İçeriğe atla

Luigi Facta

Luigi Facta
İtalya başbakanı
Görev süresi
26 Şubat 1922 - 31 Ekim 1922
Yerine geldiğiIvanoe Bonomi
Yerine gelenBenito Mussolini
Kişisel bilgiler
Doğum 16 Kasım 1861(1861-11-16)
Pinerolo, İtalya Krallığı
Ölüm 5 Kasım 1930 (68 yaşında)
Pinerolo, İtalya Krallığı
Partisi Tarihsel Sağ
(1892–1913)
Liberal Birlik
(1913–1922)
İtalyan Liberal Parti
(1922–1926)

Luigi Facta (16 Kasım 1861 - 5 Kasım 1930) İtalyan siyasetçi ve gazeteci. Roma'ya Yürüyüş ve Benito Mussolini diktatörlüğünden önceki son İtalya Başbakanıydı.

Facta, İtalya'da Piyemonte'nin Pinerolo komününde doğdu. Hukuk okudu ardından gazeteci oldu. 1892'de Pinerolo'dan 30 yıl boyunca elde tutacağı Temsilciler Meclisi'ne seçilerek siyasete girdi. Liberal Parti üyesi olan Facta, Parlamento'da geçirdiği süre zarfında koalisyon kabinesinde adalet ve içişleri bakanlıklarının müsteşarlığını yaptı. Aynı zamanda 1910'dan 1914'e ve 1920'den 1921'e kadar İtalya Maliye Bakanı olarak görev yaptı. I. Dünya Savaşı patlak verince Facta, İtalya'nın tarafsızlığını destekledi fakat İtalya savaşa girdikten sonra savaşı destekledi. Oğlu savaşta öldürüldü ve ülkesine bir oğul şehit vermekten gurur duyduğunu söyledi.

Facta, Şubat 1922'de Başbakan olarak atandı. O dönemde İtalya siyasi bir çalkantı içindeydi ve Mussolini'nin faşist isyanıyla meşguldü. Mussolini Roma'ya yürümeye karar verdiğinde, Facta karşılık olarak sıkıyönetim ilan etmek ve Mussolini'yi durdurmak için orduyu göndermek istedi. Böyle bir beyannamenin yürürlüğe girmesi için hükümdarın imzasını taşıması gerekiyordu. Facta, Kral III. Victor Emmanuel'in olağanüstü hâl ilanını imzalamamasına neden olan gizli nedenleri açıklamayı her zaman reddetti. Ertesi gün Facta ve hükûmeti, Kral'ın kararını onaylamadıklarını göstermek için istifa etti. Kral daha sonra Mussolini'den yeni bir hükûmet kurmak için Roma'ya gelmesini istedi.

1924'te Kral III. Victor Emmanuel, Facta'yı senatör olarak atadı.

Facta, 1930 yılında İtalya'nın Pinerolo kentinde öldü ve halk onun Mussolini'yi ve Faşizmin yükselişini durdurmada daha fazla aktif bir rol alamayacak kadar zayıf ve Krala sadık olduğuna inandı.[1]

Kaynakça

  1. ^ The rise of fascism. 2nd ed., 1st paperback printing. Berkeley: University of California Press. 1982. s. 62. ISBN 9780520046436. 

Dış bağlantılar

Siyasi görevi
Önce gelen:
Ivanoe Bonomi
İtalya Başbakanı
1922
Sonra gelen:
Benito Mussolini
Önce gelen:
Ivanoe Bonomi
İtalya İçişleri Bakanı
1922
Sonra gelen:
Paolino Taddei

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Benito Mussolini</span> İtalya diktatörü (1922–1945)

Benito Amilcare Andrea Mussolini, Ulusal Faşist Parti'nin lideri olan İtalyan politikacı ve gazeteci. Kendini faşist olarak tanımlayan Mussolini, iktidara geldikten sonra Duce (Lider) olarak tanındı. Mussolini, faşizm ideolojisinin ilk örneği olan İtalyan faşizminin kurucusudur, bu sebepten dolayı faşizmin kurucusu olarak da kabul edilmektedir. 31 Ekim 1922 ve 25 Temmuz 1943 tarihleri arasında İtalya Krallığı'nın başbakanı, 23 Eylül 1943 ve 25 Nisan 1945 tarihleri arasında ise İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin Ducesi olarak görev yaptı. II. Dünya Savaşı öncesinde ve savaş sırasında İtalyan siyasetinde önemli bir rol oynadı. Nisan 1945'te, Luftwaffe miğferi takıp bir Nazi konvoyu ile İsviçre'ye kaçmaya çalışırken, komünist İtalyan partizanlar tarafından fark edildi ve sevgilisi ile beraber kurşuna dizilerek infaz edildi. Ayrıca; Adolf Hitler, Francisco Franco ve António de Oliveira Salazar gibi aşırı sağ totaliter yöneticilere de ilham vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mihver Devletleri</span> II. Dünya Savaşı sırasında Almanya, İtalya ve Japonya arasında ittifak

Mihver Devletleri, II. Dünya Savaşı'nda Müttefik Devletler bloğuna karşı temel olarak Almanya, İtalya ve Japonya'nın, bunun dışında Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Finlandiya, Bağımsız Hırvatistan Devleti, Vichy Fransası, Arnavutluk, Habeşistan, Mançukuo, Tayland, Burmanya ve Irak'ın oluşturduğu blok. Ayrıca İran Şahı Rıza Pehlevi Almanya'dan yana tavır almış, İspanya ise Mihver güçlerin bir taraftarı olarak kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Faşist Parti</span> İtalyan politik partisi

Ulusal Faşist Parti, Benito Mussolini'nin faşizmin politik ifadesi olarak 9 Kasım 1921 tarihinde Roma'da kurduğu siyâsî parti. Faşizmi bu zamandan önce Faşist Mücadele Birliklerinin İttifakı isimli teşkilata bağlı Fasci olarak bilinen gruplar temsil ediyordu. Partinin temel politikaları, milliyetçilik, vatanseverlik, cumhuriyetçilik, korporatizm ve popülizm üzerine kuruluydu. Cumhuriyetçi Faşist Parti ile birlikte şu anda İtalya'da anayasa tarafından yeniden kurulması yasaklanan iki partiden biridir.

<span class="mw-page-title-main">III. Vittorio Emanuele</span> 1900-1946 yılları arasında İtalyanın kralı

III. Vittorio Emanuele, 1900-1946 arasında İtalya kralı.

<span class="mw-page-title-main">İtalya tarihi</span>

İtalya tarihi, İtalya yarımadasında yaşayan halkların antik çağlardan başlayarak günümüze kadar ulaşan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Pietro Badoglio</span> dünya savaşları sırasında İtalyan general ve İtalya başbakanı

Pietro Badoglio, İtalyan asker ve siyasetçi. Eylül 1943'te Müttefiklerle, İtalya'nın II. Dünya Savaşı'ndan çekilmesini sağlayan ateşkes antlaşmasını gerçekleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">İtalyan Sosyal Cumhuriyeti</span> Kuzey İtalyadaki eski Nazi kukla devleti

İtalyan Sosyal Cumhuriyeti, II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'nın desteği ile kurulmuş, İtalya'nın kuzeyindeki eski kukla devlettir. 1943-1945 yılları arasında varlığını sürdürmüştür. Kurucusu ve yöneticisi Benito Mussolini'dir.

<span class="mw-page-title-main">Galeazzo Ciano</span> İtalyan Politikacı

Gian Galeazzo Ciano, İtalya Krallığı'nın Dışişleri bakanı ve Benito Mussolini'nin damadı. Faşist İtalya'nın kilit isimlerindendi.

<span class="mw-page-title-main">Enrico De Nicola</span> İtalyanın ilk cumhurbaşkanı

Enrico Roberto De Nicola İtalya Cumhuriyeti'nin 1. cumhurbaşkanı. Aynı zamanda hakim, gazeteci ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ferruccio Parri</span>

Ferruccio Parri, 1945 yılında birkaç ay için İtalya'nın 43. Başbakanı olarak görev yapmış bir İtalyan Partizan ve politikacı. Direniş sırasında Maurizio olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Massimo d'Azeglio</span>

Massimo Taparelli, Azeglio Markisi, yaygın olarak Massimo d'Azeglio. Piyemonte-İtalyan bir devlet adamı, roman yazarı ve ressamdı. Üç yıl boyunca Sardinya'nın Başbakanı olarak görev yaptı. D'Azeglio, İtalyan devletleri arasında federal bir birlik uman ılımlı bir liberaldi.

İtalyan faşizmi, Ulusal Faşist Parti'nin 1922 ile 1943 yıllarında içerisinde yönettiği İtalya Krallığı'nda, 1943 ile 1945 yılları arasında ise İtalya'nın kuzeyinde kurulan İtalyan Sosyal Cumhuriyeti'nin resmî ideolojisi olarak uygulanmış yönetim sistemidir. "İtalyan faşizmi" kavramı, Benito Mussolini'nin kurucusu olduğu faşizmin İtalya'da uygulandığı dönemi tanımlayıp nazizm, falanjizm ve daha pek çok faşist hareketten ayırmak için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mihai</span> Romanya Kralı (1927-1930, 1940-1947)

I. Mihai, II. Dünya Savaşı sırasında Romanya kralı. 20 Temmuz 1927'den 8 Haziran 1930'a ve daha sonra 6 Eylül 1940'tan 30 Aralık 1947'de görevden alınma kararına kadar hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Emilio De Bono</span>

Emilio De Bono, İtalyan Mareşal ve Faşist Büyük Konsey üyesi. Trablusgarp Savaşı, I. Dünya Savaşı ve İkinci İtalya-Habeşistan Savaşı'nda görev aldı.

<span class="mw-page-title-main">Roma'ya Yürüyüş</span> İtalya tarihinde bir olay

Roma'ya Yürüyüş, Ekim 1922 tarihinde İtalya'da Benito Mussolini önderliğinde Kara Gömleklilerin Napoli'den başkent Roma'ya düzenlediği yürüyüşten oluşan bir gösteridir. Yürüyüş sonunda Ulusal Faşist Parti, İtalya'da iktidarı ele geçirmiştir.

İtalya'da faşizmin sona ermesi veya 25 Temmuz Olayı 1943 yılının bahar aylarında başlayarak birbirinden bağımsız iki ayrı koldan Kont Dino Grandi ve Kral III. Vittorio Emanuele tarafından yürütülen, sonuçta da 24-25 Temmuz 1943 tarihli Büyük Faşizm Konseyi toplantısında Başbakan Benito Mussolini'nin güvensizlik oyu alarak görevden alınmasıdır. Kararın ardından Mussolini hapse atılmış, yeni bir hükûmet kurulmuş ve İtalya Krallığı'nda 21 yıl süren İtalyan faşizmi sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Faşizm Konseyi</span>

Büyük Faşizm Konseyi, Benito Mussolini liderliğindeki Faşist İtalya'da iktidarı elinde tutan en yüksek organdı. Ulusal Faşist Parti bünyesinde bir organ olarak 1923 yılında kurulmuş, sonrasında 9 Aralık 1928 itibarıyla devlet kurumu haline gelmişti. Konsey, İtalyan hükûmetlerinin toplandığı Roma'daki Palazzo Venezia'da toplanırdı. II. Dünya Savaşı sürmekteyken 25 Temmuz 1943 günü gerçekleşen Konsey toplantısında Mussolini iktidarının aldığı güvensizlik oyu sonucu İtalya'da faşizmin sona ermesi üzerine konseyin varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Faşist İtalya (1922-1943)</span> İtalya Krallığının faşist yönetim altında olduğu dönem

Faşist İtalya (1922-1943) Benito Mussolini'nin İtalya Krallığı Başbakanı olduğu 1922-1943 yılları arasında Ulusal Faşist Parti iktidarı altındaki dönemi anlatır. Totaliter bir rejim kuran İtalyan faşizmi ekonomik kalkınma modeli benimsemişse de siyasal muhalefeti ortadan tamamen kaldıracak hamlelerde bulunmuş, geleneksel muhafazakâr değer yargılarını savunmuş Katolik Kilisesi'yle yakın işbirliği yapmıştır. Çeşitli farklı dönemlerden geçen rejim özellikle gerçekleştirdiği emperyalist hamlelerle II. İtalya-Habeşistan Savaşını çıkarmış, Milletler Cemiyeti'nden atılmıştır. Ayrıca Sovyetler Birliği'nde karşı Çelik Pakt'a katılmış, II. Dünya Savaşı'na gidişi hızlandıran hamlelerde bulunmuştur. Dahil olduğu Mihver Devletlerinin II. Dünya Savaşı'nda mağlup olması sürecinde alaşağı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Francesco Saverio Nitti</span> İtalyan iktisatçi ve siyasetçi

Francesco Saverio Nitti İtalyan bir ekonomist ve politik figürdür. Radikal Parti'den, 1919 ve 1920 yılları arasında İtalya başbakanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Karadağlı Elena</span>

Karadağlı Elena ;, 29 Temmuz 1900'den 9 Mayıs 1946'ya kadar Kral III. Vittorio Emmanuel'in eşi olarak İtalya Kraliçesi idi. Vitttorio Emmanuel'in karısı olarak aynı zamanda Etiyopya İmparatoriçesi ve Arnavut Kraliçesi unvanlarını da aldı. Kocası 1943'te resmi olarak bu ünvanlardan feragat ettiğinde kendisinden de her iki unvan da düştü. Elena, Kral I. Nikola ve Karadağ Kraliçesi Milena'nın kızıydı. Azizliğe kabul davasının açılmasıyla birlikte, 2001 yılında Katolik Kilisesi tarafından Tanrı'nın Hizmetkarı ilan edildi.