İçeriğe atla

Luis Cabral

Luís de Almeida Cabral
1. Gine-Bissau Devlet Başkanı
Görev süresi
24 Eylül 1973 - 14 Kasım 1980
Yerine gelenJoão Bernardo Vieira
Kişisel bilgiler
Doğum 11 Nisan 1931
Bissau, Portekiz Ginesi
Ölüm 30 Mayıs 2009
Torres Vedras, Portekiz

Luís de Almeida Cabral (11 Nisan 1931 - 30 Mayıs 2009), Gine-Bissaulu siyasetçi. Cabral, Afrika ülkesi Gine-Bissau'nun ilk devlet başkanı olarak 1973 ile 1980 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Ülkenin bağımsızlığını kazanan PAIGC örgütünün kardeşi Amilcar Cabral ile beraber kurucusudur.

PAIGC kurucusu

1956 yılında Gine-Bissau'nun Portekiz sömürgesinden kurtuluşunu amaçlayan PAIGC örgütünü kardeşi Amilcar Cabral ile beraber kuracak ve Portekiz'e karşı gerilla savaşı başlatacaktır. Luis Cabral'ın yükselişi kardeşi Amilcar'ın 1973 yılında Portekiz gizli servisi tarafından öldürülmesinden sonra olur. Partinin yönetimi daha sonra Yeşil Burun (Cape Verde) devlet başkanı olacak olan Aristides Pereira'ya geçer. Gine-Bissau'da ise parti Luis Cabral'a bağlıdır.

Angola, Mozambik ve Gine-Bissau'da sürmekte olan sömürge savaşları yüzünden Portekiz'de Portekiz Komünist Partisi ve sol muhalefetin António de Oliveira Salazar rejimine karşı yoğunlaştırdıkları muhalefet düşük rütbeli subay ve askerlerin ayaklanmasına yol açacak, Karanfil Devrimi sonucunda Nisan 1974'te hükûmet devrilecektir. Başa geçen geçici hükûmet sömürgelere bağımsızlık için gerilla örgütleriyle derhal görüşmeye başlar. Aynı yılın 10 Eylül günü bağımsızlığını kazanır.[1]

Bağımsızlıktan sonra

Bağımsızlıktan sonra kalkınma ve gelişme faaliyetleri için sosyalist ülkelerin izlediği yol takip edilir. Ülkeye özellikle Sovyetler Birliği ve Doğu Bloku ülkeleri yardım edecektir.

Partide ise Amilcar Cabral'ın ölümü ile ilgili bağımsızlıktan sonra bir şüphe dalgası esmektedir. Partinin bazı üyeleri Yeşil Burun kökenli Luis Cabral ve diğer yöneticileri partiye egemen olmakla suçlar. Bu gerekçeye dayanarak silahlı kuvvetler komutanı olan João Bernardo Vieira 14 Kasım 1980 tarihinde düzenlediği askerî darbeyle yönetime el koyar.[2]

Darbeden sonra Luis Cabral tutuklanacak ve 13 ay boyunca hapiste kalacaktır. Daha sonra ise sürgüne gönderilecek, onu kabul edeceğini bildiren Küba'ya gittikten sonra 1984 yılında halen ailesiyle beraber kalmayı sürdürdüğü Portekiz'e gidecektir.

1998-99 Gine-Bissau İç Savaşından hemen sonra başbakan olan Francisco Fadul, Aralık 1998'de Cabral'ın sürgünden dönmesi için çağrı yapacak, Cabral dönmeyi istediğini ancak Vieira iktidardayken dönmeyeceğini açıklar.[3] Vieria ise Cabral'a hayat güvencesi veremeyeceğini açıklayarak üstü kapalı şekilde tehdit eder. 1999 yılında Vieira'nın devrilmesiyle başa gelen Ansumane Mane Cabral'a dönüş çağrısı yapacak ve kendisine Gine-Bissau Devlet Konsey Başkanı olarak adına düzenlenmiş pasaportu gönderir. Kasım 1999'da ülkeye geri dönen Cabral siyasete tekrar dönmeyeceğini ve PAIGC'e tekrar üye olmayacağını açıklar.

Luis Cabral 1976 Kasım ayında Doğu Almanya ziyareti sırasında

Kaynakça

  1. ^ Bundan bir yıl önce 1973 yılında zaten PAIGC Gine-Bissau’nun tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiştir.
  2. ^ Vieira 2 Mart 2009 tarihinde silahlı kuvvetler mensubu askerlerce evinde öldürülür. Askerlerin aynı gün öldürülen Genelkurmay Başkanının intikamını aldıkları açıklanmıştır.
  3. ^ "Konuyla ilgili röportaj Aralık 1998". 10 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2009. 

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen
Makam oluşturuldu
Gine-Bissau Devlet Başkanı
1973-1980
Sonra gelen
João Bernardo Vieira

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gine-Bissau</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Gine-Bissau ya da resmî adı ile Gine-Bissau Cumhuriyeti, Afrika kıtasının batı bölümünde bulunan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Senegal ve Gine oluşturmakta olup, ülkenin batısında Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin başkenti ve en büyük şehri Bissau'dur.

<span class="mw-page-title-main">MPLA</span> Angolayı 1975 yılındaki bağımsızlığından sonra yöneten siyasi parti

MPLA, Angola'yı 1975 yılındaki bağımsızlığından sonra yöneten siyasi partidir. 1961-1975 yılları arasında bağımsızlık için Portekiz ile savaşmış, 1975-2002 yılları arasında ise çıkan iç savaşta UNITA ve FNLA ile savaşmış ve zafer kazanmıştır.

Víctor Emilio Dreke Cruz, Kübalı komünist lider ve Küba Devrim Ordusu'nda general.

<span class="mw-page-title-main">Karanfil Devrimi</span>

Karanfil Devrimi, Portekiz'de 25 Nisan 1974 günü şiddet kullanılmadan gerçekleştirilen askerî darbedir. Portekiz'in otoriter bir diktatörlükten demokrasiye geçişini sağlayacak iki yıllık bir değişim döneminin başlangıcı olmuştur.

Amilcar Lopes Cabral Afrikalı ziraat mühendisi, yazar, marksist ve vatansever siyasetçi. Cabral, Gine-Bissau ve Yeşil Burun Adalarındaki bağımsızlık hareketinin önderlerindendir. 1973 yılında Portekizli ajanlarca suikast sonucu öldürülmüş, ölümünden kısa bir süre sonra da Gine-Bissau tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz Sömürge Savaşları</span> Portekiz Ordusuyla Portekiz’in Afrika’daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki yaşanmış savaşlar

Portekiz Sömürge Savaşları, aynı zamanda Denizaşırı Savaş ve Kurtuluş Savaşı olarak da bilinir, Portekiz Ordusuyla Portekiz'in Afrika'daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki savaşların adı. Soğuk Savaş döneminde Afrika kıtasındaki belirleyici ideoloji ve silahlı çatışmalardır. Portekiz, diğer Avrupa uluslarının aksine 1950 ve 1960'lı yıllarda Afrika'daki sömürgelerini bırakmamıştır. 1960'lı yıllarda sayısız silahlı kurtuluş örgütü ülkelerdeki komünist hareketin de gelişmesiyle bağımsızlık savaşı vermeye başlayacaktır. Bölgede ABD, Çin ve aparthayd yönetimindeki Güney Afrika desteğinde örgütlenen anti-komünist silahlı kuvvetlerle bağımsızlık yanlıları arasında iç savaşa varacak çatışmalar yaşanacaktır. Bölgedeki Portekiz'e karşı en belirgin kurtuluş savaşı veren ülkeler Angola, Mozambik ve Gine-Bissau olacaktır. Angola'da MPLA, Gine-Bissau'da PAIGC, Mozambik'de FRELIMO koordineli verdikleri silahlı mücadele karşısında Portekiz yönetimi zorlansa da öldürücü darbeyi 1974 yılında Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devrimi indirecektir. Portekiz Ordusu içerisinde örgütlenen Movimento das Forças Armadas Afrika'da sürmekte olan kanlı sömürge savaşları ve Salazar yönetiminden genel olarak kamuoyunun rahatsızlığı nedeniyle halkı da arkasına alarak darbe yapmış ve devrim sürecini başlatmıştır. Ülkedeki siyasal yapıda çok önemli değişiklikler gerçekleştiren yeni yönetim sömürgelerde kalan askerî birlikleri hızla geri çekecek ve Afrika'daki sömürgelerde iktidar yerel örgütlere hızla bırakılacaktır. Nisan 1974'te Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devriminin sömürge savaşını sona erdirmesinin ardından sömürge ülkelerindeki yüzbinlerce Portekiz vatandaşı ülkeye geri dönmeye başlamış, askerî personelin yanı sıra değişik etnik kökenden Afrikalı-Portekiz dönmüştür. Bu devasa göçten sonra özellikle Angola ve Mozambik'de uzun yıllar sürecek olan iç savaşlar çıkmıştır. Eski sömürge ülkeleri bağımsızlıklarını ilan ettikten sonra ciddi sorunlarla karşılaşacak, ekonomik ve sosyal gerilemenin yanı sıra, yolsuzluk, yoksulluk, eşitsizlik ve merkezi planlama eksikliği bağımsızlık dönemi üzerine kurulan beklentileri yerine getirmeye engel olacaktır. Afrika'da ilk sömürge sahibi olan Avrupalı ülke olan Portekiz, sömürgelerini de en son terkeden ülke olacaktır. Eski sömürgelerdeki ülkeler olan Angola'da Agostinho Neto, Mozambik'de Samora Machel, Gine-Bissau'da ise Luis Cabral devlet başkanı olacaklardır.

<span class="mw-page-title-main">Samora Machel</span> Mozambik devlet başkanı (1975-1986)

Samora Moisés Machel, Mozambikli askeri komutan, devrimci ve siyasetçi. Machel, Afrika ülkesi Mozambik Halk Cumhuriyeti'nin 1975 yılında bağımsızlığını kazanmasında büyük rol oynamış, 1975 yılında üstlendiği devlet başkanlığını 1986 yılındaki ölümüne kadar yürütmüştür. 1986 yılında devlet başkanlığı uçağı Mozambik, Esvatini ve Güney Afrika Cumhuriyeti sınırlarının olduğu dağlık bölgede yere çakılmış ve Machel ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gine ve Yeşil Burun’un Bağımsızlığı için Afrika Partisi</span>

Gine ve Yeşil Burun'un Bağımsızlığı için Afrika Partisi veya PAIGC, Gine-Bissau'yu 1973 yılındaki bağımsızlığından 1990'lı yılların sonuna dek yöneten ve 2004 yılından 2005 yılına kadar iktidarda olan siyasi parti. Parti, halihazırda Ulusal Halk Meclisinde çoğunluğa sahiptir. 2007 yılında iktidardaki koalisyonun bir parçası olmuş, 2008 yılında görevden ayrılana kadar PAIGC üyesi Martinho Ndafa Kabi, başbakan olarak görev yapmıştır.

Abelardo Colomé Ibarra Kübalı devrimci, asker ve devlet adamı. Küba Devrimci Silahlı Kuvvetlerinde general ve Küba Komünist Partisi kurucusu, Politbüro ve Merkez Komite üyesidir. 2015 yılına dek Küba İçişleri Bakanı ve Devlet Konseyi Başkan Yardımcısı görevinde bulunmuştur. Çok sayıda muharebeye girmiş bir askerdir. Küba Cumhuriyeti Kahramanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Malam Bacai Sanhá</span>

Malam Bacai Sanhá, 8 Eylül 2009 - 9 Ocak 2012 tarihleri arası Gine-Bissau cumhurbaşkanı olan bir Gine-Bissau'lu politikacı. Afrika, Gine ve Cape Verde Bağımsızlık Partisi'nin (PAIGC) bir üyesidir. Sanhá 1994 - 1999 yılları arasında Ulusal Halk Meclisi Başkanı oldu ve ardından Cumhurbaşkanı Joao Bernardo Vieira'nın devrilmesinden sonra 14 Mayıs 1999 - 17 Şubat 2000 tarhilerinde Gine-Bissau cumhurbaşkanı vekili olarak görev yaptı. Haziran-Temmuz 2009 başkanlık seçimlerini kazanmadan önce 1999-2000 cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yanı sıra 2005 başkanlık seçimlerinde ikinci sırada yer aldı.

Raimundo Pereira, Gine-Bissau'lu avukat. Cumhurbaşkanı Malam Bacai Sanhá'nın ölümü nedeniyle 9 Ocak - 12 Nisan 2012 tarihleri arası Gine-Bissau Cumhurbaşkanı Vekili olarak görev yapmıştır. Pereira, 22 Aralık 2008 tarihinden beri Ulusal Halk Meclisi Başkanı olmuştur. Ayrıca 3 Mart 2009'dan 8 Eylül 2009 tarihine kadar geçici cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. Pereira, Afrika, Gine ve Cape Verde Bağımsızlık Partisi(PAIGC) üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Gine-Bissau bayrağı</span> Ulusal bayrak

Gine Bissau bayrağı resmî olarak 24 Eylül 1973 tarihinde göndere çekilerek kullanılmaya başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">João Bernardo Vieira</span> Gine-Bissaulu siyasetçi, 1980-1984, 1984-1999 ve 2005-2009 arasında devlet başkanı

João Bernardo "Nino" Vieira, Gine-Bissaulu siyasetçi. Vieira, Afrika ülkesi Gine-Bissau'da 1980-1984, 1984-1999 ve 2005-2009 yılları arasında olmak üzere üç defa devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Gine-Bissau devlet başkanı, Afrika ülkesi Gine-Bissau'nin bağımsızlığını ilan ettiği 1973 yılından bu yana ülkenin en üst makamında bulunan kişiye verilen unvandır. Ülkede bu görevde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

<span class="mw-page-title-main">Aristides Pereira</span>

Aristides Pereira, Yeşil Burunlu siyasetçi. Pereira, Afrika ada ülkesi Yeşil Burun Adaları'nda bu makama çıkan ilk devlet başkanı olarak 1975 ile 1991 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

Carlos Correia, Gine-Bissaulu siyasetçi. Correia, Afrika ülkesi Gine-Bissau'da 17 Eylül 2015 ile 27 Mayıs 2016 tarihleri arasında başbakanlık makamında bulunmuştur. Correia daha önce de 27 Aralık 1991-26 Ekim 1994, 6 Haziran 1997-3 Aralık 1998 ve 5 Ağustos 2008-25 Aralık 2008 tarihleri arasında olmak üzere üç kez daha aynı makamda bulunmuştur.

Gine-Bissau başbakanı, Afrika ülkesi Gine-Bissau'nun bağımsızlığını ilan ettiği 1973 yılından sonra hükûmetin başında yer alan kişi olarak bu makama getirilen kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Kumba Ialá</span>

Kumba Ialá ya da Kumba Yalá, Gine-Bissaulu öğretim görevlisi ve siyasetçi. Ialá, Afrika ülkesi Gine-Bissau'da 2000 ile 2003 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Francisco Mendes</span> Gine-Bissau başbakanı

Francisco Mendes ya da takma adı Chico Té, Gine-Bissaulu asker ve siyasetçi. Mendes, Afrika ülkesi Gine-Bissau'da ülkenin ilk başbakanı olarak 1973 ile 1978 yılları arasında başbakanlık makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Victor Saúde Maria</span>

Victor Saúde Maria, Gine-Bissaulu siyasetçi.