Mühendislik dalları listesi
Günümüzde mühendisliğin; elektrik, inşaat, kimya ve makine olmak üzere 4 ana mühendislikten oluştuğu kabul edilmektedir.[1]
Elektrik mühendisliği
Elektrik mühendisliği elektrik devreleri ve motorlarından, bilgisayar sistemlerine elektronikten; haberleşmeye kadar pek çok alanı kapsar. Türkiye'de "Elektrik-Elektronik Mühendisliği" olarak geçer, genel altdalları aşağıdadır.
Alt dal | Kapsam | Önemli uzmanlıklar |
---|---|---|
Bilgisayar mühendisliği | Elektriksel sistemlerin yardımıyla bilgisayar donanımı ve yazılımı tasarlanması ve üretilmesi |
|
Elektronik mühendisliği | Yarı iletken cihazlar gibi aktif bileşenlerden yararlanarak düşük güçlü elektrik devreleriyle (elektronik devreler) ilgili aygıtların tasarımı ve imalatı. |
|
Güç mühendisliği | Elektrik üretimi, iletimi ve dağıtımı ile transformatörler, şalt cihazları, elektrik jeneratörleri, elektrik motorları, yüksek gerilim mühendisliği ve güç elektroniği gibi cihazların tasarımı ve bakımı. Türkiye'de Elektrik Mühendisliği adı altında eğitimi verilir.[3] |
|
Optik mühendisliği | Elektromanyetik radyasyonun özelliklerinden yararlanan alet ve sistemlerin tasarımı.
| |
Yenilenebilir enerji mühendisliği | Güneş, rüzgar ve hidroelektrik enerjisi gibi yenilenebilir enerji cihazlarının tasarımı ve bakımı. |
Kimya mühendisliği
Kimya mühendisliği, hammaddeleri veya kimyasalları daha yararlı veya değerli formlara dönüştürme sürecine kimyasal, fiziksel ve biyolojik bilimlerin uygulanmasıdır.
Alt disiplin | Kapsam | Başlıca uzmanlık alanları |
---|---|---|
Biyomoleküler mühendislik | Mühendislik prensiplerinin moleküler düzeyde biyolojik sistemleri incelemek ve muamele etmek için uygulanması. |
|
Malzeme mühendisliği | Kimyasal süreçlerde kullanılan malzemelerin seçimi, sentezi ve tasarımı ve çeşitli malzemelerin özelliklerinin ve farklı kimyasallarla etkileşimlerinin incelenmesi. |
|
Proses mühendisliği | Doğal ve insan yapımı malzemeler, malzemelerin makinelerle etkileşimi, güvenlik ve sağlık, enerji tasarrufu ve atık ve kirlilik kontrolü dahil olmak üzere kimyasal süreçlerin tasarımı, işletimi, kontrolü ve optimizasyonuna odaklanır. |
İnşaat mühendisliği
İnşaat mühendisliği fiziksel ve doğal inşa edilmiş ortamların tasarımını, inşasını ve bakımını içerir.
Alt disiplin | Kapsam | Başlıca uzmanlık alanları |
---|---|---|
Çevre mühendisliği | Mühendisliğin çevrenin iyileştirilmesi ve korunmasına uygulanması. |
|
Belediye veya şehir mühendisliği | Su ve atık yönetimi, ulaşım ağları, alt bölümler, iletişim, hidroloji, hidrolik vb. gibi belediye konularıyla ilgilenir. | |
Jeofizik mühendisliği | Jeolojik malzemelerin inşaat mühendisliğinde kullanımı | |
Jeoteknik mühendisliği | İnşaat mühendisliği projesinin sahasında toprak malzemelerinin ve toprak ve kaya mekaniğinin davranışıyla ilgilenir. |
|
Yapı mühendisliği | Yüke dayanabilecek yapılar üretme mühendisliğidir. Yapısal yükleri destekleyen veya direnen yapıların mühendisliği. |
|
Su kaynakları mühendisliği | Su kaynaklarının tahmini, planlanması, geliştirilmesi ve yönetimi. |
|
Ulaşım mühendisliği | İnsanların ve malların güvenli ve verimli bir şekilde taşınmasını sağlamak için mühendisliğin kullanımı. |
|
Makine mühendisliği
Makine mühendisliği, makinelerin ve mekanik sistemlerin çalışması için ısı ve mekanik gücün tasarımını ve analizini içerir.[4]
Alt disiplin | Kapsam | Başlıca uzmanlık alanları |
---|---|---|
Akustik mühendisliği | Titreşimin manipülasyonu ve kontrolü, özellikle titreşim izolasyonu ve istenmeyen seslerin azaltılmasıyla ilgilidir. |
|
İmalat mühendisliği | Farklı üretim uygulamaları ve sistemlerin, süreçlerin, makinelerin, araçların ve ekipmanların araştırılması ve geliştirilmesiyle ilgilidir. |
|
Optomekanik mühendisliği | Optik sistemlerin mekanik yönlerine yönelik alan-özgü. optik sistemlere özgü tasarım, paketleme, montaj ve hizalama mekanizmalarını içerir.[5] | |
Termal mühendislik | Proseslerin, ekipmanların veya kapalı ortamların ısıtılması veya soğutulmasıyla ilgilidir. |
|
Spor mühendisliği | Spor ekipmanlarının tasarımını, geliştirilmesini ve test edilmesini içeren bir mühendislik alanıdır. Sporcuların kullandığı ekipmanlar her zaman güncel bilgi ve anlayışa dayalı teknolojik tasarım ve geliştirmeden geçmiştir. | |
Araç mühendisliği, Taşıt Mühendisliği | Araçları iten ve kontrol eden sistem ve ekipmanların tasarımı, üretimi ve işletimi. Taşıtların tasarımı, üretimi ve kontrolüyle ilgilenir. |
|
Güç santrali mühendisliği | Farklı türde güç santralileri tasarlayan, inşa eden ve bakımını yapan mühendislik alanı. Elektrik üretmek için birincil itici güç görevi görür. |
|
Endüstriyel tesis mühendisliği | Farklı tiplerde Endüstriyel Makineler ve Ekipmanlar tasarlayan, inşa eden ve bakımını yapan mühendislik alanı. |
|
Enerji sistemleri mühendisliği | Enerji verimliliği, enerji hizmetleri, tesis yönetimi, tesis mühendisliği, çevre uyumluluğu ve enerji üretimi. Aydınlatma, yalıtım ve ısıtma/soğutma özelliklerindeki ilerlemeleri kullanarak binaların ve üretim süreçlerinin enerji verimliliği. |
Dallar arası ve özel mühendislikler
Alt dal | Kapsam | Önemli uzmanlıklar |
---|---|---|
Biyomedikal mühendisliği, Biyomedikal nanomühendislik | Tıp ve sağlık biyolojisi, biyouyumlu protezler, klinik ekipmandan mikro implantlara kadar uzanan teşhis ve tedavi cihazları, MRI'lar ve EEG'ler gibi görüntüleme ekipmanları, doku rejenerasyonu ve ilaçlar. Nanoteknolojinin bu dalın mevcut alanlarında artan kullanımı, Biyomedikal nanomühendislik uzmanlaşmasına yol açmıştır. |
|
Biyomühendislik | Kullanılabilir, elle tutulur, ekonomik olarak uygulanabilir ürünler yaratmak için biyoloji prensiplerinin ve mühendislik araçlarının uygulanmasıdır. |
|
Endüstri mühendisliği | Lojistik ve kaynak yönetim sistemleri |
|
Enerji sistemleri mühendisliği | Enerji mühendisliği enerji verimliliği, hizmetleri, santraller ve çevre ile uyumluluğu ile ilgilenir. Enerji mühendisliği kimyasal, mekanik ve elektriksel pek çok bilgiyi kullanır. Diğer mühendislik dallarına göre daha dallar arası bir mühendislik dalıdır. |
|
Geomatik mühendisliği | Kara, okyanuslar, doğal kaynaklar ve insan yapımı özellikler hakkında mekansal bilgi toplama ve analiz etme sistemlerinin tasarımı, geliştirilmesi ve işletilmesi. Uydu sistemleri, ölçüm aletleri ve teknolojik ekipmanlarla yeryüzünün incelenmesi ile ilgilenir. Türkiye'de adı Harita, Feomatik veya Jeodezi ve Fotogrametri mühendisliği olarak geçer. | Yeryüzünün tamamını veya belli bir kısmını incelemek ve duruma göre proje ve plan oluşturmak amaçlanır. |
Maden Mühendisliği | Maden Mühendisliği, madenlerin bulunması, çıkarılması ve zenginleştirilmesi konularında eğitim ve araştırma yapan mühendislik dalıdır. Doğal ortamdan minerallerin çıkarılması ve işlenmesiyle ilgili bilim, teknoloji ve uygulamaları içeren bir mühendislik disiplinidir. | Maden Mühendisliği genel jeoloji, mineraloji, petrografi, sondaj gibi alan dersleri ile jeoloji mühendisliği, makine elemanları, akışkanlar mekaniği, havalandırma gibi derslerle makine mühendisliği, metalürji, malzeme gibi dersleri ile metalürji mühendisliği, atık yönetimi ve cevher hazırlama dersleri ile çevre mühendisliği, tesis dizaynı, statik, dinamik, mukavemet, tünel ve sanat yapıları, zemin mekaniği gibi derslerle inşaat mühendisliği, jeofizik, rezerv hesaplama gibi derslerle jeofizik mühendisliği, elektroteknik dersi ile elektrik mühendisliği, genel ekonomi, maden ekonomisi gibi derslerle işletme- ekonomi bölümleri, cevher hazırlama, cevher zenginleştirme, flotasyon gibi derslerle de kimya mühendisliği ile ilintilidir. |
Mekatronik mühendisliği | Makine ve elektrik mühendisliğinin karışımından oluşur ve otomasyon sistemlerinin tasarlanması ve incelenmesiyle ilgilenir. Makine ve elektrik mühendisliği hibritidir. | Robotik ve Otomasyon
|
Nükleer enerji mühendisliği | Nükleer uygulamaların mühendisliğe uygulanmasıdır. Kara ve deniz nükleer santralleri |
|
Nanomühendislik | Nanoteknolojinin mevcut mühendislik alanlarına dahil edilmesi. |
|
Petrol ve doğalgaz mühendisliği | Petrol ve doğalgaz aranması, sondajı ve üretimi gibi konularla ilgilenir. Ham petrol veya doğalgaz olabilen Hidrokarbonların üretimiyle ilgili faaliyetlerle ilgilenen bir mühendislik dalıdır. Petrol mühendisleri, yeraltı oluşum özelliklerini incelemeye ve yeraltı rezervuarlarından hidrokarbonların ekonomik olarak geri kazanılmasını en üst düzeye çıkarmak için ekipman tasarlamaya ve seçmeye odaklanır. Petrol jeolojisi ve jeofiziği, hidrokarbon rezervuar kayasının statik bir tanımının sağlanmasına odaklanırken, petrol mühendisliği, çok yüksek basınçta gözenekli kaya içindeki petrol, su ve gazın fiziksel davranışının ayrıntılı bir şekilde anlaşılmasını kullanarak bu kaynağın geri kazanılabilir hacminin tahminine odaklanır. |
|
Tekstil mühendisliği | Tekstil mühendisliği dersleri, bilimsel ve mühendislik prensiplerinin elyaf, tekstil ve giyim süreçlerinin, ürünlerinin ve makinelerinin tüm yönlerinin tasarımı ve kontrolüne uygulanmasıyla ilgilenir. Bunlara doğal ve insan yapımı malzemeler, malzemelerin makinelerle etkileşimi, güvenlik ve sağlık, enerji tasarrufu ve atık ve kirlilik kontrolü dahildir. Ayrıca, öğrencilere tesis tasarımı ve düzeni, makine ve ıslak işlem tasarımı ve iyileştirmesi ve tekstil ürünleri tasarlama ve oluşturma konusunda deneyim kazandırılır. Tekstil mühendisliği müfredatı boyunca, öğrenciler makine, kimya, malzeme ve endüstri mühendisliği dahil olmak üzere diğer mühendislik disiplinlerinden dersler alırlar. |
|
Su bilimleri ve mühendisliği | Su bilimleri ve mühendisliği ya da su bilimleri mühendisliği, su kalitesi ve hidrolojik modelleme, akuakültür, akuatik biyoteknoloji, gıda kalitesi ve gıda güvenliği, su kaynaklarında fiziksel, kimyasal ve biyolojik kalite elementlerinin tespiti, su güvenliği, göl ve akarsu restorasyonu gibi birçok alanla ilgilenen mühendislik dalıdır. | Suyun yaşamsal bir ihtiyaç olması ve içerisinde yaşayan canlıların ve insanların ihtiyaçlarını karşılamada önemli rol oynaması nedeniyle, ilaç, gıda ve kozmetik sanayii gibi alanlarla ilintilidir. |
Uygulamalı mühendislik | Yönetim, tasarım ve teknik yeteneklerin sistemlerin tasarımı ve entegrasyonu, yeni ürün tasarımlarının yapılması, üretim proseslerinin geliştirilmesi ve bir organizasyon ya da firmanın teknik fonksiyonlarının ve/ ya da fiziksel/teknik fonksiyonlarına uygulanmasıyla alakalı alandır. Uygulamalı mühendislik programları tipik olarak temel mühendislik prensipleri, proje yönetimi, endüstriyel süreçler, üretim ve operasyon yönetimi, sistem entegrasyonu ve kontrolü, kalite kontrol ve istatistik konularını kapsarlar.[6] |
|
Ziraat mühendisliği | Çiftlik gücü ve makineleri, biyolojik malzeme süreçleri, biyoenerji, çiftlik yapıları ve tarımsal doğal kaynaklar. Mühendislik uygulamalarının tarla, bahçe gibi tarımsal alanlara uygulanmasıdır. |
|
Kaynakça
- ^ Klein, Julie Thompson, Frodeman, Robert, Mitcham, Carl (2010). The Oxford Handbook of Interdisciplinarity (İngilizce). Oxford University Press. ss. 149-150.
- ^ Wiebe, A. J.; Chan, C. W. (Nisan 2012). "Ontology driven software engineering". 2012 25th IEEE Canadian Conference on Electrical and Computer Engineering (CCECE). ss. 1-4. doi:10.1109/CCECE.2012.6334938. ISBN 978-1-4673-1433-6.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2015.
- ^ Clifford, Michael. An Introduction to Mechanical Engineering. Taylor & Francis Group LLC, 2006. 978-1-44411337-2
- ^ "University of Arizona OPTI 421/521: Introductory Optomechanical Engineering" (PDF). 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Eylül 2024.
- ^ "ATMAE Membership Venn Diagram". 13 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2011.