İçeriğe atla

Mçhita Murutsxi

Mçhita Murutsxi
Abhazya'da Lazca olarak basılmış bir gazete: "Mç̌it̆a Murutsxi (Kızıl Yıldız)"
TürGazete
Muhabirİskender Chitaşi
Kuruluş tarihi7 Kasım 1929
DilLazca
Son yayım tarihiAralık 1929
Genel merkezSohum, Gürcistan

Mçhita Murutsxi (Türkçe: Kızıl Yıldız) İskender Chitaşi önderliğinde Muhammed Vanilişi, Rıza Bibinoğlu, Helim Hazirişi ve Nazım Kurtoğlu tarafından 1929 yılında Abhazya, Sohum'da yazılmış ve basılmış Dünya'daki ilk Lazca gazetedir.[1][2] Abhazya Komünist Partisi Merkez Yürütme Kurulunun yayın organı olarak yayımlanmıştır.[3] Bütünüyle Lazca yayımlanmış ilk gazete olma özelliğini elinde bulunduran Mçhita Murutsxi'nin Türkiye'ye girişi yasaklanmıştır. Yasaklama kararının sebebi olarak gazetenin "zararlı" olarak tespit edilmesi gösterilmiştir. Mustafa Kemal Atatürk'ün bu kararda emri bulunmaktadır.[4] Sadece iki sayısı yayınlanmıştır.

Kaynakça

  1. ^ "Bir Laz Aydını: İskender Tzitaşi". artvinden.com. 4 Mart 2018. 14 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2019. 
  2. ^ "Türkiye'nin ilk lazca gazetesi çıktı". Evrensel. 11 Eylül 2013. 20 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2023. 
  3. ^ Demiralp, Dara (4 Mayıs 2022). ""Lazlara dünyayı Lazca anlatmak"". Bianet. Erişim tarihi: 21 Nisan 2022. 
  4. ^ "Bir bilim insanı, pedagog, düşünür ve idealist bir Laz: İskender Tzitaşi". jinepsgazetesi.com. 1 Kasım 2015. 11 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türk lirası</span> Türkiyenin para birimi

Türk lirası, Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde resmî olarak, Suriye Geçici Hükûmetinin ve Suriye Kurtuluş Hükûmetinin kontrol ettiği bölgelerde ise gayriresmî olarak kullanılan para birimidir. Alt birimi kuruş olan Türk lirasının basma ve yönetme faaliyetleri Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından sürdürülür.

<span class="mw-page-title-main">Okan Buruk</span> Türk teknik direktör ve eski millî futbolcu

Okan Buruk, Türk teknik direktör ve eski millî futbolcudur. Şu anda Süper Lig takımlarından Galatasaray'ın teknik direktörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Saadet Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Saadet Partisi, 20 Temmuz 2001'de Necmettin Erbakan ve Recai Kutan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren bir siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "SAADET" şeklindedir. Simgesi hilal ve beş adet yıldızdır. TBMM'de 20 milletvekili ile grubu bulunmaktadır. Genel Başkanı Temel Karamollaoğlu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Lazca</span> Laz halkı tarafından kullanılan dil

Lazca Türkiye'nin Doğu Karadeniz kıyı şeridinde Rize ilinin Pazar ilçesinde bulunan Melyat Deresi'nden itibaren ve Gürcistan'ın Türkiye ile paylaştığı Sarp köyüne uzanan bölgede yaşayan Laz halkı tarafından konuşulan ve eski Kolhis dilinin devamı olduğu düşünülen Zanik bir Güney Kafkas dilidir.

<span class="mw-page-title-main">Diyarbakırspor</span> 1968 yılında Diyarbakırda kurulan spor kulübü

Diyarbakırspor 1968 yılında Diyarbakır'da kurulan spor kulübü. Bölgesel Amatör Lig'de mücadele etmektedir. Kulübün şu anki başkanı Siyabend Aydın'dır.

<span class="mw-page-title-main">Megrelce</span>

Megrelce, Güney Kafkas dillerinden biridir. Gürcistan'ın güneybatısındaki antik Kolhis halkıyla ilişkili olduğu sanılan yaklaşık 500.000 Megrel tarafından konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Lazlar</span> Etnik grup

Lazlar (Lazca: Lazepe, Lazi Güney Kafkas dillerinden Lazca konuşan ve Türkiye ve Gürcistan'ın Karadeniz kıyısındaki bölgelerinde yaşayan bir etnik gruptur.

Derman İskender Över veya bilinen adıyla Küçük İskender, Türk şair, eleştirmen ve oyuncudur.

<i>Takvim</i> (gazete) Türkiyede faaliyetlerini sürdüren günlük gazete

Takvim, Turkuvaz Medya Grubu bünyesinde yayınlanan günlük Türkçe gazete. Çok sayıda spor sayfası, magazin ve sağlık haberlerine ek olarak, güncel politikanın da yer aldığı gazete, ortalama 24 sayfadır. Takvim, genelde adliye ve polisiye haber ve yorumların işlendiği bir gazetedir.

Şehmus Günaydın,, Türk bürokrat. Kayseri eski valisi. 12 Mayıs 2022'de T.C. Resmî Gazete'de yayımlanan valiler kararnamesi ile mülkiye başmüfettişliği görevine getirildi.

Ağani Murutsxi, 2014 Eylül ayında yayın hayatına başlayan Türkiye'nin ilk ve tek Lazca gazetesidir.

<span class="mw-page-title-main">İskender Tsitaşi</span> Laz dilbilimci, yazar ve eğitmen

İskender Tsitaşi, Laz dilbilimci, eğitmen, yazar ve aktivist.

<span class="mw-page-title-main">İskenderun Teknik Üniversitesi</span> Hatayda kurulu devlet üniversitesi

İskenderun Teknik Üniversitesi veya kısa adıyla İSTE, Hatay'ın İskenderun ilçesinde yer alan teknik üniversitedir. Türkiye Büyük Millet Meclisinin 31 Mart 2015 tarihinde çıkardığı 6640 sayılı yasasıyla İskenderun Teknik Üniversitesini oluşturan fakültelerin çoğu Mustafa Kemal Üniversitesinden ayrılarak yeni üniversiteye bağlanmıştır. Tolga Depci, 23 Eylül 2020 tarihinde rektör olarak atanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Serhat (şarkıcı)</span> Türk ses sanatçısı

Ahmet Serhat Hacıpaşalıoğlu veya tanınan adıyla Serhat, Türk şarkıcı, yapımcı ve sunucudur.

<span class="mw-page-title-main">Kylian Mbappé</span> Fransız futbolcu

Kylian Mbappé Lottin, La Liga takımlarından Real Madrid ve Fransa millî futbol takımında sol kanat ve santrafor pozisyonunda forma giyen Fransız futbolcudur. Genellikle dünyanın en iyi genç oyunculardan biri olarak kabul edilen Mbappé, olağanüstü yetenekleri ve oyunculuğu ile tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yeniden Refah Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Yeniden Refah Partisi, 23 Kasım 2018 tarihinde Fatih Erbakan liderliğinde kurulan ve Türkiye'de faaliyet gösteren Millî Görüş ideolojisine bağlı siyasi partidir. Parti tüzüğüne göre resmî kısaltması "Yeniden Refah" şeklindedir. Simgesi hilal içerisinde başaktır. TBMM'de 4 milletvekili ile temsil edilmektedir. Genel başkanı Fatih Erbakan'dır.

<i>Oxesapuşi Supara</i>

Oxesapuşi Supara, 1933 yılında Abhazya'da yayımlanmış, İskender Chitaşi'nin tercüme ettiği, ilkokul çocukları için hazırlanmış ilk Lazca matematik ders kitabıdır. Kitap, Rus pedagog ve matematikçi Natalya S. Popova'nın sovyet okullarında okutulan matematik ders kitabından Lazcaya çevrilmiştir. İki ciltlik kitabın birkaç yıl boyunca Abhazya ve Sarpi'deki Laz çocuklarına okutulduğu bilinmektedir. Lazcanın Arhavi diyalektinde kaleme alınmış olan kitapta, Lazca matematik terminolojisi oluşturulmaya çalışılmış ve bu maksatla birçok yeni kelime türetilmiştir. İrfan Çağatay Aleksiva tarafından yayımına hazırlanan kitap, 2012 yılında ilk kez Türkiye'de yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Vanilişi</span>

Muhammed Vanilişi Laz kültürü üzerine çalışmalarıyla bilinen Gürcistan'lı Laz yazardır. Kendi döneminde İskender Chitaşi'den sonra Laz kültürüne en çok katkıda bulunmuş kişi kabul edilen Vanilişi, Ali Tandilava ile birlikte yazdığı ve Lazların Tarihi adıyla Türkçeye çevrilmiş kitabıyla tanınmaktadır. Vanilişi, Sovyetler Birliği'nin Türkiye'den toprak alması durumunda Gürcistan SSC'sine bağlı olarak kurulması planlanan Lazistan ÖSSC'sinin lideri olarak seçilmişti.

İsmail Güney Yılmaz, Türk şair ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Laz kültür hareketi</span>

Laz kültür hareketi, Lazlarda etnisite olma bilincinin kültürel eyleme yönlendirilmesini ifade eden süreçtir. Günümüzde Lazların çoğunluğu kendilerini önce Türk, sonra Laz olarak kabul etmekte ve Laz kültür hareketine katkı sunmayıp Türk milliyetçiliğine yönelmektedirler.