İçeriğe atla

Móric Esterházy

Móric Esterházy
Macaristan Krallığı Başbakanı
Görev süresi
15 Haziran 1917 - 20 Ağustos 1917
Hükümdar IV. Károly
Yerine geldiğiIstván Tisza
Yerine gelenSándor Wekerle
Kişisel bilgiler
Doğum 27 Nisan 1881
Majk, Macaristan Krallığı
Ölüm 28 Haziran 1960 (79 yaşında)
Viyana, Avusturya

Kont Móric Esterházy de Galántha et Fraknó (27 Nisan 1881, Majk - 28 Haziran 1960, Viyana), Macar siyasetçi. Esterházy, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1917 yılında iki ay süresince başbakanlık makamında bulunmuştur.

Budapeşte ve Oxford'da eğitim aldıktan sonra siyasete giriş yapan Esterházy, 1906 yılında Macaristan meclisi olan Reichstag'a vekil olarak girmiştir. I. Dünya Savaşı döneminde rezerv orduda Yüzbaşı rütbesi ile Sırp ve Rus cephelerinde savaşmıştır.

15 Haziran 1917 tarihinde dönemin başbakanı olan ve reform düşmanı olarak gösterilen István Tisza'nın yerine Kral I. Karl tarafından beklenmedik bir şekilde başbakanlık makamına atanmıştır.[1] Gyula Andrássy taraftarlarının yoğunlukta olduğu bir kabine ile sosyal reform ve seçim yasası konularında düzenlemeler yapma girişiminde bulunan Esterházy, siyasi tecrübesinin de az olması nedeniyle ve I. Dünya Savaşı'nın da dördüncü yılına girmesi ile zorluklarla karşılaşmıştır. Önceli olan Tisza taraftarlarına da eşit bir seçim hakkı ortamı sağlayamadığı gerekçesiyle görevinin ikinci ayında 20 Ağustos 1917 tarihinde görevinden istifa etmiştir.[2][3]

Esterházy'nin istifasında sonra ardılı Sándor Wekerle'nin kurduğu hükûmette Devlet Bakanı olarak görev alan Esterházy, genel sağlık ve eğitim sisteminden sorumlu olmuştur.

Savaşın sona ermesinden sonra özel hayatı ile ilgili işlerle uğraşan Esterházy, 1931 yılında gerçekleştirilen seçimler sonucunda partisi Hristiyan Sosyal Parti üyesi olarak yeniden meclise girmiş, mecliste kurulan ekonomi komisyonunda partisi temsil etmiştir.[4]

Esterházy, II. Dünya Savaşı döneminde kral naibi olarak görev yapan Miklós Horthy'nin danışmanlığını yürütmüştür.[5] 16 Ekim 1944 tarihinde Alman işgal kuvvetleri ile iş birliği yapmayı reddettiği gerekçesiyle Gestapo tarafından tutuklanan Esterházy, Mauthausen-Gusen toplama kampına gönderilmiştir. 1945 yılında Amerika birliklerinin bölgeye ulaşmasına yakın bir süreçte diğer siyasi tutuklular ile birlikte serbest bırakıldıktan sonra yeniden Macaristan'a dönen Esterházy, 1951 yılında Heves'te komünistler tarafından tutuklanmıştır.[6] 1956 yılında Avusturya'ya göç eden Esterházy, 28 Haziran 1960 tarihinde Avusturya'nın başkenti Viyana'da ölmüştür.[3][4]

Özel hayatı

Esterházy'nin babası Miklós Esterházy (1855–1925) ve annesi Franziska von Schwarzenberg'dir (1861–1951). Margit Károlyi (1896–1975)[7] ile evliliğinden dört çocuğu olan Esterházy, ünlü yazar Péter Esterházy'nin büyükbabasıdır.[8]

Galeri

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ Jean-Paul Bled, L'agonie d'une monarchie : Autriche-Hongrie 1914-1920, Paris, Taillandier, 2014, Sayfa 464]
  2. ^ Kommission für Geschichte des Parlamentarismus und der Politischen Parteien: Quellen zur Geschichte des Parlamentarismus und der politischen Parteien. Cilt 9, Droste Yayınevi, Düsseldorf 1983, Sayfa 1503
  3. ^ a b "Biyografi". 5 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016. 
  4. ^ a b "Moritz Esterházy - EsterhazyWiki'de Esterházy hakkında bilgiler". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016. 
  5. ^ Andrew L. Simon: Admiral Nicholas Horthy. Memoirs. Simon Publications, Safety Harbor 2000, Sayfa 109
  6. ^ "Esterházy'nin biyografisi". 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  7. ^ "Margit Károlyi hakkında bilgiler". 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  8. ^ "Moritz Esterházy - Austrian Commanders". 29 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ekim 2016. 
Siyasi görevi
Önce gelen:
István Tisza
Macaristan Başbakanı
1917
Sonra gelen:
Sándor Wekerle


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hódmezővásárhely</span> Macaristanʼda bir kent

Hódmezővásárhely Macaristan’ın güneydoğusunda, Békés-Csanádi Bayırı ve Kil çayır toprağın Tisza Nehri’ni çevrelediği birleşme noktasında Büyük Macaristan Ovası’nda bir şehirdir. Kasabanın ismi kelimesi kelimesine "Kunduz çayırı/çayır çarşı (meydanı)" dır.

<span class="mw-page-title-main">Miklós Horthy</span> Macar asker ve siyasetçi (1868–1957)

Miklós Horthy de Nagybánya, Macar asker ve siyasetçi. 1 Mart 1920 - 15 Ekim 1944 tarihleri arasında Macaristan Kral Naibi olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">László Bárdossy</span> Macaristan başbakanı (1890-1946; hd. 1941-1942)

László Bárdossy, Macar diplomat ve siyasetçidir. Şubat 1941-Mart 1942 arasında Macaristan Krallığı dışişleri bakanı, Nisan 1941-Mart 1942 arasında Macaristan Krallığı başbakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">György Lázár</span> Macar siyasetçi (1924-2014)

György Lázár, Macar mühendis ve siyasetçi. Lázár, Avrupa'da günümüzde Macaristan'ın bulunduğu bölgede 1949 ile 1989 yılları arasında var olan Macaristan Halk Cumhuriyeti'nde 1975 ile 1987 arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Béla Miklós</span> Macar general ve siyasetçi (1890-1948)

Vitéz Béla Miklós de Dálnok, Macar asker ve siyasetçi. 1944'ten 1945'e kadar Macaristan Başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">János Hadik</span> Macar siyasetçi

János Count Hadik de Futak, Macar siyasetçi. Hadik, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1918 yılında 17 saat başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sándor Wekerle</span> Macar siyasetçi (1848-1921)

Sándor Wekerle, Macar siyasetçi. Hadik, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1892-1895, 1906-1910 ve 1917-1918 yılları arasında üç farklı dönemde olmak üzere başbakanlık makamında bulunmuştur. Wekerle ilk geldiği dönemde soylu bir aileden gelmeyen biri olarak başbakanlık makamına gelen ilk kişi olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Gyula Károlyi</span>

Gyula Károlyi de Nagykároly muhafazakâr Macar politikacı. 1931-1932 yılları arasında Macaristan başbakanlığı yapmıştır. Daha önce 191'da birkaç aylığına Szeged'de bulunan karşı devrim hükûmetine de başbakanlık yapmıştır. Başbakan olarak selefi István Bethlen'in ılımlı muhafazakâr politikasını sürdürmeye çalışsa da daha az başarılı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Ferenc Keresztes-Fischer</span> Macar siyasetçi

Ferenc Keresztes-Fischer, Macar avukat ve siyasetçi. Macar Pécsi Takarékpénztár Rt. bankasının danışmanlığını yapmıştır. 1921-1931 arasında Baranya valiliği, 1925-1931 arasında Somogy valiliği yapmıştır. 1931-1935 ile 1938-1944 arasında olmak üzere iki kere Macaristan içişleri bakanı olarak atanmıştır. Hem solcu hem de sağcı siyasi hareketlere uygulanan polis terörünü yönetti. 12 Eylül 1938'de OMIKE'nin eylemlerini artırmasına izin verdi. II. Dünya Savaşı sırasında Kral Naibi Amiral Miklós Horthy'nin etkin bir destekçisiydi. Pál Teleki'nin ölümünden sonra 3 Nisan 1941'de vekâleten başbakan oldu. Bir yıl sonra 7 Mart 1942'de başbakan Bárdossy, Naip Horthy tarafından zorla istifa ettirilince içişleri bakanı olan Ferenc-Keresztes bir kere daha vekâleten başbakan oldu ve 9 Mart'ta Miklós Kállay başbakanlığa atanana kadar görevde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">László Lukács</span> Macar siyasetçi ve yargıç (1850-1932)

László Lukács de Erzsébetváros, Ermeni asıllı Macar öğretim görevlisi, hukukçu ve siyasetçi. Lukács, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1912 ile 1913 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">István Tisza</span> Macar siyasetçi (1861-1918)

Kont István Tisza de Borosjenő et Szeged Macar siyasetçi, siyaset bilimci, başbakan ve Macar Bilimler Akademisi üyesi. Yaşamının en öne çıkan dönemi ikinci defa başbakan olduğu sırada Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun I. Dünya Savaşı'na girmesidir. Daha sonra Krizantem Devrimi sırasında aynı zamanda Macaristan'ın Avusturya ile olan siyasi birliğini bitirdiği gün olan 31 Ekim 1918'de suikaste uğrayarak öldürülmüştür. Tisza Avusturya Macaristan imparatorluğu'nun çifte monarşi rejimini desteklemiştir ve o zamanların liberal-muhafazakâr ittifakı içinde yer almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Károly Khuen-Héderváry</span> Macar siyasetçi (1849-1918)

Kont Károly Khuen-Héderváry de Hédervár, Macar siyasetçi. Khuen-Héderváry, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1903 yılında kısa bir süre ve 1910 ile 1912 yılları arasında olmak üzere iki dönem başbakanlık makamında bulunmuştur. Khuen-Héderváry 1883 ile 1903 yılları arasında Hırvat Banı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Béla Wenckheim</span>

Baron Béla Wenckheim, Macar siyasetçi. Wenckheim, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1875 yılında kısa bir dönem başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">István Bittó</span> Macar siyasetçi

Kont István Bittó de Sárosfa et Nádasd, Macar siyasetçi. Bittó, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1874 ile 1875 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kálmán Széll</span> Macar siyasetçi

Kálmán Széll de Duka et Szentgyörgyvölgy, Macar siyasetçi. Széll, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1899 ile 1903 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dezső Bánffy</span> Macar siyasetçi

Baron Dezső Bánffy de Losonc, Macar siyasetçi. Bánffy, Avrupa'da Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun bir parçası olan Macaristan Krallığı'nda 1895 ile 1899 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">István Bethlen</span> Macaristan başbakanı (1874-1946; hd. 1921-1931)

Kont István Bethlen de Bethlen Macar aristokrat ve siyasetçi. 1921 ila 1931 yılları arasında Macaristan başbakanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Döme Sztójay</span> Macar politikacı

Döme Sztójay, Sırp kökenli bir Macar asker ve diplomat. II. Dünya Savaşı sırasında, 1944 yılında Macaristan Krallığı Başbakanı olarak görev yaptı.

20. yüzyıl Macaristan tarihi, özellikle büyük ölçekli süreçler ve uzun vadeli önemi olan sosyal, politik, kültürel ve ekonomik olaylar açısından, Macaristan'da 1900'den 1999 sonuna kadarki yüz yıllık dönemde meydana gelen olaylara işaret eder. Bu süre zarfında, sonuçları çok önemli ve etkisi bugüne kadar süren birçok radikal bir değişiklik meydana geldi; Macaristan'da birçok farklı rejim iktidara gelmiştir; ülkenin sınırları büyük ölçüde değişmiştir; iki dünya savaşı ve çeşitli devrimler yaşamıştır; zaman zaman muhafazakâr-milliyetçi dünya görüşü liberal, solcu ideolojilerle rekabet etti; Bundan sonra ise Macar halkı, çoğu kez Macaristan'da yaşayan milletler, dini gruplar ve sınıflar arasındaki gerilimlerle gündeme geldi. Macaristan, işgal altında yüzyılın azımsanmayacak bir bölümünü geçirdi, ülkede yaklaşık elli yıl komünizm bayrağı dalgalanmıştır; yüzyılın son bölümlerinde ise ulusal bağımsızlığını ve aynı zamanda istikrarlı, demokratik bir sistem elde etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ok Haç Partisi</span>

Ok Haç Partisi, Macaristan'da II. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında etkili olmuş, Ferenc Szálasi önderliğinde aşırı sağcı bir partiydi. 15 Ekim 1944 - 28 Mart 1945 arasında iktidarda olan hareket Nazilerle iş birliği halinde oldu. İktidarı sırasında özellikle solcular, Yahudiler ve Romanlara karşı işledikleri yargısız infazlarda binlerce kişiyi katletmiştir. Ayrıca yaklaşık 80 bin Macar vatandaşı da Nazi toplama kamplarına gönderilmiştir. Savaşın ardından parti ve lider kadrosu Macar mahkemelerinde savaş suçlusu olarak yargılanmış ve hüküm giymiştir.