İçeriğe atla

Lusofon

Portekizcenin resmî dil olduğu ülkeler. Lusofon ülkeler, Portekizcenin başlıca ana dil olduğu ülkelerin bir alt kümesidir.
  Resmî dil olduğu ülkeler.
  Resmî ve idari olduğu ülkeler.
  Kültürel ya da ikinci bir dil olarak konuşan ülkeler.
Amerika Birleşik Devletleri'nde Brezilya Portekizcesi konuşan bir Lusofon.

Lusofon (Portekizce: Lusófono), Portekizceyi resmî dil olarak tanıyan ve konuşan, 10 egemen devlet, tahminî 270 milyon insanı kapsayan, kimse veya topluluğa verilen isimdir. Lusofonia veya Lusofon Dünya (Portekizce: Mundo Lusófono) olarak da bilinen bu bölge Avrupa, Amerika, Afrika, Asya ve Okyanusya kıtalarındaki Lusofon ulusları kapsar.

Portekiz, Brezilya ve Yeşil Burun Adaları diaspora toplulukları Lusofon kültürünün ve Portekizce dilinin yayılmasında önemli rol oynamış olsa da Lusofon Dünya'nın tarihi aslen Portekiz İmparatorluğu'na dayanır. Günümüzde Portekizce konuşan ülkeler, Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu (CPLP) aracılığıyla siyaset, kültür ve ekonomi dayanışması amacıyla bir araya geliyor.

Etimoloji

Lusofon kelimesinin kökü olan "Luso-" eki Latincede günümüzde kabaca modern Portekiz'e karşılık gelen Lusitania'dan gelir.[1] "-phone" eki ise Antik Yunancada "ses" anlamına gelen φωνή (phōnē) kelimesinden gelir. Lusofon teriminin kullanımı, İngilizce konuşanlar için Anglofon, Fransızca konuşanlar için Frankofon, İspanyolca konuşanlar için Hispanofon ve Çince konuşanlar için Sinofon terimlerinin kullanılması bakımından muadildir. Zaman zaman Frankofoni teriminde olduğu gibi, Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu'na atıfta bulunmak için de kullanılabilir.

Resmî Lusofon Ülkeler

Ülke Nüfus Detaylı bilgi Durum
Brezilya Brezilya212,559,409 Brezilya PortekizcesiBüyük bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Angola Angola32,866,268 Angola PortekizcesiÖnemli bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Mozambik Mozambik31,255,435 Mozambik PortekizcesiÖnemli bir azınlık tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Portekiz Portekiz10,305,564 Portekiz Portekizcesi1Büyük bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Gine-Bissau Gine-Bissau1,967,998 Gine-Bissau Portekizcesi Önemli bir azınlık tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Doğu Timor Doğu Timor1,318,442 Doğu Timor Portekizcesi Önemli bir azınlık tarafından ikinci dil olarak konuşuluyor.
Ekvator Ginesi Ekvator Ginesi21,402,985 Ekvator Ginesi Portekizcesi Küçük bir azınlık tarafından ikinci dil olarak konuşuluyor.
Makao Makao3649,342 Makao PortekizcesiKüçük bir azınlık tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Yeşil Burun Adaları Yeşil Burun Adaları555,988 Yeşil Burun Adaları Portekizcesi Çoğunluk tarafından ikinci dil olarak konuşuluyor.
São Tomé ve Príncipe São Tomé ve Príncipe219,161 São Tomé ve Príncipe Portekizcesi Büyük bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Toplamy. 293 milyonPortekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu

Notlar:

  1. Portekiz Hindistanı döneminde Goa'da 1505 ile 1961 yılları arasında Portekizce resmî dildi. 1987'deki Goa, Daman ve Diu Resmî Dil Hareketi, Devanagari alfabesi ile yazılan Konkani dilini tek resmî dil olarak düzenledi.[2] Goa bu nedenle listede yer almıyor.
  2. Ekvator Ginesi, CPLP'ye kabulünden sonra 2007 yılında Portekizceyi ülkede resmî dil olarak kabul etti. Ülkede Portekizce dilinin kullanımı kısıtlı olsa da Annobón ve Bioko adalarında Annobonese kreolü konuşulmaktadır.
  3. Makao egemen bir devlet değildir. Çin'in 2 özel idari bölgesinden birisidir. (Diğeri eski İngiliz kolonisi olan Anglofon Hong Kong)
  4. Luís Lindley Cintra ve Teixeira de Pascoaes gibi dilbilimciler, Galiçya'da konuşulan Galiçyaca dilinin ayrı bir dil olmaktan ziyade Portekizcenin bir lehçesi olduğunu söyleyerek İspanya'nın da Lusofon bir ülke olduğunu savundu.[]
  5. Uruguay'ın Brezilya'ya yakın kuzey bölgelerinde ülke nüfusun %15'i Portekizce konuşmasında rağmen ülkede resmî dil değildir.[3] Bu da Portekizceyi Uruguay'da en çok konuşulan ikinci dil yapıyor. Brezilya sınırına yakın yaşayan Uruguaylılar ayrıca Portekizce ve İspanyolca karışımı olan Portuñol konuşurlar.[4] Benzer bir durum, Portekizce, İspanyolca ve Guaranice dillerinin karışımı şeklinde Paraguay sınırında da görülür.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "lusophone, adj". OED Online. Oxford University Press. Eylül 2014. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2014. 
  2. ^ "Goanet :: Where Goans connect". 24 Temmuz 2011. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2020. 
  3. ^ The Portuguese Dialect of Uruguay (DPU) is spoken by circa 15% of the Uruguayan population according Juan Pedro Mir, director of education of the Ministry of Education and Culture of the country 19 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. pgl.gal (19 Ağustos 2017)
  4. ^ O dialeto fronteiriço do Uruguai: origens, investigações e oportunidades 27 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Espaço acadêmico. Retrieved 17 Aralık 2010

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Latin Amerika</span> Amerika kıtasında Latin dillerinin ağırlıklı olarak konuşulduğu bölge

Latin Amerika, Latin dilleri konuşan Amerika ülkelerine ve çevresine işaret eder. Diğer bir deyişle bu bölgenin Anglo-Amerikan ve Cermen dilleri konuşan bölgeler ile zıtlık oluşturduğu da söylenir.

<span class="mw-page-title-main">Fransızca</span> Romen dili

Fransızca, Hint-Avrupa dil ailesinin bir Romen dilidir. Tüm Romen dillerinde olduğu gibi, Roma İmparatorluğu'nun Halk Latincesinden türemiştir. Fransızca, Gallo-Romen dillerinden, Galya'da konuşulan Latinceden ve özellikle Kuzey Galya'da gelişmiştir. En yakın akrabası Oïl dilleridir. Fransızca, Gallia Belgica gibi Kuzey Roma Galyası'nın yerli Kelt dillerinden ve Roma sonrası Frank işgalcilerin (Cermen) Frank dilinden de etkilenmiştir. Bugün, Fransız sömürge imparatorluğu sayesinde, en önemlisi Haiti Kreolü olmak üzere, Fransız kökenli çok sayıda kreol dili vardır. Fransızca konuşan bir kişi veya ulus, Frankofon olarak anılır.

<span class="mw-page-title-main">Montevideo</span> Uruguayın başkenti

Montevideo, bir Güney Amerika ülkesi olan Uruguay'ın başkenti, en önemli limanı ve en büyük kentidir. Aynı zamanda en gelişmiş ve modern yönetim otoritelerinin var olduğu yerdir. Ülkenin parlamentosu bu kentte bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Portekizce</span> Portekizin resmi dili

Portekizce, iki yüz milyonun üzerinde insan tarafından ana dil olarak konuşulan Hint-Avrupa dili. Dünya üzerinde en yaygın altıncı dildir. Beş kıtada konuşulmaktadır. Güney Amerika'da yaklaşık 190 milyon kişi tarafından, Latin Amerika'da ise nüfusun % 34'ü tarafından konuşulmaktadır. Hint-Avrupa dil ailesinin İtalo-Keltik alt grubunun Latin dilleri koluna bağlıdır. İspanyolcaya çok yakın olmakla birlikte İspanyolcadan daha yumuşak ve melodiktir. Sözcük hazneleri %70 ortak olsa da İspanyolcada kullanılmayan burundan seslere Portekizcede çokça rastlanır. Bu sesler aksanlı olduklarında, ã, õ harfleriyle; aksansız olduğunda ise sözcük sonuna konan m harfi ile gösterilir. İtalyanca, Fransızca ve Rumence ile de oldukça benzerlik taşır. Portekizceye en yakın dil ise İspanya’nın Galiçya bölgesinde konuşulan Galiçyaca'dır (Gallego). Dünya üzerinde yayılımı 15. ve 16. yüzyılda Portekiz'in sömürgeleştirme sürecinde hız kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Katalanca</span> Latin dili

Katalanca, Hint-Avrupa dillerinin Latin koluna bağlı bir dildir. İspanya'nın bazı bölgelerinde ve Andorra'da resmî dildir. Katalanca konuşanların çoğu İspanya'da yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Keçuva dilleri</span>

Keçuva dilleri veya İnka dilleri veya topluca Keçuvaca, Güney Amerika'nın And Dağları'nın ortalarındaki bölgelerde konuşulan bir dil ailesi veya lehçe sürekliliğidir. Keçuvaca dil ailesinin bilinen bir akrabası yoktur ve Amerikan yerli dilleri içinde en çok konuşulan dil ailesidir.

Yahudi-Romen dilleri Latin dillerinden türemiş Yahudi dilleridir. Romen dillerinin çoğunluk tarafından konuşulduğu bölgelerde yaşayan çeşitli Yahudi toplulukları tarafından konuşulmakta olan Romen dilleridir ve zamanla öyle bir boyuta kadar değiştirilmişlerdirki dil olarak kabul edilmeye başlanmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Latin dilleri</span>

Latin veya Romen dilleri, kökeni Roma İmparatorluğu'nda konuşulmuş Latince lehçelerine dayanan, Hint-Avrupa dil ailesinin İtalik koluna mensup bir dil grubudur. Dünya çapında Latin dillerini anadil olarak konuşan 600 milyondan fazladır. Dil grubunun modern dağılımı Amerika, Avrupa ve Afrika kıtalarında yoğunlaşmakla birlikte, genel olarak dünyada geniş bir yayılıma sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya Portekizcesi</span>

Brezilya Portekizcesi, Brezilya'da konuşulan ve Avrupa Portekizcesinden bazı farklılıkları olan bir Portekizce lehçesi. Tüm çeşitleri arasında Portekizce dilinde ve dışında yaşayan 220 milyon Brezilyalı tarafından konuşulur. Brezilya Portekizcesi, dünyada en çok konuşulan, okunan ve yazılan Portekizce lehçesidir.

Latin Birliği, Latince konuşan halkların içinde bulunduğu uluslararası bir örgüttür. Amacı, tek atadan gelme bilincini, bu halklar arasında tek kimliğin benimsenmesidir. Bu örgütün merkezi Fransa'nın başkenti Paris'tedir. Kuruluş tarihi 15 Mayıs 1954'tür.

<span class="mw-page-title-main">São Paulo (eyalet)</span> Brezilyanın güneydoğusunda eyalet

São Paulo, Brezilya'nın güneydoğusunda yer alan ve ülkenin en kalabalık ve gelişmiş eyaletidir. İdari merkez, aynı zamanda Brezilya'nın ve tüm Güney Amerika'nın en büyük şehri olan São Paulo şehridir. São Paulo, Portekizcede Aziz Pavlus anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu</span>

Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu (CPLP) Portekizce konuşan ülkeler arasındaki birlikteliği ve ortak çalışmayı öngören çok taraflı bir forumdur. Bu toplulukta Portekiz'in yanı sıra geçmiş dönemde Portekiz'in kolonisi olan ülkeler yer almaktadır. Üye ülkelerin tamamında Portekizce resmi dil olarak kullanılmaktadır.

Makao Portekizcesi, Portekizcenin Kantoncayla beraber resmi dil olduğu Makao'da konuşulan Portekizce ağzıdır. Portekizce, Makao nüfusunun yaklaşık %3'ünün anadilidir; bunun yanı sıra %7'si Portekizceyi akıcı olarak konuşabilir. Portekizce bazlı bir kreyol dili olan ve yerel dilde "Patuá" olarak bilinen Makao Kreyolu'ndan farklıdır.

<span class="mw-page-title-main">Portuñol</span>

Portuñol veya Portunhol, genellikle Portekizce ve İspanyolcanın sistematik olmayan herhangi bir karışımına verilen addır. Portugués / Português ("Portekizce") ve Español / Espanhol ("İspanyolca") kelimelerinin birleşiminden oluşmaktadır. Dillerden birinin konuşmacıları diğer dili konuşmaya çalıştığında, genellikle ana dilde müdahale olur ve bu da kod değiştirme olgusunun ortaya çıkmasına neden olur. Bu şekilde orta derecede akıcı bir konuşma yapmak mümkündür çünkü Portekizce ve İspanyolca birbiriyle yakından ilişkili Roman dilleridir. Neredeyse özdeş sözdizimsel yapılara ve aynı kökenden kaynaklanan üst üste binen sözlüklere sahiptirler, bu da iki karışım olduğunda tek bir makro dilbilgisinin üretildiği anlamına gelir. Edebi etki için bir örnek, en el hueco de la noite longa e langue ifadesidir ve İspanyolca la eki ve Portekizce noite adının bir kod karışımını gösterir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Portekizcesi</span>

Avrupa Portekizcesi veya bilinen diğer adlarıyla Portekiz Portekizcesi, İberya Portekizcesi ve Yarımada Portekizcesi Portekizce: português peninsular) Portekiz'de konuşulan Portekizce lehçelerinin tümüne verilen addır.

Angola Portekizcesi Angola'da konuşulan Portekizce lehçesine verilen addır. 2005 yılında nüfusun %60'ı tarafından konuşuluyordu. %20'sinin ile birinci diliydi. 2016 CIA World Fact Book verilerine göre nüfusun %47'sine tekabül eden yaklaşık 12,3 milyon kişinin ana dilidir. Birçok ebeveyn çocuklarını Portekizce konuşarak yetiştiriyor. 2014 nüfus sayımına göre nüfusun %71'i evde bir Bantu diliyle birlikte Portekizce konuşurken bu oran kentlerde %85, kırsal kesimde ise %49 olabiliyor.

Mozambik Portekizcesi Mozambik'te konuşulan Portekizce lehçesine verilen addır. Ülkenin resmî dili Portekizcedir.

<span class="mw-page-title-main">Belçika'da konuşulan diller</span> Belçikada Konuşulan Diller

Belçika Krallığı'nın üç resmî dili vardır: Felemenkçe (Flamanca), Fransızca ve Almanca.

<span class="mw-page-title-main">Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu bayrağı</span>

Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu bayrağı, Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu'nun resmi bayrağıdır. Bayrak Portekizcenin resmi dil olduğu ülkelerin arasındaki dostluk için hükûmetler arası örgütü temsil eder. Portekizce konuşan ülkeler, Dünya genelinde 270 milyondan fazla insana ev sahipliği yapmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.