İçeriğe atla

Lwów Matematik Okulu

Stefan Banach ve Stanisław Ulam'ın notlarıyla İskoç Kitabı'ndan bir bölüm.

Lwów Matematik Okulu (LehçeLwowska szkoła matematyczna; UkraynacaЛьвівська математична школа), iki dünya savaşı arasında Polonya'nın Lwów kentinde (bugün Ukrayna, Lviv) birlikte çalışmış matematikçiler grubu. Matematik problemlerini tartışmak üzere, ünlü İskoç Kafesi'nde sıkça bir araya gelen grup, çalışmalarını 1929'da çıkmaya başlayan Studia Mathematica dergisinde yayımlıyordu. Okul, küme teorisi ve fonksiyonel analiz gibi çeşitli başlıklarda yaptığı büyük katkılarla ün kazandı. Gruptaki isimlerin biyografileri ve yaptıkları katkılar, 1980 yılında Kazimierz Kuratowski tarafından A Half Century of Polish Mathematics: Remembrances and Reflections adıyla kitaplaştırıldı.

Lwów Matematik Okulu, 1930

Lwów Matematik Okulu'nda yer almış matematikçilerden bazıları, Stefan Banach, Feliks Barański, Władysław Orlicz, Stanisław Saks, Hugo Steinhaus, Stanisław Mazur, Stanisław Ulam, Juliusz Schauder, Mark Kac, Antoni Łomnicki, Stefan Kaczmarz, Herman Auerbach, Włodzimierz Stożek ve Stanisław Ruziewicz'dir.

Lvov matematik okulunun özelliklerinden biri de Banach'ın daha önceki yıllarda çok sevdiği kafelerde yoğunlaşan sosyal yaşamdı. Daha genel olarak, kafe hayatı, eskiden Galiçya olan yerlerde kesinlikle olumlu ve ilham verici bir rol oynadı. Örneğin Boy-Żeleński, yazar kariyerine Michalik'in Krakov'daki kafesinde "Yeşil Kaz (Green Goose)" edebi kabaresinde başladı. Aslında, "kafe entelijensiya" teriminin aşağılayıcı hiçbir yanı yoktu.

Lvov matematikçileri, üniversiteye yakın kafelerde önce "Roma" da sonra "The Scottish Café" de toplandılar. Mekanın sayısız cazibe merkezi arasında özellikle iki tanesi belirtilmeye değerdi: Eskiden sahibinin iddia ettiği gibi, her gün uçakla Varşova'ya gönderilen lezzetli hamur işleri ve üzerine yazmak kolay olan mermer masa tablaları ve daha da önemlisi, önceden yazılanları hızlıca silmek. Azim, heyecan, konsantrasyon ve düşünce birliği atmosferinde tartışmalar saatlerce devam etti. Lvov matematik okulunun en seçkin temsilcilerinden biri olan ve Amerika Birleşik Devletleri'nde II. Dünya Savaşı'ndan sonra (ve daha sonra bilgisayarların yapımında) atom bombası yapım projesine katılımıyla tanınan Stanisław Ulam 1963'te şöyle yazmıştı: "yalnızca Lvov'da gördüklerime benzer bir çıkarlar birliği, tartışma sıklığı ve entelektüel topluluk yaşamının yoğunluğuyla karşılaştığım zaman, savaş sırasında nükleer enerji üzerine araştırmalarımın zamanıydı."

Stanisław Ulam, Stanisław Mazur ve Stefan Banach'ın oturdukları masa, "The Scottish Café"nin "en güçlü" masalarından biriydi. Bir tartışmanın sonuçları eskiden masanın üstüne kurşun kalemle yazılırdı ve ertesi gün, tartışmacılar artık kelimenin hem gerçek hem de metaforik anlamında ayık ve deşifre etme niyetiyle bir kâğıt parçasıyla geri döndüler. dünkü karalamalar ve bunları mantıksal bir bütün halinde sıralamak üzere. Ne yazık ki, Banach'ın ve öğrencilerinin dikkatsizliği yüzünden, onların değerli sonuçlarının çoğu Polonya bilimi için kayboldu. Aslında, Banach'ın asistanları olmasaydı, çalışmalarının çoğu asla matbaalara ulaşmayacaktı, el yazmaları o kadar dağınıktı.

Bir sonbaharda "Scottish Café" deki matematik seansı ertesi günün erken saatlerine kadar sürdü (bugün kesinlikle nazikçe ama kesin bir şekilde orayı terk etmeleri istenirdi). Oturum, Banach uzayları teorisinde önemli bir teoremin kanıtıyla sona erdi. Ancak, seansın mutlu katılımcıları fikirlerini masanın üstüne yazıp sendeleyerek eve dönünce, temizlikçi kadın hiç farkında olmadan titizlikle masayı temizledi. Tartışma kayboldu, asla telafi edilemedi. Banach'ın karısının, sert kapaklı kalın bir defter alıp kafenin baş garsonuna bırakması büyük bir erdemiydi. İstek üzerine her matematikçiye vermesi söylendi. Birkaç yıl içinde defter, Lvov matematikçilerinin kendilerine ve tüm dünyaya ortaya koyduğu problemlerin bir koleksiyonunu içeren tanınmış "İskoç Kitabı" oldu; çözümler de kitaba yazılmıştır. Bir problemin her yazarının, onu çözecek matematikçi için bir ödülle katkıda bulunması bekleniyordu. Çeşitli ödüller arasında bir fincan kahve, bir şişe şarap veya canlı bir kaz vardı. "İskoç Kitabı" neyse ki savaştan sağ çıktı ve şimdi Varşova'daki Polonya Bilimler Akademisi Matematik Enstitüsü'nde tutuluyor. Matematik problemlerini ve çözümlerini yazmak için bir defter tutma fikri, o zamandan beri dünyanın dört bir yanındaki birçok akademik merkezde kabul edildi. Böyle bir not defterine genellikle "İskoç Kitabı (The Scottish Book)" denir (İskoçları özellikle gururlandırır).[1]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ "Młody Technik", 11 (1978), 27-33, Polska szkoła matematyczna 24 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Marie Curie</span> Fransız-Polonyalı fizikçi ve kimyager

Marie Skłodowska Curie, radyoaktivite alanında öncü araştırmalar yapmış ve bu araştırmaları sonucunda Nobel Ödülü'ne layık görülmüş Polonyalı-Fransız fizikçi ve kimyagerdir.

<span class="mw-page-title-main">Hugo Steinhaus</span>

Władysław Hugo Dionizy Steinhaus, Polonyalı matematikçi ve eğitimci. Steinhaus doktorasını 1911 yılında Göttingen Üniversitesi'nde David Hilbert'in gözetiminde tamamladı. Ardından Lwów Üniversitesi'nde profesör olan Polonyalı matematikçi, burada, sonraları Lwów Matematik Okulu olarak tanınacak yapının kuruluşuna katkı yaptı. Steinhaus, birlikte fonksiyonel analizin önemli unsurlarından Banach-Steinhaus teoremini ortaya koyduğu matematikçi, Stefan Banach'ı keşfeden isim olarak bilindi. Polonyalı, II. Dünya Savaşı'nın bitiminden sonra, Wrocław Üniversitesi'nin matematik bölümünün kurulması ve Polonya matematiğinin savaşın yıkımından sonra toparlanması adına önemli görevler üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Lviv Üniversitesi</span>

Lviv Üniversitesi ya da resmi adıyla Lviv İvan Franko Ulusal Üniversitesi Ukrayna'da, tarih boyunca eğitimini kesintisiz sürdüren en eski üniversite. Batı Ukrayna'nın Lviv Oblastı'ndaki tarihi Lviv kentinde bulunur. Ukrayna devlet sınavları puan alımları ile yüksek öğretim kurulu listesinde ülkenin en iyi dördüncü (2020) üniversitesi olarak yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Banach</span> Polonyalı matematikçi

Stefan Banach (Lehçe telaffuz: [ˈstɛfan ˈbanax] , genellikle dünyanın en önemli ve etkili 20. yüzyıl matematikçilerinden biri olarak kabul edilen Polonyalı bir matematikçiydi. Modern fonksiyonel analizin kurucusu ve Lwów Matematik Okulu'nun orijinal bir üyesiydi. En önemli eseri, genel fonksiyonel analiz teorisi üzerine ilk monografi olan 1932 tarihli Théorie des opérations linéaires kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tomasz Arciszewski</span>

Tomasz Stefan Arciszewski, Polonya Sosyalist Partisi üyesi ve 1944-1947 yılları arasında Londra'da sürgünde bulunan Polonya hükûmetinin Başbakanı olarak hükûmetin Batılı güçlerin tanınmasını kaybettiği dönemde başkanlık yapıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Marian Smoluchowski</span> Leh fizikçi

Marian Smoluchowski Avusturya-Macaristan İmparatorluğunun Polonya topraklarında çalışmış Polonyalı fizikçi. İstatistiksel fizikte bir öncü, ayrıca hırslı bir dağcıydı.

Bu, Wikipedia sayfalarına göre matematik tarihi konularının bir listesidir. Ayrıca bakınız: matematikçilerin listeleri, matematiğin zaman çizelgesi, matematik tarihi, matematikteki yayınların listesi.

<span class="mw-page-title-main">Stanisław Zaremba (matematikçi)</span>

Stanisław Zaremba Polonyalı bir matematikçi ve mühendisti. Kısmi diferansiyel denklemler, uygulamalı matematik ve klasik analiz, özellikle harmonik fonksiyonlar üzerine yaptığı araştırmalar, ona geniş bir tanınırlık kazandırdı. Polonya Matematik Okulu'nun başarısına öğretim ve organizasyon becerilerinin yanı sıra araştırmalarıyla katkıda bulunan matematikçilerden biriydi. Araştırma çalışmalarının yanı sıra, Zaremba birçok üniversite ders kitabı ve monografi yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Wacław Sierpiński</span>

Wacław Franciszek Sierpiński (Lehçe: ˈvat͡swaf fraɲˈt͡ɕiʂɛk ɕɛrˈpij̃skʲi Polonyalı bir matematikçiydi. Küme teorisine, sayı teorisi, fonksiyonlar teorisi ve topolojiye yaptığı katkılarla biliniyordu. 700'ün üzerinde makale ve 50 kitap yayınladı.

Juliusz Paweł Schauder, Fonksiyonel analiz, Kısmi diferansiyel denklemler ve matematiksel fizik alanındaki çalışmaları ile tanınan, Yahudi kökenli Polonyalı bir matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Mazurkiewicz</span>

Stefan Mazurkiewicz matematiksel analiz, topoloji ve olasılık alanlarında çalışan Polonyalı bir matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Bronisław Knaster</span> Polonyalı matematikçi

Bronisław Knaster Polonyalı bir matematikçi

<span class="mw-page-title-main">Kazimierz Kuratowski</span>

Kazimierz Kuratowski,, , Polonyalı bir matematikçi ve mantıkçı. Varşova Matematik Okulu'nun önde gelen temsilcilerinden biriydi.

Varşova Matematik Okulu, Dünya Savaşları arasındaki yirmi yıl içinde, özellikle mantık, küme teorisi, nokta-küme topolojisi ve gerçel analiz alanlarında, Polonya, Varşova'da çalışan bir grup matematikçiye verilen isimdir. Çalışmalarını, 1920'de kurulan, dünyanın ilk uzman saf matematik dergilerinden biri olan Fundamenta Mathematicae dergisinde yayınladılar. Birkaç yıl sonra ünlü kariyeri onu Berkeley'deki California Üniversitesi'ne götürecek olan Alfred Tarski, 1933'te bu dergide, doğru kavramının tanımlanamazlığı üzerine ünlü teoremini yayınladı.

Polonya Matematik Okulu, 20. yüzyılda Polonya'da, özellikle I. ve II. Dünya Savaşları arasındaki dönem (interbellum) sırasında gelişen matematik topluluğuydu.

Kraków Matematik Okulu, Kraków üniversiteleri Jagiellonian Üniversitesi ve AGH Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nden matematikçiler tarafından temsil edilen Polonya Matematik Okulu'nun bir alt grubuydu - İki savaş arası dönemde (1918-1939) aktifti. Çalışma alanları öncelikle klasik analiz, diferansiyel denklemler ve analitik fonksiyonlardı.

<span class="mw-page-title-main">Stanislaw Ulam</span>

Stanisław Marcin Ulam matematik ve nükleer fizik alanlarında çalışmış Leh-Amerikalı bir bilim adamıydı. Manhattan Projesi'nde yer aldı, termonükleer silahların Teller-Ulam tasarımını yarattı, hücresel otomat konseptini keşfetti, Monte Carlo benzetimi icat etti ve Nükleer darbe itici gücünü önerdi. Saf ve uygulamalı matematikte, bazı teoremleri kanıtladı ve birkaç varsayım önerdi.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Yaşam Bilimleri Üniversitesi</span>

Varşova Yaşam Bilimleri Üniversitesi, 1816'da Varşova'da kurulmuş Polonya'nın en büyük Yaşam Bilimleri üniversitesidir. 1200'ü akademik olmak üzere 2600'den fazla personeli bulunmaktadır. Üniversite 2005 yılından beri Euroleague for Life Sciences (ELLS)'e üyedir. ELLS 2001 yılında kurulmuştur. SGGW, 13 fakültede 37 farklı alanda hizmet vermektedir. Var olan bölümler arasında Tarım Bilimleri, Ekonomik Bilimler, İnşaat Mühendisliği vardır. Veterinerlik bölümü de hatrı sayılır bölümlerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Scottish Café</span>

İskoç Kafe, Polonya'nın Lwów kentinde 1930'larda ve 1940'larda Lwów Matematik Okulu'ndan matematikçilerin, özellikle fonksiyonel analiz ve topolojide araştırma problemlerini ortaklaşa tartıştıkları bir kafeydi.

<span class="mw-page-title-main">Otto Nikodym</span>

Otto Marcin Nikodym Polonyalı bir matematikçi.