İçeriğe atla

Mücella Yapıcı

Mücella Yapıcı
Doğum1951 (72-73 yaşında)
İstanbul
MilliyetTürk
Eğitimİstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi
MeslekMimar
Tanınma nedeniİstanbul'da kent, kültür ve tarih mirasını korumak için mücadeleleri, Gezi Parkı protestolarındaki rolü

Ayşe Mücella Yapıcı (d. 1951, İstanbul), Türk mimar ve aktivisttir.

2003 yılından itibaren mesleğini Mimarlar Odası'nda icra etti. Feminist ve sosyalist dünya görüşünü benimseyen Yapıcı,[1] meslek yaşamı boyunca İstanbul'da kent, kültür ve tarih mirasını korumak için yürütülen mücadelelerde aktif rol aldı.

Taksim'deki yayalaştırma projesi ve Gezi Parkı'na Topçu Kışlası inşa etme projelerine karşı 2012'de kurulan Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu'nun sözcülerinden ve Gezi Parkı Olayları adıyla anılan sürecin simge isimlerinden birisi oldu. Gezi Parkı Davası'nda yargılandı. 2022 yılında görülen davada 18 yıl hapis cezası aldı.

Yaşamı

1951 yılında İstanbul'da doğdu. Zirai Donanım Kurumu'nda muhasebeci olan babasının görevi nedeniyle ilk ve ortaöğrenimini Diyarbakır, Kayseri, Adana, Trabzon ve Ankara gibi değişik şehirlerde yaptı.[2] Lise öğrenimini İstanbul'da Çamlıca Kız Lisesinde tamamladı.

İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesine 1968 yılında girdi. Öğrencilik yıllarından itibaren Mimarlar Odası çalışmalarıyla aktif olarak ilgilendi.1975 yılında eğitimini tamamlayarak yüksek mimar ünvanını aldı. Sınıf arkadaşı Memik Yapıcı ile evlendi.[2]

Meslek yaşamına İstanbul Anakent Belediyesi Planlama Müdürlüğü'nde başladı.[3] 12 Eylül darbesi nedeniyle kamudaki çalışmalarından ayrıldı. Eşi Memik Yapıcı ile birlikte serbest mimarlık yaptı.

1999 Büyük Marmara Depremi'nden sonra Türkiye'deki kadın hareketi ile ilişkilendi ve depreminin hemen ardından bölgeye ulaşan gönüllü kadınların kurdukları Kadınlarla Dayanışma Vakfı'nın (KADAV) kurucu üyeleri arasında yer aldı. Depremde eşlerini kaybeden ve geçim kaynağı olmayan kadınlar için Köseköy'de Yeni Adım Sitesi Projesi'ni,[4][5] Afyon'da Fevzi Çakmak Yetiştirme Yurdu Yenileme ve Onarım projesini gerçekleştirdi.[6]

1999 Türkiye yerel seçimlerinde aktif siyasete katılarak Özgürlük ve Dayanışma Partisi'nden Beşiktaş belediye başkan adayı oldu.[7] 2002 yılında partiden ayrıldı.[8]

Serbest mimarlık alanındaki çalışmalarına eşi ve ortağı Memik Yapıcı'nın ölümü üzerine 2003 yılında son verdi; meslek yaşamına Mimarlar Odası'nda devam etti. Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Çevre Etki Değerlendirme Danışma Kurulu ve Afet Komitesi sekreterliklerini yürüttü. "Oda Tarihinden Portreler" başlıklı yayın dizisinin ilk dört kitabı olan "Niyazi Duranay", "Orhan Şahinler", "Maruf Önal" ve "Doğan Hasol" başlıklı kitapların derlemesini yaptı. Çevresel değerleri ve kentin çıkarlarını gözetmeden, kısa vadeli ekonomik gerekçelerle, emlak eksenli mega projeler yapılmasına karşı çıktı.[9] Tarlabaşı'nda tescilli yapıların yıkılmasına karşı mücadelede, Haydarpaşa Garı'nın gar olarak korunması, AKM'nin, Emek Sineması'nın yıkılmaması için verilen mücadelelerde yer aldı.

Taksim'deki yayalaştırma projesi ve Gezi Parkı'na Topçu Kışlası inşa etme projelerine karşı 2012 yılında Mimarlar Odası'nın çağrısı sonucu 128 kuruluşun bir araya gelmesi ile oluşan Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu'nun sözcülerinden birisi oldu. Gezi Parkı'nda 27 Mayıs 2013'te başlayan yıkıma ve ağaçların sökülmesine karşı çıkan aktivistler arasında idi. Gezi Parkı Olayları adıyla anılan sürecin simge isimlerinden birisi oldu.[10] 8 Temmuz 2013'te Gezi protestoları sırasında gözaltına alınan Yapıcı, 11 Temmuz 2013'te serbest bırakıldı. Gözaltına alınışı ve sonrasındaki süreç kamuoyunca çok tartışıldı.[11] Yapıcı, gözaltına alındığı sırada çıplak aramaya maruz kalması nedeniyle sekiz yıl sonra dava açmış; davanın dördüncü duruşması Temmuz 2022'de görülmüştür.[12][13]

Yapıcı, 17 Mart 2014'te “örgüt kurmak ve yönetmek” ile “toplantı ve gösteri yürüyüşleri kanununa muhalefet” suçlamasıyla açılan davada yargılandı ve beraat etti. 2015'teki beraat kararından dört yıl sonra, “Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs" suçlamasıyla yeniden dava açıldı. Bu davanın Nisan 2022'deki son duruşmasında hakkında 18 yıl hapis cezası verildi ve tutuklandı.[14][15] 28 Eylül 2023 tarihinde Yargıtay 3. Ceza Dairesi hakkındaki mahkûmiyet kararını bozdu ve adli kontrol hükümleri uygulanarak tahliyesine karar verildi.[16]

Kaynakça

  1. ^ Çiçek Kösedağı, Gökçe; Özçelik, Merve (26 Nisan 2020). "Mücella Yapıcı'nın yaşam öyküsü". 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b Doğançay, Eda (31 Mayıs 2022). "'Gezi Portreleri': Mücella Yapıcı'nın Hayat Hikayesi". SES Eşitlik, Adalet, Kadın Platformu. 31 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  3. ^ "20 Haziran 09 - Söyleşi: "Neoliberalizmin Kent ve Mekana Etkisi"- Mimarlar Odası Ankara Şube". Politeknik - Halkın Mühendisleri Mimarları Şehir Plancıları. 19 Haziran 2009. 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  4. ^ Baş, Hanife (15 Ağustos 2003). "Depremzede kadınlardan hayata 'yeni bir adım'". Hurriyet.com.tr. 22 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  5. ^ Emektar, Güler (17 Haziran 2003). "Kadınlar Yeni Adımlar Atıyor". 23 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Kıraç, Zafer (22 Eylül 2020). "Yetiştirme yurtları... Çocuklar ne durumda?". Gazete Duvar. 3 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  7. ^ "ÖDP'den aday portreleri". Hurriyet.com.tr. 11 Şubat 1999. 21 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  8. ^ "ÖDPden İstifalar". Bianet. 9 Şubat 2002. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ Uzuncarsili Baysal, Cihan; Köksal, Gül (Ocak 2017). "Mücella Yapıcı:"1950'lerden Başlayarak İstanbul'un Kendisi Türkiye'nin En Büyük Mega Projesidir"". Mega Projeler ve İstanbul. Mimar.ist. 24 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  10. ^ Doğançay, Eda (3 Haziran 2021). "Zaman Geçer, "Gezi" Kalır: Direnişin Simge Kadınları". SES Eşitlik, Adalet, Kadın Platformu. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  11. ^ "Mücella Yapıcı gözaltında yaşadıklarını anlattı: 'Polisler bana 'moruk' diyordu'". soL. 2 Mart 2014. 5 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  12. ^ Özdilek, Zehra (10 Kasım 2021). "Gezi direnişinde Mücella Yapıcı ve kızına çıplak arama işkencesi yapan polislerin duruşması görüldü". Cumhuriyet.com.tr. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  13. ^ Azak, Letisya (8 Temmuz 2022). "Gezi tutuklusu Mücella Yapıcı'nın 'çıplak arama davası'nın duruşmasına katılmasına izin verilmedi". Tele1.com.tr. 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  14. ^ "Mücella Yapıcı | Sessiz Kalma". www.sessizkalma.org. 1 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  15. ^ "72 yaşındaki mimar Mücella Yapıcı Gezi davasından tutuklandı: Hapse giderken Ajda Pekkan'ın şarkısını söyledi". Sondakika.com sitesi. 26 Nisan 2022. 26 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2022. 
  16. ^ "Osman Kavala ve Can Atalay dahil 5 sanığın Gezi Parkı davasındaki cezaları onandı". BBC News Türkçe. 28 Eylül 2023. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Taksim Meydanı</span> İstanbul, Türkiyede bir meydan

Taksim Meydanı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesinde yer alan ve İstanbul kentinin en ünlü noktalarından biri olan meydan. Çevresindeki lokanta, mağaza, otel, eğlence ve kültür yerleriyle İstanbul'un en büyük turistik çekim merkezinden biridir. Cumhuriyet Döneminde bir meydan haline gelmiş olan Taksim Meydanı, pek çok siyasi ve toplumsal olaya da ev sahipliği yapmıştır. Meydandaki trafiği kısmen yer altına indiren Taksim Yayalaştırma Projesi, 2013 yılında kısmen tamamlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mimarlar Odası</span>

Mimarlar Odası 1954 yılında çıkarılan 6235 sayılı Türk Mühendis ve Mimarlar Birliği yasası ile kurulmuştur. Yasa, Mimarlar Odasına şu görevleri vermektedir:

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Kültür Merkezi (İstanbul)</span> Mimari yapı

Atatürk Kültür Merkezi (AKM), İstanbul'da Taksim Meydanı'nda bulunan opera, bale, tiyatro, konser ve kongre amacı ile kullanılan içinde bir sergi salonu ve sinema da bulunan yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Gezi Parkı</span>

Taksim Gezi Parkı, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki şehir parkıdır. Taksim Meydanı'nın kuzeydoğusunda Cumhuriyet, Asker Ocağı ve Mete caddeleri arasında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sait Kozacıoğlu</span>

Sait Kozacıoğlu, Türk mimar.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Aktarma Merkezi</span> Beyoğlu, İstanbulda bir aktarma merkezi

Taksim Aktarma Merkezi, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda, Beyoğlu'ndaki Taksim Meydanı'nda yer alan ve metro, füniküler ve nostaljik tramvay istasyonları ile İETT otobüs duraklarını kapsayan ve hatlar arasında aktarma imkanı sağlayan aktarma merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Topçu Kışlası</span> 1806-1940 yıllarında Taksim Meydanında bulunan kışla

Taksim Kışlası ya da Halil Paşa Topçu Kışlası, 1806 - 1940 yılları arasında İstanbul Taksim Meydanı'nda günümüzde Taksim Gezi Parkı'nın durduğu yerde bulunan yapı. Askeri işlevlerinin yanı sıra cambaz gösterileri, at yarışları, Rum hacıların konaklaması gibi amaçlarla da kullanıldı. 1940 yılında İstanbul Valisi ve Belediye başkanı sıfatıyla Lütfi Kırdar'ın isteği ve Avrupalı şehir planlamacılarından Henri Prost'un tavsiyesi üzerine yıkılan kışlanın yerine konut ve sosyal etkinlik alanları inşa edilmesi kararlaştırıldı, fakat planlanan düzenlemelerin pek azı yapılabildi. Şimdi yapının yerinde Taksim Gezi Parkı vardır.

Prof. Hande Suher mimar, şehir plancısı, öğretim görevlisi ve yazar. İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nin dekanlık yapmış ilk kadın öğretim görevlisidir. Ayrıca Türkiye’nin ilk kadın şehir plancılarındandır.

M. Altay Erol Türk mimardır. Türkiye mimarlık tarihinin 1960'lı yıllarda tasarlanmış en önemli binalarından birisi olarak kabul edilen Taksim Vakıflar Oteli'ni tasarımcılarındandır.

Prof. Dr. Leman Cevat Tomsu, Türk mimar, akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Yayalaştırma Projesi</span>

Taksim Yayalaştırma Projesi İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin finanse ettiği ve Kalyon İnşaat tarafından inşa edilen ve Taksim Meydanı’nin araç trafiğini tünellere alarak meydanı genişletme ve meydanın yanında bulunan Gezi Parkı'na AVM, otel, rezidans kullanımı için Topçu Kışlası'nı yeniden inşa etmek üzere hazırlanmış bir projedir. Meydan düzenlemesinin ilk kısmı biten projenin dayanağı olan 1/5000 ve 1/1000 ölçekli planlar İstanbul 1. İdare Mahkemesi tarafından 6 Haziran 2013 tarihinde iptal edilmesi dolayısıyla proje de iptal edilmiştir. Ancak inşaat tamamlanmış, 13 Eylül 2013 tarihinde Taksim tünelleri açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gezi Parkı olayları</span> 2013te İstanbulda başlayan protesto

Gezi Parkı olayları veya Gezi Parkı direnişi, 28 Mayıs 2013 tarihinde, ilk olarak İstanbul'daki Taksim Gezi Parkı için hazırlanan kentsel gelişim planına karşı çıkmak amacıyla düzenlenen, daha sonrasında ifade özgürlüğü, medya sansürü, otoriteryanizm gibi toplumsal sorunlara ve Erdoğan'ın görece baskıcı yönetimine karşı toplumsal bir harekete dönüşen protesto hareketleridir.

Taksim Gezi Parkı Koruma ve Güzelleştirme Derneği Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında Taksim Gezi Parkı’nın yıkılıp yerine Topçu Kışlası’nın replikasının yapılmasını protesto amacıyla kurulan bir dernek.

Taksim Dayanışma Bileşenleri Platformu veya Taksim Dayanışması başta Taksim Yayalaştırma Projesi olmak üzere Taksim bölgesinin yeniden şekillendirilmesinde halkın da söz sahibi olmasını amaçlayan ve bölgenin mahalle derneklerinin, sendikaların, meslek odalarının ve bazı siyasi partilerin bir araya gelmesiyle gerçekleşen bir oluşum.

<span class="mw-page-title-main">Gezi Parkı olayları zaman çizelgesi</span> Vikimedya liste makalesi

Aşağıdaki zaman çizelgesi Gezi Parkı olayları sırasında ve sonrasında yaşanan olayları kronojik sıralamasını içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Taksim Camii</span> İstanbul, Türkiyede bir cami

Taksim Camii, İstanbul'un Beyoğlu ilçesindeki Taksim Meydanı'nda bir camidir. Caminin mimarları Şefik Birkiye ve Selim Dalaman'dır. Caminin inşaatına 9 Şubat 2017 tarihinde başlanmıştır. 28 Mayıs 2021'de Cuma namazı sonrası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın katıldığı törenle ibadete açılmıştır.

Gezi Parkı davası, 28 Mayıs - 30 Ağustos 2013 tarihleri arasında gerçekleşen Gezi Parkı olaylarını organize ettikleri iddiası ile 16 kişinin yargılandığı davadır.

Çiğdem Mater Utku, Türk film yapımcısı ve gazeteci.

Tayfun Kahraman, Türk şehir plancısı, akademisyen ve bürokrat.

<span class="mw-page-title-main">Can Atalay</span> Türk avukat ve siyasetçi

Şerafettin Can Atalay, Türk avukat, aktivist, siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.