İçeriğe atla

Luleå

Luleå
Luleå arması
Arma
İlNorrbotten ili
BölgeNorrbotten
Yüzölçümü
 • Toplam28.81 km²
Nüfus
 (2005)
 • Toplam45.731
 • Yoğunluk1578/km²
Zaman dilimiUTC+01.00

Luleå, İsveç'in kuzeydoğusunda bulunan bir kenttir. Kent, Baltık Denizi'nin kuzey kıyılarında, Kuzey Kutup Çizgisi'nin hemen güneyinde kuruludur. Şehir ayrıca Norrbotten ilinin yönetim merkezidir.

Tarih

Şehir merkezi
Luleå Teknik Üniversitesi

Luleå, 13 ve 15. yüzyıllar arasında çok önemli bir İskandinav limanı olarak kuruldu. 1621 yılında kral Gustav II Adolf tarafından kent konumuna yükseltilen Luleå'nın eski kent kalıntıları, bugünkü Gammelstad adı verilen yörededir. Yeni kent merkezi 1649 yılında şimdiki alanına taşındı. Yeni kent merkezi büyük gemilerin yanaşması için gereken derinlikte bir limana sahipti.

Eski kent merkezi olan Gammelstad, UNESCO tarafından Dünya Mirası listesinde yer almaktadır. 1887'de büyük bir yangın kenti baştan sonra yıktı. Sonrasında yeniden inşa edilen kentte, 1893 yılında katedral inşa edildi. Bu katedral 67 metre ile kentin en yüksek yapısıdır.

Coğrafya

Kent, Baltık Denizi'nin en kuzeyindeki Botni Körfezi'nin kıyılarında kuruludur. Kent kıyılarındaki setlerin büyük kısmı insan yapımıdır. Yılda yedi milyon tonluk kargoyla, Luleå, İsveç'in en büyük beşinci limanıdır. Botni Körfezi'nin kışın sürekli donması nedeniyle, mal taşımak için gemiler buz kırıcılarla beraber seyahat etmektedir.

İklim

Luleå soğuk bir iklime sahiptir. Kentte kısa ve serin yazlar, uzun ve soğuk kışlar hakimdir. Kalıcı kar katmanları uzun süre şehirde kalır. Yine de Gulf Stream akıntıları sayesinde, aynı enlemde yer alan diğer dünya kentlerine göre daha ılık bir iklime sahiptir.[1] Kent, ortalama olarak en fazla Temmuz ayında 20 °C'ye kadar yükselir. Ocak ayında ise kent -13 °C'ye kadar iner.

Kaynakça

  1. ^ [1] 24 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. gaisma.com

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sankt-Peterburg</span> Rusyanın federal şehirlerinden biri

Sankt-Peterburg (Rusça:

<span class="mw-page-title-main">Malmö</span> İsveçte liman kenti

Malmö (

<span class="mw-page-title-main">Baltık Denizi</span> Kuzey Avrupada bir deniz

Baltık Denizi, Kuzey Avrupa'da 53° ile 66° kuzey enlemleri ve 20° ile 26° doğu boylamları arasında yer alır. Kuzeyinde Botni Körfezi vardır. İsveç, Finlandiya, Danimarka, Almanya, Polonya, Rusya, Estonya, Letonya ve Litvanya devletleri ile çevrili bir iç denizdir. Baltık Denizi, Beyazdeniz'e Beyazdeniz Kanalı ve Kuzey Denizi'ne Kiel Kanalı ile bağlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Lübeck</span> Schleswig-Holsteinda bağımsız şehir (Almanya)

Lübeck, Almanya'nın kuzey kesiminde, Schleswig-Holstein eyaletinde bir liman şehri. Baltık Denizi'nden yaklaşık 14 kilometre içeride, Trave ve Wakenitz ırmaklarının kıyısında yer alır. 1987 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası olarak ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Anchorage, Alaska</span>

Anchorage, ABD'de Alaska eyaleti'nin merkezî güneyinde bulunan bir kent ve yerel idare bakımından bir "birleştirilmiş belediye"dir.

<span class="mw-page-title-main">Oulu</span>

Oulu, Finlandiya'nın Kuzey Ostrobotniya bölgesinin merkezi olan şehirdir. Şehir, Botniya Körfezi'nin kuzeydoğu kıyısında Oulujoki'nin ağzında yer almaktadır. Yüzölçümü 3,113.77 km² olan şehrin nüfusu 31 Ağustos 2017 tarihi itibari ile 201,124 olup Finlandiya'nın beşinci büyük şehri ve Murmansk'tan sonra kuzeyde yer alan ikinci büyük şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Lund</span>

Lund, İsveç'in güneyinde bulunan bir kenttir. Kent, Baltık Denizi kıyılarında, ormanlık ve ılıman bir alanda kuruludur. Kent, İsveç'in en büyük kentlerinden Malmö'nün yakınlarında kuruludur. Bir sanayi ve eğitim şehri olan Lund, 10. yüzyıla dayanan bir tarihe sahiptir. Kentte bilinen en eski yapı 1103'te inşa edilen Lund Katedrali'dir. 1666 yılında kurulan Lund Üniversitesi, İskandinavya'nın en köklü eğitim merkezlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Murmansk</span> Rusyada şehir

Murmansk, Rusya'nın kuzeybatısındaki Murmansk yönetim biriminin Oblast) idârî merkezi şehir. Şehrin Sovyet dönemindeki eski adı "Romanov-na-Murmane" idi. Murmansk, Barents Denizi'ne 12 km. uzaklıkta, Kola Yarımadası'nın doğusunda yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Narvik</span>

Narvik, Norveç'in kuzeyinde, Nordland eyâletine bağlı bir liman kentidir. 2018 yılı verilerine göre nüfusu 14.141'dir ve Nordland'da bulunan üçüncü büyük yerleşimdir. Kent, E-6 yolu üzerinde bulunur ve şehre 57 kilometre uzakta Harstad/Narvik Havaalanı bulunur. Kent Norveç Denizi kıyısında önemli bir buzsuz limandır. Bu özelliği nedeniyle İsveç, ülkenin kuzeyinden çıkardığı Demir cevherlerini bu liman yoluyla ihraç etmektedir. Çünkü ülke toprakları içerisinde bulunan en yakın liman kenti olan ve Botni Körfezi kıyısında bulunan Luleå'daki liman kışın çok şiddetli bir şekilde buzla kaplanıyordu. Ancak Narvik'te, sıcak su akıntıları nedeniyle böyle bir durum olmamaktaydı. Bu ihracatı kolaylaştırmak için Narvik'ten İsveç'e demiryolu hattı inşa edildi ve Katener hattı çekilerek elektriklendirildi. Hat 15 Kasım 1902'de açıldı ve Demir cevheri hattı adını aldı. Bu hat "Norveç Demiryolları" tarafından işletilmesine rağmen Norveç'in kalanıyla bağlantısı yoktur. Narvik'e trenle gitmek için İsveç'e geçmek gerekmektedir. Şehir 2. Dünya Savaşı sırasında Wehrmacht tarafından işgal edildi. O zamanın Alman endüstrisi ağırlıklı olarak demire bağımlıydı ve buranın alınması İsveç'teki demirin ticaretinin Alman kontrolüne geçmesi demekti. Müttefikler buraya Wilfred Operasyonuyla çıkarma yaparak şehri ele geçirdi ancak Nazi Almanyası'nın Fransa'ya saldırmasıyla geri çekildiler. Böylece şehir savaş sonuna dek tekrar Alman kontrolüne girdi. Tarafsız olan İsveç, işgale rağmen limana demir sevkiyatını kesmedi. İsveç demiri bu sayede savaş boyunca Alman endüstrisini beslemeye devam etti. Şehir savaş sonunda tekrar Norveç'e verildi.

<span class="mw-page-title-main">Haparanda</span>

Haparanda, İsveç'in kuzeydoğusunda yer alan bir şehirdir. Şehir, İsveç'in karlı ve soğuk kuzey kesiminde, Baltık Denizi'nin kuzey ucunda, Finlandiya sınırında kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Härnösand</span>

Härnösand, İsveç'in doğusunda yer alan bir şehirdir. Şehir, Baltık Denizi'nin batı kıyılarında kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Karlskrona</span>

Karlskrona, İsveç'in güneyinde bulunan bir kenttir. Kent, Baltık Denizi'nin orta kuşağında, ormanlık bir bölgeye kurulmuştur. Ayrıca şehir, Blekinge ilinin yönetim merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Mariefred</span>

Mariefred, İsveç'in güneydoğusunda bulunan bir kenttir. Kent, Baltık Denizi'nin en büyük körfezi olan Botni Körfezi'nin yakınlarında; Göller Yöresi'nin doğusunda kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Piteå</span>

Piteå, İsveç'in kuzeydoğusunda bulunan bir kenttir. Şehir, Baltık Denizi'nin bir parçası olan Botni Körfezi'nin kıyısında, ormanlık bir arazide kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Sollefteå</span>

Sollefteå, İsveç'in orta-doğu kuşağında bulunan bir kenttir. Şehir, Baltık Denizi'nin bir bölümü olan Botni Körfezi kıyılarına yakın bir yerde kuruludur.

<span class="mw-page-title-main">Strängnäs</span>

Strängnäs, İsveç'in orta-güney kuşağındaki Mälaren Gölü'nün kıyısında yer alan eski bir katedral kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Sundsvall</span> İsveçin Västernorrland ili, Sundsvall ilçesine bağlı yerleşim yeri

Sundsvall, [sɵnd'sval] İsveç'in doğu kuşağında bulunan bir kenttir. Şehir, Botni Körfezi kıyısında kuruludur. Kent, 50,000'lik nüfusuyla İsveç'in en büyük kentlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Umeå</span> İsveçin Västerbotten ili, Umeå ilçesine bağlı kentsel alan (tätort)

Umeå İsveç'in kuzeydoğu kuşağında bulunan bir kenttir. Şehir, Botni Körfezi'nin kıyısında ormanlık bir arazi üzerinde kuruludur. Bir eğitim kenti olan Umeå ayrıca İsveç için önemli tıp ve sanayi kentlerinden biridir. Şehirde iki üniversite ve 30,000'in üzerinde öğrenci yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Norrbotten (il)</span>

Norrbotten ili, İsveç'in en kuzeyinde yer alan Norrbotten ve Lapland bölgeleri üzerinde kurulu olan bir ildir. İlin tek komşusu Västerbotten ili olup, ilin doğusunda ayrıca Botni Körfezi kıyıları yer almaktadır. İl ayrıca Norveç ve Finlandiya ile de komşu olup Finlandiya ile komşu olan en tek İsveç ilidir. İlin yönetim merkezi Luleå'dur.

<span class="mw-page-title-main">Klaipėda</span>

Klaipėda (