İçeriğe atla

Lyra (takımyıldız)

Lyra
Takımyıldız
Lyra
Lyra takımyıldızının haritası
KısaltmaLyr
TamlayanLyrae
SembolizmLir
Bahar açısı19
Yükselim40
Alan286 derece kare (52.)
Parlak yıldızlar (3,00m'den)1
En parlak yıldızVega (α Lyrae) (0.03m)
Göktaşı yağmurları
  • Lyrids
  • Haziran Lyrids
  • Alpha Lyrids
Çevreleyen
takımyıldızlar
En iyi Ağustos ayı saat 21:00'de
+90° ve −40° enlemleri arasında görülebilir.

Lyra ya da Çalgı takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir.

Yaz üçgenindeki yıldızların en parlağı olan Vega, bu takımyıldıza aittir. Takımyıldız gökyüzünde, elinizi açıp uzattığınızda avcunuzla kavrayabileceğiniz kadar küçük bir yer kaplar ve Vega'nın doğusunda, Altair'e doğru küçük bir paralelkenar gibi görünür.

Genel bilgiler

Vega bizden 26 ışık yılı uzaklıktadır. Çalgı'nın diğer yıldızlarından Sulafat (γ Lyr - Gama Lyrae) ve Şeliak (β Lyr - Beta Lyrae), Vega'dan daha uzaklardadırlar; 3.kadirden yıldızlar olarak görünmelerinin sebebi budur. Bu iki yıldız arasında gökyüzünden teleskopla alınabilecek en güzel görüntülerden birini veren M57 veya Halka Bulutsusu bulunur.

Mitoloji

Lir, efsanevi müzisyen Orpheus (Orfe)'un enstrümanıdır. Bu sayede Orpheus, karısı Eurydice'i (Yurodis) ölüler diyarından kurtarmaya çalışır. Liriyle karısına yaktığı ağıt yeraltı tanrısı Hades'i bile etkilemeyi başarır ve Hades Eurydice'in yeryüzüne dönmesine bir şartla izin verir. Orpheus yeryüzüne gidiş yolu boyunca arkasını dönüp karısına bakmayacaktır fakat içindeki şüpheye yenik düşen Orpheus yolda arkasına dönerek karısına bakar ve böylece Eurydice'i sonsuza kadar kaybeder. Yeryüzüne döndüğünde kendisine aşık kadınları reddeden Orpheus ise bu öfkeli kadınlar tarafından parçalanarak başı nehre atılır. Kendisini bulan periler onu gömdükten sonra lirini gökyüzüne yerleştirerek Lyra takımyıldızını oluşturur.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Devinme</span> Milankoviç değişkeni

Devinme, Dünya ekseninin 26.000 yılda bir tamamladığı 360 derecelik dönüşe verilen isimdir.

Tartaros ya da Latinleşmiş hâliyle Tartarus, Yunan mitolojisi'nde, hem bir tanrı hem de yeraltında bir yer adıdır. Ünlü şair Hesiodos'a göre tunç bir örsün cennetten dünyaya düşmesi dokuz gün almaktadır. Şaire göre örs, bir dokuz gün daha sonra Tartaros'a ulaşır. Ilyada'da Zeus'un söylemiyle Tartaros'un Hades'e olan uzaklığı dünyanın cennete uzaklığı kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Takımyıldız</span> Gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isim

Takımyıldız, gökyüzünün bölündüğü 88 alandan her birine verilen isimdir. Terim genellikle, yanlış bir biçimde, görünüşte birbiriyle ilgili gözüken yıldız gruplarını tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Boötes (takımyıldız)</span>

Boötes ya da Çoban takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan birisidir. Batlamyus'un bahsettiği 44 takımyıldızdan da birisidir. Boötes genelde "Ayı Terbiyecisi" olarak tasvir edilir, çünkü Ursa Major ve Ursa Minor takımyıldızlarına yukarıdan bakar gibidir. Dünyadan görünen en parlak üçüncü yıldız olan Arcturus'u barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Vega (yıldız)</span> Lir takımyıldızında yer alan en parlak yıldız

Vega, Çalgı takımyıldızındaki en parlak yıldızdır. Bayer belirtmesi α Lyrae olan Vega, Latin alfabesine göre Alpha Lyrae olarak yazılır ve Alpha Lyr veya α Lyr şeklinde kısaltılır. Güneş'ten sadece 25 ışık yılı uzaklıkta yer alır ve Güneş'in yakınındaki en parlak yıldızlardan biridir. Arcturus'tan sonra gece gökyüzündeki en parlak beşinci yıldız ve kuzey göksel yarım küredeki en parlak ikinci yıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Deneb</span> Kuğu Takımyıldızında yer alan en parlak yıldız

Deneb, Kuğu Takımyıldızı'nda yer alan en parlak yıldız.

<span class="mw-page-title-main">Canis Major</span>

Canis Major ya da Büyük Köpek takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Ayrıca, Batlamyus'un 48 takımyıldızından oluşan listesinde de geçer. Avcı Orion'u takip eden köpeklerden birini temsil ettiği söylenir Büyük Köpek takımyıldızı, gece gökyüzündeki en parlak yıldız olan Sirius'u içerir. Sirius, aynı zamanda Kış üçgeni'nin bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Canis Minor</span>

Canis Minor ya da Küçük Köpek Takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Küçük bir takımyıldızı olup adı, Büyük Köpek Takımyıldızıyla karşılaştırma olarak Latince "küçük köpek" anlamına gelir. Koordinatları 08h 00m, +05° 00′ civarındadır.

<span class="mw-page-title-main">Draco (takımyıldız)</span>

Draco ya da Ejderha takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Büyük ve Küçük Kepçeler arasından geçerek uzanan daha sönük yıldızlardan oluşan takımyıldız olarak bilinir. Ejderha'yı oluşturan yıldızların çizgisi, Küçük Kepçe'nin kasesinin etrafından sağa eğrilir ve sonra aşağıya kıvrılır. Daha sonra bu eğri ters döner ve doğuya (sağa) bir dirsek yapar. Küçük Kepçe'nin sonunda dörtgen bir kutu oluşturan dört yıldız, Ejderha'nın başıdır. Bu kutu, Küçük Kepçe'nin kasesi ile yaklaşık aynı büyüklükte ve parlaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Eridanus (takımyıldız)</span>

Eridanus ya da Irmak takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Eridanus, günümüzde, Nil de dahil olmak üzere pek çok ırmakla özdeşleştirilmektedir. Ancak pek çok kişi, Eridanus'un Kuzey İtalya'daki Po nehri olduğu üzerinde birleşiyor. En eski takımyıldızlardan biri olan Irmak, Avcı'nın ayağından güney gökküredeki Küçüksuyılanı takımyıldızı'na kadar uzanır. Bu haliyle, Suyılanı'ndan sonra gökyüzündeki en uzun takımyıldızdır. Irmak takımyıldızı'nın bir diğer özelliği ise: Gökyüzünde en büyük alanı kaplayan takımyıldızdır.

<span class="mw-page-title-main">Sagitta (takımyıldız)</span>

Sagitta ya da Okçuk takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Sagitta adı Latince'de ok anlamına gelmektedir. Bu takımyıldız Sagittarius (Yay) takımyıldızıyla karıştırılmamalıdır. Antik olduğu halde, 4. kadirden daha parlak yıldızı olmaması ve gökyüzündeki en küçük takımyıldız olmasından ötürü önemsiz bir takımyıldızdır. Batlamyus, 1. yüzyılda listelediği 48 takımyıldız arasına bu takımyıldızı da dahil etmiştir. Günümüzde Uluslararası Astronomi Birliği'nce belirlenmiş 88 modern takımyıldızdan biridir. Kuzey gökkürede yer alır ve gök ekvatorundan çok fazla uzakta yer almaması sebebiyle Güney Kutup Dairesi haricinde dünyanın her yerinden görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Triangulum (takımyıldız)</span>

Triangulum ya da Üçgen takımyıldızı, modern 88 takımyıldızdan biridir. Ayrıca, 1. yüzyıl gökbilimcisi Batlamyus'un 48 takımyıldızdan oluşan listesinde de yer alır. Kuzey gökkürededir ve küçük bir alan kaplar. Triangulum adı Latince'de üçgen anlamına gelir. Bu takımyıldız güney gökküredeki Triangulum Australe ile karıştırılmamalıdır. Takımyıldız, üçüncü ve dördüncü kadirden olan üç en parlak yıldızının ikizkenar üçgene yakın, uzun ve dar bir üçgen oluşturması sebebiyle bu ismi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Persefoni</span> Yunan mitolojisinde bahar tanrıçası ve yeraltı kraliçesi

Persephone,, Yunan mitolojisinde Zeus ile kız kardeşi Demeter'in kızıdır. Persephone'nin asıl ismi Kore'dir. Hades Persephone ismini, O'nu yeraltına kaçırdıktan sonra vermiştir. Kaçırılıp Persephone orada, Hades'in sunduğu nardan biraz yedikten sonra, "ölüler ülkesinde bir şey yiyenlerin yeryüzüne çıkma hakları bulunmamaktadır" kuralı nedeniyle, ölüler ülkesinde kalmak zorunda kalmıştır. Hades'in eşi ve ölüler ülkesinin tanrıçası olmuştur fakat doğan hiçbir çocuğu Hades'ten değildir. Annesi Demeter'in ısrarları sonucunda, kış dönemi hariç kalan kısmını yeryüzünde geçirmeye hak kazanmıştır. Bu yüzden ölülerle ve yeraltıyla olduğu kadar hasatla da ilişkilendirilir. Aynı zamanda Zeus'un kızlarından biridir.

Kutuplar, Dünya'nın en kuzey ve en güney noktalarıdır. Bu noktalar coğrafya, haritacılık, manyetizma ve kutup yıldızı açısından farklı tanımlanır. Ancak aradaki farklar küçüktür.

<span class="mw-page-title-main">Hubble ultra derin alan</span>

Hubble Ultra Derin Alan veya HUDF, Fornax takımyıldızının küçük bir bölgesinden, Hubble Uzay Teleskopu ile 24 Eylül 2003'ten 16 Ocak 2004'e kadar olan bir dönemde toplanan verilerin bir araya getirilmesiyle oluşturulmuş resim.

<span class="mw-page-title-main">Halka bulutsusu</span>

Ünlenen adıyla "Halka Bulutsusu" Çalgı takımyıldızının kuzeyinde bulunan ve kataloglarda Messier 57, M57 veya NGC 6720 olarak yer alan gezegenimsi bulutsudur.

<span class="mw-page-title-main">RR Lyrae değişeni</span>

RR Lyrae değişenleri, yaygın olarak küresel yıldız kümelerinde bulunan özel bünyesel değişen, zonklayan bir yıldız türüdür. RR Lyrae türü değişen yıldızların mutlak parlaklığı bilinmektedir. Gözlemlerle görünür parlaklığı ölçülebildiği takdirde, içinde RR Lyrae gözlenebilen yakın gökadaların uzaklıkları da bulunabilir. Bu özellikleri ile bu yıldızlar, Gökbilim'de çok önemlidirler.

<span class="mw-page-title-main">Orphe ve Eurydice</span>

Orphe ve Eurydice Christoph Willibald Gluck tarafından hazırlanmış bir operadır. Operanın konusu antik Yunan Orfe efsanesine dayanmaktadır ve operanın librettosu "Ranieri de' Calzabigi" tarafından yazılmıştır. İlk temsili 5 Ekim 1762'de Viyana'da Burgtheatre'da verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Orfeo</span>

Orfeo, besteci Claudio Monteverdi tarafından hazırlanmış bir prolog ve 5 perdeden oluşan bir lirik operadır. Eserin librettosu Grek mitolojisinde bulunan Evridiki ve Orfe mitolojik öyküsünü baz alarak, şair Alessandro Striggio (1573-1630) tarafından yazılmıştır. Opera 24 Şubat 1607de Mantova'da "Palazzo Ducal (Duk'un Sarayi" da ilk defa sahnelenmiştir.

<i>Orpheus Leading Eurydice from the Underworld</i>

Orpheus Leading Eurydice from the Underworld (Türkçe:Orfe'nin Evrediki'yi Yeraltından Çıkartmakta İken Õnünde Gitmesi Fransız ressam Jean-Baptiste-Camille Corot'un 1861 yılında hazırladığı Orfe'nin yeraltından Evridiki'yi geri getirmek için çabasını anlatan tablo.