ailesinin Ahmet isminde bir çocuğu daha olmuştur. Bu köyde yaşamak onlar için çok zor olmaya başlayınca Emine Hanım akrabalarıyla konuşmuş ve daha iyi bir yaşam sürmeleri için taşınmaları gerektiğini söylemiş ve Akbaş ailesi ekonomik nedenlerden dolayı göç etmek zorunda kalmıştır.
Adana dönemi
Büyük umutlarla Adana Hürriyet Mahallesi'ne varmışlardı. Burada umutları tarifi olmayan acılara dönüşecekti. Yoksulluk yine aynı yoksulluktu. Bu mahalleye alışmaları zor olmamıştır. Baba Mehmet Akbaş çoktan alışmış ve kısa zamanda lakabı Deli Mehmet olmuştur. Emine Hanım çalışmaya başlamış, Müslüm ise o yokken kardeşi Ahmet'e bakmak zorunda kalmıştır. Daha o yaşlarda iken Müslüm'ün davranışları olgun bir erkek gibiydi, hiç çocuk olamamıştır. Okula başladığında bile yaşıtlarıyla hiç oynayamamış ve bir kenarda oturup oyun oynayanları seyretmiştir. Okuldan çıkınca da hemen eve koşup annesine yardım etmiştir. Bu dönemde bir kız kardeşi daha dünyaya gelmiş ve Müslüm'ün sorumluluğu daha da artmaya başlamıştır. Müslüm burada hayatı erken öğrenmek zorunda kalmış ve dirseğini okul sıralarında değil, kunduracıda terzi tezgâhında çürütmüştür.
Sanat yaşamı
Gürses, şarkıcılığa 1965 yılında, küçük yaşta Adana'da bir çay bahçesinde şarkılar söyleyerek başladı, aynı zamanda halkevine de gitti. Terzi çıraklığı ve kunduracılık yaptı, o yıllarda bir gazinoda sahneye çıktı. Ayrıca ilkokuldan mezun olduktan sonra 17 yaşındayken, 1967 yılında Adana Aile Çay Bahçesi'nde düzenlenen yarışmaya katılmak istedi. Babası Mehmet Akbaş yarışmaya katılmasın diye oğlunun saçını kesti. Gürses yine de yarışmaya katılmış ve birinci olmuştur. Sesiyle küçük yaşlarda dikkat çeken Gürses, kendisiyle yapılan bir röportajda o dönemle ilgili olarak şunları söylemiştir: "İlkokulu bitirdim. Gerisi yok. Adana'da damda yatarken uzun hava okudum. Arkadaşım Halkevine gidiyordu. Ben de gittim. Derken Çukurova Radyosu'nda sanatçı oldum."
Soyadını da orada çalışırken “Gürses“ olarak değiştirirler.
1967 yılından itibaren TRT-Adana-Çukurova Radyosu'nda da her hafta cumartesi günü canlı olarak türküler söyledi. 1968 yılından itibaren piyasaya ilk 45'likleri çıkarmaya başladı. İlk plağı 1968 tarihli Emmioğlu / Ovada Taşa Basma plağıdır ve Ömür Plak, Adana basımıdır. Ömür Plak ile toplam 4 adet 45'lik yaptı.
İstanbul'a gelen Gürses, Selahattin Sarıkaya'nın sahibi olduğu Sarıkaya Plak ile 2 adet 45'lik plak doldurdu: Giyin Kuşan Selvi Boylum / Hayatımı Sen Mahvettin ile Gitme Gel Gel / Haram Aşk.
Daha sonra 1969 yılında yine İstanbul'da Palandöken Plak firması ile ilk çıkış parçası olan Sevda Yüklü Kervanlar şarkısını içeren Sevda Yüklü Kervanlar (Gazelli) / Vurma Güzel Vurma isimli 45'lik plağı çıktı. Bu plak tam 300.000 adet satarak rekor kırmıştır. Ardından yine aynı firma ile Gezdim Dolaştım Gurbet Elleri / Özür Diliyorum Senden isimli 45'lik plağı çıkmıştır. Bu 45'lik plağın Sevda Yüklü Kervanlar (Gazelli) / Vurma Güzel Vurma plağından da daha fazla sattığı iddia edilmiştir.[10]
1971 yılında ise Hülya Plak firması ile ikinci çıkış parçası olduğu söylenen Ben İnsan Değil Miyim? şarkısını da içeren Ben İnsan Değil Miyim / Seni Sevmek İçin Ölmek Mi Lazım isimli 45'lik plağı yayınlanmıştır.
1973 yılında Mamak'ta askerliğini yapmıştır.[11]
Gürses, Palandöken Plak firması ile tam 13, sonra Bestefon Plak firması ile tam 4, daha sonra Hülya Plak ile 15 ve nihayet Çınçın Plak ile 2 adet 45'lik plak doldurdu.
80'ler
Gürses, 80'li yıllardan itibaren arabesk ve Türk halk müziği tarzlarının yanında diğer tarzları da repertuvarına katmaya başladı. Artık albümlerinde Türk sanat müziği tarzında eserlere daha çok yer vermeye başladı. 70'li yıllarda 45'lik plağında yer verdiği Ölüyorum Kederimden eserini tekrar seslendirdi ve Esrarlı Gözler albümünde yayımlandı. Dalgalandım, Neyleyim Neyleyim, Mehtaplı Gecelerde, Kara Bulutları Kaldır Aradan, Unutamazsın gibi şarkılara da albümlerinde yer verdi.
1980 yılında Emre Plak firması etiketiyle Esrarlı Gözler albümü yayımlammıştır. Albüm, Türkiye ve Almanya başta olmak üzere tüm dünyaya arabesk tarz müziği tanıtan ve sevdiren en marjinal albümlerden birisidir. Albümde hareketli kabul edilebilecek hiçbir parça bulunmamaktadır. Gürses'in artık geniş kitlelere yayıldığı albümdür.[12] Gecekondu kalabalıkları Orhan Gencebay'a Kral, Ferdi Tayfur'a Abi derken Gürses Baba lakabını almıştır.[13]
1984 yılında Elenor Müzik firmasından çıkardığı ilk albüm olan Yaranamadım albümü yayımlandı. 1997 yılında bu albümün başarısından şöyle bahsedilmiştir: Hazırladığı albümleri satış rekorları kıran Gürses'in "Yaranamadım" adlı Elenor Müzik'ten çıkardığı ilk kaseti, geçen onca yıla rağmen satmaya devam ediyor. Kasetleri için tanıtım yapmayan, televizyon programlarına çıkmayan Müslüm Gürses'in başarısı hayretle izleniyor.[14]
1986 yılında Bayar Müzik firmasından çıkardığı Küskünüm albümü yayımlandı. Albümün devam eden satışlarıyla birlikte Türkiye'de tüm zamanların en çok satan albümü olduğu belirtildi.[15][16] Albüm sadece yasal olarak 12 milyondan fazla sattığı söylenmiştir.[17][18][19]
1987 yılında Elenor Müzik firmasıyla 5. albümü olan Gitme albümü yayımlanmıştır. Albüm Gürses'in en çok satan albümlerinden olduğu söylenmekle birlikte albüme ismini veren Gitme şarkısı 1987 yılının en iyi şarkısı seçilmiştir.[20] 1988 yılında Türk sanat müziği ağırlıklı olan ve 70'lerde seslendirdiği şarkıları tekrar seslendirmiş ve Maziden Bir Demet albümünde yayımlanmıştır. Aynı yıl yapılan bir haberde kasetlerinin peynir ekmek gibi satıldığı söylendi.[21]
90'lar
90'lı yıllarda sıkça artan korsan albümleriyle yıllarca gündeme gelen Gürses artık gazetelere konu olmuştur. Bir gazetede Gürses'in sadece 6 ayda 20 kaset yaptığı yazılmıştır. 90'lı yıllar Gürses'in arabesk, Türk halk müziği ve Türk sanat müziği dışında yeni tarzları repertuvarına katmaya başladığı dönemdir.
1990 yılında Uğur Plak firmasından çıkardığı Benim Kaderim / Arkadaş Kurbanıyım albümüne ismini veren Benim Kaderim şarkısında pes ve tiz seslerin aynı anda okunmasıyla Türkiye'de ilk kez çift ses kullanılmıştır.
90'ların başından itibaren Ali Osman Erbaşı ile yaptığı çalışmalarda bazı pop, Azerice, ilahi tarzdaki şarkıları da repertuvarına kattı. Zülfü Livaneli'nin "Belalım, Çırak Aranıyor", Nilüfer'in "İnkar Etme", Adnan Ergil'in "Böyle Ayrılık Olmaz, Hava Nasıl Oralarda?", Kayahan'ın "Sarı Saçlarından Sen Suçlusun"; "Aygız", "Can Yar", "Ayrılık"; "Tövbe Etmek" şarkılarını seslendirdi.
1991'de yayımlanan Bir De Benden Dinleyin ve Yüreğimden Vurdun Beni albümlerinde Türk sanat müziği eserlerine de yer verdi.
90'ların başından medyaya konu olmuştu: Gürses'in son bir yıl içinde çıkan piyasaya çıkan kaset sayısı 10'u bulmuştu. Gürses, eski kasetlerini başka isimlerle çıkaranlara fena halde bozuluyordu.
| “ | “Hiç değilse gelsinler, benden fotoğraf istesinler. 10 sene önceki resimlerimi kaset kapaklarına basıyorlar kardeşim. Kimseye saygıları yok bunların." | „ |
| “ | “Bunlara dikkat edin kardeşim. Bir sanatçı kolay yetişmiyor ki ya? Ne çileler çektik, neler çektik, ne yollardan geçtik, nerelerden gittik? Yani günah değil mi? O stüdyoya girdiğimiz zaman biz ıstırap çekiyoruz. Ya bak, bir şarkı üç dakika veya bilemedin 5 dakika ama o şarkı Mehmetciğim, günlerce sürüyor biliyor musun?" | „ |
1992 yılında Elenor Müzik etiketiyle yayımlanan Müslümce'92 albümünde yer alan Sen ve Ben şarkısı, Gürses'in resmi kayıtlara göre ilk kez kendisinin seslendirmiş olduğu pop tarzındaki şarkı olmuştur.[22] Şarkıyı daha sonra Seda Sayan ve İpek Pınar seslendirmiştir.[23][24] Aynı yıl Gürses'in Bayar Müzik etiketiyle Zalim / Bir Bilebilsen albümü yayımlanmıştır. Albüm Gürses'in en çok satan albümlerindendir.
1994 yılında Elenor Müzik etiketiyle Senden Vazgeçmem albümü yayımlandı. Albüm büyük bir etki yaratmış olup Gürses'in ilk kez kliplerinin yayımlandığı ve en çok klipi bulunan albümüdür. Gürses bu albüm için "Senden Vazgeçmem", "Hangimiz Sevmedik", "Evlat", "Haydar Haydar" şarkılarına klip çekmiştir.
1995 yılında Japonya'daki bir ses laboratuvarında Japon ses mühendisleri tarafından Müslüm Gürses'in sesi incelenmiş ve yapılan testler sonrasında Gürses'in sesini yüzde yüz kusursuz kullandığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.[25][26][27] Müslüm Gürses'in ses genişliği en az 3.5 oktavdır, bu ses genişliği operacılarda bulunmaktadır.[28][29]
1998 yılında ise Gürses'in o dönemde 14 yıl boyunca albümlerini çıkardığı Elenor Müzik firmasıyla Müslüm Gürses Klasikleri albümünü yaptıktan sonra Gürses'in Elenor Müzik firmasıyla yolları ayrılmış ve 1999 yılında Ulus Müzik'e transfer olmuştur. Gürses'in Elenor Müzik firmasından yolları ayrılmasına rağmen 1999 - 2001 yılları arasında Garipler, Arkadaşım, Zavallım, Müslüm'ce Türküler 2001 ve Sadece (Türk Sanat Müziği) albümleri yayımlandı. Yayımlanan 50 şarkı Gürses'in 1999 yılından önce seslendirdiği şarkılar olarak bilinmektedir. Gürses bu yıllarda Ulus Müzik ve Universal Müzik firmaları ile çalışmıştır.
Muhterem Nur, 2001 yılında Müslüm Gürses'in Universal Müzik etiketiyle piyasaya sunulan Dünya Yalan albümü hakkında verilen röportajda şu açıklamalarda bulunmuştur: Elenor diye bir firmamız vardı. İyi bir firmaydı. Kayıtlarda, Müslüm'ün provada okuyup beğenmediği ve bunu atalım dediği parçaları atmıyor, kenara koyuyorlardı. Başka firmayla güzel bir anlaşma yapmıştık. İki güzel kaset yaptık. Elenor, hemen işe yaramayan eski parçaları toplayıp saçma sapan müzikleri doldurup piyasaya yeni kaset diye sürüyor. Müslüm'ün onaylamadığı kasete nasıl bandrol alıyorlar? İnsanlar hangisi yeni kaset, anlayamıyor. Biz Universal'e bağlıyız. Bu firmanın dışında kimseye albüm yapmıyoruz.[30]
2000'ler
2000'li yıllarda Gürses yine alışılagelmişin dışına çıkmaya devam etmiştir. 90'lı yılların başlarında pop tarzına geçiş süreciyle artık 2000'li yıllarda pop tarzı ön plana çıkmıştır. Popla birlikte rock, caz, world music tarzları da repertuvarına katmıştır.
2000 yılında yıllar sonra yine Uğur Bayar'la bir araya gelerek Biz Babadan Böyle Gördük albümü Ulus Müzik etiketiyle yayımlanmıştır. Gürses, bu albümle birlikte caz ve world music tarzlarını da repertuvarına katmıştır.[31] Albümde yer alan Dayan Yüreğim şarkısını caz enstrümanları eşliğinde seslendirilmiştir. Albümde yer alan world music tarzındaki O Gitti Dönmeyecek şarkısında ise Doğu - Batı sentezleri kullanılmıştır. Albüm sonrası Gürses, Ulus Müzik firmasından Universal Müzik'e transfer olmuştur.
2001 yılında Universal Müzik etiketiyle Dünya Yalan albümü yayımlandı. Albüm Gürses'in ses getiren albümlerinden olup albümde yer alan Nilüfer'in Olmadı Yar şarkısı tutmuş ve bu şarkıyla birlikte artık Gürses albümlerinde pop tarzı ön plana çıkmaya başlamıştır.[32]
2002 yılında Bayar Müzik etiketiyle Paramparça albümü yayımlandı. Gürses Teoman'ın Paramparça şarkısını seslendirmiş ve artık rock tarzını da repertuvarına katmıştır.[33] Gürses'i stüdyoda ziyaret eden Teoman, Gürses hakkında şunları söylemiştir: "Ben herkesi dinlemem ama Müslüm Gürses'in yeri ayrıdır. Onun müziğini ve felsefesini severim. Özellikle Usta ve Meselem şarkılarını çok beğenirim. Paramparça'yı da benden iyi yorumlayacağına eminim.” Süha Yavuz, proje hakkında ilk olarak Gürses'e Şebnem Ferah'ın "Deli Kızım Uyan” şarkısını söyletmek istediğini ancak Şebnem Ferah'ın bunu kabul etmemesi üzerine Teoman'a teklif götürmüş ve Teoman Ben o adama bayılırım. Süper yorumcu. diyerek yeni patlayan şarkısını Gürses'e vermiştir.[34]
2003 yılında sözleri Sezen Aksu'ya bestesi Tarkan'a ait "İkimizin Yerine” şarkısını seslendirerek Dirlik Müzik etiketiyle İkimizin Yerine albümü yayımlandı.[35]
2004 yılında Bülent Ortaçgil'in "Sensiz Olmaz”, Murathan Mungan'ın "Olmasa Mektubun” şarkılarını seslendirdi. Aynı yıl Kadırga Müzik etiketiyle yayımlanan Uyanma Zamanı / Kıyak Bitti albümünde Kemal İnci'ye ait ”Yalnızlar Rıhtımı” şarkısı da yer aldı.
2005 yılında Sun Müzik etiketiyle yayımlanan Bakma albümünde sözleri Orhan Veli Kanık'a müziği Altan İlter'e ait “Anlatamıyorum” eserine yer verdi.[36] Aynı yıl Görüntüevi Müzik firması etiketiyle Ayrılık Acı Bir Şey albümü yayımlandı. Bu albüm bir nevi "Burhan Bayar & Müslüm Gürses Klasikleri" olarak adlandırılabilecek bir albümdür.
1 Şubat 2006'da Gönül Teknem / Sen Olmayınca adlı albümü Seyhan Müzik etiketiyle raflardaki yerini almıştır. Daha sonra Gürses'in yazar Murathan Mungan’la hazırlıkları 2 yıl süren ortak projesi “Aşk Tesadüfleri Sever” 18 Nisan 2006’da Pasaj Müzik etiketiyle müzik marketlerdeki yerini aldı. Mungan’ın sözlerini yazdığı, David Bowie’den Garbage’a, Leonard Cohen’den Bob Dylan'a Rainbow'dan, Björk'ten Jane Birkin’e birçok yabancı müzisyenin bestesini yaptığı şarkıları seslendirdi. Ayrıca albümde Müslüm Gürses'in Sezen Aksu ile düet şarkısı olan Sebahat Abla şarkısı da bulunmaktadır.
Sonra 6 Şubat 2009'da yine Pasaj Müzik firmasından çarpıcı bir albüm olan "Sandık" albümü ile Müslüm Gürses sahnelere geri döndü. Bu albümde Kenan Doğulu'nun "Tutamıyorum Zamanı” şarkısı yer aldı. Albümde Gürses'in Öykü Gürman ile düet yaptığı Sarıl Bana şarkısı 3 günde 1,5 milyon satarak rekor kırmış böylece Gürses'in internet alanında da kendi rekorunu elde ederek Türkiye'de tek şarkı üzerinden yasal olarak en çok satan sanatçı olduğu söylenmiştir.[37]
8 Ocak 2010'da Müslüm Gürses’in babası Mehmet Akbaş 75 yaşında prostat kanseri nedeniyle hayatını kaybetti.[38] Babasının öldüğünü Almanya'da iken öğrenen Gürses Almanya'daki konser turnesini yarıda bırakarak Şanlıurfa'ya giderek defin işlemleri ile ilgilendi.[39]
2010 yılında 2010 FIBA Dünya Basketbol Şampiyonası'nın açılışında yer aldı.[40] Aynı yıl kasım ayında yine Pasaj Müzik ile "Yalan Dünya" isimli bir albüme imza attı. Albümde Şebnem Ferah'ın "Sigara", şarkısı da yer Yahya Kemal Beyatlı'nın "Sessiz Gemi", Şehrazat'ın "Flu Gibi", Tuna Kiremitçi'nin "Mucize" ve Gürses 1991 yılında Bir De Benden Dinleyin albümünde yer alan "Belalım" şarkısını tekrar seslendirdi. Bu albüm Gürses'in hayattayken resmi olarak yayımlanan son albümü oldu. Aynı yıl çeşitli sanatçıların da yer aldığı Enbe Orkestrası'nın albümü için "Kalbim" şarkısını seslendirdi ve albümün ismi Kalbim olarak yayımlandı.
Gürses'in ölümünden sonra da albümleri yoğun ilgi görmeye devam etmiştir.[41][42]
2013 yılında yayımlanan çeşitli sanatçıların yer aldığı "Onurlu Yıllar (25. Yıl Onur Akın Şarkıları)" adlı albüm yayımlandı. Bu albümde Gürses yorumuyla Asi ve Mavi adlı şarkı yer almıştır. Onur Akın, Gürses hakkında şunları söylemiştir: Müslüm Gürses bu ülkenin Leonard Cohen'idir. Her tarz şarkıyı kendine has tarzıyla olağanüstü yorumlayan muhteşem bir sanatçıdır. Müslüm Baba, içimizde yaradır. Hastaneye yatmadan iki ay önce stüdyoya girip 'Asi ve Mavi'yi okudu. Muhtemelen en son söylediği şarkıydı. Bu projede, stüdyoya girip ilk okuyan Müslüm Baba'dır. Nur içinde yatsın; keşke yaşasaydı da, bu şarkıyı birlikte söyleseydik.[43]
2013 yılında Gürses'in tamamlayabildiği son albüm olan Veda - Ervah-ı Ezelde albümü için Gürses hayattayken "Ölürsem albümün adını Veda koyun." şeklinde vasiyetinde bulunduğu söylenmiş ve ölümünden 40 gün sonra çıkan bu albüm, albüm satışlarının az olmasına rağmen sadece 2 saatte 25 bin satarak tükenmiştir.[44]
Doğum tarihi karışıklığı
Müslüm Gürses'in bazı yerlerde doğum tarihi 1950,1951 gibi tarihler iddia edilmiş olsa da Gürses, Rüstem Batum'un programına konuk olmuş ve hayatını şöyle anlatmıştır: "1953 senesinde Şanlıurfa'nın Halfeti kazasının Fıstıközü köyünde fakir bir ailenin çocuğu olarak gelmişim. Ondan sonra beş yaşlarında geçim zorluğu nedeniyle Adana'ya gittik."[45]
Gürses'in doğum tarihi resmî olarak 5 Temmuz 1953 olarak geçmektedir.[46] fakat Gürses 16 Eylül 1998'de Esra Ceyhan'ın sunduğu Esra Ceyhan Show programında ve 26 Ocak 2007'de Beyazıt Öztürk'ün sunduğu Beyaz Show programlarında mayıs ayında doğdunu belirtmiştir..[47][48] Hatta 7 Mayıs tarihi 2005 yılından itibaren Gürses hayranları tarafından "Dünya Müslümcüler Günü" olarak kutlanmaya başlanmıştı.[49]
Geçirdiği trafik kazası
Gürses, 1978 yılında Tarsus'tan Adana'ya dönerken alkollü araç kullandığı söylenen şoförün yolda duran tırı fark edememesi sonucu büyük bir kaza gerçekleşerek şoförün hayatını kaybettiği söylenmiştir. Gürses, 2010 yılında Beyazıt Öztürk'ün sunduğu Beyaz Show programına konuk olmuş ve şunları söylemiştir: "Önemli bir trafik kazasıydı. Sanıyorum ameliyat esnasında kalbimiz duruyor sonra doktorların müdahalesi neticesinde çalıştırılmış." Gürses geçirdiği kaza ile ilgili olarak bir başka yerde de şunları söylemiştir: "78-79 yılıydı. Tarsus'ta bir gazinoda konserim vardı. Şoför arkadaşımız beni her gece iş bittikten sonra evime götürüyordu. Yine gecelerden biri program bitti, arabaya bindik ama içimden bir ses arkaya otur dedi. Program yorgunluğundan olsa gerek sızmışım. Sonra yolda duran bir tıra çarpıyoruz. Yolda jandarmalar tesadüfen fark etmese ölebilirdim. Sonra alıp hastaneye götürmüşler. Ben ölümü yaşadım aslında. Bana göre yeniden hayata dönmüş olmam, Allah’ın bir lütfudur. Alın kemiğim un ufak olduğu için en küçük bir darbede ölebilir ya da kör kalabilirim. Ameliyatta alnıma beynimi koruyacak plaka gibi bir şey taktılar. O korkunç kazadan sonra koku alma duyumu yitirdim. Hiçbir kokuyu alamıyorum ne yazık ki şimdi. Çok kuvvetli parfümler ispirto kokusu veriyor bana. Ayrıca işitme duyumu da yüzde elli yitirdim. Çok ağır işitirim. Neyse, buna da şükür, yaşıyoruz işte."
Jiletli konserleri
Gürses'in konserlerinde tarihte eşi ve benzeri görülmeyen manzaralar ortaya çıkmıştır. Gürses konserlerinde taşkınlıklar yaşanmış, izleyiciler kendilerini jiletleyerek zarar vermişlerdir.[50][51] Gürses, konserlerinde yaşanan taşkınlıkların üzerine Çocuklar yapmayın, kendinizi çok güç duruma sokuyorsunuz, yapmayın bunu yapmayın. Konser yaptığımızın farkına varamıyoruz, ne yapayım şimdi ben. dese de hayranlarına dinletememiştir.[52] Müslüm Gürses konserlerinde taşkınlıkların yaşanması nedeniyle konser alanlarını birçok kez terk etmek zorunda kalmıştır.[53][54] 12 Aralık 1999'da ise Gürses'in Sivas'ta verdiği konser sırasında henüz daha ikinci şarkısını seslendirirken yeterli güvenlik önlemlerinin alınmamasından dolayı kavgalar başlamıştır. Olayların yaşandığı sırada bir hayranı Gürses'e çiçek vermek istemiş ve hayranı ile korumalar arasında tartışma çıkmıştır. Çıkan tartışmada hayranının yumruğu Gürses'in suratına gelmiş ve hayranı tarafından gözü morartılmıştır.[55][56]
Bıçaklanma olayı
Gürses bir gün Bursa'da verdiği konserde kendisine aşırı sevgi duymasından dolayı hayranı tarafından bıçaklanmıştır.[57][58] Daha sonra Gürses kendisini bıçaklayan hayranından şikayetçi olmamıştır ve affetmiştir.[59][60]
Dinleyici kitlesi
Gürses'in dinleyici kitlesi birçok araştırmaya konu olmuştur. Doktora tezleri dahi yazılmıştır (Mesela 2002/ Bağlam Yayıncılık: Caner Işık/Nuran Erol, "Arabeskin Anlam Dünyası ve Müslüm Gürses Örneği").
Ölümü
Müslüm Gürses, 15 Kasım 2012 Perşembe günü Memorial Hastanesi'nde geçirdiği by-pass ameliyatından sonra akciğer ve kalp yetmezliği nedeniyle yoğun bakıma kaldırıldı ve solunum cihazına bağlandı. Gürses, 3 Mart 2013'te, yaklaşık dört aydır tedavi görmekte olduğu İstanbul Memorial Hastanesinde öldü. 4 Mart 2013 günü Teşvikiye Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.[61][62]
Müslüm Gürses Müzik ve Sanat Müzesi
Gürses'in ölümünden sonra Şanlıurfa Valiliği tarafından Gürses'in anısına müze yapmış ve 5 Ekim 2013'te Müslüm Gürses Müzik ve Sanat Müzesi açılmıştır.[63] Müze daha sonra Haliliye ilçesinden Karaköprü ilçesine taşınmış ve 15 Haziran 2021'de tekrar hizmete açılmıştır.[64]
45'likleri ve EP'si
Gürses Ömür Plak'tan 4, Sarıkaya Plak'tan 2, Palandöken Plak'tan 13, Bestefon Plak'tan 4, Hülya Plak'tan 15, Çın Çın Plak'tan 2 tane olmak üzere hayatı boyunca toplam 40 adet 45'lik plak çıkarmıştır.[65][66] 45'liklerin yanı sıra Gürses'in bir de Saner Plak etiketiyle bir tane EP'si piyasaya sunulmuştur.
Listede yer alan Müslüm Gürses 45'liklerinin tarihi ve sıralaması kesin değildir.
Stüdyo albümleri
Not: Listede yer alan bazı albümlerin tarihi kesin değildir. Bazı albümler, Gürses'in yeni şarkılarından oluştuğu için listeye dahil edilmiştir.
| Yıl | Albüm adı | Yapımcı | Bilgiler |
|---|---|---|---|
| 1977 | Müslüm Gürses 1 | Çın Çın Plak | Albüm tarihi kesin değildir. |
| Müslüm Gürses 2 | Albüm tarihi kesin değildir. | ||
| 1978 | Müslüm Gürses 3 - Hani Söz Vermiştin | Albüm tarihi kesin değildir. | |
| 1979 | Müslüm Gürses 4 | Albüm tarihi kesin değildir. | |
| Gazla Şoför | Albüm tarihi kesin değildir. | ||
| Merhamet Dileme Benden | Albüm tarihi kesin değildir. | ||
| Bağrıyanık | Saner Plak | ||
| 1980 | Esrarlı Gözler | Emre Plak | |
| 1981 | Mutlu Ol Yeter | Modern Plak | |
| 1982 | Tanrı İstemezse | Uzay Plak | |
| 1983 | Anlatamadım | Kale Plak | |
| Müzik Ziyafeti | Akdeniz Plak | ||
| 1984 | Yaranamadım | Elenor Müzik | Elenor Müzik ile ilk çalışması |
| 1985 | Güldür Yüzümü | ||
| 1986 | Sevda Yolu | ||
| Küskünüm | Bayar Müzik | ||
| Yıkıla Yıkıla | Elenor Müzik | ||
| 1987 | Gitme | ||
| Talihsizler | |||
| Dünden Bugüne Anılarımla | Sarp Plak | ||
| 1988 | Dertler İnsanı | Elenor Müzik | |
| Maziden Bir Demet | Sedef Müzik | ||
| Vefasız Alem | Elenor Müzik | ||
| 1989 | Aldatılanlar | Özbir Müzik | |
| Bir Fırtına Kopacak | Akdeniz Plak | ||
| Bir Kadeh Daha Ver | Sarp Plak | ||
| Mahsun Kul | Elenor Müzik | ||
| 1990 | Müslüm Gürses Konseri | Konser efektleri eklenerek yayımlanan albüm | |
| Güle Güle Git | Bayar & Foneks Müzik | ||
| Hüzünlü Günler | Disco Plak | ||
| Meyhaneci / Kırık Sazım | Elenor Müzik | ||
| Benim Kaderim / Arkadaş Kurbanıyım | Uğur Plak | ||
| 1991 | Bir De Benden Dinleyin | Elenor Müzik | |
| Sen Neredesin Ben Neredeyim | Bayar Müzik | ||
| Yüreğimden Vurdun Beni | Sarp Plak | ||
| Her Şey Yalan | Elenor Müzik | ||
| 1992 | Müslümce'92 | ||
| Zalim / Bir Bilebilsen | Bayar Müzik | ||
| 1993 | Dağlarda Kar Olsaydım | Elenor Müzik | |
| 1994 | İnsaf / Kahire Resitali | Uğur Plak | |
| Senden Vazgeçmem | Elenor Müzik | ||
| 1995 | Bir Avuç Gözyaşı / Tövbe Etmek | ||
| Benim Meselem | |||
| 1996 | Topraktan Bedene / İsyanım Var | ||
| 1997 | Nerelerdesin? | ||
| Sultanım | İdobay Müzik | ||
| Usta / Ne Yazar | Elenor Müzik | ||
| 1998 | Müslüm Gürses Klasikleri | Gürses, bu albümden sonra Ulus Müzik'e transfer oldu. | |
| 1999 | Garipler | ||
| Vay Canım | Ulus Müzik | ||
| Arkadaşım | Elenor Müzik | ||
| 2000 | Zavallım | ||
| Biz Babadan Böyle Gördük | Ulus Müzik | ||
| 2001 | Müslüm'ce Türküler 2001 | Elenor Müzik | |
| Dünya Yalan | Universal Müzik | ||
| Sadece (Türk Sanat Müziği) | Elenor Müzik | ||
| 2002 | Paramparça | Bayar Müzik | |
| Müslüm Baba ile Yolculuk | Universal Müzik | Gürses'in konuşmalarının yer aldığı albüm. | |
| Açık Hava Konserleri 1 | Konser albümü | ||
| Açık Hava Konserleri 2 | Konser albümü | ||
| Açık Hava Konserleri 3 | Konser albümü | ||
| 2003 | Kaçamam Ki Kaderimden / Yanlış Yaptın | Özdemir Plak | |
| İkimizin Yerine | Dirlik Müzik | ||
| Yanarım | Bayar Müzik | ||
| 2004 | Uyanma Zamanı / Kıyak Bitti | Kadırga Müzik | |
| 2005 | Bakma | Sun Müzik | |
| Ayrılık Acı Bir Şey | Görüntüevi Müzik | ||
| 2006 | Gönül Teknem / Sen Olmayınca | Seyhan Müzik | |
| Aşk Tesadüfleri Sever | Pasaj Müzik | Pasaj Müzik etiketiyle yayımlanan ilk albümü | |
| 2009 | Sandık | ||
| 2010 | Yalan Dünya |
Teklileri
| Yıl | Şarkı adı | Albüm adı | Yapımcı | Bilgiler |
|---|---|---|---|---|
| 1979 | "Daha Ne Uyuyon" | Film müziği | ||
| 1980 | "Gitti Canımın Cananı" | Film müziği | ||
| "Deli Poyraz" | Film müziği | |||
| 1982 | "Tanrı İstemezse" | Film müziği | ||
| "Ne Fayda" | Film müziği | |||
| 2002 | "Bir Gönül Arıyorum" (Yunus Bülbül ile) | Film müziği | ||
| "Bitmesin Mutlu Günler" (Yunus Bülbül ile) | Film müziği | |||
| "Günler Sen Aylar Sen" (Yunus Bülbül ile) | Film müziği | |||
| 2004 | "Sensiz Olmaz" | Neredesin Firuze | Kalan Müzik | Film müziği |
| "Olmasa Mektubun" | Söz Vermiş Şarkılar | Ada Müzik | Çeşitli sanatçılar | |
| 2005 | "Paramparça" | Balans ve Manevra | Pasaj Müzik | Film müziği. 2002 yılında Bayar Müzik etiketiyle yayımlanan "Paramparça" şarkısı ile aynı kayıt olup bu albümde yer alan versiyonunda farklı altyapı ile yayımlanmıştır. |
| 2010 | "Ağır Abi" (Server Uraz ile) | Film müziği | ||
| "Kalbim" | Kalbim | Doğan Music Company | Çeşitli sanatçılar | |
| 2011 | "Ah Hüseynim Vah Hüseynim" | Kızılbaş 2 | Kalan Müzik | Çeşitli sanatçılar |
| 2012 | "Vazgeçmek Kolay Mı?" (Ardem ile) | Labirent | Nada Müzik | "Vazgeçmek Kolay Mı?" adlı şarkıda Ardem'e eşlik etti. |
Ölümünden sonra yayımlanan şarkılar
Müslüm Gürses'in ölümünden sonra önceki yıllarda resmi olarak yayımlanmamış veya ilk defa piyasaya sunulan şarkıları yayımlanmaya devam etmektedir. Gürses'in Elenor Müzik etiketiyle yayımlanan albümlerinde önceden Gürses tarafından seslendirilmiş olan şarkıların üzerine müzik eklenerek veya düzenlenerek piyasaya sunulmuştur. Şu ana kadar Gürses'in farklı müzik şirketleri üzerinden toplam 53 yeni şarkısı yayımlanmıştır.
2013 yılında 13 yeni şarkısı yayımlandı. Bayar Müzik etiketiyle Kamyoncunun Şarkısı adlı tek şarkılık albümü yayımlandı. Gürses bu şarkıyı Mercedes-Benz firması için seslendirmiştir. Onur Akın'ın 25. sanat yılına özel olarak seslendirdiği Asi ve Mavi şarkısı Seyhan Müzik etiketiyle yayımlandı. Gürses'in bitirdiği son albüm olan Veda - Ervah-ı Ezelde 11 şarkıdan oluşan albümü Kadırga Müzik etiketiyle yayımlandı. Albüm 2 saat içerisinde 25 bin sattı.
2014 yılında Gürses'in Kadırga Müzik firmasındaki son şarkıları Benden Bu Kadar / Son Şarkılarım adı altında yayımlandı. Bu albümde Gürses'in 6 yeni şarkısı yayımlandı. Aynı yıl Elenor Müzik şirketinin patronu Muhteşem Candan, Gürses'e ait daha önce resmi olarak yayımlanmamış 104 şarkının olduğunu açıklamıştır.[67]
2017 yılı Mahzendeki Şarkılar albüm serisinin başlangıcı olmuş ve bu seri Elenor Müzik etiketiyle yayımlanmaya başlamıştır. Muhteşem Candan'ın bahsettiği şarkılardan 10 tanesi Mahzendeki Şarkılar adı altında yayımlandı. Gürses, bu albümle 2017 yılına damga vurdu.[68]
2019 yılında Mahzendeki Şarkılar serisinin ikinci albümü olan Mahzendeki Şarkılar 2 albümü yayımlandı.
2020 yılında Gürses'in 1971 yılında Bestefon Plak şirketi için seslendirdiği söylenen Izdırap Yükümdür / Sahte Aşkına Elveda 45'lik plağı Topkapı Plak etiketiyle dijital platformlarda yayımlanmıştır. Izdırap Yükümdür şarkısı Gürses'in 1990 yılında Elenor Müzik etiketiyle Meyhaneci / Kırık Sazım albümünde yayımlandı. Böylece bu şarkının ilk versiyonu da olduğu ortaya çıkmıştır.
2022 yılında Mahzendeki Şarkılar serisinin üçüncü albümü olan Mahzendeki Şarkılar 3 yayımlandı. Bu albüm, serinin ilk 2 albümünden farklı olarak 10 şarkı yerine 5 şarkı olarak yayımlanmıştır.
2023 yılında Yaşamalısın şarkısı Elenor Müzik tarafından resmî olarak yayımlandı.[69] Bu şarkı 1988 yılında Özbir Müzik etiketiyle piyasaya sürülen Aldatılanlar albümünün yedek şarkısı olduğu söylenmekteydi. 1989'da ise Cinan Müzik etiketiyle yayımlanan Büyük Gülhane Konseri - 2 albümünde Mehmet Ali Erbil sunumuyla ve konser efektleri eklemeleriyle yayımlanmıştı.
2024 yılında "Mahzendeki Şarkılar" serisinin ilk üç albümünden farklı olarak Tozlu Raflar ismiyle 6 şarkı yayımlandı.
Ölümünden sonra yayımlanan stüdyo albümleri
| Yıl | Albüm adı | Yapımcı | Bilgiler |
|---|---|---|---|
| 2013 | Veda - Ervah-ı Ezelde | Kadırga Müzik | Ölümünden sonra yayımlanan ilk albüm |
| 2014 | Benden Bu Kadar / Son Şarkılarım | Ölümünden sonra yayımlanan ikinci albümü olmakla birlikte Gürses'in tamamlayamadığı söylenen albüm. | |
| 2017 | Mahzendeki Şarkılar | Elenor Müzik | Ölümünden sonra yayımlanan üçüncü albümü ve "Mahzendeki Şarkılar" serisinin ilk albümü. Gürses'in 80'ler ve 90'larda seslendirdiği ancak o dönemlerde yayımlanmayan demo kayıtlar ile yedek şarkıların düzenlenerek veya müzik eklemeleri yapılarak yayımlanmaya başlandı. |
| 2019 | Mahzendeki Şarkılar 2 | Ölümünden sonra yayımlanan dördüncü albümü | |
| 2020 | Izdırap Yükümdür / Sahte Aşkına Elveda | Topkapı Plak | Ölümünden sonra yayımlanan beşinci albümü |
| 2022 | Mahzendeki Şarkılar 3 | Elenor Müzik | Ölümünden sonra yayımlanan altıncı albümü. |
| 2024 | Tozlu Raflar | Ölümünden sonra yayımlanan yedinci albümü. |
Ölümünden sonra yayımlanan teklileri
| Yıl | Şarkı adı | Albüm adı | Yapımcı | Bilgiler |
|---|---|---|---|---|
| 2013 | "Kamyoncunun Şarkısı" | Kamyoncunun Şarkısı | Bayar Müzik | Ölümünden sonra yayımlandığı söylenen tekli. Tarihi kesin değildir. Mercedes-Benz firması için seslendirdiği söylendi. |
| "Asi ve Mavi" | Onurlu Yıllar (25. Yıl Onur Akın Şarkıları) | Seyhan Müzik | Ölümünden sonra yayımlandığı söylenen tekli. Çeşitli sanatçılardan oluşan albümde Gürses de yer aldı. | |
| 2023 | "Yaşamalısın" | Aldatılanlar (2023) | Elenor Müzik | 1989'da yayımlanan Aldatılanlar albümünün yedek şarkısı sunumsuz ve konser efektleri olmadan resmi olarak yayımlandı. |
Video klipleri
Bu listede Müslüm Gürses'in albümlerine ve teklilerine ait video klipleri yer almaktadır. "Gürses'in eski görüntülerinin kullanıldığı klipler listede yer almamıştır."
| Yıl | Şarkı adı | Albüm adı |
|---|---|---|
| 1994 | "Senden Vazgeçmem"[70] | Senden Vazgeçmem |
| "Hangimiz Sevmedik"[71] | Senden Vazgeçmem | |
| "Evlat"[72] | Senden Vazgeçmem | |
| "Haydar Haydar"[73] | Senden Vazgeçmem | |
| 1995 | "Bir Avuç Gözyaşı"[74] | Bir Avuç Gözyaşı / Tövbe Etmek |
| "Benim Meselem"[75] | Benim Meselem | |
| 1996 | "Topraktan Bedene"[76] | Topraktan Bedene / İsyanım Var |
| "İsyanım Var"[77] | Topraktan Bedene / İsyanım Var | |
| "Taht Kurmuşsun Kalbime"[78] | Topraktan Bedene / İsyanım Var | |
| 1997 | "Nerelerdesin?"[79] | Nerelerdesin? |
| "Usta"[80] | Usta / Ne Yazar | |
| 1998 | "Sabret"[81] | Müslüm Gürses Klasikleri |
| 1999 | "Bakma Bana Öyle" | Vay Canım |
| "Vay Canım Vay" | Vay Canım | |
| 2000 | "Biz Babadan Böyle Gördük" | Biz Babadan Böyle Gördük |
| "Ateş Donar" | Biz Babadan Böyle Gördük | |
| 2001 | "Gönül Dağı" | Müslüm'ce Türküler 2001 |
| "Olmadı Yar" | Dünya Yalan | |
| "Senin Kadar Hiç Kimseyi Sevmedim" | Dünya Yalan | |
| 2002 | "Paramparça" | Paramparça |
| "Ben İnsan Değil Miyim?" | Açık Hava Konserleri 1 | |
| 2003 | "İkimizin Yerine" | İkimizin Yerine |
| 2004 | "Sensiz Olmaz" | Neredesin Firuze |
| "Uyanma Zamanı" | Uyanma Zamanı / Kıyak Bitti | |
| 2005 | "Bir Kulunu Çok Sevdim" | Ayrılık Acı Bir Şey |
| 2006 | "Gönül Teknem" | Gönül Teknem / Sen Olmayınca |
| "Vurmayın (Benim Derdim)" | Gönül Teknem / Sen Olmayınca | |
| "Bulursun Beni" | Gönül Teknem / Sen Olmayınca | |
| "Bir Ömür Yetmez" | Aşk Tesadüfleri Sever | |
| 2009 | "Tutamıyorum Zamanı" | Sandık |
| 2010 | "Kalbim" | Kalbim |
| "Sigara" | Yalan Dünya | |
| 2011 | "Ah Hüseynim Vah Hüseynim" | Kızılbaş 2 |
| 2012 | "Vazgeçmek Kolay Mı? (Ardem feat. Müslüm Gürses)"[82] | Labirent |
Filmografisi
Gürses 40 filmde oynamıştır. Filmler aşağıdaki listede belirtilmiştir. Listede yer alan filmlerin tarihleri kesin değildir.
- 1979: İsyankar
- 1980: Bağrıyanık
- 1980: Kul Sevdası
- 1980: Zeytin Gözlüm (konuk oyuncu)
- 1982: Mutlu Ol Yeter
- 1982: İtirazım Var
- 1983: Anlatamadım
- 1984: Sev Yeter
- 1984: Ağlattı Kader
- 1984: Garibanlar
- 1984: Çare Sende Allah'ım
- 1985: Bir Yıldız Doğuyor
- 1985: Güldür Yüzümü
- 1985: İkizler
- 1985: Yaranamadım
- 1986: Çığlık
- 1986: Kader Rüzgarı
- 1986: Kısmetin En Güzeli
- 1986: Küskünüm
- 1986: Seher Vakti
- 1986: Töre
- 1986: Yıkıla Yıkıla
- 1987: Kul Kuldan Beter[83]
- 1987: Beleşçiler
- 1987: Oğlum
- 1987: Hasret
- 1987: Talihsizler
- 1989: Yalan Dünya
- 1990: Dertler İnsanı
- 1990: Yalnızlık Korkusu - Sarhoşum
- 1992: Dünya Boştur
- 1995: Bir Sessiz Adam (TV dizisi - Kanal D)
- 2000: Bir Akıllı Bir Deli[84]
- 2000: Sevmemeli
- 2002: Can Kardeşler
- 2002: Muhabbet Kuşları
- 2003: Ömerçip[85]
- 2005: Balans ve Manevra
- 2007: Amerikalılar Karadeniz'de 2[86]
- 2008: Esrarlı Gözler
- 2011: Geniş Aile (konuk oyuncu)
- 2011: Müziklerin Efendisi (TV dizisi - Kanal 7)
- 2011: Şov Bizinıs
TV programları
- 2002: Müslüm & Yunus Show
- 2007: Baba Show
- 2012: Bir Akıllı Bir Deli
Reklam filmleri
- 2007: Akbank reklamı
- 2007: Coca Cola reklamı
- 2007: Filli Boya reklamı
- 2008: Vestel reklamı
- 2010: Eti reklamı[87] (Evrim Akın, Serhan Aslan, Volkan Severcan ile)
- 2010: Kadoil reklamı
- 2011: A101 reklamı
- 2011: Avea reklamı
- 2011: Panda reklamı
- 2012: CP reklamı
- 2012: Çaykur reklamı
Vasiyeti
Gürses filminin çekilmemesini vasiyet ettiği söylenmiştir. Biyografisini film haline getirmek isteyenleri her defasında reddettiği söylenmiştir. Gürses 2007 yılında ise bir film teklifini kabul etmiş fakat çekimlerin başlamasına birkaç ay kala Gürses, babası Mehmet Akbaş'ın annesi Emine Akbaş'ı öldürmesinin de filmde yer alacağına dair haberler çıkmasına kızarak finalde kendisinin de görüneceği filmi iptal ettiği söylenmiştir.
Aile içinde yaşanan dramın beyaz perdeye yansımasını istemeyen Gürses, Muhterem Nur'a sık sık "Bana bir şey olursa hayatımın filme çekilmesine izin verme" dedi. Gürses ölümünden önce gelen yeni teklifler üzerine Nur'a filminin çekilmemesini vasiyet ettiği söylenmiştir.[88]
Filmi
Ketche ve Can Ulkay'ın yönettiği ve Müslüm Gürses'in hayatını konu alan Müslüm filmi, 26 Ekim 2018'de vizyona girdi.[89] Filmde Gürses'in gençliğini Şahin Kendirci, yetişkinliğini ise Timuçin Esen canlandırdı. Müslüm filmi 6.5 milyona yakın seyredilerek Türkiye'de tüm zamanların seyirci rekortmeni filmleri listesinde 5. sırada,[90] tüm zamanların seyirci rekortmeni dram filmleri listesinde ise 1. sırada yer almaktadır.[91]
Kaynakça
- ^ "'Müslüm Gürses & Pit10 - Ağır Abi Film Müziği'". Youtube. 25 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2024.
- ^ "'Müslüm Gürses bu bağlamayı 8 yıl çaldı'". Hürriyet. 16 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020.
- ^ "Müslüm Gürses ve hayat arkadaşı Muhterem Nur kimdir? Müslüm Gürses neden ve ne zaman öldü?". Mynet. 22 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2020.
- ^ "'Müslüm Baba'yı kaybettik". Ntvmsnbc.com. 3 Mart 2013. 5 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2013.
- ^ "Muslum Gurses Dies: Beloved Turkish Singer Dead At 59". Inquisitr. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Turkish singer Müslüm Gürses dies at age 60". World Bulletin. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Father of Turkish arabesque music: Muslum Gurses". (AA English) Anadolu Agency. 3 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Gürses kimdir? Müslüm Gürses'in hayatı". İHA (İhlas Haber Ajansı). 9 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Gürses 3 yıl önce bugün vefat etmişti! Müslüm Gürses kimdir?". Sözcü. 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Gürses gazete haberi". 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.
- ^ "Müslüm Gürses yıllar sonra ortaya çıkan askerlik fotoğrafı gündem oldu". Acunn. 13 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Müslüm Gürses ve Arabesk Müzik - Tarafsız Bölge - CNN Türk (04.03.2013)". YouTube. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2020.
- ^ "Bir Yudum İnsan Belgeseli". ATV. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.
- ^ "Müslüm Gürses gazete haberi". 24 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2024.
- ^ "Aşkların tercümanı Şakir Askan". Bursa Haber. 7 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2020.
- ^ Burhan Bayar [@Burhan_Bayar] (27 Ocak 2017). "@kara_bektas küskünüm 12 milyon Mavi 6.800 Gülüm 6250 bunlar Resmi rakamlar korsan hariç:))" (X gönderisi). Erişim tarihi: 28 Ekim 2020 – X vasıtasıyla.
- ^ Burhan Bayar [@Burhan_Bayar] (21 Kasım 2014). "@serhatkivici 12 milyon küsür ve devam ediyor" (X gönderisi). Erişim tarihi: 28 Ekim 2020 – X vasıtasıyla.
- ^ "Müslüm Gürses – Küskünüm Albümü". Arabesk Türk. 29 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020.
- ^ "En beğenilen Müslüm Gürses - Küskünüm gönderileri". 1000Kitap. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2020.
- ^ "Gitme". Yeni Şafak. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ "Aleme isyan ediyorum". Müslüm Gürses Resmi Web Sitesi. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2022.
- ^ "Müslüm Gürses - Sen ve Ben". Spotify. Erişim tarihi: 21 Ocak 2024.
- ^ "Seda Sayan - Sen ve Ben". Spotify. Erişim tarihi: 21 Ocak 2024.
- ^ "İpek Pınar - Sen ve Ben". Spotify. 24 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2024.
- ^ "Müslüm Gürses'in öyküsü". Hürriyet. 9 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ "Naif adam". Vansesi. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ "Yaralı Gönüllerin Babası: Müslüm Gürses". Masa Dergisi. 4 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ "Müslüm Gürses: 16'sında İstanbul fatihi". Akşam. 26 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ "'Bağırarak söylemek maharet değil ki'". Milliyet. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Eylül 2020.
- ^ "Dünya Yalan ama bu ilişki sahici". Hürriyet. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2021.
- ^ "Müslüm Baba CAZ yaptı!". Milliyet. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Eylül 2020.
- ^ "Hangisi pop hangisi arabesk". Hürriyet. 6 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2022.
- ^ "Müslüm Baba Paramparça etti". Milliyet Cadde. 7 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2022.
- ^ "Müslüm'e paramparçayı ben söylettim". Haber7. 7 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2022.
- ^ "Müslüm Baba bu defa Tarkan'dan söyleyecek". Milliyet Cadde. 7 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2022.
- ^ "Bakma". Spotify. 21 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2022.
- ^ "Müslüm Baba rekora koşuyor..." Haber3. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2021.
- ^ "Müslüm gürses babasını kaybetti". Milliyet. 8 Ocak 2010. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ "Müslüm Gürses'in iç acıtan vasiyeti! İhlas Haber Ajansı". IHA. 30 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2023.
- ^ "2010 FIBA Dünya Şampiyonası'na Görkemli Açılış". XING. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022.
- ^ "Gürses'in eski albümleri yok satıyor". Sabah. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ "Müslüm Baba'nın albümleri yok satıyor". İHA. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ "Müslüm Gürses, bizim Leonard Cohen'imizdir". Yeni Asır. 18 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2023.
- ^ "Baba'nın Veda albümü çıkar çıkmaz tükendi". Haber7. 20 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ "Müslüm Gürses hayatını anlatıyor". YouTube. 27 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2024.
- ^ "Müslüm Gürses'in kimlik fotokopisi ve pasaportu". YouTube. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Gürses'in 16 Eylül 1998'de ATV'de yayınlanan Esra Ceyhan'ın sunduğu Esra Ceyhan Show programı". YouTube. 22 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Gürses'in 26 Ocak 2007'de Kanal D'de yayınlanan Beyazıt Öztürk'ün sunduğu Beyaz Show programı". YouTube. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2020.
- ^ "Dünya Müslüm günü". Haber7. 29 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2021.
- ^ "Müslüm Gürses'i Kaybettik". Bianet. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Olaylı Müslüm konseri..." İnternetHaber. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Yedikule Zindanları Konseri 1994". YouTube. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Baba konseri terk etti". Haber7. 17 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm baba için havuza atladılar". Mynet. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Hayranları gözünü morarttı". Hürriyet. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Baba savaşı". Milliyet. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Gürses gerçekte hangi konserde bıçaklandı? Gülhane konseri mi, Bursa konseri mi?". SüperHaber. 11 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Gürses'in bilinmeyen yönü". Bursaport. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2020.
- ^ "Müslüm Baba hakkında bilinmeyenler". NTV. 8 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020.
- ^ "Şarkılarındaki gibi bir hayat yaşadı". AA. 6 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2020.
- ^ "stargazete.com". 5 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2013.
- ^ "haberturk.com". 3 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2013.
- ^ "Müslüm Gürses Müzesi Açıldı". Haberler.com. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021.
- ^ "Müslüm Gürses Müzesi taşındı Müslüm Gürses Müzesi Haliliye'den Karaköprü'ye taşındı". Habertürk. 10 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024.
- ^ "Müslüm Gürses'siz 6 yıl". Sabah. 27 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020.
- ^ Gedik, Ali C. Made in Turkey: Studies in Popular Music. ISBN 9781138789289. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2020.
- ^ "Müslüm Gürses'in vasiyeti ortalığı karıştırdı". Sabah. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022.
- ^ "2017 yılına Müslüm Gürses damga vurdu". Sabah. 2 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2022.
- ^ "Müslüm Gürses - Yaşamalısın (Remastered)". YouTube. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ekim 2023.
- ^ "Müslüm Gürses - Senden Vazgeçmem (Official Video)". YouTube. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.
- ^ "Müslüm Gürses - Hangimiz Sevmedik (Official Video)". YouTube. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.
- ^ "Müslüm Gürses - Evlat (Official Video)". YouTube. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.
- ^ "Müslüm Gürses - Haydar Haydar (Official Video)". YouTube. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.
- ^ "Müslüm Gürses - Bir Avuç Gözyaşı (Official Video)". YouTube. 29 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
- ^ "Müslüm Gürses - Benim Meselem (Official Video)". YouTube. 29 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023.
- ^ "Müslüm Gürses - Topraktan Bedene (Official Video)". YouTube. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ "Müslüm Gürses - İsyanım Var (Official Video)". YouTube. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ "Müslüm Gürses - Taht Kurmuşsun Kalbime (Official Video)". YouTube. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ "Müslüm Gürses - Nerelerdesin (Official Video)". YouTube. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ "Müslüm Gürses - Usta (Official Video)". YouTube. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ "Müslüm Gürses - Sabret (Official Video)". YouTube. 3 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2024.
- ^ "Ardem'in babası". 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2020.
- ^ "Varlık Film Yapımları". Varlık Film. 30 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024.
- ^ "Milliyet". Sabah. 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024.
- ^ "Eski Yeşilçam parodisi". Sabah. 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024.
- ^ "Köyün delisi". Hürriyet. 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2024.
- ^ "Müslüm Gürses Topkek Reklamı". muslumcu.net. 23 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2024.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2021.
- ^ "Müslüm". Box Office Türkiye. 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2020.
- ^ "Tüm Filmler Seyirci Rekoru - İlk 100 (1989'dan günümüze)". Box Office Türkiye. 6 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2020.
- ^ "Seyirci Rekortmeni Dram Filmleri". Box Office Türkiye. 7 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2020.
Dış bağlantılar
- BBC Türkçe ile 2007 yılında yapılan röportaj21 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Beyazperde'de Müslüm Gürses
- IMDb'de Müslüm Gürses
- Sinemalar.com'da Müslüm Gürses
- SinemaTürk'te Müslüm Gürses
- Spotify'da Müslüm Gürses 15 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- TSA´de Müslüm Gürses 17 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Discogs'ta Müslüm Gürses diskografisi
