Luthier - Turkipedia

Luthier, marangozluk eğitimini üst seviyede tamamlamış, müzik aletleri yapımcısına verilen ad.

Sözcük kökeni olarak; fr:luth, lute, de:Laute, it:liuto ve ar:el-loud; yani ödağacı anlamına gelmekte olup, Türkçeye ud şeklinde yerleşmiştir.^[] Genel olarak da Luthier`ler, ud, keman üretmektedir.^[]

Luthier'lerin ürettiği telli çalgılar, iki kategoride incelenir. Birinci kategoride; elektroarp, banjo, buzuki, charango, cittern, dulcimer, arp, kantele, kitara, kora, koto, ud, theorbo, archlute, angelique, torban, kobza, bandura, lir, mandolin, şamisen, sitar, ukulele ile veena bulunmaktadır.

İkinci kategoride ise; alto, çello, crwth, bas gitar, erhu, keman, mouthbow, nyckelharpa, hurdy gurdy, rabab, rebec, sarangi, viola, viyolonsel, viola da braccio, viola d'amore, viola da gamba ve viyolin bulunur.

Luthier sözcüğü Türkçede aynı şekilde kullanılmakta olup, ağırlıklı olarak telli enstrüman üretenler için söylenilse de, tüm müzik aletleri yapımcılarını içermektedir. En bilinen luthierlerden biri olarak, dünyanın en ünlü keman üreticisi Antonio Stradivari gösterilebilir. Çağdaş luthierlere örnek olarak; Gauthier Louppe verilebilir.

Türkiye'de, Cümbüşün muciti ve üreteni olarak Zeynel Abidin Cümbüş ünlü bir luthierdir.

Luthier'ler, sadece enstrüman üretmekle kalmaz, aynı zamanda onarımını ve bakımını da yaparlar. 15. yüzyıldan bu yana süregelen luthierlik mesleği, iyi bir kulağa sahip olmayı gerektirir. Dünyada bu işkolunun eğitimi için, İtalyan Luthier ustaların beşiği olan Crémone kenti önde gelmektedir.

Tarihteki luthierler

Tieffenbrucker
Martin Hoffmann
Joachim Tielke
Leopold Windhelm
Tacettin Reis
Andrew Rutherford
Richard Berg
Stephen Gottlieb
Cezar Mateus

Dış bağlantılar

Uluslararası Luthier'ler web sitesi4 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İngilizce Vikipedi'de Luthier maddesi

Kaynakça

Büyük Ansiklopedi
Temel Britannica

İlgili Araştırma Makaleleri

Piyano, İtalya'da Bartolomeo Cristofori tarafından 1700 yılı civarında icat edilmiş akustik, tuşlu bir müzik aletidir. Piyanoda ses, teller vasıtasıyla elde edilir. Piyanonun tuşlarına basıldığında içindeki tahta çekiç tellere vurarak sesi oluşturur. Tahta çekicin tellere vurmasından dolayı piyano bazen vurmalı telli çalgı olarak da sınıflandırılır. Piyano klasik ve caz müzikte yaygın olarak kullanılır. Solo performanslar, ansambl, oda müziği, eşlik, bestecilik ve prova için oldukça uygun bir enstrümandır. Piyano taşınabilir bir enstrüman olmamasına ve genelde pahalı olmasına rağmen çok yönlülüğü ve aynı anda birçok yerde bulunma özelliği ile dünyada en yaygın olarak kullanılan enstrümanlardan biri olmayı başarmıştır

<span class="mw-page-title-main">Ut</span> Telli müzik aleti

Ut ya da Ud, telli bir müzik aleti. Kelimenin aslı Arapçada sarısabır veya ödağacı anlamındaki el-oud dan gelir. Baştaki el- sözcüğünün, bazı dillerde olup bazılarında olmayan harf-i tarif olduğunu bilen Türkler bu edatı atmış, geriye kalan oud kelimesini de - gırtlak yapıları ayna uygun olmadığı için - "ut" şekline sokmuşlardır. Dillerinde tanım edatı olan batılılar, 11-13. yüzyıllar arasındaki Haçlı Seferleri sırasında tanıyıp Avrupa'ya götürdükleri bu saza, fr:luth, en:lute, de:Laute, it:liuto, Alaut (İsp.)Laúd, Luit (Dat.) gibi hep L ile başlayan isimler vermişlerdir. Hatta saz yapıcılığı anlamında kullanılan lütiye kelimesi de yine lütfen yapılmadır.

<span class="mw-page-title-main">Cümbüş</span> telli Türk çalgısı

Cümbüş, Zeynel Abidin Cümbüş tarafından 20. yüzyıl başlarında geliştirilmiş olan telli bir müzik aletidir. Sap kısmı gövde ile bağlandığı noktadan ayrılabilmektedir. Bu şekilde yalnız telleri değiştirilerek mandolin, gitar gibi birçok enstrümana çevrilebilir. Genel yapısı banjoya ve uda benzer. Gövdesinin bazı kısımları alüminyumdan yapılır. Göğüs tahtası deriden bir sazla kaplıdır. Diğer telli sazlar gibi mızrapla çalınır.

Selam Olsun, 1 Aralık 1999 tarihinde İbrahim Tatlıses'in Universal Müzik ve S Müzik firmasından çıkardığı stüdyo albümüdür. Albümde toplam 13 şarkı bulunmakta, Arabesk ile beraber ağırlıklı olarak Türk halk müziği içermektedir.

Klasik Türk müziği, klasik Türk mûsıkîsi, Osmanlı'daki adıyla mûsıkî veya günümüzde kullanılan adıyla Türk sanat müziği; Türk kültürüne has makamlı bir müzik türü. Klasik batı müziği ve Hint müziği ile beraber dünya üzerinde süreklilik ve gelenek oluşturma bakımından mevcut birkaç klasik müzikten birisi olarak kabul edilir.

Perküsyon veya vurmalı çalgı; bagetle, elle veya benzer başka bir çalgıyla vurma, sürtme veya ovma yoluyla ses çıkaran çalgı türüdür. Vurmalı çalgıların insan sesinden sonra en eski çalgı türü olduğu düşünülmektedir.

Viyolonsel ya da çello yaylı çalgıların bir türüdür. Viyolonsel, yaylı ailesinden dört telli ve tenor sesli bir çalgıdır.

Keman, viyola ve viyolonselin de bulunduğu violin ailesinin en yüksek tondan çalan, en küçük üyesidir. Dört teli vardır. Akort sesleri pesten tize sol, re, la ve mi'dir.

Zeynel Abidin Cümbüş,, Cümbüş adlı müzik aletinin mucidi ve bir luthierdir.

<span class="mw-page-title-main">Rebap</span>

Rebap, çoğunlukla Orta Asya'da kullanılan, çeşitli biçimleri olan telli bir çalgı türüdür.

Pazardaki marka ismiyle genellikle Cort olarak tanınan firma, tam adıyla Cor-Tek Müzik Aletleri Limited Şirketi'dir. Menşei Kore merkezli olup, fiyat/kalite/performans üçgeniyle birlikte kısa sürede müzik sektöründe vazgeçilmez bir marka haline gelmiş bir firmadır. 1960 yılında ''Müzisyenler tarafından müzisyenler için tasarlanmıştır.'' sloganıyla üretime başlayan firma, elektro gitar, bas gitar, klasik gitar, akustik gitar, akustik bas gitar, banjo, mandolin, amfi, jack, askı, gigbag ve hardcase, pena vb. ürünlerin üretimi gerçekleştirmektedir. Önceleri merkez fabrikası olan Kore fabrikası, bazı ekonomik ve siyasi nedenlerden dolayı sürekli işçi çıkartılması nedeniyle firmanın zarar etmesiyle birlikte 2004 senesinde kapatılmıştır. Şu an için 2 ayrı ülkede fabrikaları bulunan firmada çalışan ve ürünlerin kalite kontrollerini gerçekleştiren işçi kadrosu 2500 kişidir ve tüm işçiler tamamen müzisyenler, luthierler ve teknisyenler tarafından oluşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sitar</span>

Sitar (Hindu/Sanskrit: सितार, Urduca: ستار, Farsça: سی تار) telli uzun saplı bir saz, müzik enstrümanıdır. Hindistan kökenli bu sazın sözcük anlamı Farsçada 30 telli'dir. Bu müzik aleti, Hint kültürü dışında batıda da benimsenmiş bir çalgıdır. Sitar Iran-Afganistan bolgesinin sehtar adlı aletinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Stradivarius</span>

Stradivarius, telli çalgılarda ve özellikle kemanda, Antonio Stradivari ve ailesinin bir markasıdır. Stradivarius keman, ses, işçilik gibi nitelikleri nedeniyle en kaliteli keman markalarından biri olarak sınıflandırılır. Sıklıkla Stradivarius kemanların sesinin eşsiz olduğuna inanılmakla birlikte yapılan bilimsel çalışmalar ve uzman incelemeleri Stradivarius kemanlar ile aynı tarzda üretilmiş yeni kemanlar arasında akustik bir farkın var olmadığını ortaya koymaktadır.

Antonius Stradivarius İtalya doğumlu bir müzik aletleri yapımcısı olup, 18. yüzyılın Avrupa'da kendi konusunda en ünlü üreticisiydi. Yaşamı boyunca 512'si keman, diğerleri viyola, viyolonsel, arp, çello gibi toplam 1100 enstrüman üreten ustanın ölümünden sonra mesleği çocukları tarafından sürdürülmüşse de, Antonio'nun günümüze kadar korunabilen özgün enstrümanlarının yerini tutamamış, onlar kadar değer kazanamamışlardır. Halen tüm dünyada tahmini 700 tane Stradivarius enstrüman olduğu bilinmekte, bunlardan biri Buca, İzmir'de bulunmaktadır.

Narciso Yepes, İspanyol gitarist ve aranjör.

Örnekleyici veya sampler, elektronik ve dijital bir müzik aletidir. Sentezleyiciye benzemektedir ancak filtreler ve osilatörler ile yeni sesler üretmek yerine, kaydedilmiş şarkılardan alıntılar veya diğer sesler gibi gerçek enstrüman seslerinin ses kayıtlarını kullanmaktadır.

Erhu, geleneksel bir yaylı müzik enstrümanı. İki telli bir kemana benzer. Modern Çin'de her yerde bu alet bilinmesine karşılık yerli bir Çin müzik aleti değildir.

Igil, yayı eğerek çalınan iki telli bir Tuvan müzik aletidir.. Boyun ve ud şeklindeki ses kutusu genellikle sağlam bir çam veya Karaçam parçasından yapılır. Ses kutusunun üst kısmı deri veya ince bir ahşap plaka ile kaplanabilir. İpler ve yaylar geleneksel olarak bir at kuyruğundan saçtan yapılır, ancak naylondan da yapılabilir. Moğolistan morin khuur gibi, ıgil tipik olarak tuning mandallarının üstündeki boynun üst kısmında oyulmuş bir atın kafasına sahiptir ve her iki enstrüman da at başı kemanı olarak bilinir.

Benden Bu Kadar / Son Şarkılarım, Müslüm Gürses'in 13 Mart 2014'te Kadırga Müzik firmasından çıkan albümüdür. Albümdeki bazı şarkılar yeni olup bazı şarkılar ise Gürses'in geçmiş yıllarda seslendirdiği şarkılar eklenmiştir. Albümdeki bazı şarkıların kaydı kötüdür.

Cremona'daki Geleneksel keman işçiliği, UNESCO tarafından 2012'de Paris'teki Hükümetlerarası Komite'nin 7. oturumunda somut olmayan kültürel miras ilan edilmiştir. Cremona'nın geleneksel keman yapımı, 16. yüzyıldan beri keman, viyola, çello ve kontrbas gibi yaylı çalgıların yapıldığı Cremona'ya özgü eski bir el sanatı biçimidir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.