İçeriğe atla

Lugat-i Nâcî

Osmanlıca yazılarla dolu, eskimiş ve buruşmuş bir kapak, Üzerinde yazarın fotoğrafı var
Lugat-i Naci, İstanbul: Asır Matbaa ve Kütübhanesi, 1891
Osmanlıca yazılarla dolu, eskimiş ve buruşmuş bir kapak, Üzerinde yazarın fotoğrafı var
Küçük Lugat-i Naci

Lugat-ı Naci (Osmanlıca: لغت ناجى), Muallim Naci tarafından başlanıp onun ölümünden sonra Müstecabizâde İsmet tarafından tamamlanan ve ilk baskısı 1891'de yapılan Osmanlıca sözlük.

Türkçede kullanılan Arapça, Farsça kelimeleri ve Batı dilinden Türkçeye girmiş bazı kelimeleri içeren lugattan 18bin maddebaşı mevcuttur.[1] Lugatte, kelimelerin asıl dillerindeki anlamları değil Türkçede kazandıkları anlamlar gösterilir.

Eser, 1890 yılında “Çocuklar İçin Lugat Kitabı” adıyla fasiküller halinde yayımlanmaya başlamış ve “fetvâ” kelimesine kadar olan kısmı 1891 yılında toplam 832 sayfa olarak basılmıştı. Nisan 1893'te Muallim Naci'nin ölümü üzerine arkadaşı Müstecabizade İsmet, onun notlarına ve müsveddelerine dayanarak sözlüğün geri kalan kısmını tamamlayıp 1898 yılında 1426 sayfa olarak yayımladı.[2] 1899 ve 1900 tarihlerinde 960 sayfa olarak iki defa daha basıldı.[1][3] Başlangıçta harekelere göre düzenlenen eser, 1906'deki dördüncü baskısı sırasında harf sırasına göre yeniden düzenlendiği gibi bazı kelimelerin yazılış ve açıklamalarında Tâhir'ül Mevlevî tarafından değişiklikler yapıldı; bazı örnek mısra ve cümleler değiştirildi ve 819 sayfa olarak basıldı.[4] 1978'de ofset usulüyle yeniden basıldı.

Kaynakça

  1. ^ a b "Abdullah Uçman, Lugat-ı Naci, İslam Ansiklopedisi" (PDF). 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 5 Ocak 2015. 
  2. ^ Muallim Nâci, Müstecâbîzâde İsmet (1898). "Çocuklar İçin Lugat Kitabı". İstanbul, Asır Matbaası ve Kütübhanesi: Türk Tarih Kurumu. 11 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024. 
  3. ^ Muallim Nâci, Müstecâbîzâde İsmet (1900). "Lügat-ı Nâci". İstanbul, Asır Matbaa Kütübhane ve Mücellithanesi: Türk Tarih Kurumu. 11 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024. 
  4. ^ Muallim Nâci, Tahirü’l-Mevlevî (1906). "Lugat-ı Nâci". İstanbul, Asır Matbaası: Türk Tarih Kurumu. 11 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sözlük</span> dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı

Sözlük, bir dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı eserdir. Eski dilde lügat, kamus denir. Leksikografi sözlükbilimidir. Sözlükçüye leksikografır denir. Lügatça, sadece bir kitapta geçen terimleri anlatır (glossary).

<span class="mw-page-title-main">Dîvânu Lugâti't-Türk</span> Kâşgarlı Mahmudun yazdığı Türkçe-Arapça sözlük

Kitâbu Dîvânu Lugâti't-Türk Orta Türkçe döneminde Kâşgarlı Mahmud tarafından Bağdat'ta 1072-1074 yılları arasında yazılan Türkçe-Arapça bir sözlüktür.

<span class="mw-page-title-main">Misalli Büyük Türkçe Sözlük</span> İlhan Ayverdi tarafından hazırlanan sözlük

Asırlar Boyu Târihî Seyri İçinde Misâlli Büyük Türkçe Sözlük, 2005 yılı sonunda Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı tarafından yayımlanan, İlhan Ayverdi'nin hazırladığı üç ciltlik sözlük.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Nureddin Paşa</span> 203. Osmanlı sadrazamı

Abdurrahman Nûreddin Paşa (Osmanlıca: عبدالرحمن نور الدين پاشا‎;, II. Abdülhamid saltanatında 2 Mayıs 1882 - 12 Temmuz 1882 tarihleri arasında iki ay on bir gün sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Muallim Naci</span> Türk tanzimat dönemi yazarı ve şairi

Muallim Naci, Türk yazar, şair, öğretmen ve eleştirmen.

Ferit Devellioğlu (1906-1985), Türk dil bilgini, sözlük yazarı.

Sünbülzade Vehbî, 18. yüzyılın dîvan şairlerindendir. Asıl adı Mehmet olup, Maraş'ta 'Sünbülzadeler' olarak anılan ailenin bireylerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Muhtar Paşa</span> 211. Osmanlı sadrazamı

Ahmed Muhtar, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın Kafkasya cephesi komutanı, asker, gök bilimci, yazar, eğitimci ve devlet adamıydı. 1912 yılında kısa bir süreyle Osmanlı Devleti'nin sadrazamlığını da yapmıştır. Darüşşafaka Cemiyeti'nin kurucularındandır.

Münacat, gerçek sözcük anlamı ile "yakarma, dilekte bulunma" anlamı taşır. Edebiyat terimi olarak bir tür olarak değerlendirilir ve Allah'a yakarmak ve istekte bulunmak amacıyla yazılmış şiirlere denir.

<i>Mesnevî-i Nuriye</i> Saîd Nursî kitabı

Mesnevî-i Nuriye, İslam Alimi Said Nursi'ye ait kitap, 1920-1924 yılları arasında Arapça olarak yazılmıştır. Eser daha sonra yazarın kardeşi Abdulmecid Nursi ve Abdulkadir Badıllı tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Paşa</span> Osmanlı sivil ve askeri bürokrasisinde rütbe ve unvan

Paşa, Osmanlı Devleti zamanında yüksek sivil memurlara ve albaydan üstün rütbede bulunan askerlere verilen unvan. Bunun yanında Osmanlı himayesindeki Mısır baş yöneticilerine de paşa unvanı verilmiştir.

<i>Doğan Büyük Türkçe Sözlük</i>

Doğan Büyük Türkçe Sözlük, D. Mehmet Doğan tarafından oluşturulmuş ve ilk baskısı 1981 yılında yapılmış temel Türkçe sözlük. Sözlüğün 2020 itibarıyla 26. baskısı yapılmıştır. İlk yayınlanışından beri 200.000'in üstünde baskı sayısına ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Rasim</span> Türk yazar, gazeteci, tarihçi, milletvekili (1864 - 1932)

Ahmet Rasim, Türk yazar, gazeteci, tarihçi, milletvekili.

Okyanus Türkçe Sözlük ; Pars Tuğlacı tarafından hazırlanıp 1971 yılında Pars Yayınları tarafından yayınlanmaya başlandı. İlk baskısı İstanbul'da Sermet Matbaası'nda bastırılmıştır. Okyanus, yayınlandığı dönemine göre Türkiye Türkçesinin en büyük sözlüğü olma özelliğini uzun yıllar korumuştur. Türk ve yabancı Türkoloji ile uğraşan bilim insanlarının da en önemli başvuru kaynaklarından birisidir.

1. Cilt; Mart 1971 yılında basıldı: A- G (güzün)
2. Cilt; Ekim 1971 yılında basıldı: Ğ - M (merak)
3. Cilt; Ocak 1974 yılında basıldı: M (merak) - Z
<span class="mw-page-title-main">Ahılkelek</span>

Ahılkelek, Gürcistan'ın güneybatı kesiminde, Samtshe-Cavaheti bölgesinde bulunan küçük bir kenttir. Ahılkelek Belediyesi'nin idari merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlıca</span> Osmanlı İmparatorluğunda kullanılan dil

Osmanlıca veya Osmanlı Türkçesi, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk anayasası olan 1876 tarihli Kânûn-ı Esâsî'de geçtiği hâliyle Türkçe, 13 ile 20. yüzyıllar arasında Anadolu'da ve Osmanlı Devleti'nin yayıldığı bütün ülkelerde kullanılmış olan, Arapça ve Farsçanın etkisi altında kalan Türk dili. Alfabe olarak çoğunlukla Arap alfabesinin Farsça ve Türkçe için uyarlanmış bir biçimi kullanılmıştır. Halk arasında bazen bu dil dönemi için "Eski Türkçe" de kullanılmaktadır.

Ebuishakzade Mehmed Esad Efendi, bir Osmanlı şeyhülislamı, şair, besteciydi.

Tercümân-ı Hakîkat, Osmanlı İmparatorluğu döneminde, İstanbul'da 1878-1921 yılları arasında yayınlanan günlük gazete.

Müstecabizâde İsmet İbrahim Bey, Osmanlı şair, yazar, gazeteci.

Menkıbe, din büyüklerinin veya tarihe geçmiş ünlü kimselerin yaşamları ve olağanüstü davranışlarıyla ilgili hikâye. Menkıbe kavramı ilk olarak hadis kitaplarının bir bölümü olarak dikkati çeker. Konularına göre düzenlenmiş hadis kitaplarında "Kitâbü'lmenâkıb" bölümleri bulunur. Buralarda Muhammed ve ashâbının fazîletlerine dâir hadisler yer alır. Menkıbeleri masal ve efsanelerden ayıran yanı menkıbelerdeki şahısların gerçek hayattan alınmasıdır. Kahramanlık ve dini konuları ele almaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.