Mübarek Şah (Seyyid Hanedanı)

Mübarek Şah
Muizz-ud-Din
Mübarek Şah dönemine ait sikke
29. Delhi Sultanı
Hüküm süresi	20 Mayıs 1421 – 19 Şubat 1434
Önce gelen	Hızır Han
Sonra gelen	Muhammed Şah
Hükümdar	Şahruh adına

Doğum	bilinmiyor
Ölüm	19 Şubat 1434
Defin	Delhi, Hindistan
Hanedan	Seyyid Hanedanı
Dini	Islam

Mübarek Şah (Sultan olmadan önce Mübarek Han) (h. 1421-1434) Delhi Sultanlığı'nı yöneten Seyyid Hanedanı'nın ikinci hükümdarı ve Hızır Han'nın oğluydu.

Saltanatı

Hızır Han'ın ölümünden sonra 1421'de Muizz-ud-Din Mübarek Şah adıyla tahta çıkmıştır. Babasının aksine Sultan unvanı aldı ve madeni para bastırdı. Ayrıca Hutbede adı okundu.^[1]^[2]

Timur'un halefi Şahruh zamanında, Mübarek Şah'ın Timurluların başkenti Herat'tan saltanat alameti olan bir cübbe ve bir Çetr (şemsiye, çadır) ^[3] ile döndüğü biliniyor. Bu da sadakatin onun zamanında da devam ettiğini gösterir.

Timur işgali sonrası meydana gelen yerel hanedan ayaklanmaları, Mübarek Şah'ı hükümdarlığı süresince uğraştırdı. Karşılaştığı en büyük tehdit Khokarlar’ın Pencap lideri Casrat’ın isyanı oldu. Casrat geniş topraklar alarak ilerledi ve 1431'de Delhi'yi fethetti. Eylül 1432'de Casrat Lahor'a saldırmak için büyük bir ordu topladı. Lahor yöneticisi Nusret Han komutasındaki iki ordu arasında şiddetli bir savaş oldu.^[4] Casrat yenildi ve Delhi'yi terk etti. Kendi topraklarının büyük bir bölümünü Delhi Sultanlığına bırakmak zorunda kaldı. Bu büyük zaferden iki yıl sonra Mübarek Şah 1434'te öldürüldü ve yerine yeğeni Muhammed Şah geçti.^[5]^[6]

Ölümü hakkında

Mübarek Şah, emrindeki yöneticilerin başarılarına göre sık sık ikta adlıkları bölgeleri değiştiriyordu. Bu zamanla huzursuzluğa neden oldu. Kendi adıyla anılan Mübârekâbâd adlı şehrin inşası devam ederken, 1434 yılında şehirdeki gelişmeleri teftiş etmek üzere buraya geldi. Bu ziyaret veziri Serverülmülk için bir fırsat oldu. 19 Şubat 1434 tarihinde cuma namazı için hazırlanırken vezirin yardımı ile suikasta uğradı.^[7]

Târîh-i Mübârek Şâhî

Dönemin tarihçisi yazar Yahya Sirhindi tarafından yazılmıştır. Seyyid Hanedanı'nı ve özellikle Mübarek Şah dönemini ayrıntılı bir şekilde anlatmıştır. Kitap, Muhammed Şah dönemini anlatırken ani olarak biter ve 1434 sonrasına ait herhangi bir yazı yer almaz.^[8]

Ayrıca bakınız

Notlar

Jackson, Peter (2003). The Delhi Sultanate : a political and military history (1.1url=https://books.google.com/books?id=lt2tqOpVRKgC bas.). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521543293.
"Sayyid dynasty". Encyclopedia Britannica (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Kaynakça

^ V. D. Mahajan (2007). History of Medieval India.
^ Iqtidar Alam Khan (2008). Historical Dictionary of Medieval India. s. 103.
^ "Çetr". Aydın Taneri. TDV İslam Ansiklopedisi. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ A Comprehensive History of India: The Delhi Sultanat (A.D. 1206-1526), ed. by Mohammad Habib and Khaliq Ahmad Nizami (İngilizce). People's Publishing House. 1970. s. 653.
^ Jackson 2003.
^ EB.
^ Iqtidar Alam Khan (2008). Historical Dictionary of Medieval India. s. 656.
^ Iqtidar Alam Khan (2008). Historical Dictionary of Medieval India. s. 130.

Resmî unvanlar
Önce gelen: Hızır Han	Delhi Sultanı 1421-1434	Sonra gelen: Muhammed Şah

İlgili Araştırma Makaleleri

Bu liste tarih boyunca Türk halkları tarafından kurulmuş özerk cumhuriyet, bağımsız cumhuriyet, beylik, imparatorluk ve hanedanlık hakkındadır.

Lahor, Pakistan'ın Pencap eyaletinin başkenti ve en büyük şehridir. Karaçi'den sonra Pakistan'ın en büyük ikinci, 13 milyonu aşan nüfusuyla da dünyanın en büyük 26. şehridir. Pencap'ın kuzeydoğu bölgesinde, Ravi Nehri boyunca yer almaktadır. Lahor, Pakistan'ın başlıca sanayi ve ekonomi merkezlerinden biridir. Geniş Pencap bölgesinin tarihi başkenti ve kültür merkezi olmakla birlikte Pakistan'ın sosyal açıdan en liberal, ilerici ve kozmopolit şehirlerinden biridir.

Halaciler, Hindistan'daki Delhi Sultanlığı'nı yöneten hanedanı.

Babürlüler veya Babür İmparatorluğu, günümüzdeki Hindistan ve çevresi üzerinde kurulmuş ve hüküm sürmüş Türk-Moğol kökenli devlet. Çağatay Türkü bir şef ve Timurlu Hanedanı'ndan olan Babür Şah tarafından 1526 yılında kurulan ve 17. yüzyılın sonu ile 18. yüzyılın başında imparatorluğun gücünün zirvesinde olduğu dönemde, Hindistan'ın büyük bölümüne hakim olan imparatorluğun nüfusunun o tarihlerde 3,2 milyon kilometre karelik bir bölge üzerinde 110 milyon ila 150 milyon arasında olduğu tahmin edilmektedir. Babür İmparatorluğu'nun hakimiyet alanı, en geniş olduğu dönemde bugünkü Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Afganistan'ı kapsamaktaydı.

Delhi Sultanlığı ya da Sultanat-ı Hint, 1206-1526 yılları arasında Hindistan'da hüküm sürmüş olan sultanlıktır.

Hindistan'ın Moğollar tarafından istilası, 1221 – 1327 yılları arasında Hindistan yarımadasına düzenlenen çok sayıdaki Moğol İmparatorluğu istilalarını anlatır. Moğollar Kaşmir bölgesine boyun eğdirseler de Delhi Sultanlığına karşı yapılan saldırılar başarısız olur.

Beridşahlar, Hindistan'ın güneybatısında Bidar bölgesinde kurulan sultanlık. Behmeni Sultanlığı'nın veziri olan Kasım Bey Beridü'l-Memalik ismindeki bir Türk Beyi tarafından kuruldu (1492). Başlangıçta göstermelik olarak Behmenilere tabi olan Beridşahlar, 1527 yılında bağımsızlıklarını ilan ettiler. Adını Kasım Beyin unvanından alan Beridşahlar Hanedanı, 1619 yılında Babür Sultanı Cihangir Şah tarafından ortadan kaldırılıncaya kadar, 127 sene hükümran oldu.

Muhammed Şah, 12. Babür İmparatorudur. Asıl adı Ruşan Akhtar Bahadır olan Muhammed Şah, yönetimi sırasında Babür İmparatorluğunda idari açıdan dağılmaya sebep olan politikalar izlenmiş, sanat ve kültürde ise önemli gelişmeler yaşanmıştır.

Vezir Han Camii, Pakistan'ın Lahor kentinde bulunan bir camidir. 17. yüzyılda Babür İmparatorluğu döneminde inşa edilmiş olup Lahor Surları'nın eteklerinde yer almaktadır. Cami avlusunun girişi ve yapının ön cephesi, Vezir Han Meydanı'na bakmaktadır.

Timurlu fetihleri veya Timurlu savaşları, 14. yüzyılın yedinci on yılında Timur'un Çağatay Hanlığı üzerindeki kontrolü ile başlamış ve 15. yüzyılın başında Timur'un ölümüyle sona ermiştir. Timur, savaşlarının büyük ölçekliliği ve bu savaşlarda genel olarak yenilmemesi nedeniyle, tüm zamanların en başarılı askeri komutanlarından biri olarak kabul edilmiştir. Bu savaşlar, Timur'un Orta Asya, İran, Kafkaslar ve Levant ile Güney Asya ve Doğu Avrupa'nın belirli bölgeleri üzerindeki üstünlük kurması ve Timur İmparatorluğu'nun kuruluşu ile sonuçlanmıştır. Tarihçiler, seferlerin o sıradaki dünya nüfusunun yaklaşık %5'ini oluşturan 17 milyon insanın ölümüne neden olduğunu tahmin etmektedir.

Mâlvâ Sultanları Listesi, Hindistan Yarımadası'ndaki Mâlvâ Sultanlığı (1401-1561/2) hükümdarlarının listesi. Saltanat, Delhi Sultanlığı'nın bir Türk-Afgan valisi olan Dilâver Han tarafından kuruldu. 1437'de Dilâver Han'ın Guri hanedanının yerini Türk Halaç hanedanı aldı.

Seyyid hanedanı, 1414-1451 yılları arasında hüküm süren Hindistan'daki Delhi Sultanlığı'nın dördüncü hanedanıydı. Tuğluk ve Timurlular'ın Multan valisi Hızır Han tarafından kuruldu. Tuğluk Hanedanı'nın yerini aldılar ve Sultanlığı Timurlular'a bağlı bir Vasal devlet olarak yönettiler. 1451’de Alaeddin Alem Şah, Sultanlığı Ludî Hanedanı'na devretti.

Timur'un işgalinden ve Tuğluk hanedanının yıkılmasından kısa bir süre sonra Hızır Han, kuzey Hindistan'da Delhi Sultanlığı'nın Seyyid hanedanını kurdu.

Muhammed Şah Delhi Sultanlığı'nı yöneten Seyyid Hanedanı'nın üçüncü hükümdarıydı. Mübarek Şah'ın yeğeniydi. Amcasının ölümü ile tahta çıkmıştır.. Muhammed Şah, saltanatını çoğunlukla av gezilerine çıkarak geçirdi.

Seyyid Hanedanının dördüncü ve son hükümdarı'dır.

Memlûk Hanedanı, Delhi Sultanlığı'nı 1206-1290 yılları arasında yöneten ilk hanedan. Delhi Sultanlığı'nı 1526'ya kadar birbirinden bağımsız beş hanedan yönetti. Memlük hanedanı kurulmadan önce Kutbüddin Aybeg, Gurlular'ın bir komutanı olarak 1192'den 1206'ya kadar görev yaptı. Bu dönemde, Ganj ovasına akınlar düzenledi ve yeni bölgeleri hakimiyet altına aldı.

Yahya bin Ahmed Sirhindi, 15. yüzyılda Târîh-i Mübârek Şâhî'yi yazan Hint Müslüman tarihçi. Farsça olarak yazılan eser Delhi Sultanlığı tarihini anlatmaktadır. Mübarek Şah döneminde yazılan eser, Seyyid hanedanı açısından önemli bir bilgi kaynağıdır.

Beas Nehri Muharebesi, 1285 yılında Çağatay Hanlığı ile Delhi Sultanlığı’nın Memlûk Hanedanı arasında gerçekleşen bir savaştır. Gıyâseddin Balaban, Çağatay Hanlığı istilasına karşı bir önlem olarak Multan ve Lahor'daki tahkimat zinciri stratejisinin bir parçası olarak Beas Nehri boyunca bir askeri savunma hattı düzenledi. Balaban istilayı geri püskürtmeyi başardı. Ancak oğlu Muhammed Han savaşta öldürüldü.

Lahor Subahı, günümüzde Pakistan ve Hindistan arasında bölünmüş olan orta Pencap bölgesini kapsayan Babür İmparatorluğu'nun bir vilayetiydi. Ekber Şah tarafından 1580 yılında gerçekleştirilen idari reformlar kapsamında Babür İmparatorluğu'nun orijinal 12 Subah'ından biri olarak kurulmuştur. Eyalet, son genel valisi Adina Beg'in 1758'de ölümünden sonra büyük bir kısmı Dürrânîler'e dahil olarak varlığını yitirmiştir.

Birinci Panipat Savaşı, 20 Nisan 1526 tarihinde, Babür'ün işgalci güçleri ile Ludi hanedanı arasında yapılmıştır. Bu savaş Kuzey Hindistan'da gerçekleşmiş ve Babür İmparatorluğu'nun başlangıcı ve Delhi Sultanlığı'nın sonu olmuştur. Bu savaş, Babür İmparatorluğu tarafından Hint alt kıtasında tanıtılan barutlu ateşli silahlar ve sahra topçusu içeren ilk savaşlardan biriydi.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.