İçeriğe atla

Mübarek Galib Eldem

Mübarek Galip Eldem
DoğumMübarek Galip
15 Kasım 1871
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm18 Şubat 1938
VatandaşlıkOsmanlı i
MeslekÖğretmen
Bürokrat
EvlilikFatma Munise Hanım
Çocuk(lar)Galip, Memduh, Hüsrev, Roksan, İskender
Ebeveyn(ler)İsmail Galip Bey
Akraba(lar)Sadrazam İbrahim Ethem Paşa, Osman Hamdi Bey, Halil Ethem Eldem, Hiram Abbas

Mübarek Galib Eldem (15 Kasım 1871, İstanbul-18 Şubat 1938, Ankara),[1] kültür insanı, yazar, bürokrat.

Türkiye'de Milli Mücadele yıllarında Kültür Müdürü olarak görevlendirildi. 1921'de Akkale'de Ankara'nın ilk müzesi olan Eti Müzesi'ni kurdu; kitaplar yayımladı. TBMM hükûmetinin kültür müdürü olduğu sırada Cumhuriyet ilan edilince "Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kültür müdürü" oldu.

Yaşamı

1871'de İstanbul'da doğdu. Türkiye'de nümizmatiğin (eski para bilimi) kurucusu olarak tanınan İsmail Galip Bey'in iki çocuğundan birisidir. İsmail Galip Bey, Osmanlı Devleti'nde sadrazamlık dahil önemli kademelerde hizmet veren İbrahim Ethem Paşa'nın dört oğlundan biri idi.[2] Mübarek Galip Bey'in amcaları olan Osman Hamdi Bey ve Halil Edhem Eldem, Osmanlı-Türk kültür dünyasında önemli rol oynamış kimselerdi.

Mübarek Galib Bey, öğrenimine Süleymaniye'de bulunan Abdi Kâmil Efendi Mektebi'nde başladı.[3] Orta ve yüksek öğrenimini Viyana, Berlin, Namur, Liège, Brüksel şehirlerinde sürdürdü.; Fransızca ve Almancayı çok iyi derecede öğrendi. Yurda döndükten sonra Ahmet Şakir Paşa'nın kızı Fatma Munise Hanım ile evlendi, beş çocuk sahibi oldu.

Bir süre müzelerde çalıştıktan sonra çeşitli devlet hizmetlerinde bulundu. Hariciye Nezareti, Düyûn-ı Umûmiye, Anadolu Osmanlı Demiryolları Kumpanyası, Osmanlı İttihat Mektepleri, Şehremaneti İhsâiyat (istatistik) Kalemi gibi kurumlarda görev yaptı. Her yıl yayınlanması gereken İstatistik Mecmuası, Mübarek Galip'in görevde bulunduğu beş yıl boyunca hiç basılmadığı için görevden alındı.

Milli Mücadele yıllarında Ankara'ya geçti. TBMM Hükûmeti tarafından Maarif Vekâleti'nde "Hars Dairesi Baş Müdürü" olarak atandı. Bu görevine devam ederken Cumhuriyet'in ilan edilmesi ile Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kültür müdürü oldu.

1921 yılında Ankara Kalesi'nin "Akkale" olarak adlandırılan burcunda Ankara'nın ilk müzesi olan Eti Müzesi'ni kurdu.[1] Dört yıllık Kültür Müdürlüğü döneminde Maarif Vekâleti 56 adet eser yayımladı. Bu eserlerden birisi, TBMM hükûmetinin isteği üzerine kaleme aldığı ve İstanbul'da, Matbaa-i Amire'de basılan, "Kürre-i Arzda Nüfus-u İslam" adlı kitaptır.[3] Bu kitap dünya üzerindeki Müslümanların o devirdeki nüfusları üzerine bir araştırmadır.

Mübarek Galip Bey, Cumhuriyet' devrinde Maarif Vekâleti Telif ve Tercüme Heyeti azalığı, Müzeler Dairesi Asar-ı Atika Şubesi Müdürlüğü yaptı. 1929'da Eskişehir Lisesi'nde Fransızca ve Almanca öğretmeni olarak görevlendirildi. 1932'de emekli olana kadar öğretmenliği sürdürdü. Emekli olduktan sonra Adalet Bakanlığı'nda mütercimlik yaptı.

Eserleri

  • Müze-i Hümayun Meskukat Katologları (Sikke Katalogları) Meskukat-ı Atika-i İslamiye Katoloğu'nun (Eski İslam Sikkeleri Kataloğu) Cengiz İmparatorluğu, İlhanlılar ve Kırım Hanları bölümü
  • Kürre-i Arzda Nüfus-u İslam, 1922
  • Hindistan'da Türk Hükümdarları, 1925
  • Anadolu Türk âsâr ve mahkûkâtı tetebbuâtına esâs, 1928

Kaynakça

  1. ^ a b Taner, Nihat (8 Ocak 2014). "Koca Çınarın Mersin'deki Dalı:Hüsrev Eldem". Yumuktepe. 6 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2023. 
  2. ^ "Hiram Abas'ın istihbarat serüveni". Haber61. 4 Ağustos 2012. 6 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2023. 
  3. ^ a b TAY, Ömer (15 Haziran 2023). "Muhammed b. Abdulmelik ed-Deylemî'nin "Me'ârîcü'n- nüfûs" Adlı Eseri Bağlamında Nefsin Mahiyeti ve Özellikleri". Van İlahiyat Dergisi. 11 (18): 140-150. doi:10.54893/vanid.1271820. ISSN 2667-615X. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Anadolu Medeniyetleri Müzesi</span> Ankaradaki bir tarih ve arkeoloji müzesi

Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir tarih ve arkeoloji müzesidir. Müzede, Anadolu'da yaşamış olan uygarlıklardan geriye kalan arkeolojik eserler kronolojik olarak sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Osman Hamdi Bey</span> Türk ressam, arkeolog ve müzeci

Osman Hamdi Bey, Türk arkeolog, müzeci, ressam ve Kadıköy'ün ilk belediye başkanı.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Arkeoloji Müzeleri</span> Türkiyedeki ilk müze

İstanbul Arkeoloji Müzesi, çeşitli kültürlere ait bir milyonu aşkın eserle, dünyanın en büyük müzeleri arasındadır. Türkiye'nin müze olarak inşa edilen en eski binasıdır. 19. yüzyılın ortalarında Maarif Nazırı Mehmed Esad Safvet Paşa tarafından Müze-i Hümâyûn adıyla 1869 yılında kurulmuştur ve 13 Haziran 1891'de ana binanın inşaatı tamamlanıp ziyarete açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İbrahim Edhem Paşa</span> 194. Osmanlı sadrazamı

İbrahim Edhem Paşa 19. yüzyılda yaşamış Osmanlı Devleti'ne 5 Şubat 1877 - 11 Ocak 1878 arasında sadrazamlık, hükûmet nazırlığı, Şura-yı Devlet reisliği ve büyükelçilik gibi birçok yüksek kademe görevlerde hizmet vermiş bir devlet adamıydı.

<span class="mw-page-title-main">Halil Ethem Eldem</span>

Halil Ethem Eldem, Sadrazam İbrahim Ethem Paşa'nın oğlu, Osman Hamdi Bey'in küçük kardeşidir.

İsmail Galib Bey ilk Türk nümizmatlarından olup, Sadrazam İbrahim Ethem Paşa'nın oğlu, Osman Hamdi Bey'in küçük kardeşi, Halil Ethem Eldem'in ağabeyidir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Necati</span> Türk siyasetçi, avukat ve öğretmen

Mustafa Necati, Türk siyasetçi, avukat, öğretmen.

<span class="mw-page-title-main">Mecma-ı Âsâr-ı Atika Müzesi</span>

Mecma-ı Âsâr-ı Atika, Türkiye'deki ilk müze oluşumudur; günümüzdeki İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nin temelini oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Hakkı Uzunçarşılı</span> Türk tarihçi, akademisyen ve politikacı (1888–1977)

İsmail Hakkı Uzunçarşılıoğlu, Türk akademisyen, eğitimci, siyasetçi ve tarihçi. Yaptığı çalışmalarla Osmanlı tarihine önemli katkılarda bulunan isimlerden biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Arif Hikmet Koyunoğlu</span> Türk mimar ve fotoğraf sanatçısı (1888-1982)

Ahmet Arif Hikmet Koyunoğlu, Türk mimar ve fotoğraf sanatçısı. Cumhuriyetin ilk dönem mimarlarından olan Koyunoğlu'nun en önemli yapıtları Ankara'daki Etnografya Müzesi, bugün müze olarak kullanılan Türk Ocağı Binası, Bursa'daki Tayyare Kültür Merkezi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Maârif-i Umûmiye Nezâreti</span> Osmanlının son dönemlerinde eğitim işlerinden sorumlu bakanlık

Maarif Nazırlığı ya da Maarif Nezareti son dönem Osmanlı Hükümetleri'nde eğitim işlerinden sorumlu olan nazırlıktır.

<span class="mw-page-title-main">Akkale</span>

Akkale; Ankara Kalesi'nin kuzey ucunda ve en yüksek bölümünde bulunan bir iç kale veya şatodur. Kalenin içinde fakat bağımsız bir yapı olduğundan dolayı, kalenin en korunaklı bölümünü oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Nafi Atuf Kansu</span>

Nafi Atuf Kansu, Türk siyasetçi ve eğitimci.

Türkiye'de arkeoloji, ülke sınırları içinde yapılan her türlü kazı ve restorasyon çalışmasını kapsar. Osmanlı döneminde büyük oranda yabancılar tarafından yapılan bu çalışmaları, gerçekleştiren ilk yerli isim Osman Hamdi Bey'dir. Kendisi ilk Türk arkeolog olarak kabul edilmesinin yanında, ülkenin ilk arkeoloji müzesi olan İstanbul Arkeoloji Müzesi'nin kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">Abdüllatif Suphi Paşa</span> Osmanlı devlet adamı, yazar

Abdüllatif Suphi Paşa veya Sami Paşazade Subhi Paşa. Osmanlı devlet adamı ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">İzmir Arkeoloji Müzesi</span> İzmir, Türkiyede bir müze

İzmir Arkeoloji Müzesi, İzmir ili ve çevresinde bulunan arkeolojik eserlerin sergilendiği müzedir.

Mehmet Kazım Nami Duru, Türk asker, eğitimci ve siyasetçidir.

Hüseyin Ragıp Baydur, Türk diplomat.

Seniha Sami Moralı Türk çevirmen, müzeci.

<span class="mw-page-title-main">Salomon Reinach</span> Fransız arkeolog (1858 – 1932)

Salomon Reinach, Fransız arkeolog, filolog, sanat tarihçi ve dinbilimcisi. Salomon Reinach her ne kadar yüzeysel olsa da aslen ressam olan Osmanlı müzecisi Osman Hamdi Bey'e arkeoloji üzerine temel bilgileri aktaran bir eğitim vermiştir. Daha sonraları Osman Hamdi Bey tarafından çıkartılan Asar-ı Atika Nizamnamesi sebebiyle araları bozulmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.