İçeriğe atla

Münir Yılmaz Avcı

Münir Yılmaz Avcı (1939, Esenkıyı, Hopa, Artvin - 2016) Laz kültürü üzerine yazdığı eserleriyle tanınan Laz kökenli Türk yazar ve şair.[1][2]

Hayatı

Avcı 1939 yılında Hopa'nın Esenkıyı köyünde dünyaya geldi. İlkokulu, ortaokulu ve liseyi Rize'de okudu. 1960 yılında Erzurum İnşaat Tekniker Okulu'nu bitirdi.[3] Askerliğini yedek subay ve öğretmen olarak Gelibolu'da tamamladıktan sonra İzmit'teki SEKA Kâğıt Fabrikası'nda çalıştı. Lisans derecesini 1968'de Yıldız Yüksek Teknik Okulu İnşaat Mühendisliği bölümünden aldı. Bir süre Karayolları 15. Bölge Müdürlüğü Safranbolu-Bartın yolunun şantiye şefliği yaptıktan sonra emekli olduğu 1995 yılına kadar çalışacağı Karabük Demir Çelik İşletmeleri'ne girdi. Emeklilik yıllarında Lazca ile ilgilenmeye başladı. 1996 yılında Sima Doğu Karadenizliler Hizmet Vakfı'nın kurucu üyeleri arasında yer aldı. Öldüğü tarihe kadar Lazlar ve Lazca üzerine eserler verdi.[4]

Eserleri

  • Şurimşine/ Lazca- Türkçe Şiirler (1999)
  • Lazuri Nenaçkina/ Lazca Dilbilgisi (2003)
  • Lazuri P̆arametepe/ Laz Masalları (2005)
  • Aleynas Mu Ağodu? / Aleyna'ya Ne Oldu? - Roman (2013)[5]

Kaynakça

  1. ^ Alkumru, Nizamettin (2005). Şimşir kokardı Azlağa: Laz kimliği ve kültürü. Chiviyazıları. s. 12. ISBN 9758663917. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  2. ^ "21. Yüzyıla Doğru Lazca Yazanlar". pazartesi14.com. 8 Ağustos 2019. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  3. ^ "Lazcanın Şairi ve Yazarı Münir Yılmaz Avcı". lazca.org. 16 Temmuz 2013. 8 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  4. ^ "Munir Yılmaz Avcı (1939- 2016)". sonhaber.ch. 16 Aralık 2020. 16 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 
  5. ^ "M. Yılmaz Avcı'nın yazdığı Aleyna'ya Ne Oldu? (Türkçe - Lazca) kitabı, Sorun Yayınlarından çıktı". haberler.com. 25 Ekim 2013. 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hopa</span> Artvin ilçesi

Hopa, Türkiye'nin Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Artvin iline bağlı bir ilçe ve bu ilçenin merkezi olan kasabadır. Hopa Limanı'yla, Türkiye'nin başlıca liman kentlerinden biri olan Hopa, Gürcistan sınırındaki Sarp Sınır Kapısı'na yaklaşık 20 kilometre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Behçet Necatigil</span> Türk şair, öğretmen ve çevirmen

Behçet Necatigil ; Türk şair, öğretmen ve çevirmendir.

<span class="mw-page-title-main">Lazca</span> Laz halkı tarafından kullanılan dil

Lazca Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyı şeridinde Rize ilinin Pazar ilçesinde bulunan Melyat Deresi'nden itibaren ve Gürcistan'ın Türkiye ile paylaştığı Sarp köyüne uzanan bölgede yaşayan Laz halkı tarafından konuşulan ve eski Kolhis dilinin devamı olduğu düşünülen Zanik bir Güney Kafkas dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Lazlar</span> Etnik grup

Lazlar (Lazca: Lazepe, Lazi Güney Kafkas dillerinden Lazca konuşan ve Türkiye ve Gürcistan'ın Karadeniz kıyısındaki bölgelerinde yaşayan bir etnik gruptur.

<span class="mw-page-title-main">Esenkıyı, Hopa</span> Artvin köyü

Esenkıyı, Artvin ilinin Hopa ilçesine bağlı bir köydür.

Münir kelimesi aşağıdaki anlamlara gelebilir:

Ogni, 1993 yılında yayın hayatına başlayan ve ancak altı sayı çıkabilen Laz kültürel dergisidir. Dergi, Laz halkının yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan dilini, kültürünü yaşatma ve çok az bilinen tarihini gün yüzüne çıkarıp Laz halkını bilinçlendirme amaçlarını taşıyordu. Derginin en önemli misyonlarından biri de Lazlar'a Kafkasyalılık bilincini aşılamak için mücadele vermek ve diğer Kafkas kökenli aydınlarla dayanışma içinde çalışmaları ilerletmek olarak görülüyordu. Ogni, ayrıca sol bir terminolojiye de sahipti; ancak kimi yazılarda Laz milliyetçisi söylemlere de rastlanır. Ogni'nin ilk sayısı içindeki iki yazı sebebiyle 'bölücülük' iddiasıyla toplatıldı ve dergiye bu iddia temelli dava açıldı. Derginin sorumlu yazı işleri müdürü Mehmedali Barış Beşli de bu dava dolayısıyla Türkiye'de ilk kez Lazistan ayrılıkçılığı yapmak sebebiyle yargılanan insan olmuştur. Sonuçta dergi 4. sayısının arifesinde beraat etti ancak bu sefer de kendi iç sorunları nedeniyle 6. sayıdan sonra yayın hayatına iradî olarak son verdi. Derginin altıncı sayısıysa yayın kurulundan habersiz yayınlanmış olmasından dolayı Ogni'nin alışılmış diline göre farklılıklar ihtiva eder. Laz Kültür Hareketi için bir okul işlevi gören Ogni yurtta ve dünyada yoğun ilgiyle karşılanmış, Lazlar'daki 'kültürel rönesans'ın başlangıcı olmuştur. Sloganı "Ogni, Sk'ani Nena!" olan dergi Türkiye'de cumhuriyet tarihinin Lazlar'la doğrudan alakâlı ilk dergisidir.

Mjora, Ocak 2000 ve Nisan 2000'de iki sayı olarak çıkan, Lazları ve Lazcayı konu alan Lazca ve Türkçe dergidir. Çiviyazıları yayınevi tarafından yayımlanan dergi "dergi künyesine sahip olmadığı" gerekçesiyle 2. sayıdan sonra toplatılmıştır. Lazcada "güneş" anlamına gelen mjora, 1993'te yayın hayatına başlayıp 6. sayıdan sonra kapanan Ogni dergisinin devamı niteliğindedir ve hemen hemen aynı kadro tarafından yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Laz alfabesi</span>

Laz alfabesi Lazcanın yazılması için kullanılan bir yazı sistemidir. Lazlar Türkiye'de Latin alfabesinden geliştirilmiş bir yazı sistemini, Gürcistan'da ise Gürcü alfabesini kullanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Laz böreği</span> Karadeniz bölgesine özgü tatlı

Laz böreği ; yufka, tereyağı, muhallebi ve şerbet ile yapılan bir tatlı çeşididir. Türkiye'de Doğu Karadeniz bölgesinde ve özellikle Lazların yaşadığı Artvin, Rize ve Trabzon illerinde yapılır. Yunanistan'da ise "sütlü börek" anlamına gelen galaktobureko adıyla, yufka yerine irmik lapası kullanılarak yapılır. Günümüzde yufka yerine milföy, muhallebi yerine krema kullanılarak yapılanları da mevcuttur. Krema ya da muhallebi; limon, portakal veya gül suyu ile tatlandırılabilir.

Almanya Lazları, Almanya'da yaşayan, Güney Kafkas dillerini konuşan etnik gruplardan biridir. Almanya'da yaklaşık 1.000 civarı Laz yaşamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hasan Helimişi</span>

Hasan Helimişi Laz ressam ve şairdir. Lazca ve Türkçe yazdığı şiirleri ve Laz motiflerini temel alan resimleriyle tanınmıştır.

<i>Oxesapuşi Supara</i>

Oxesapuşi Supara, 1933 yılında Abhazya'da yayımlanmış, İskender Chitaşi'nin tercüme ettiği, ilkokul çocukları için hazırlanmış ilk Lazca matematik ders kitabıdır. Kitap, Rus pedagog ve matematikçi Natalya S. Popova'nın sovyet okullarında okutulan matematik ders kitabından Lazcaya çevrilmiştir. İki ciltlik kitabın birkaç yıl boyunca Abhazya ve Sarpi'deki Laz çocuklarına okutulduğu bilinmektedir. Lazcanın Arhavi diyalektinde kaleme alınmış olan kitapta, Lazca matematik terminolojisi oluşturulmaya çalışılmış ve bu maksatla birçok yeni kelime türetilmiştir. İrfan Çağatay Aleksiva tarafından yayımına hazırlanan kitap, 2012 yılında ilk kez Türkiye'de yayımlanmıştır.

Esenkıyı Köprüsü veya Rus Köprüsü, Artvin'in Hopa ilçesindeki Esenkıyı köyünde bulunan bir kemer köprüdür. Yerden 5 metre yükselikte olan köprü, köydeki küçük bir derenin üzerine inşa edilmiştir. Yaya geçişi için kullanılan köprünün ilçe merkezine uzaklığı 6 kilometredir. Köprü, 7.70 metre uzunluğunda ve 9 metre genişliğindedir.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Vanilişi</span>

Muhammed Vanilişi Laz kültürü üzerine çalışmalarıyla bilinen Gürcistan'lı Laz yazardır. Kendi döneminde İskender Chitaşi'den sonra Laz kültürüne en çok katkıda bulunmuş kişi kabul edilen Vanilişi, Ali Tandilava ile birlikte yazdığı ve Lazların Tarihi adıyla Türkçeye çevrilmiş kitabıyla tanınmaktadır. Vanilişi, Sovyetler Birliği'nin Türkiye'den toprak alması durumunda Gürcistan SSC'sine bağlı olarak kurulması planlanan Lazistan ÖSSC'sinin lideri olarak seçilmişti.

<span class="mw-page-title-main">Nurdoğan Demir Abaşişi</span>

Nurdoğan Demir Abaşişi yazdığı Lazca masal, hikâye, destan, şiir ve şarkılarla tanınan Laz kökenli Türk yazar. "Biz kişneyen atlarla gelmedik, biz buradaydık" dizeleriyle Nâzım Hikmet'in "Dört nala gelip uzak Asya'dan" dizesine nazire yaptığı şiiri, Lazlar arasında popülerdir.

Nizamettin Alkumru Lazların kimliği ve kültürü ile ilgili yaptığı araştırmalarla tanınan Laz kökenli Türk yazar ve tıp doktoru.

<span class="mw-page-title-main">Laz kültür hareketi</span>

Laz kültür hareketi, Lazlarda etnisite olma bilincinin kültürel eyleme yönlendirilmesini ifade eden süreçtir. Günümüzde Lazların çoğunluğu kendilerini önce Türk, sonra Laz olarak kabul etmekte ve Laz kültür hareketine katkı sunmayıp Türk milliyetçiliğine yönelmektedirler.

Aydın Karahasan, Türk yazar, çevirmen ve ressam.

Faruk Benli, Türk yazar ve araştırmacıdır. İlk Lazca-Türkçe sözlüğün yazarıdır.