İçeriğe atla

Lucy (fosil)

Lucy, bulunan ilk Australopithecus afarensis
{{{Genel adı}}}

Lucy (katalog numarası: AL 288-1), 1974 yılında Fransız Maurice Taieb ile Amerikalı paleontolog Donald Johanson’un ekibinin Doğu Afrika’da Etiyopya’nın Hadar (en) bölgesinde bulduğu, yaklaşık 3,2 milyon yıl yaşında, 105 cm boyundaki Australopithecus afarensis fosili.[1]

Adı, bulunuşunu kutlamak için, bulunduğu akşam verilen yemekte dinlenilen Beatles grubunun Lucy in the Sky with Diamonds parçasında adı geçen kızdan esinlenilmiştir. Çünkü buluntu yetişkin yaşta ölmüş bir dişinin hemen hemen eksiksiz iskelet kemiklerinin fosiliydi.[2] Bu keşifler sonucunda bu buluş dünya çapında çok büyük bir üne sahip oldu. Daha sonraları ise Lucy'nin keşfediliş hikâyesi ve iskeletinin yeniden yapılandırılması Johanson tarafından yayımlandı. 2007'nin başında ise bir araya getirilmiş fosiller ve ilgili eserler 6 yıl boyunca Amerika Birleşik Devletleri'nin ayrı bölgelerinde tur yapılarak halka açık bir şekilde sergilendi; sergiye "Lucy's Legacy: The Hidden Treasures of Ethiopia" (Lucy'nin Mirası: Etiyopya'nın Gizli Hazineleri) ismi verildi. Bazı tartışmalar sonucunda kendine mahsus, özgün kalıntıların zarar görmemesi için müzeler fosillerin dökme kopyalarını sergilemiştir.[3] 2013 yılında ise Lucy'nin kemikleri Etiyopya Addis Ababa'da bulunan Ulusal Etiyopya Müzesi Paleoantropoloji Laboratuvarları'na geri gönderilmiştir.

2015 yılının Nisan ayında Amerikan Doğa Tarihi Müzesinden doğa bilimciler Gary Sawyer ve Mike Smith, New York Üniversitesinden Scott Williams'ın yardımı ile yaptıkları bir yeniden canlandırma çalışması sırasında omur kemiklerinden birinin bu fosile ait olmadığını fark etmişlerdir. Yapılan incelemede bu kemiğin bir babuna ait olduğu belirlenmiştir. Bu kemiğin fosile nasıl eklendiği hala araştırılmaktadır.[4][5]

2016 yılında yapılan bir araştırma, Australopithecus afarensis'in hem ağaçta hem de karada hareket ettiğini ancak daha çok ağaçlarda yaşadığını öne sürer.[6]

Keşif

Keşifi Organize Etmek

Fransız jeolog ve paleoantropolojist Maurice Taieb 1970'te Etiyopya'nın Hararghe bölgesinde Afar Üçgeni içerisinde Hadar Formasyonu'nun bulunduğunu keşfetmiştir. Bu bölgenin; fosiller, kalıntılar, insan kökenli eserler için çok büyük bir potansiyele sahip olduğunu fark eder. Taieb, International Afar Research Expedition (IARE) adlı kuruluşa haber verdikten sonra öne çıkan üç tane bilim insanını bölgedeki kazıları yönetmesi için bu bölgeye davet eder. Bunlar: Amerikalı bir paleoantropolog ve Cleveland Doğa Tarihi Müzesi'nde küratör olan ve şu anda Arizona Eyalet Üniversitesi'nin bir parçası olan İnsan Kökenleri Enstitüsü'nü kuran Donald Johanson; önemli İngiliz paleoantropolojist Mary Leakey ve şu anda Fransa'nın en prestijli araştırma kuruluşlarından biri olan Collége de France'de çalışan Yves Coppens'dir. Bu aşamadan sonra ise dört Amerikan ve yedi Fransız'dan oluşan ekip tarafından bir keşif çalışması yürütüldü. 1973 yılının sonbaharında ise ekip Hadar bölgesi ve çevresinde insanlığın kökenine dair araştırma çalışmalarına başladı.

Lucy'nin iskeletinin Naturmuseum Senckenberg'de bulunan replikası.

İlk Buluntu

Kasım 1971'de kazı sezonunun sonlarına doğru, Johanson bir fosilin kavalkemiğinin üst kısımını bulduğunu fark etti, bu buluntu ön kısımından hafif bir şekilde kesilmişti. Bulunan kavalkemiğinin yakınlarında ise bir uyluk kemiği bulunmuştur. Johanson bu kemikleri bir araya getirdiğinde ise kalıntının açık bir şekilde ayakta yürüyebilen bir "Hominin" olduğu ortaya çıkmıştı. Bu fosil araştırmalar sonucunda üç milyon yıldan daha eski bir zamana tarihlendirilmişti, yani o zamanda bilinen en eski hominin fosillerinden çok daha eskiydi. Alan yaklaşık olarak "Lucy"'nin bulunduğu yerden 2,5 kilometrelik bir alanı kapsamaktaydı.[7]

Kaynakça

  1. ^ Isac Asimov, Bilim ve Buluşlar Tarihi, İmge Kitabevi, s. 676, ISBN 975-533-419-X
  2. ^ Alaeddin Şenel, İnsanlık Tarihi, İmge Kitabevi, s. 76, ISBN 975-533-483-1
  3. ^ "Lucy's Story". Institute of Human Origins (İngilizce). 15 Haziran 2016. 12 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 
  4. ^ Colin Barras (10 Nisan 2015). "Baboon bone found in famous Lucy skeleton". New Scientist (İngilizce). 21 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022. 
  5. ^ Zolfagharifard, Ellie (10 Nisan 2015). "Why was a baboon bone found in Lucy's skeleton?". Mail Online. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2022. 
  6. ^ Klein, Joanna (30 Kasım 2016). "Study Suggests 3.2 Million-Year-Old Lucy Spent a Lot of Time in Trees (Published 2016)". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 30 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2020. 
  7. ^ "Letter from Donald Johanson, August 8, 1989". www.talkorigins.org. 22 Şubat 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Kasım 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Australopithecus</i> hominid cinsi

Australopithecus, Australopitekus ya da Australopitek, yaklaşık 4.2 milyon yıl öncesinden 1.2 milyon yıl öncesine dek Afrika'da yaşamış, insan benzeri iki ayaklı insansı cinsi. Taşılları, Doğu ve Güney Afrika boyunca dağılmıştır. Australopitekus, kesin biçimde hominin olarak değerlendirilen, bilinen en eski insansıdır. Homo cinsini oluşturan insanlara göre; daha kısa bacaklar, dolayısıyla daha kısa bir boy, daha uzun kollar ve el ile ayaklardaki ağaçsıl uyarlanmalar ile ayrılır.

<i>Homo habilis</i> Arkaik insan türü

Homo habilis, yaklaşık 2.3 ila 1.65 milyon yıl önce Doğu ve Güney Afrika'nın Erken Pleistosen'inden soyu tükenmiş bir arkaik insan türüdür. 1964'te türün tanımlaması üzerine, H. habilis oldukça tartışmalıydı ve birçok araştırmacı, o zamanlar bilinen diğer tek erken hominin olan Australopithecus africanus ile sinonim (eşdeğer) olmasını önerdi; ancak H. habilis, zaman geçtikçe ve ilişkili daha çok keşif yapıldıkça daha çok kabul gördü. 1980'lere gelindiğinde, H. habilis'in bir insan atası olduğu ve doğrudan modern insanlara yol açan Homo erectus'a evrimleştiği öne sürüldü. Bu bakış açısı şimdi tartışılıyor. Güvensiz tür tanımlamasına sahip birkaç örnek H. habilis'e atanmış, bu da türün bölünmesi için argümanlara, yani yalnızca ilkinin geniş destek aldığı "H. rudolfensis" ve "H. gautengensis" adlı yeni türlerin önerilmesine neden olmuştur.

<i>Australopithecus afarensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus afarensis, Pliyosen'de Doğu Afrika'da, yaklaşık 3.9 ila 2.9 milyon yıl önce yaşamış, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür.

<i>Australopithecus africanus</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus africanus, yaklaşık 3.7 ila 2.1 milyon yıl önce Orta Pliyosen'den Erken Pleyistosen'e kadar Güney Afrika'da yaşamış, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür. A. africanus'un Homo ve Paranthropus'un, sadece Paranthropus'un veya sadece P. robustus'un atası olarak çeşitli şekillerde yerleştirildiği için diğer homininlerle nasıl bir ilişkisi olduğu açık değildir. "Küçük Ayak" örneği, iskeletinin %90'ı bozulmamış ve en eski Güney Afrika australopitesini olarak, en eksiksiz korunmuş erken hominindir. Bununla birlikte, bunun ve benzeri örneklerin "A. prometheus" olarak ayrılması tartışmalıdır.

<i>Australopithecus anamensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus anamensis, yaklaşık 4,2 ila 3,8 milyon yıl önce yaşamış bir hominin türüdür, ve en eski Australopithecus türü olarak bilinir.

<i>Australopithecus garhi</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus garhi; 2,5 milyon yıl önce, Erken Pleyistosen sırasında, Etiyopya'nın Afar Bölgesi'nde yaşamış, Bouri Oluşumundan bir australopitesine türüdür.

<i>Australopithecus bahrelghazali</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus bahrelghazali, kalıntıları paleontolog Michel Brunet tarafından 1993 yılında Çad'da Koro Toro yakınlarındaki Bahrülgazel vadisinde bulunun Hominin türüdür. Fosilin, berilyum bazlı radyometrik tarihlemesi 3.6 milyon yıl öncesini işaret eder.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Rift Vadisi</span> Etiyopyanın kuzeyinden Mozambikin ortalarına kadar uzanan yaklaşık 6.000 kilometre uzunluğundaki coğrafi ve jeolojik şekil

Büyük Rift Vadisi yaklaşık 6.000 kilometre uzunluğunda, Etiyopya'nin kuzeyinden Afrika'nın doğusunda Mozambik'in ortalarına kadar uzanan engin bir coğrafi ve jeolojik şekildir. Vadinin genişliği otuz ilâ 100 kilometre arasında değişir. Derinliği ise birkaç yüz metreden binlerce metreye değişir. Adı kâşif John Walter Gregory tarafından konmuştur. Aynı zamanda bu çöküntü hattı Dünyanın en büyük fay hattıdır.

<i>Homo</i> i̇nsan ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsi

Homo, modern insanı ve yakın akrabalarını içeren insansı cinsine verilen ad. Cinsin üyeleri genelde "insan" adıyla birlikte anılır. En erken üyesi, en eski kalıntıları 2.3 milyon yıl öncesine tarihlenen Homo habilis olup modern insan dışındaki yaşayan son türü olan Homo neanderthalensis'in (Neandertal) yaklaşık 40.000 yıl öncesine kadar yaşadığı düşünülmektedir. Homo floresiensis türünün ise 50.000 yıl öncesine kadar var olduğu düşünülüyor. Homo, Paranthropus cinsi ile birlikte, muhtemelen Australopithecus africanus ile kardeştir ve kendisi de Pan soyundan, şempanzelerden ayrılmıştır.

<i>Homo gautengensis</i> soyu tükenmiş hominid türü

Homo gautengensis, biyolojik antropolog Darren Curnoe tarafından 2010 yılında tanımlanmış hominin türü. Güney Afrika'da, daha önceden Homo habilis, Homo ergaster veya Australopithecus'a ait olduğu sanılan fosillerin ayrı bir tür olduğu öne sürülmüştür.

<i>Orrorin</i> Soyu tükenmiş memeli cinsi

Orrorin, Homininae içerisinde yer alan, primatların soyu tükenmiş bir cinsidir. Her ikisi de Kenya'da yer alan Miyosen tarihli Lukeino Oluşumu ve Pliyosen tarihli Mabaget Oluşumu'ndan çıkarılan örneklerinden bilinir. İki ayak üzerinde durabilen ilk hominidlerden olabileceği için paleoantropolojik açıdan önemli görülür.

<i>Ardipithecus</i> soyu tükenmiş hominid cinsi

Ardipithecus, yaklaşık 5.8 ila 4.4 milyon yıl önce Etiyopya'da yaşamış erken australopitesin cinsi. Hominina alt oymağının en eski tartışmasız üyesi olduğu kabul edilir. Ardipitecus'un iki ayak üzerine yürüyebilen ilk homininlerden olduğu düşünülmektedir. Cins, iki tür barındırır: Ardipithecus ramidus ve Ardipithecus kadabba.

<i>Ardipithecus kadabba</i> soyu tükenmiş hominid türü

Ardipithecus kadabba, iskelet kalıntıları ilk olarak 5,8 ila 5,2 milyon yıl öncesine ve daha sonra 5,77 ila 5,54 milyon yıl öncesine tarihlenen, Etiyopya'da yaşamış bir soyu tükenmiş bir hominid türüdür. İlk tanımlamasına göre fosiller, moleküler biyolojik tahminlere göre gelişim çizgileri 6,5 ila 5,5 milyon yıl önce ayrılan şempanzelerin ve insanların ortak atalarına yakındır.

<i>Ardipithecus ramidus</i> soyu tükenmiş hominid türü

Ardipithecus ramidus, 4.4 milyon yıl önce Etiyopya'nın Afar Bölgesi'nde yaşamış bir australopitesin türüdür. A. ramidus, modern hominidlerin aksine, hem iki ayak üzerinde yürüme hem de ağaçlarda yaşam (ağaçlık) için uyarlamalara sahiptir. Bununla birlikte, insanlar kadar iki ayaklılıkta veya insan olmayan büyük insansı maymunlar kadar ağaçlarda yaşamaya uygun bir anatomiye sahip değildi. Miyosen insansıları ile birlikte keşfi, günümüz şempanze, orangutan ve gorilleri gibi görünen şempanze-insan son ortak atası hakkındaki akademik anlayışı çağdaş bir anatomik kökene sahip olmayan bir canlı haline getirdi.

<i>Kenyanthropus</i> soyu tükenmiş hominid cinsi

Kenyanthropus, ilk olarak, Meave Leakey'in ekibinden Justus Erus'un, 1999 yılında Kenya'daki Turkana Gölü'nde keşfettiği ve 3,5 ile 3,2 milyon yıl öncesine (Pliyosen) tarihlenen kalıntıları ile tanımlanan soyu tükenmiş bir hominin cinsi.

<i>Australopithecus sediba</i> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus sediba, İnsanlığın beşiği olan Güney Afrika'daki Malapa Mağarası'nda bulunmuş, soyu tükenmiş bir australopitesin türüdür. Bu mağarada bulunan çocuk iskeleti, Holotip MH1 olarak, yetişkin dişi iskeleti ise paratip MH2 olarak bilinmektedir. Kalıntılar 1.98 milyon yıl öncesine tarihlenirler ve Paranthropus robustus, Homo habilis/H. rudolfensis ve Homo ergaster/H. erectus ile aynı dönemde yaşamışlardır.

<i>Paranthropus aethiopicus</i> soyu tükenmiş hominid türü

Paranthropus aethiopicus, yaklaşık 2.7 ila 2.3 milyon yıl önce Doğu Afrika'nın Geç Pliyosen devri'nden Erken Pleistosen'e kadar yaşamış soyu tükenmiş bir güçlü australopithecine türüdür. Bununla birlikte, Paranthropus'un geçersiz bir gruplandırma olup olmadığı ve Australopithecus ile eş anlamlı olup olmadığı çok tartışılmaktadır, bu nedenle tür genellikle Australopithecus aethiopicus olarak da tanımlanır. Durum ne olursa olsun, çok daha sağlam olan P. boisei'nin atası olarak kabul edilir. P. aethiopicus'un P. boisei kapsamına alınması gerekip gerekmediği tartışmalıdır ve sırasıyla P. boisei sensu lato ve P. boisei sensu stricto terimlerinin kullanılabileceği tartışılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Australopithecus deyiremeda</span> soyu tükenmiş hominid türü

Australopithecus deyiremeda, soyu tükenmiş bir Australopithecine türüdür. Australopithecus deyiremeda'ya atfedilen fosiller, Etiyopya'nın Afar bölgesinin batı merkezindeki paleontolojik kazı alanı Woranso-Mille'in yaklaşık 3,5 ila 3,3 milyon yıllık katmanlarından gelmektedir. Tür ilk olarak Mayıs 2015'te tanımlanmış ve Australopithecus afarensis ile aynı zamanda ve aynı bölgede yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">LD 350-1</span> bilinen en eski Homo fosili

LD 350-1, Etiyopya'nın Afar Bölgesi'ndeki Ledi-Geraru bölgesinde bulunan, 2,8 ila 2,75 milyon yıl öncesine tarihlenen, Homo cinsinin bilinen en eski örneğidir. Örnek, 29 Ocak 2013'te Etiyopyalı paleoantropolog Chalachew Seyoum tarafından bölgenin Gurumaha Tüf bölümünün 10 m (33 ft) yukarısındaki siltlerde keşfedildi. Şu anda bir türe atanmamıştır ve 2,4 milyon yıl önce evrimleşen H. habilis ve H. rudolfensis'in atasını temsil edip etmediği belirsizdir.

Selam (DIK-1/1), kemikleri ilk olarak 2000 yılında Etiyopya'nın Dikika kentinde bulunan ve sonraki yıllarda bulunan üç yaşındaki dişi Australopithecus afarensis fosilleşmiş kafatası ve diğer iskelet kalıntılarıdır. Sık sık Lucy'nin bebeği olarak adlandırılsa da, örnek 3,3 milyon yıl öncesine tarihlendirildi, "Lucy"den yaklaşık 120.000 yıl daha eskidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.