İçeriğe atla

Lyman Spitzer

Lyman Spitzer

Lyman Strong Spitzer, Jr. (26 Haziran 1914 - 31 Mart 1997), Amerikalı teorik fizikçi ve gökbilimci. Yıldız oluşumu hakkındaki araştırmaları, uzay teleskobunu desteklemesi ve plazma fiziği çalışmaları ile tanınmaktadır.

İlk yılları ve eğitimi

Spitzer, Toledo, Ohio'da Prespiteryen bir ailede doğdu. Mucit Eli Whitney'in altıncı kuşak torunudur[1] Ortaöğretimi Scott Lisesi'nde tamamladı. 1929'da Phillips Akademisi'ne gitti ve 1935 yılında mezun olacağı Yale Koleji fizik bölümüne devam etti. Cambridge'deki yüksek lisans yıllarında Arthur Eddington ve Subrahmaniç Chandrasekhar'in eserlerini okudu. 1936'da astrofizik okumak için Princeton'ya taşındı ve astronomi dekanı Henry Norris Russell'la çalıştı.[2] 1838'de astrofizik alanında doktorasını aldığı Princeton Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmacı olarak iki yıl (1938-1939) kaldı. Daha sonra arkadaş olacağı Martin Schwarzschild'le burada tanıştı.[3]

Dağcılık

1965 yılında Spitzer ve Donald Morton, Nunavut, Kanada'da Baffin Adası'nda bulunan Thorbe'ye 1,675 m (5,495 ft) tırmanan ilk insanlar oldu. Amerikan Alpine Club'ın bir üyesi olarak Spitzer, yılda birkaç dağ tırmanışı seferine 12.000 dolar kazandıran "Lyman Spitzer Cutting Edge Climbing Award"ı kurdu.[4]

Bilim

Spitzer'in Yale'de öğretim üyeliği yaptığı kısa süre, savaş zamanında sonarın gelişimine ilişkin çalışmalar ile kesildi. 1947'de 33 yaşındayken Russell'ın yerine arkadaşı Martin Schwarzschild'le birlikte neredeyse 1979 yılına kadar devam eden Princeton Üniversitesi Gözlemevi müdürlüğünü üstlendi.

Spitzer'in araştırmaları, yıldızlararası ortam üzerinde yoğunlaşmış ve plazma fiziği hakkında derin bir bilgi birikimine sahip olmuştur. 1930'lu ve 1940'lı yıllarda yıldız oluşumunu çağdaş bir süreç olarak gören ilk kişiler arasındaydı.

Spitzer, Princeton Üniversitesi'nin kontrollü termonükleer araştırmalardaki öncü programı olan 1961'de Princeton Plazma Fizik Laboratuvarı olarak değiştirilen Project Matterhorn'un kurucu direktörlüğünü yapmıştır. Genel olarak uzay optik astronomisini ve özellikle de Hubble Uzay Teleskobu projesini ilk savunanlardan biridir.

1981'de Spitzer, Dünya Kültür Konseyi'nin kurucu üyesiydi.[5]

Ölümü

Spitzer, Princeton Üniversitesi'nde sıradan bir çalışma gününü tamamladıktan sonra 31 Mart 1997'de aniden hayatını kaybetti. Naaşı Princeton Mezarlığı'na gömüldü. Karısı Doreen Canaday Spitzer, dört çocuğu ve on torunu hayattadır. Spitzer'in dört çocuğu arasında şu anda UC San Diego'da nörobiyoloji bölüm başkan yardımcısı ve profesör olan nörobiyolog Nicholas C. Spitzer da bulunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "Ancestry of Gov. Bill Richardson". 3 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017. 
  2. ^ Current Biography Yearbook. H.W. Wilson. 1960. ss. 395-96. 
  3. ^ "Page of [[NASA]]". 30 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2009.  URL–vikibağı karışıklığı (yardım) .
  4. ^ "Lyman Spitzer Cutting Edge Climbing Award". 8 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2017. 
  5. ^ "About Us". World Cultural Council. 5 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi</span> Türkiyenin ilk Fen Fakültesi.

1933 Üniversite reformu ile birlikte kurulan İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi, yurt dışından davet edilen öğretim üyelerinin de katkıları ile Zeynep Hanım Konağı'nda eğitim öğretime başlamış, 1935 yılında Rasathane, 1936 yılında Botanik Enstitüsü binaları tamamlanmış, ancak 28 Şubat 1942 tarihinde çıkan yangın ile Zeynep Hanım Konağı tamamen yanmıştır. Yeni binanın yapımına başlanmış ve 1952 yılında tamamlanmıştır.

Feryal Özel, Türk astrofizikçi. Araştırma alanları karadelikler, nötron yıldızları ve teorik astrofizik üzerinedir. Akademik kariyeri Columbia, Harvard ve Princeton gibi ABD üniversitelerinde şekillenmiş, İsviçre'nin Cenevre kentindeki CERN'de ve Danimarka'daki Niels Bohr Enstitüsü'nde bulunmuş olan Özel, 2001'den beri NASA'da görev yapmaktadır. 2003 yılında dünyanın en tanınmış bilim insanları ile birlikte "Büyük Fikirler" listesine girmesiyle tanındı

<span class="mw-page-title-main">Henry Kendall (fizikçi)</span>

Henry Way Kendall, derin inelastik saçılma ilgili öncü niteliğindeki araştırmaları için "Jerome Isaac Friedman ve Richard E. Taylor ile birlikte 1990 yılında Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Amerikalı parçacık fizikçisi.

Robert Henry Dicke Amerikalı bir fizikçidir. En çok astrofizik, atom fiziği, kozmoloji ve yer çekimi alanlarına yaptığı önemli katkıları ile bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Joseph Taylor</span> Amerikalı gökbilimci

Joseph Hooton Taylor Jr., Amerikalı astrofizikçi. Kütleçekim çalışmaları için olanaklar yaratan bir buluş olan yeni bir tür pulsarı keşfettiği için Russell Alan Hulse ile birlikte 1993 yılında Nobel Fizik Ödülü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Emilio Segrè</span> İtalyan fizikçi (1905 – 1989)

Emilio Gino Segrè, İtalyan fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Charles Townes</span> Amerikalı fizikçi (1915 – 2015)

Charles Hard Townes, Amerikan Nobel Ödüllü fizikçi ve eğitimci. Townes en çok maserler üzerindeki teori ve uygulama çalışmaları ile bilinir. Maserlerin ana patentini alan Townes ayrıca maser ve lazer araçları ile bağlantılı kuantum elektroniği üzerinde de çalışmıştır. Bu çalışmaları nedeniyle 1964 yılında Nikolay Basov ve Aleksandr Prohorov ile birlikte Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Walter Brattain</span> Amerikalı fizikçi (1902 – 1987)

Walter Houser Brattain, Amerikan fizikçi. Çalışmalarını Bell Laboratuvarları'nda yürütmüştür. John Bardeen ve William Shockley ile birlikte transistörün mucitlerindendir. Bu üç bilim insanı ile birlikte 1956 Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır.

Johannes (Jan) Martinus Burgers, Hollandalı fizikçi. Doktorasını Paul Ehrenfest yönetiminde 1918'de Leiden Üniversitesi'nde tamamlamıştır. Burgers denkleminin, dislokasyon teorisinde Burgers vektörünün ve Viskoelastiside Burgers malzemesnin babası olarak tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">John Wheeler</span> Amerikalı fizikçi (1911 – 2008)

John Archibald Wheeler, Amerikalı bir teorik fizikçidir. II. Dünya savaşından sonra genel görelilik kuramıyla ilgili birçok araştırması vardır. Wheeler ayrıca Niels Bohr ile Nükleer fisyon tepkimelerinin arkasındaki temel kuralları açıklamak için çalıştı. Gregory Breit ile birlikte Wheeler Breit-Wheeler süreci kavramını geliştirdi. Ayrıca popüler bir terim olan "kara delik" kavramını ortaya sürdü. Bunun yanı sıra "nötron moderatörü", "kuantum köpüğü", "solucandeliği", "it from bit" ve "bir elektron evreni" varsayımına katkıda bulundu.

<span class="mw-page-title-main">David M. Dennison</span> Amerikan fizikçi

David Mathias Dennison kuantum mekaniği, spektroskopi ve moleküler yapı fiziğine katkıda bulunmuş Amerikan fizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Nikolay Basov</span>

Nikolay Gennadiyevich Basov, Sovyet fizikçi ve eğitmendir. Lazer ve maser'in gelişmesini sağlayan kuantum optiği alanındaki temel çalışmalarından dolayı, Basov 1964 yılında Nobel Fizik Ödülünü Alexander Prokhorov ve Charles Hard Townes ile paylaştı.

<span class="mw-page-title-main">Wallace Smith Broecker</span>

Wallace Smith Broecker, Amerikalı jeofizikçidir.

<span class="mw-page-title-main">Reinhard Genzel</span> Alman gökbilimci

Reinhard Genzel Max-Planck-Institut für extraterrestrische Physik'de yönetici, LMU'da profesör ve Kaliforniya Üniversitesi, Berkeley' de emeritus profesör olan bir Alman astrofizikçi. Andrea Ghez ve Roger Penrose ile paylaştığı " galaksimizin merkezinde süper kütleli kompakt bir nesnenin keşfi için" 2020 Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Anja Cetti Andersen</span>

Anja Cetti Andersen, Dan astronom ve astrofizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Sandra Faber</span>

Sandra Moore Faber, galaksilerin evrimi üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan bir astrofizikçidir. Kaliforniya Üniversitesi, Santa Cruz'da Astronomi ve Astrofizik Profesörüdür ve Lick Gözlemevi'nde çalışmaktadır. Galaksilerin parlaklığını içlerindeki yıldızların hızına bağlayan önemli keşifler yaptı ve Faber-Jackson ilişkisinin ortak kaşiifi oldu. Faber, Hawaii'deki Keck teleskoplarının tasarımında da etkili oldu.

<span class="mw-page-title-main">Margaret Geller</span> Amerikalı gökbilimci

Margaret J. Geller, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nde Amerikalı bir astrofizikçidir. Çalışmaları, yakın evrenin öncü haritalarını, galaksiler ve çevreleri arasındaki ilişkiyi araştırmayı ve evrendeki maddenin dağılımını ölçmek için yöntemlerin geliştirilmesini ve uygulanmasını içermektedir.

Jenny Greene, Amerikalı astrofizikçi ve Princeton Üniversitesi'nde profesördür. Süper kütleli kara delikler ve içinde bulundukları galaksiler üzerindeki çalışmalarıyla geniş kitleler tarafından tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Meg Urry</span> Amerikalı astrofizikçi

Claudia Megan Urry, Amerikan Astronomi Topluluğu Başkanı, Yale Üniversitesi Fizik Bölümü başkanı ve Hubble Uzay Teleskobu ekibinin bir parçası olarak görev yapmış Amerikalı bir astrofizikçi. Halen Yale Üniversitesi'nde İsrail Munson Fizik ve Astronomi Profesörü ve Yale Astronomi ve Astrofizik Merkezi Direktörüdür. Urry, yalnızca kara delikler ve çok dalga boylu araştırmalar da dahil olmak üzere astronomi ve astrofiziğe katkılarıyla değil, aynı zamanda astronomi, bilim ve daha genel olarak akademide cinsiyetçilik ve cinsiyet eşitliğini ele alan çalışmalarıyla da dikkate değerdir.

<span class="mw-page-title-main">Neta Bahcall</span> İsrailli astrofizikçi ve kozmolog

Neta Assaf Bahcall, İsrailli astrofizikçi ve kozmologdur. Princeton Üniversitesi'nde astronomi profesörüdür.