İçeriğe atla

Lucius Cornelius Sulla

Lucius Cornelius Sulla
Münih Glyptothek'teki büstü
Roma Cumhuriyeti'nin diktatörü
Görev süresi
M.Ö. 82 - M.Ö. 79[1]
Yerine geldiğiGaius Servilius Geminus (M.Ö. 202'de)
Yerine gelenGaius Julius Caesar (M.Ö. 49'da)
Roma Cumhuriyeti'nin Konsülü
Görev süresi
M.Ö. 88 - M.Ö. 88
Yerine geldiğiGnaeus Pompeius Strabo ve Lucius Porcius Cato
Yerine gelenLucius Cornelius Cinna ve Gnaeus Octavius
Roma Cumhuriyeti'nin Konsülü
Görev süresi
M.Ö. 80 - M.Ö. 80
Yerine geldiğiGnaeus Cornelius Dolabella ve Marcus Tullius Decula
Yerine gelenAppius Claudius Pulcher ve Publius Servilius Vatia
Kişisel bilgiler
Doğum M.Ö. 138
Roma, Roma Cumhuriyeti
Ölüm M.Ö. 78 (60 yaşında)
Pozzuoli, Roma Cumhuriyeti
Partisi Optimates
Evlilik(ler) ilk Julia Caesaris,

ikinci Aelia,
üçüncü Cloelia,
dördüncü Caecilia Metella,
beşinci Valeria

Çocuk(lar) Lucius Cornelius Sulla,

Cornelia,
Faustus Cornelius Sulla,
Cornelia Fausta,
Cornelia Postuma

Dini Roma paganizmi

Lucius Cornelius Sulla Felix (Latince: L·CORNELIVS·L·F·P·N·SVLLA·FELIX) (MÖ 138–MÖ 78) veya genel olarak bilinen ismiyle Sulla, MÖ 82 ile MÖ 79 arasında Roma Cumhuriyeti diktatörlüğü yapmış olan Romalı general ve devlet adamı. Diğer Romalı yöneticilerden farklı olarak iki defa geldiği konsüllük makamına ikinci gelişi, diktatörlüğü sürerken gerçekleşmiştir.

Yaşamı

Patrici (patrisyen) sınıfından bir Romalıdır.

Siyasi yaşamı

MÖ 89 yılında Sulla tarafından ele geçirilen Antik Roma şehri Aeclanum ören yerinin günümüzdeki kalıntıları.

MÖ 87'de Sulla Roma'yı terk ettikten sonraki yıl konsüllüğe seçilmiş olan Lucius Cornelius Cinna, Sulla'nın koyduğu yeni düzeni yıkmış ve Roma senatosu aleyhine bir siyaset takibine başlamıştı. Gaius Marius ölünce yerine L. Flaccus Valerius seçilmiş ve Valerius Sulla'dan başkumandanlığı almak üzere Yunanistan'a giderken, Cinna, Sulla'nın dönüşü ile başlayacak olan iç savaş için hazırlığa başlamıştır. Bu süreçte Cinna'nın idaresinden memnun olmayan aristokratlar Sulla'nın tarafında yerlerini almışlardır. Cinna Adriyatik üzerinden geçerek Sulla'yı İlirya'da karşılamak üzere hazırlanırken 84'te Ancona'da askerleri tarafından öldürülmüştür. Diğer tarafta da Roma'da 82 yılı konsüllüklerine Marius'un bu sırada 27 yaşındaki oğlu genç Marius ile Gn. Papirius Carbo seçilmişlerdir. Bu grubun tarafında da önemli kuvvetler olmasına ve Roma'ya yeni katılan vatandaşların da Marius taraftarlarını tutmasına rağmen Sulla Latium'a kadar ilerleyerek Marius'u yenerek Roma'ya girmiştir.

Sulla, Roma'nın tek hakimi olmayı başarınca yaptığı ilk iş karşı taraf yanlılarından intikam almak olmuştur. Böylece Marius taraftarlarının hükûmetini tutmuş olanlar vatan haini ilan edilmişler ve idam edilmeye başlanmışlardır. Fakat bu hareketin sınırsız olarak uygulanması Sulla taraftarları tarafından dahi tepki çekince, ölüme mahkûm edilenlerin isimleri listeler halinde halka açık meydanlarda teşhir edilmeye başlanmış ve bunların köleler, azatlılar ve herkes tarafından öldürülmesi istenmiştir. Bu nedenle 80 senatör ile 2600 atlı sınıfı mensubu öldürülmüştür. Bu insanların köleleri Sulla tarafından azat edilmiştir. Ayrıca ölüme mahkûm edilenlerin mallarına da el konmuş ve bunlar açık arttırma ile satışa çıkarılmıştır. Bundan sonra Sulla devlet ve cemiyete yeni şeklini vermeye başlamıştır. Bir meclis kararı ile önce kendisini belli bir zaman için diktatörlüğe seçtirmiştir, amacı devlete yeni bir anayasa ve yeni bir şekil vermektir. Diktatör Sulla, bundan sonra birçok kanun çıkartmış ve bunlarla gelecekte her çeşit ihtilal hareketini olanaksız kılmak ve aristokrat sınıfın hakimiyetini emniyet altına almak istemiştir.[2]

Döneminde çıkardığı başlıca kanunlar

Sulla yasaklarının listesinin ilan edildiği, yaklaşık 1799 civarında Silvestre David Mirys (1742-1810) tarafından yapılmış bir gravür. (Tarihsel bir özet, Paris, VIII.)
  1. Halk meclisinde Senatonun daha önce kabul etmediği hiçbir kanun için oylama yapılmayacaktı. Pleblerin Tribününe üye olmuş kişiler, bundan sonra artık diğer memuriyetlere giremeyeceklerdi. Bu nedenle halkın öncülüğünü yapan kimselerin daha fazla yükselmelerine mani olunmak istemiştir.
  2. Aynı devlet memuriyetine ancak on yıl geçtikten sonra tekrar tayin olunabilecekti. Bunda amaç bir insanın senelerce aynı memuriyette kalarak devlet içinde olağanüstü bir kudret temin etmesine mani olmaktı.
  3. Praetor'ların sayısı 6'dan 8'e,Questorlar'ın sayısı da 20'ye çıkarıldı.
  4. Bundan sonra rahipler halk tarafından değil, bizzat rahip meclisleri tarafından seçileceklerdi.
  5. Konsül ve Preatorlar memuriyetleri esnasında devlet içinde yalnız mülkî işlerle uğraşacaklar ve ancak bundan sonraki yıl içinde Prokonsül ve Propraetor olarak eyaletlerde vazife alacaklardı. Bu kanunla mülkî kuvvet ile askerî kuvvetin birbirlerinden ayrılması istenmişti.
  6. Bu zamana kadar yeni senatörleri tayin ve eskileri listeden silmekle vazifelendirilmiş olan Censor'luk kaldırılmış; yerine bulunan yöntem şu olmuştu: Questorluk'a seçilmiş olan herkes otomatik olarak Senato'ya dahil olacaktı.

Devlet düzenlemelerinde yapılan bu yeniliklerin anlamı, tam bir irtica hareketi demekti. Halk bundan böyle kanunları Konsül başkanlığında toplanan Comitia centuriatada onaylayacak, Pleblerin Tribününün (Halkın Tribünü: Latince tribunus plebis)) görevi yalnız küçük devlet memurlarını seçmek olacaktı. Sulla hiçbir zaman şahsına bağlı egemen bir devlet kurmak istememiş, aksine Senatör sınıfın hakimiyetini emniyet altına almayı arzulamıştı. Sulla eyaletlerin idaresini yeniden düzenlemekle, yüksek devlet memurlarının sayısını çoğaltmakla devlete katkı veren işler yapmıştı, fakat Roma şehir aristokrasisinin devamlı hakimiyetini sağlamak mümkün değildi. Bunun için Sulla'nın kurduğu yeni hükûmet uzun süre başarılı olamamış ve kısa bir süre sonra tarih sahnesinden çekilmiştir.

Siyaseti bırakması ve ölümü

Sulla, MÖ 79 yılında istifa ederek politikadan çekilmiş[1] ve herhangi bir başka görevi kabul etmemiştir.

İkinci konsüllük döneminden sonra ve görevlerini tamamlandığında yapacağına söz verdiği gibi Sulla, güçlerini iade etti ve ailesiyle birlikte olmak için Napoli'ye bağlı Pozzuoli yakınındaki villasına çekildi. Plutarhos, "Life of Sulla" (Sulla'nın Hayatı) kitabında, lüks içinde geçirilen bir hayattan emekli olduğunu belirtiyor: "Aktrisler, arpistler ve tiyatro insanlarıyla bir araya gelerek, gün boyunca koltuklarda içiyordu". Sulla, bu uzak mesafeden, Roma'daki günlük siyasi faaliyetlerin dışında kaldı ama yine de politikalarının dahil edildiği birkaç müdahalesi oldu.[3][4]

MÖ 54'te torunu Quintus Pompeius Rufus tarafından basılan bir denarius (Roma gümüş parası) üzerinde Sulla'nın portresi.[5]

Sulla'nın MÖ 78'de amacı anılarını ölümünden hemen önce yazmaktı. Günümüze gelen bazı parçalar, daha sonraki yazarların alıntıları olarak var olmalarına rağmen, bu anılar büyük ölçüde kaybolmuşlardır. Sulla'nın ölümüne dair çağdaş yorumlar, muhtemelen kronik olarak kullanmakta olduğu alkolden kaynaklanan karaciğer yetmezliğinden veya yırtılmış bir mide ülserinden (ağzından ani bir kanama ve ardından hiç iyileşmediği bir ateşin belirtisi nedeniyle) öldüğünü göstermektedir.[4][6] Kayıtlara, ülserin neden olduğu ve ölümüne yol açan bir solucan istilası olduğu da yazılmıştır.[7]

Roma'da yapılan devlet cenazesi (Forum'da, tüm şehrin varlığında) MS 14'teki Augustus'unkine kadar eşsiz bir ölçekteydi. Sulla'nın naaşı şehre getirildi, emektar askerleri tarafından eşlik edilen altın bir arabada taşıncı. Başta Lucius Marcius Philippus olmak üzere, birkaç seçkin senatör tarafından hakkında konuşmalar yapıldı. Sulla'nın naaşı yakıldı ve külleri (Tanrı Mars'ın alanı kabul edilen) Campus Martius'taki mezarına yerleştirildi.[8] Sulla'nın kendi bestesini yaptığı bir şarkı mezarının üzerine şu şekilde yazıldı: "Hiçbir arkadaşım bana hizmet etmedi ve hiçbir düşman bana yanlış davranmadı, tam olarak karşılığını vermediğim."[9]

Plutarhos Sulla'nın kişisel sloganı olan Campus Martius sözünün mezarının üzerine kazılı olduğunu gördüğünü iddia ediyor. Bu kişisel sloganın anlamı 'daha iyi arkadaş değil, daha kötü düşman' idi.[2]

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Lucius Cornelius Sulla ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Antik kaynaklar

Modern kaynaklar

  • "Marius ve Sulla" (İngilizce). janusquirinus.org. 
  • "Sulla ve yasakları" (İngilizce). Jerryfielden.com. 

Kaynakça

  1. ^ a b Vervaet, Frederik Juliaan (2004). "The lex Valeria and Sulla's empowerment as dictator (82–79 BCE)". Cahiers du Centre Gustave Glotz (İngilizce). 15: 37-84. eISSN 2117-5624. 19 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020. 
  2. ^ a b Telford, Lynda. Sulla: A Dictator Reconsidered [Sulla: Yeniden Değerlendirilen Bir Diktatör] (İngilizce). s. 199. 
  3. ^ Plutarhos. The Life of Sulla (İngilizce). s. 37. 
  4. ^ a b Keaveney, A., (Ed.) (2005). Sulla: the Last Republican [Sulla: Son Cumhuriyetçi] (İngilizce) (2. bas.). s. 175. 
  5. ^ Crawford. Roman Republican Coinage (İngilizce). ss. 456, 457. 
  6. ^ Romalı filozof ve yazar Gaius Plinius Secundus'un (MS 23–79) hakkindaki yazısi: (N'H, VII,XLIV) "was not the close of his life more horrible than the sufferings which had been experienced by any of those who had been proscribed by him? His very flesh eating into itself, and so engendering his own punishment." ("hayatının yakınında, kendisi tarafından yasaklanmış olanların yaşadığı acılardan daha korkunç olmayan, kendi cezasını da beraberinde getiriyor.")
  7. ^ "Plutarhos, Sulla" (İngilizce). Perseus Digital Library. 15 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2020. 
  8. ^ Seager, Robin (1994). The Cambridge Ancient History (Sulla bölümü) (İngilizce). IX. (2. bas.). Cambridge Üniversitesi Yayınları. s. 207. 
  9. ^ Durant, Will (2001). Heroes of History: A Brief History of Civilization from Ancient Times to the Dawn of the Modern Age [Tarih Kahramanları: Eski Çağlardan Modern Çağın Şafağına Kısa Bir Medeniyet Tarihi] (İngilizce). 
Siyasi görevi
Önce gelen:
Gaius Servilius Geminus		Roma Diktatörü
MÖ 82 - MÖ 79		Sonra gelen:
Gaius Julius Caesar
Önce gelen:
Gnaeus Pompeius Strabo
Lucius Porcius Cato		Roma Konsülü
MÖ 88
(Q. Pompeius Rufus ile birlikte)		Sonra gelen:
Lucius Cornelius Cinna
Gnaeus Octavius
Önce gelen:
Gnaeus Cornelius Dolabella
Marcus Tullius Decula		Roma Konsülü
MÖ 80
(Q. Caecilius Metellus Pius ile birlikte)		Sonra gelen:
Appius Claudius Pulcher
Publius Servilius Vatia Isauricus
Otorite kontrolü Bunu Vikiveri'de düzenleyin

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Jül Sezar</span> Romalı asker ve Roma Cumhuriyetinin son diktatörü olan politik lider (MÖ 100–44)

Jül Sezar, Romalı asker ve Roma Cumhuriyeti'nin son diktatörü olan politik liderdir. Aynı zamanda iyi bir hatip ve güçlü bir yazar olan Sezar, dünya tarihinin en etkili insanlarından birisi olarak kabul edilir. Eylemleriyle Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşmesinde ve evlatlığı Augustus'un ilk Roma imparatoru olmasını sağlayacak olayların başlamasında kritik bir rol oynamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Cumhuriyeti</span> Antik Romanın cumhuriyetle yönetildiği dönem

Roma Cumhuriyeti, Antik Roma uygarlığında hükûmetin cumhuriyet şeklinde işlediği dönem. Geleneksel olarak MÖ 509 yılında krallığın devrilmesiyle başlayan dönemdir. Bu dönemde ilk iki yüzyıl boyunca, Cumhuriyet toprakları İç İtalya'dan bütün Akdeniz dünyasına kadar genişledi. Sonraki yüzyılda Roma; Kuzey Afrika, İber Yarımadası, Yunanistan ve şu anki Güney Fransa'da egemenlik kurarak daha da büyüdü. Roma Cumhuriyeti, son iki yüzyılı sırasında, hem Fransa'nın kalanına hem de Makedonya ile Anadolu'nun büyük kısmına egemen oldu.

<span class="mw-page-title-main">Gaius Marius</span> Romalı devlet adamı ve general

Gaius Marius Romalı asker ve kariyeri boyunca eşi benzeri görülmemiş biçimde dördü art arda olmak üzere toplam yedi kere Konsül seçilmiş siyasetçi. Topraksız vatandaşların (proleterlerin) askere alınması ve lejyonların piyade taburları şeklinde yeniden örgütlenmesi gibi çarpıcı yenilikleri içeren Marius Reformları ile tarihe geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Marcus Licinius Crassus</span>

Marcus Licinius Crassus, Roma Cumhuriyeti'nin Roma İmparatorluğu'na dönüşümünde anahtar rol oynayan Romalı general ve politikacı. Crassus kariyerine Gaius Marius ve Lucius Cornelius Sulla arasındaki iç savaş sırasında askeri komutan olarak başladı. Crassus'un bu savaşa girişi onun şöhretini arttırdı. Sulla'nın büyük takdirini topladı. Sulla'nın, Marius'un adamlarının mallarına el koyup sonra bu malları kendi adamlarına ucuz fiyata satmasıyla, ucuz fiyata aldığı gayrimenkulleri büyük fiyatlara satarak büyük bir servet biriktirdi. Bu nedenle zaman zaman "Roma'nın en zengin adamı" olarak da adlandırılırdı. Crassus, MÖ 71 yılında Spartacus liderliğindeki köle isyanını bastırdı ve yakalanan binlerce isyancıyı yol boyunca çarmıha gerdirdi. Jül Sezar ve Pompey ile Birinci Triumvirate olarak bilinen gizli anlaşmayı yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Sosyal Savaş (MÖ 91-MÖ 88)</span>

Sosyal Savaş MÖ 91-88 yılları arasında Roma Cumhuriyeti ile savaştan evvel Roma'nın müttefiki olan İtalya'daki diğer şehirler arasında yaşanmış bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Princeps senatus</span>

Princeps senatus Roma Senatosu'nun kıdemli üyeleri arasındaki birinci senatör. Resmi olarak cursus honorum dışında olmasına ve imperium yetkisi olmamasına rağmen, bu unvanı taşıyan senetöre çok büyük bir prestij sağlardı.

<span class="mw-page-title-main">Julia (Jül Sezar'ın kızı)</span>

Julia Caesaris dictator Gaius Julius Caesar'ın ilk evliliğini yaptığı Cornelia Cinna'dan doğan tek meşru çocuğu. Julia, Büyük Pompey'in dördüncü karısı olmuş ve güzelliği ve erdemi ile ünlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Lucius Antonius</span>

Lucius Antonius Marcus Antonius'un küçük kardeşi ve aynı zamanda destekçisi Romalı politikacı.

Lucius Scribonius Libo MÖ 1. yüzyıl'da yaşamış olan senatoryal bir aileye mensup Romalı. Lucius, Pompeia Magna'nın ve senatör Faustus Cornelius Sulla'nın kızı Cornelia Sulla ile evlenmiştir. Cornelia'nın Lucius'tan iki çocuğu olmuştur; Roma İmparatoru Augustus'un ikinci karısı Scribonia ve Lucius Scribonius Libo adında aynı adı taşıyan bir oğlan.

<span class="mw-page-title-main">Cornelia Cinna minor</span>

Cornelia Cinna minor, Lucius Cornelius Cinna'nın kızı ve suffect konsül Lucius Cornelius Cinna'nın kız kardeşi. Julia, Roma tarihinin en büyük fatihlerinden ve Roma Dikatatörü Gaius Julius Caesar ile evlenmiştir. Sezar, Julia ile MÖ 83 yılında, Julia henüz on üç ve Sezar henüz on sekiz yaşında iken evlenmiştir. Cornelia, Sezar'a Julia Caesaris adına bir kız çocuğu doğurmuştur. Tacitus'a göre MÖ 82 ya da 83 yılında Sezar'ın quaestorluğundan 13 ya da 14 yıl önce doğum yaparken ölmüştür. Öldüğünde 24 ya da 25 yaşındaydı. Sezar quaestor olarak görev yaptığı sırada onun anısına Rostra'da bir söylev vermiştir.

Optimates Roma Cumhuriyetinin son dönemlerinde ortaya çıkmış olan aristokratik klik. Taraftarları, Halk meclislerinin ve Plebler Tribünlüğünün gücünü sınırlayarak, aristokratlar için tahsis edilmiş olan Senatonun yetkilerini genişletmeyi amaçlamışlardır. Özellikle, tribünler, halk meclisleri ve askerleri tarafından desteklenen kudretli generallerin yıldızlarının parlamaya başlaması ile Senato ve aristokrasinin el değiştirebileceği endişesi taşımışlardır. Muhalifleri populares olarak adlandırılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Lucius Cornelius Cinna</span>

Lucius Cornelius Cinna, Cornelii gens'ine mensup Cinna ailesinden gelen ve MÖ 87'den 84 yılına kadar kesintisiz dört yıl Konsül olarak görev yapmış olan Antik Romalı devlet adamı. Cinna, Marius'un Sulla ile olan mücadelesinde Gaius Marius'u destekledi. Marsi ile birlikte praetorian legate olarak görev yapmasının ardından MÖ 87 yılında Konsül seçildi. Sulla'nın doğuya gitmesi üzerine yıllardan beri Roma politik hayatında sorunlara neden olan İtalyanın müttefiklerinin serbet bırakılmasını teklif ettiyse de bu önerisi forumda sert tartışmalara neden oldu ve Cinna sürgüne gönderidi.

Lucius Cornelius Merula Roma Cumhuriyeti'nin son döneminde siyasetçi ve rahipti. Jüpiter'in yüksek rahipliği olan Flamen Dialis konumundaydı.

<span class="mw-page-title-main">Cursus honorum</span>

Cursus honorum, Roma Cumhuriyeti ve İmparatorluğun erken döneminde kamu yönetimine talip olan politikacıların ardışık olarak üstlenmek durumunda oldukları kamusal görev düzeni. Senatoryal sınıftan erkekler için tasarlanmıştır. Cursus honorum, askeri ve politik alanda yönetimsel memuriyetlerin bir karışımını ihtiva eder. Her bir göreve seçilmek için yaş sınırı vardır. Birbirini takip eden görevler arasında belirli bir süre olup aynı göreve yeniden seçilmek kanunla yasaklanmıştır. Bu kurallar, cumhuriyetin sonlarına doğru değiştirilmiş ve zaman zaman görmezden gelinmiştir. Örneğin normal şartlarda görev süresi bir yılla sınırlı olduğu halde Gaius Marius Konsüllük görevini beş yıl süre ile MÖ 104 - 100 arasında sürdürebilmiştir. Resmi olarak bürokratlar için bir fırsat olarak sunulsa da bu görevler çoğunlukla kişisel itibarın yükseltilmesi için bir fırsat olarak kullanılmıştır. Lucius Cornelius Sulla'nın yaptığı reformların ardından yeni bir göreve getirilmek ya da aynı görevi tekrar üstlenmek için on yıllık bir süre gerekiyordu.

Quintus Hortensius Hortalus, Romalı hatip ve avukat.

Üçüncü Köle Savaşı, Gladyatör Savaşı veya Spartaküs Savaşı olarak da bilinen savaştır. Roma Cumhuriyeti'ne karşı başarısız olmuş en önemli ve ilk köle ayaklanmasıdır.

Gaius Terentius Varro, Romalı bir politikacı ve İkinci Pön Savaşı sırasında etkin bir generaldi. Bir kasabın pleb oğlu, MÖ 216 yılında konsül seçilen popülist bir politikacıydı. Bu görevdeyken, Cannae Savaşı'nda Hannibal tarafından kesin bir şekilde mağlup edildi.

Gaius Memmius Romalı bir politikacıydı. Lucius Appuleius Saturninus'un şiddetli ayaklanması ve bastırılması sırasında Roma'yı sarsan karışıklıklar sürerken Gaius Servilius Glaucia tarafından öldürüldü.

Bellum Octavianum, Roma Cumhuriyeti'nde MÖ 87'de o yılın iki konsülü Gnaeus Octavius ve Lucius Cornelius Cinna arasında yapılan bir iç savaştı. Cicero, savaşa konsül Octavius'un adını verdi. MÖ 87'nin sonlarında veya MÖ 86'nın başlarında sona erdi ve 4 yıl sonra doğrudan Sulla'nın iç savaşına yol açtı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.