İçeriğe atla

Ludwig Börne

Karl Ludwig Börne
DoğumLoeb Baruch
06 Mayıs 1786(1786-05-06)
Frankfurt, Kutsal Roma İmparatorluğu
Ölüm12 Şubat 1837 (50 yaşında)
Paris, Fransa
Defin yeriPere Lachaise Mezarlığı
MeslekYazar
Siyaset felsefeci
EğitimGießen
Halle Üniversitesi
Heidelberg Üniversitesi
TürRoman
Edebî akımJunges Deutschland (Genç almanlar)
Önemli eserler(1822) Der Esskunstler
(1826) Denkrede auf Jean Paul
(1829) Mono graphie der deutschen Postschnecke
(1829–1834) Dramaturgische Bltter
(1837) Menzel der Franzosenfresser

Karl Ludwig Börne (d. 6 Mayıs 1786, Frankfurt, Almanya - ö. 12 Şubat 1837, Paris, Fransa), Genç Almanya hareketinin bir üyesi olarak kabul edilen Alman yazar.

Hayatı

Almanya'nın Frankfurt şehrinde Yahudi bir ailenin çocuğu olarak doğan Ludwig Börne, bankacı olan Jakob Baruch'un oğluydu. Börne ve erkek kardeşleri, önce Jacob Sachs sonra da Rector Mosche tarafından özel olarak eğitildiler. 14 yaşında tıp eğitimine başlayan Börne 16 yaşındayken patronunun 38 yaşındaki karısı Henriette Herz'e aşık oldu.[1] Ona olan hayranlığını, 1803'te kocası öldükten sonra, bir dizi mektupla dile getirdi.

Tıp eğitiminin ardından anayasa hukuku ve siyaset bilimi okudu. 1811'de Frankfurt'a dönerek polis teşkilatında görev aldı. Ancak Yahudi kökeninden dolayı görevinden istifa etmek zorunda kaldı. Almanya'da Yahudilerin maruz kaldığı baskıdan yılarak gazeteciliğe başladı. Frankfurt'ta yayımlanan Staatsristretto ve Die Zeitschwingen gazetelerinde editörlük yaptı.[2]

1818'de protestanlığı kabul ederek, aslen Loeb Baruch olan adını Ludwig Börne olarak değiştirdi.1818'den 1821'e kadar, canlı siyasi makaleleri ve güçlü ama alaycı teatral eleştirileriyle öne çıkan bir gazete olan Die Wage'nin editörlüğünü yaptı.

Temmuz Devrimi'nden sonra, kendi özgürlük fikirlerine daha yakın bir çevre bulmayı umarak Paris'e gitti.[3] 1834'te yayımladığı Briefe aus Paris, Börne'nin en önemli eseri oldu ve Alman gazetecilik tarihinde bir dönüm noktası oluşturdu. Aynı zamanda Almanya'nın önde gelen düşünürlerinden birisi olarak görülmeye başladı.

1837 yılında Paris'te öldü.

Etkisi

Börne, parlak üslubu ve hiciv yeteneğiyle tanındı. Ayrıca aralarında Monographie der deutschen Postschnecke (1829) ve Der Esskünstler'in (1822) de olduğu bir dizi kısa öykü yazdı.[2]

Alfred Ernest Jones, Sigmund Freud biyografisinin ilk cildinde, Freud'un ergenlik döneminde "Böeme"den (bu şekilde yazılmış) oldukça etkilendiğini belirtir. Freud'un psikanaliz sırasında serbest çağrışım tekniğini geliştirirken Börne'nin The Art of Becoming an Original Writer (Benzersiz Bir Yazar Olma Sanatı) adlı makalesinden esinlendiğini söyler. Enrique Vila-Matas da Bartleby ve Şürekâsı adlı kitabında aynı makaleye değinir. Börne bu makalede üç günde gerçek bir yazar olmanın yolunu tarif eder: Art arda üç gün boyunca aklınıza gelen her şeyi ikiyüzlülük yapmadan, olanca samimiyetiyle kağıda dökerseniz, bu süre sonunda pek çok şaşırtıcı fikir ortaya çıkacaktır.[4]

Kaynakça

  1. ^ Marianne Henn (2003). Body Dialectics in the Age of Goethe. Rodopi. s. 67. ISBN 978-90-420-1076-5. 
  2. ^ a b  Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Börne, Karl Ludwig". Encyclopædia Britannica (11. bas.). Cambridge University Press. 
  3. ^ Arthur Loesser (2011). Men, Women and Pianos: A Social History. Dover Publications. s. 354. ISBN 978-0-486-26543-8. 
  4. ^ Enrique Vila-Matas (Şubat 2021). Bartleby ve Şürekâsı. Can Yayınları. s. 186. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karl Marx</span> Almanya doğumlu filozof (1818–1883)

Karl Marx, 19. yüzyılda yaşamış Alman filozof, politik ekonomist ve bilimsel sosyalizmin kurucusu. Bir müddet gazetecilik de yapan Marx, iktisadi ve beşerî konularda eleştirel fikirler ve tespitler ortaya koymuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sigmund Freud</span> Psikanaliz biliminin kurucusu olan nörolog

Sigmund Freud veya doğum adı ile Sigismund Schlomo Freud, psikolojinin en önemli alt dallarından biri olan psikanaliz biliminin kurucusu olan Avusturya doğumlu Yahudi nörolog. Psikanaliz, hasta ile psikanalist arasında gerçekleşen diyalog yoluyla psikopatolojik vakaları tedavi etmekte kullanılan klinik yöntemidir. Hastaların zihinsel süreçlerinin bilinç dışı unsurlarla olan bağlantılarını ortaya çıkarmaya çalışır. Freud'a göre, bilinç dışına itimler yaşantıların kendileri değil, anıları üzerinde gerçekleşirler. Ancak söz konusu istekler gerçeğe dönüştürüldüğünde, daha doğrusu doyurulduğunda karşılaşılacak üzüntü ve pişmanlık duygusundan kaçınılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Engels</span> Alman filozof (1820–1895)

Friedrich Engels, Alman sosyalist, filozof, tarihçi ve siyaset bilimcidir. Aynı zamanda, iş insanı olan Engels'in babasının Salford, Birleşik Krallık, Prusya'nın Barmen şehrinde büyük tekstil fabrikaları vardı. Karl Marx ile birlikte Marksizm'in kurucusu sayılan Engels "ilk marksist" olarak tanımlanmıştır. 1845 yılında kendi gözlem ve araştırmalarına dayanan "1844 Yılında İngiltere'de İşçi Sınıfının Koşulları" isimli yapıtı yayınlanmıştır. Karl Marx'la beraber "Komünist Manifesto"'yu (1848) yazarak komünist kuramın geliştirilmesinde önemli bir rol oynamıştır. Sonrasında Karl Marx'a maddi destek sağlayarak "Das Kapital" için yaptığı araştırmalara yardımcı olan Engels, Karl Marx öldükten sonra onun önemli sayılan eserlerinden Das Kapital'in son iki cildini tamamlamıştır. Ayrıca daha sonra Artı-Değer Teorileri ve Kapital'in 4. cildi olarak Karl Kautsky tarafından basılan Marx'ın notlarını düzenlemiştir. 1884 yılında, Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni isimli kitabı yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Richard Wagner</span>

Richard Wagner, Alman opera bestecisi, tiyatro direktörü, müzik teorisyeni ve yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Marcel Duchamp</span> Fransız ressam ve heykeltraş (1887–1968)

Marcel Duchamp, Fransız-Amerikalı sanatçı. Asıl adı Henri-Robert-Marcel Duchamp'dır. Yirminci yüzyılda Avrupa ve Kuzey Amerika'nın en önemli sanatçılarından olmuş, II. Dünya Savaşı sonrası Amerika'da pop sanatı ve kavramsal sanat akımlarının temellerinin atılmasında etkili olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Elias Canetti</span>

Elias Canetti, modernist romancı, oyun yazarı, anı ve kurgusal olmayan düzyazı yazarı. Eserlerini Almanca yazan Canetti, "geniş bir bakış açısı, fikir zenginliği ve sanatsal güç ile işaretlenmiş yazıları için" 1981 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Rosa Luxemburg</span> Polonyalı-Alman Marksist devrimci (1871–1919)

Rosa Luxemburg, Polonyalı Marksist, filozof, ekonomist, savaş karşıtı aktivist ve devrimci sosyalistti. 28 yaşında Alman vatandaşı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Walter Benjamin</span> Alman filozof ve edebiyat eleştirmeni (1892-1940)

Walter Benedix Schönflies Benjamin,, Alman filozof, edebiyat eleştirmeni, kültür tarihçisi ve estetik kuramcısıdır.

Christian Johann Heinrich Heine, 19. yüzyılın en ünlü Alman şairlerinden biri.

<span class="mw-page-title-main">August Wilhelm Schlegel</span> Alman yazar (1767-1845)

August Wilhelm Schlegel, Alman edebiyat tarihçisi, çevirmen, yazar, felsefeci ve Hint kültürü (Hindoloji) uzmanı. Alman romantizm akımının kurucuları arasında sayılır. Kardeşi Friedrich ile birlikte Novalis, Ludwig Tieck ve Friedrich Wilhelm Joseph Schelling gibi dönemin üst düzey edebiyatçılarını bir araya getiren August Wilhelm Schlegel, 19. yüzyıl boyunca etkili olacak, ilerleyen yıllarda da taraftar bulacak bir edebi akımın gelişmesine katkı sağladı.

<span class="mw-page-title-main">Paul Ehrlich</span> araştırmacı

Paul Ehrlich, Yahudi kökenli Alman bakteriyolog.

<span class="mw-page-title-main">Anna Seghers</span> Alman yazar

Anna Seghers, Alman yazar.

<span class="mw-page-title-main">Max Beer</span>

Moses "Max" Beer, Avusturya doğumlu Marksist gazeteci, ekonomist ve tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich List</span> Alman ekonomist (1789 – 1846)

Friedrich List 19. yüzyılın en tanınmış Alman ekonomistlerinden biridir. Aynı zamanda işletmeci, diplomat ve demir yolu öncüsü olarak da tanınır. Avrupa Birliği'nin fikir babası olduğu düşünülür, zira Avrupa Ekonomik Topluluğu onun fikirlerinden doğmuştur.

Alexander Mitscherlich tam adı ile Alexander Harbord Mitscherlich, Alman hekim ve psikanalist.

<span class="mw-page-title-main">Serbest çağrışım</span>

Serbest çağrışım, danışanın, terapi amacını, uygunluğunu ve bağlantısını düşünmeden, aklına gelen düşünceleri, imgeleri ve düşünümleri, paylaşarak terapiste veri sağlayan ve terapi için taban oluşturan, temelde bilinçdışı çağrışımlarla yürüyen bir psikanalitik yöntemdir. Serbest çağrışım yöntemi Sigmund Freud tarafından hamisi ve meslektaşı Josef Breuer'in hipnoz tekniğinden esinlenilerek oluşturulmuştur.

Nazi Almanyası'nda sansür aşırıydı ve iktidardaki Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi tarafından sıkı bir şekilde uygulandı, ancak özellikle Joseph Goebbels ve Reich Halkı Aydınlatma ve Propaganda Bakanlığı tarafından uygulandı. Nazi Almanyası içindeki sansür, gazete, müzik, edebiyat, radyo ve filmi içeren tüm kitle iletişim biçimlerinin kontrolünü içeriyordu. Aynı kurum, yalnızca Nazi fikirlerini ve mitlerini ilerletmeye adanmış kendi literatürünü de üretti ve yaydı. Yahudi karşıtlığı, Jud Süß ve The Eternal Jew gibi 1940 filmleri de dahil olmak üzere çalışmalarının merkezinde yatıyordu. Bakanlık, 1934 Der Sieg des Glaubens ve 1933'te yapılan İradenin Zaferi gibi ilk filmlerin sponsoru oldu, Adolf Hitler kültünü destekledi ve filmlerin bilinen tüm kopyaları Hitler'in emriyle yok edildi. Birleşik Krallık'ta 1990'larda bir kopyası ortaya çıkıncaya kadar kaybolmuş sayıldılar. 1934'te Hitler tarafından Uzun Bıçaklar Gecesi'nde öldürülen Ernst Roehm'in öne çıkan rolü nedeniyle Naziler tarafından yasaklandı.

<span class="mw-page-title-main">Rudolf Nissen</span>

Rudolf Nissen, Alman cerrah. Berlin’de dünyada ilk kez pnömonektomi ameliyatını yapan, fundoplikasyon işlemini dünyada ilk kez İstanbul'da gerçekleştiren cerrah.

<span class="mw-page-title-main">Karl Ludwig Michelet</span> Alman Filozof

Karl Ludwig Michelet Alman filozof. Berlin'de doğdu ve yine orada öldü.

<span class="mw-page-title-main">Alejandra Pizarnik</span> Arjantinli dilbilimci (1936-1972)

Alejandra Pizarnik, Arjantinli şair.