İçeriğe atla

Müftü

Makale serilerinden
Allah
Fıkıh
Ahkâm
Dini unvanlar

Müftü, il ve ilçelerde Müslümanların din işlerine bakan, fetva verebilen görevli. Sadece İlahiyat Fakültesi mezunları müftü olabilir.[1] Müftünün İslami ilimler yönünden kendini geliştirmiş olması gerekir.

Kasım 2017 tarihi itibarıyla müftülere resmî nikâh kıyabilme yetkisi verilmiştir.[2]

Kökeni

Arapça kökenli müftü sözcüğünün sözlük anlamı fetva veren, şer'i mes'elelere dair sorulan soruları cevaplandıran kişidir. Mastarı iftâ sözcüğüdür. İftâ, şer'i bir mes'ele hakkında cevap vermek demektir.[]

İstilâhta ise müftî, müctehid demektir. Müctehid, Kur'an'dan ve Hadislerden dini hüküm çıkarabilme kudretine hâiz bulunan kimsedir.

Müftü, şeyhülislam tâbirinin yayılmasından önce ilmiye mesleğinde kullanılan üç tabirden biridir. Diğerleri de kadı ve müderristir.

Halkın ve devlet dairelerinin dini meseleler hakkında sordukları soruları dini kitaplardan ve daha çok Hanefî mezhebine göre fetvâ veren müftüler, kadılar gibi resmî bir sıfata haiz değillerdi. Sorulan dini meseleler için muteber fıkıh kitaplarından araştırıp gerekli cevabı vermekle mükellef idiler. Müftüler tayin edildikleri zaman hanefi imamlarının içtihatları ile fetvâ vermeleri ve verdikleri fetvâları belirli ölçüde tespit edilen bir kâğıda yazıp altına, falanca yerin müftüsü, falan şeklinde imza etmeleri, tayinle alakalı tezkere ve ifadeler de yer alıyordu.

Her ne kadar müftüler Hanefi mezhebine göre fetvâ veriyorlar ise de Osmanlı Devleti sınırlar içinde bulunan diğer üç mezhep mensupları için de müftüler tayin ediliyorlardı. Bunlar da Şafii, Malikî ve Hanbelî mezhebine göre fetvâ verirlerdi.

Günümüzde Türkiye'de, 633 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Diyanet İşleri Başkanlığı kuruluş ve görevleri hakkında kanun ve bu yönerge ile verilen görevleri yürütmek ve Diyanet İşleri Başkanlığını temsil etmek amacıyla il ve ilçe müftülükleri kurulmuştur.

Kaynakça

  • Özcan, Mevlüt. Din Görevlisinin El Kitabı. Sabır Yayınları. s. 26. 9759220945. 
  1. ^ Diyanet İşleri Başkanlığı 28 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Müftülük yeterlilik sınavı şartları.
  2. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2017. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fıkıh</span>

Fıkıh, anlayış, anlayış tarzı veya derinliği anlamına gelen kelime, terim olarak İslami kanunların teorik ve pratik uygulama (fetva) çalışmalarına verilen ismi ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Nasuhi Bilmen</span>

Ömer Nasûhî Bilmen, Türk din alimi ve 5. Diyanet İşleri Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Diyanet İşleri Başkanlığı</span> Türkiyede din işleriyle ilgili en yüksek devlet kurumu

Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) ya da kısa adıyla Diyanet, 3 Mart 1924 tarihinde Şeriyye ve Evkaf Vekaleti'nin yerine kurulan, İslâm dininin inançları, ibadet ve ahlâk esasları ile ilgili işleri yürütmek, din konusunda toplumu aydınlatmak ve ibadet yerlerini yönetmekle görevli kurumdur. Mustafa Kemal Atatürk'ün emriyle 429 sayılı kanunla Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlığına bağlı bir teşkilat olarak kurulmuştur. 9 Temmuz 2018'de Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığına bağlanmıştır.

Müftü Ahmed Hulûsî Efendi, Türk Millî Mücadelesi'ne önemli katkıları olmuş olan bir Türk din adamıdır. İzmir, Yunan işgali altında iken Denizli’de 15 Mayıs 1919’da bir miting düzenlemiş ve “İşgal edilen memleket halkının silaha sarılması dinî bir görevdir” diye haykırıp, halkı ayaklandıran ilk kişi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Hanife</span> Hanefî mezhebinin öncüsü ve imamı olan din bilgini

Ebû Hanîfe veya tam adıyla Ebû Hanîfe Numân bin Sâbit bin Zûtâ bin Mâh İslam dininin dört fıkıh mezhebinden birisi olan Hanefi mezhebinin kurucusu ve Sünni fıkhının en büyük üstâdlarından biri sayılan İslam fıkıh ve hadis bilgini. Asıl adı "Nu’man bin Sâbit" olup sevenlerince ismi "İmâm-ı Â’zam" unvanıyla birlikte anılır.

<span class="mw-page-title-main">Mehmet Rifat Börekçi</span> Türk müftü, müderris ve siyasetçi

Mehmet Rifat Börekçi, Türk din adamı ve siyasetçi, 1. Diyanet İşleri Başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Şeyhülislam</span> Dini konularda yetkili devlet memuru

Şeyhülislam ya da Şeyh'ül-İslam, dini konularda en yüksek derecede bilgi ve yetkiye sahip olan kimse.

Kadı, Osmanlı Devleti'nde kaza adı verilen yerleşim yerlerine belli bir süre için merkezi yönetim tarafından atamış, görev bölgesindeki şer'i ve idari yargıdan tek başına sorumlu olan ayrıca mülki idare amiri, yerel yönetici ve emniyet müdürlüğü görevlerini yerine getiren bir kamu görevlisidir.

Abdülhakîm Arvâsî Üçışık , Türk İslam âlimi.

<span class="mw-page-title-main">Turan Dursun</span> Türk din adamı, araştırmacı ve yazar

Turan Dursun, Türk yazar, din eleştirmeni, eski imam ve müftü. İbnü'r Râvendî'nin takipçilerindendir. Yapmış olduğu araştırmalarında İslam'ı ve peygamberi Muhammed'i eleştirmiştir. Monoteistik dinler tarihi eğitimi görmüştür. Daha sonra 1966 yılında TRT'de işe başlamış ve 10 sene boyunca dini içerikli programlar yapmıştır. Emekli olduktan sonra, 1989 yılında, 2000'e Doğru dergisinde haftalık yazılar yazmaya başlamıştır. İslâm dinini açıkça eleştirdiği için köktendinci İslamcılar tarafından ölümle tehdit edilmiştir. 4 Eylül 1990'da evinin önünde faili meçhul bir suikast sonucu ölmüştür.

İslam mezhepleri, başlangıçta İlk dönemlerde Ali ile Muâviye b. Ebû Süfyân arasındaki savaş ve İslâm toplumundaki bölünme Ehl-i Sünnet, Şîa ve Hâricîler şeklinde ilk mezhepsel ayrışmayı beraberinde getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lütfi Doğan (1930 doğumlu siyasetçi)</span>

Lütfi Doğan, Türk ilahiyatçı ve siyasetçi. 1968-1972 yılları arasında Diyanet İşleri Başkanı olarak görev aldı. 1973-1980 arasında Milli Selamet Partisinden iki dönem Erzurum senatörü olarak, 1991-1999 yılları arasında ise Refah Partisi ve Saadet Partisinden Gümüşhane milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde yer aldı.

Mehir, mehr veya mihr İslam hukukunda erkeğin evlenirken kadına verdiği veya vermeyi taahhüt ettiği para, mal veya menfaat hediyesidir. Mehir, kadının mal varlığına dâhil olur ve üzerinde dilediği tasarrufta bulunabilir. Ehl-i Sünnet'in ameldeki dört mezhebinde de kabul edilmiştir.

Türkiye'de nüfusun %95'e yakını İslam dinine mensuptur. Ülkedeki Müslümanların çoğunluğu Sünniliğin Hanefi mezhebine bağlıdır. Günümüzde modern Türkiye'yi oluşturan bölgede İslam'ın yerleşik varlığı, Selçukluların Doğu Anadolu'ya doğru genişlemeye başladığı 11. yüzyılın son yarısına kadar uzanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Cafer et-Tahavî</span> İslam bilgini

Ebu Cafer et-Tahavî (853-933), Hanefi fıkıh ve akaid bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı hukuku</span>

Osmanlı İmparatorluğu idaresindeki hukuki yapıya Osmanlı hukuku denir. Genelde çok kültürlülüğe uygun yargılama usulüyle öne çıkar. Hukuk anlayışı şer'i ve örfi olmak üzere iki temelde incelenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İslam'da eşcinsellik</span> İslamın eşcinselliğe bakışı

İslam'da eşcinsellik, eşcinsel ilişkiye giren kişilerden İslam inancı esas alan yazılı kaynaklarda ve Kur'an'da bahsedilir. Kur'an'da, toplumca eşcinsel ilişkilere girmek başta olmak üzere, çeşitli günahlar işleyen ve bu nedenle Allah'ın gazabıyla helâk edilen Lut Kavminden bahsedilir. Sünnilik mezhebine göre ve İmam Malik ile İmam Şafii gibi alimlere göre eşcinsel ilişki, recm, idam, kırbaç veya hapis ile cezalandırılması gereken günahlar olarak değerlendirimiştir. Ebu Hanife'ye göre ise idam gerekli değildir; devlet hangi cezayı öngörürse o uygulanmalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Timurtaş Uçar</span> Türk imam ve vaiz

Timurtaş Uçar, Türk imam, vaiz ve müftüdür. Sert üsluplu vaazlarıyla tanınır. Vaazlarından dolayı birçok kez tutuklanmış ve işkence gördüğü iddia edilmiştir.

Mehmet Nuri Yılmaz, Türk ilahiyatçı ve 15. Diyanet İşleri Başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Reîsü'l-ulema</span> Vikimedya liste maddesi

Reîsü'l-ulema, Bosna Hersek İslam Birliği başkanına verilen unvan.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.