İçeriğe atla

Mübarizeddin Ertokuş

Mübarizeddin Ertokuş Bey ya da kısaca Ertokuş Bey (Arap alfabesiyle: مبارزالدىن ارطوكوش), I. Gıyaseddin Keyhüsrev (1192-1196, 1205-1211), I. İzzeddin Keykavus (1211-1220) ve I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) dönemlerinde Türkiye Selçuklu Devleti'nde Atabeglik ve Isparta ve Antalya Serleşkerliğini yapmış devlet adamı. İdari ve askeri bakımdan hem şahsına hem de devletine kazandırdığı prestij nedeniyle Türkiye Selçukluları için önemli bir devlet adamıdır. Mübarizeddin Ertokuş bey gulam asıllı olup Türkiye Selçuklu Devletinin Gulaman-ı Haslarındandır.

Yaşamı

Anadolu ticaretinde mühim limanlar olan Antalya, Alanya ve akabinde güney sahillerinin ele geçirildiği dönemlerde sultanların yenilmez fatihi olarak önemli başarılara imza atmıştır. Yalnızca bu bölgeleri fethetmekle kalmayan Mübarizeddin Ertokuş'un gerek giriştiği vakıf ve imar faaliyetleri gerekse adil ve hoşgörülü yönetimiyle Antalya ve çevresindeki halkın sevgisini de kazandığını kaynaklarda görmek mümkündür. Kıbrıs'ın fethi konusunu danışmanlığını yaptığı her sultana açsa dahi bütün hürmetine rağmen hiçbir zaman bu fikri destek ve kabul görmemiştir. Moğol İstilasına karşı yüzünü Doğu Anadoluya çeviren devletin uç beylerinin birliğini ve dirliğini sağlamıştır. Ertokuş'un ne zaman öldüğü bilinmemektedir fakat Keykubad'ın ölümünden önce Gıyaseddin'in Atabey'i olarak Şemsettin Altunaba'yı tayin ettiği görülmektedir ki bu arada ölmüş olabileceği düşünülmektedir.

Selçuklu Mimarisine Katkıları

Isparta'da Alaeddin Keykubad döneminde Abdullah oğlu Mübarizeddin adına yapıldığına dış kapısı üzerindeki kitabeden anlaşılan 1224 senesinde inşa edilmiş bir Medrese bulunmaktadır. Atabey İlçesinde 1224 yılında yapılan bu medresenin yanı sıra Uluborlu'daki 1229 tarihli cami ve Eğirdir'deki 1237 yılında yapılan medrese de bölgenin fethi sonrasında Alaeddin Keykubad'ın Emir Mübarizeddin Ertokuş ile işbirliği yaparak başlattığı imar faaliyetlerinin bir parçası olarak sayılmaktadır. 1224 yılında yapılan Atabey Medresesi sadece bölgenin değil tüm Selçuklu Döneminin en önemli medreselerindendir.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Alanya Kalesi</span> Kale

Alanya Kalesi, Antalya'nın ilçesi Alanya'nın simgelerinden biri olan kale. Denizden yaklaşık olarak 250 metre kadar yükselen bir yarımada üzerinde bulunmaktadır. Surlarının uzunluğu toplam olarak 6,5 kilometredir.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu Selçuklu Devleti</span> Batı Oğuz Türkleri tarafından kurulmuş olan, Anadoluda hüküm sürmüş eski bir devlet (1077–1308)

Anadolu Selçuklu Devleti, Türkiye Selçuklu Devleti veya Rum Sultanlığı, Selçuklu Türklerinden olan Kutalmış oğlu Süleyman Şah tarafından Anadolu'da İznik başkent olmak üzere 1077 yılında kurulmuş olan Türk devletidir.

Medrese, Müslüman ülkelerde orta ve yükseköğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapça ders (درس) kökünden gelir. Medreselerde ders verenlere "müderris", onların yardımcılarına "muid", okuyanlara "danışmend", "softa" veya "talebe" adı verilir.

<span class="mw-page-title-main">I. Alâeddin Keykubad</span> Anadolu Selçuklu Devleti sultanı (s. 1220–1237)

I. Alâeddin Keykubad, Anadolu Selçuklu Devleti'nin 1220-1237 yılları arasındaki hükümdarıdır. Anadolu Selçuklu Devleti'ne en parlak günlerini yaşatan sultandır. Büyük Keykubad olarak da bilinir. Saltanatı boyunca inşa ettirdiği ve çoğu günümüze kadar ulaşan eserler, idari ve askeri bakımdan hem şahsına hem de devletine kazandırdığı prestij nedeniyle Türkiye ve dünya literatürünün en ünlü Anadolu Selçuklu sultanıdır. Konya'daki Alâeddin Camii, Niğde'deki Niğde Kalesi, Antalya'daki Yivli Minare Camii ve Beyşehir'deki Kubadabad Sarayı, Sultan Alâeddin'in yaptırdığı en önemli eserlerdir.

III. Alâeddin Keykubad, Anadolu Selçuklu Sultanı ve II. İzzeddin Keykavus'un torunudur.

Hunad Hatun, Hunat Hatun ya da Hunad Mahperi Hatun, I. Alaeddin Keykubad 'ın eşi, II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in annesidir. Anadolu'nun çeşitli yerlerinde yaptırdığı medreseler, aşevleri ve daha pek çok eser bırakmıştır. Kayseri'de adını taşıyan büyük bir külliyesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">II. Gıyâseddin Keyhüsrev</span> 1237–1246 yılları arasındaki Anadolu Selçuklu sultanı

II. Gıyaseddin Keyhüsrev, 1237-1246 arasında Anadolu Selçuklu Sultanı.

<span class="mw-page-title-main">I. Gıyâseddin Keyhüsrev</span> Türkiye Selçuklu Sultanı

I. Gıyaseddin Keyhüsrev Türkiye Selçuklu Sultanı ve II. Kılıç Arslan'ın oğludur. İki değişik dönemde tahta çıktı.

<span class="mw-page-title-main">I. İzzeddin Keykâvus</span> 10. Anadolu Selçuklu sultanı

I. İzzeddin Keykavus,, Türkiye Selçuklu Sultanı'dır (1211-1220).

II. Alâeddin Keykubad Anadolu Selçuklu Sultanı II. Gıyaseddin Keyhüsrev ile Gürcü Hatun'un küçük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Yivli Minare</span> Antalyadaki Anadolu Selçuklu devri camisi

Yivli Minare, Antalya'daki ilk İslamî yapılarındandır. 13. yüzyıla ait bir Selçuklu eseridir.

<span class="mw-page-title-main">Alâeddin Camii (Konya)</span>

Alâeddin Camii, Konya'da Alâeddin Tepesi adlı höyüğün üstünde Anadolu Selçuklu Devleti devrinde şehrin ulu camisi olarak inşa ettirilmiş yapıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sadeddin Köpek</span> Anadolu Selçuklu Devleti emiri ve devlet adamı

Sadeddin Köpek, Anadolu Selçuklu Devleti'nin devlet adamı, emiri ve baş mimarıdır. Sultan I. Alaeddin Keykubad ve II. Gıyaseddin Keyhüsrev dönemlerinde görev yapmış ve devlet yönetiminde büyük söz sahibi olmuştur.

Alâeddin bir isim olup şu kişilere aittir:

Ertokuş Medresesi, eski adı Agros olan bugünkü Isparta’nın Atabey ilçesinde bulunan Mübarizeddin Ertokuş’un inşa ettirdiği medrese. H.621 (M.1224) tarihinde Alâeddin Keykubad zamanında inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Akşehir Ulu Camii</span> Cami

Akşehir Ulu Cami Akşehir'de tarihi bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Dündar Bey Medresesi</span> Selçuklu mimari mirası

Dündar Bey Medresesi Isparta ilinin Eğirdir ilçesinde yer alan tarihi bir medresedir. Medrese Eğirdir'in merkezindedir.

<span class="mw-page-title-main">Eğirdir Hanı</span>

Eğirdir Hanı, Türkiye'nin Isparta ilinde, Eğirdir ilçesinde, Eğirdir-Konya güzergâhında, ilçe merkezinin 3 km güneyinde, göl kıyısında yer alan bir kervansaraydır. 1237 yılında II. Gıyâseddin Keyhüsrev tarafından yaptırılmıştır. Kitabesinde Hicrî 635 yılını (1237/38) veren tarihi dolayısıyla, hanın inşaatına Selçuklu Sultanı I. Alâeddin Keykubad zamanında başlandığı, fakat ani ölümü dolayısıyla, oğlu II. Gıyâseddîn Keyhüsrev tarafından ikmâl edildiğini de düşünülmektedir. Ülke genelinde bazı diğer kervansaraylar ile birlikte Selçuklu Kervansarayları Denizli-Doğubayazıt Güzergâhı adı ile UNESCO Dünya Miras Listesi'ne aday gösterildi.

Zeyneddîn Beşâre, Anadolu Selçuklu sultanları I. Gıyaseddin Keyhüsrev, I. İzzeddin Keykavus ve I. Alaeddin Keykubad dönemlerinde çeşitli görevler almış bir devlet adamıdır. Ekonomik olarak çok güçlü bir bey olan Beşare Bey, Sinop İç Kalesi surları ve Konya’daki Selçuklu dönemi İç Kalesi surlarının yapımına katkıda bulunduğu gibi Konya’da Beşare Bey Mescidi’ni inşa ettirmiştir. Beşare Bey, Niğde subaşılığı görevi sırasında şehrin en korunaklı yeri olan İç Kale’de bu anıtsal camiyi inşa ettirmiştir. Ancak Beşare Bey, dönemin Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad adına yaptırdığı ve kitabesinde övgüler yağdırdığı bu caminin inşa edildiği yılda, “Ümera Katli Meselesi” olarak tarihe geçen olay sırasında Keykubad tarafından öldürtülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Alanya Kuşatması</span>

Alanya Kuşatması, Anadolu Selçuklu Devleti sultanı I. Alâeddin Keykubad tarafından gerçekleştirilen kuşatmadır. Bu kuşatma sonucunda Alanya, Selçuklu hâkimiyetine geçmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.