İçeriğe atla

Lubunca

Kaos GL tarafından düzenlenen bir Lubunca atölyesinin afişi

Lubunca, labunca ya da labunyaca, Türkiye'de LGBT bireyler tarafından kullanılan bir çeşit jargon.[1][2][3] Lubuncaya göre lgbti+'lara "lubunya"[4] onların konuştuğu dile de Lubunca denir ancak bugün Lubunca sadece trans kadınlar değil birçok lgbti+ 'nın konuşabildiği bir jargon haline gelmiştir.[5] Romanca argosundan türese de[5][6][7] Çingenece, Yunanca, Arapça, Ermenice ve Fransızca gibi pek çok dilden harmanlanan terimler bulundurmaktadır.[8][9]

Yaklaşık dört yüz kelimelik bir dil olan Lubuncanın[10] kökeninin 17.[11] ve 18. yüzyıllar arasında köçekler ve tellaklar tarafından konuşulan ve sonraları seks işçiliği yapmak zorunda kalmış trans kadınlarca geliştirilen dil günümüzde özellikle geyler tarafından kullanılmaktadır.[2][8] Kamusal ve özel alanda diyalogların anlaşılmaması ve bu yolla özellikle trans seks işçisi kadınlarca hayatta kalmak amacıyla ortaya çıktığı düşünülmektedir.[2][12]

Kelimeler

Türkçe dışındaki dillerden geçen kelimeler

LubuncaAnlamıKökeni Kökü ve anlamı Kaynak
nakka edilgen erkek Arapçanakā - dişi deve [13]
kevaşe orospu, fahişe qawwāda - bayan
putka vajina Bulgarcaputka - vajina [13]
baro yetişkin erkek Çingenecebaro - yetişkin erkek [14]
balamoz yaşlı adam balamo - Çingene olmayan erkek, Yunan erkeği
but çok but - çok
butbare büyük penis but bare - çok büyük
cangal/çangal ayakkabı cang - bacak
cici meni džidže - abla
çavo genç eşcinsel erkek çhavo - Çingene erkek çocuk
çor çalmak čor- - çalmak
denyo deli, çılgın dejno, dilo, dilino - deli
gacı eğlence gadži - Çingene olmayan kadın
habbe yemek habe, xabe - yemek
kelav fahişe kelav - "oynarım", "dans ederim"
koli seks kolin - göğüs, meme
laço iyi görünümlü erkek lačo- güzel
matiz sarhoş mato - sarhoş
naş defol git, kaybol, uza nas! - kaç, git
peniz konuşma, konuşmak pen- - söylemek, konuşmak
piiz içmek pi- - içmek
puri yaşlı adam phuri - yaşlı (feminen)
şorolo edilgen eşcinsel šoralo - lider
şugar/şukar yakışıklı erkek šukar - güzel
taliga taksi taliga - taşımak
taligatör taksici taliga - taşımak
tariz olmak aşık olmak thar- - yanmak
tato hamam tato - sıcak
tikel görmek, bakmak, bakış atmak dikhel - görmek
madi kötü, fesat Ermenicemadig - serçe parmak [13]
digin hem etken hem edilgen veya biseksüel erkek digin - hanımefendi
turalamak gezmek, dolaşmak Fransızcatour - tur, yürüyüş [15]
pişar işemek pissoire - pisuvar
lapuş/lapış dudaklar, ağız, öpmek la bouche - ağız
albuş öpücük à la bouche - ağza doğru, ağızla
lavaj lavman lavage - yıkamak
albergo otel İtalyancaalbergo - otel [13]
laçka yaşlı edilgen erkek lasciare - bırakmak [16]
malbuş Marlboro sigarası İngilizceMarlboro - sigara markası [13]
homoş eşcinsel erkek homosexual - eşcinsel
laki ahlak polisi lackey - yalaka, dalkavuk
babilof dışkı babylove [17]
pöçük heteroseksüel gibi davranan edilgen eşcinsel erkek Kurmanççapiçûk - küçük, minik [18]
deber para Ladinodeber - borç [13]
ramo polis ramo - şube, departman
similya penis
sipsi sigara
sirkaf ev Rusçatsirkafj - kilise [18]
paparon polis Yunancapaparuna - bir tür sigara [13]
nonoş efemine eşcinsel erkek nonos - mafya babası
nafta orta yaşlı adam naftis - denizci
Gullüm Eğlence, Gırgır, Şamata, neşe

Popüler kültürde

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Nakka!". If İstanbul. 11 Şubat 2010. Erişim tarihi: 27 Ocak 2012. []
  2. ^ a b c "Sanatçılardan Ayrımcılığa "Nakka!"". Bianet.org. 11 Şubat 2010. 24 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012. 
  3. ^ Akçaharman, Nuri (10 Ocak 2011). "LABUNYA DİLİNİ POLİS ÖĞRENDİ". Kocaelihaber. []
  4. ^ Berghan, Selin (2007). Lubunya. New York: Metis Yayınları. s. 1. ISBN 975-342-569-4. 
  5. ^ a b Murray, Stephen O. (1997). Islamic Homosexualites (İngilizce). New York: New York University Press. ISBN 0-8147-7467-9. 
  6. ^ Zaborowska, Magdalena J. (2009). James Baldwin's Turkish decade: erotics of exile (İngilizce). Durham: Duke University Press. ss. 150. ISBN 0822341441. 
  7. ^ Örer, Ayça (19 Temmuz 2008). "Stonewall'dan Lambda'ya Onur Yürüyüşü". Bianet.org. 14 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012. 
  8. ^ a b "İstanbul'daki gay dünyası". Sabah. 3 Kasım 2006. 30 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ocak 2012. 
  9. ^ STÉPHANE, Brehier (3 Kasım 2006). "Tour de gay à Istanbul" (Fransızca). Libération. []
  10. ^ Soykan, Timur. "Kayıp Gecelerin Gizli Dili". Radikal. 15 Eylül 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  11. ^ "ÖZEL DOSYA: EŞCİNSEL ARGOSU LUBUNCA'NIN OSMANLIYA DAYANAN TARİHÇESİ VE LUBUNCA SÖZLÜK". GZONE. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2015. 
  12. ^ Örer, Ayça (9 Haziran 2007). "Çirkin Ördek Yavrularının Gerçek Masalı". Bianet.org. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2012. 
  13. ^ a b c d e f g Kontovas 2012, s. 8.
  14. ^ Kyuchukov, Hristo; Bakker, Peter (1999). "A note on Romani words in the Gay Slang of Istanbul" (PDF). Grazer Romani Publikationen. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021. 
  15. ^ Kontovas 2012, ss. 7-8.
  16. ^ Hulki, Aktunç (2002). Türkçenin büyük argo sözlüğü: tanıklarıyla. Yapı Kredi Yayınları. ISBN 975-363-864-7. OCLC 52093166. 
  17. ^ Biondo, Raffaella (11 Temmuz 2017). "LUBUNCA: LO SLANG QUEER DEL TURCO. USI E FUNZIONI SOCIOLINGUISTICHE A ISTANBUL E BERLINO" (PDF) (İtalyanca). Venedik Ca' Foscari Üniversitesi. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2021. 
  18. ^ a b Kontovas 2012, s. 9.
  19. ^ Erdem, Azmi Mert (1 Mayıs 2019). "İbne, Gey, Lubunya: A Queer Critique of LGBTI Discourses in the New Cinema of Turkey". Dissertations, Theses, and Capstone Projects. 22 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">LGBT</span> Lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireyler için kullanılan kısaltma

LGBT veya GLBT ya da LGBTQ+, 1990'larda LGB kısaltmasından sonra ortaya çıktı ve 1980'lerin ortaları ile sonlarından bu yana gey sözcüğü yerine kullanılarak LGBT topluluğunu temsil etmeye başladı. Birçok etkinci, gey topluluğu kullanımının eksik bir tanımlama olduğunu düşünerek LGBT topluluğu kullanımına geçti.

<span class="mw-page-title-main">Onur Yürüyüşü</span> Haziran ayında gerçekleştirilen LGBTQ+ ve LGBTQ+ destekçileri tarafından yapılan yürüyüş

Onur Yürüyüşü, her yıl Haziran ayının sonlarında Dünya genelinde kutlanan ve Stonewall ayaklanmasının yıl dönümünde gerçekleştirilen, LGBT bireyler ve LGBT bireylere destek veren kişilerin katılımıyla gerçekleşen bir dizi etkinlikler ve törenler bütünüdür. LGBT topluluğunda onur yürüyüşü veya gey onur yürüyüşü gibi isimlerle de bilinir. Bir dizi etkinliklerin ve geçiş törenlerinin gerçekleştirildiği etkinlikler Stonewall ayaklanmaları anısına gerçekleştirilmektedir.

Transgender, transcinsel veya trans, kişinin cinsiyet kimliği ile atanmış olan cinsinin uyumlu olmaması durumu. Bu duruma sahip kimseleri tanımlamak için trans birey ifadesi kullanılır ve cinsel yönelimden tamamen bağımsız bir olgudur; translar aynı zamanda karşıcinsel, eşcinsel, çiftcinsel vs. şeklinde tanımlanabilirler; bazı trans bireyler ise geleneksel cinsel yönelim etiketlerinin yetersiz veya kendilerine uygulanamaz olduğunu düşünmektedir.

Kuir veya Queer, heteroseksüel veya cisseksüel olmayan insanlar için kullanılan bir şemsiye tabirdir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de LGBT hakları</span> Türkiyede lezbiyen, gey, biseksüel ve trans bireylerin hakları

Türkiye'de lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler diğer vatandaşlara göre dezavantajlı durumdadırlar. Türkiye eşcinsel ilişkileri tanısa da medeni kanununda cinsel yönelim ya da cinsiyet kimliği gibi bir ifadeye yer vermez ve eşcinsel çiftlerin birlikteliklerini yasal zeminde tanımaz. 2013 yılında ILGA-Europe, Türkiye'yi LGBT haklarının korunması konusunda 49 ülke arasında 39. sıraya yerleştirmişti ancak 2024 yılında 46. sıraya geriledi. Türkiye'yi sıralamada sadece Azerbaycan ve Rusya takip etti.

Hormonlu Domates LGBTİ+fobi Ödülleri, Türkiye'de LGBTİ+ topluluğunca LGBTİ+ bireylere yönelik ayrımcı, dışlayıcı söylem ve eylemlerde bulunan kişi ve kurumlara verilen ödüldür. Homofobi ve transfobiye dikkat çekmek amacıyla her yıl düzenli olarak gerçekleştirilen ödül töreni, Lambdaistanbul Dayanışma Derneği'nin girişimiyle 2005 yılında başlamış, güncel olarak İstanbul Onur Yürüyüşü Komitesi tarafından düzenlenmektedir. Ödüllerin isim kaynağı, "Hormonlu domates yemeyin homoseksüel olursunuz" sözleriyle 2005 yılında ilk "Hormonlu Domates ödülü" verilen Erman Toroğlu olmuştur. Medya, sağlık, eğitim, sivil toplum gibi çeşitli kategorilerde verilen ödüller, 2005 yılından beri internet üzerinden gerçekleşen halk oylamasıyla sahiplerini bulmaktadır. 2011 yılında 7. kez verilen "Hormonlu Domates ödülü" Türkiye tarihinde ilk kez LGBTİ+ topluluğunca Türk Silahlı Kuvvetleri'ne verilmiş ödüldür. 2020 yılında COVID-19 pandemisi dolayısıyla ödül töreni ilk kez olarak çevrimiçi gerçekleşmiştir.

LGBT argosu ya da gey argosu, en çok lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) kişilerin arasında kullanılan bir tür argo. Diğer LGBT kişiler ile kodlanmış bir şekilde iletişime girebilmek için bir vasıta olarak Endonezce, İngilizce, Japonca, Türkçe ve Zuluca gibi çeşitli dillerde kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Pembe Hayat</span>

Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği ya da kısaca Pembe Hayat Derneği, Türkiye'de 30 Haziran 2006 tarihinde kurulmuş ve transların ilk öz örgütlenmesi olan dernektir.

Siyah Pembe Üçgen; resmî adıyla Siyah Pembe Üçgen İzmir Cinsel Yönelim ve Cinsiyet Kimliği Araştırmaları ile Ayrımcılığına Karşı Dayanışma Derneği, Türkiye'de kurulmuş beşinci LGBT derneğidir.

Bu liste siyasi değişim, hukuki eylem ve yayın organlarını kullanarak gey hakları için çalışan önemli LGBT hakları aktivistlerinin listesidir. Ülkelerine göre alfabetik olarak sıralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de LGBT tarihi</span>

Türkiye'de LGBT tarihi, lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender bireylerin ve Türkiye'de LGBT topluluğunun tarihçesi.

<span class="mw-page-title-main">Twink</span>

Twink, LGBT argosunda genç ya da genç görünümlü ince, ektomorf yapıdaki, çok az kıla sahip ya da kılsız olan ve yüz kılları bulunmayan kişileri tanımlamak için kullanılan sözcüktür. Bazen "chick" ya da "chicken" sözcükleri daha twink yerine kullanılır. İlişkili sözcük "twinkie-toes", İngilizcede feminen erkekleri aşağılamak için kullanılır. Sözcük iltifat ya da aşağılama amaçları ile kullanılabilir.

Trans erkek, biyolojik bakımdan kadın olan erkektir. Pek çok trans erkek, görünüşlerini cinsiyet kimlikleriyle uyumlu olacak veya cinsiyet hoşnutsuzluğunu hafifletecek şekilde değiştirmek için cerrahi veya hormonal geçişi veya her ikisini birden tercih eder.

Polari Birleşik Krallık'ta oyuncular, sirkçiler, suçlular, seks işçileri ve eşcinseller tarafından kullanılan bir argo sözcük. Kökenleri tartışmalı olmasına rağmen genellikle 19. yüzyıla, kimi zaman 16. yüzyıla tarihlenir. Punch ve Judy adlı sokak kukla performansları geleneksel olarak konuşmak için Polari kullandığından bu performansla Polari arasında uzun süreli bir bağlantı vardır.

İstanbul Onur Haftası, her yıl haziran ayının sonlarında Stonewall ayaklanmalarının anısına gerçekleştirilen etkinliklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Pembe Hayat KuirFest</span>

Pembe Hayat KuirFest veya KuirFest, Türkiye'de farklı kentlerde düzenlenen LGBT temalı uluslararası film festivalidir. İlki, 2011 yılında düzenlenen festival, Türkiye'nin ilk LGBT temalı film festivalidir. 2013'e kadar sadece Ankara'da düzenlenen festival, 2014 yılından itibaren İstanbul, Denizli ve Mersin'de de düzenlenmeye başlandı.

Bareback seks, özellikle erkek erkeğe anal sekslerde kondom kullanılmadan yapılan fiziksel cinsel aktivitedir. Argo bir terim olan bareback seks, İngilizcede binicilikte kullanılan bareback kelimesinden gelmektedir ve ata binerken eyer kullanılmadan yapılan sürüş için kullanılmaktadır. Bu nedenle vahşi, tehlikeli ve eğlenceli olma çağrışımına sahiptir. Barebacking genellikle kondom kullanmayı bırakmak için bilinçli ve kasıtlı bir seçimi kastetmektedir.

Çomar; "eğitimsiz, kültürsüz, yobaz, siyaseti bilmeyen AK Parti seçmenleri" için kullanılan aşağılayıcı bir argodur. Esasen "çoban köpeği" veya "iri köpek" anlamına gelen kelime, Gezi Parkı olaylarının ardından Ekşi Sözlük yazarlarının payıyla bu anlamı kazanmıştır. "Anadolu çomarı", "Ak çomar" şeklindeki kullanımların yanı sıra; "Mezopotamya çomarı", "Orta Asya çomarı" gibi karşıt kullanımlar da mevcuttur. Nişanyan Sözlük'ün aktardığına göre; kelimenin bahsi geçen anlamda kullanıldığı en eski yazılı örnek, 2013 tarihli bir Ekşi Sözlük entry'sidir.

Kübra Uzun, kuir şarkıcı, DJ ve LGBTİ+ hakları aktivistidir.

<span class="mw-page-title-main">Kuir çalışmaları</span>

Kuir çalışmaları, cinsel çeşitlilik çalışmaları veya LGBT çalışmaları, lezbiyen, gey, biseksüel, trans, cinsiyet disforisi yaşayan, aseksüel, kuir, cinsel kimliğini sorgulayan, interseks insanlara ve kültürlere ve bunlarla alakalı konulara odaklanan cinsel yönelim ve cinsiyet kimliği ile ilgili konuların incelenmesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.