Loxodonta atlanticaAfrika'da yaşamış olan Loxodonta cinsinden soyu tükenmiş bir fil türüdür. Afrika filinden daha iri cüsseliydi ve daha fazla azı dişine sahipti.[1] Bulunan kalıntılar arasında Cezayir'de Pleistosen devrinin başından,[2]Güney Afrika'da Pleistosen'in ortasından ve Etiyopya'da Pleistosen devrinin sonlarından[3]fosiller vardır. L. atlantica türünün L. adaurora türünden evrimleşmiş olabilir;[4] ancak 2009 yılında yapılan bir analizde L. atlantica türünün L. exoptata türünden evrimleştiği ve L. africana türünün atası olduğu ortaya konmuştur.[5] Tür iki alt türe ayrılmıştır: Kuzey Afrika'da L. atlantica atlantica (northern Africa) ve Güney Afrika'da L. atlantica zulu.[4]
Notlar
^R. Norman Owen-Smith. Megaherbivores: the influence of very large body size on ecology
Afrika, yüzölçümü ve nüfus yoğunluğu açısından dünyanın en büyük ikinci kıtasıdır. Kendisine bitişik kabul edilen adalar ile birlikte 30,8 milyon km²'lik alanı ile dünya yüzölçümünün %6'sını ve dünya üzerindeki toprakların %24,4'ünü kapsar. 1 milyar kişilik nüfusuyla dünya nüfusunun %15'ini barındırır. Afrika, kuzeyde Akdeniz, güneyde Hint Okyanusu, batıda Atlas Okyanusu, doğuda Sina Yarımadası, Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı ile çevrelenmiştir. Madagaskar'ı ve çeşitli takımadaları bünyesinde barındırır. Kıtada 54 adet diplomatik olarak tanınmış bağımsız devlet, dokuz bölge ve 3 adet de sınırlı tanınmış devlet bulunur.
Ford Mustang, Ford tarafından Ford Falcon modelinden esinlenerek üretilen otomobil, ilk kez 9 Mart 1964'te Ford'un Michigan Dearborn'daki tesislerinde üretilmiştir. 17 Nisan 1964 yılındaki New York Fuarında görücüye çıkan otomobil 1964 yılında başrolünde Sean Connery'in oynadığı James Bond Goldfinger(Altın Parmak) filminde boy göstermiştir. Ayrıca 17 Şubat 2008'de ABD'de gösterime giren Knight Rider sinema filminde de kendi kendine hareket edebilebilen, konuşabilen akıllı otomobil KITT ise 5. nesil Ford Mustang GT500KR Shelby kullanılmaktadır.
Fil, hortumlular takımının filgiller (Elephantidae) familyasını oluşturan memeli bir hayvandır. Geleneksel olarak Asya fili ve Afrika fili olmak üzere iki türü tanınır; ancak bazı kanıtlara dayanarak Afrika savan fili ile Afrika orman filinin de iki ayrı tür olduğu öne sürülür. Filler, Sahra altı Afrika ile Güney ve Güneydoğu Asya'da bulunur. İçinde mamutlar ve mastodonlar gibi soyu tükenmiş türleri de barındıran hortumlular takımından günümüzde soyunu sürdüren bir tek filler kalmıştır. Karada yaşayan en büyük hayvan olan Afrika filinin erkeği 4 m boya ve 7.000 kg ağırlığa ulaşabilir. Fillerin dikkat çekici ve ayırt edici özellikleri arasında, nesneleri yakalamak gibi çeşitli amaçlar için kullanılan uzun hortumları başta gelir. Uzun ve sivri olan kesici dişlerini nesneleri taşımak, yeri kazmak için kullanırlar. Fildişinin kaynağı olan bu kesici dişler aynı zamanda dövüşürken silah olarak da kullanılır. Filin büyük ve geniş kulakları vücut ısısını kontrol etmeye yarar. Afrika fillerinin kulakları daha büyük olur ve sırtları içbükeydir. Asya fillerinin ise kulakları daha küçük olur ve sırtları dışbükey ya da düzdür.
Pliyosen, yaklaşık 5.3 milyon yıl öncesinden 2.5 milyon yıl öncesine dek süren üçüncü jeolojik çağın (Tersiyer) son dönemi.
Deniz fili, memeliler ailesinden, etoburlar familyasından ve fokgiller ailesinden iriyarı, morsa benzer bir canlıdır. Deniz filleri, fok ailesinin (Phocidae) kulaksız fok alt takımına dahildirler. Fil hortumuna benzer uzun burunları nedeniyle bu isim verilmiştir.
Afrika'nın beş büyükleri, Afrika kıtasına özgü büyük hayvanların en tehlikelilerini belirtmek için kullanılır. Bu hayvanlar; aslan, pars, gergedan, fil ve Afrika mandasıdır. Bunlar, popüler kültürde belirgin bir şekilde yer alan karizmatik megafauna örnekleridir ve Afrika'nın en büyük hayvanları arasındadır. Büyük hayvan avcıları tarafından ortaya atılan bu terim, Afrika'da yaya olarak avlanması en zor beş hayvanı ifade etmektedir ancak artık oyun izleyen turistler ve safari tur operatörleri tarafından daha yaygın olarak kullanılmaktadır.
Afrotheria eteneliler alt sınıfının bir üst takımı. Bu molekülergenetik araştırmalar sonucu ortaya konulan taxon birbirlerinden çok farklı görünüşlü 80 civarında türü içermektedir. Takımın tüm türleri Afrika'dan türemiştir ve Asya fili, bir Kır sıçanımsı türü ve Deniz inekleri haricinde bütün türler hala Afrika'da yaşamaktadır.
Miyosen, Senozoyik çağın neojen dönemine dahil olan ve jeolojik zamanda 23.03 ile 5.3 milyon yıl önce arasında yer alan bir jeolojik devirdir. Bilimsel literatürde bu devir 3 parça altında incelenir. Bunlar: Erken Miyosen, Orta Miyosen ve Geç Miyosen'dir. Aynı zamanda Miyosen devri, Aquitanian, Burdigalian, Langhian, Serravallian, Tortonian ve Messinian gibi 6 alt zamana ayrılır. Miyosen devrinin öncesinde oligosen devri varken; akabinde pliyosen devri gelmektedir. İlk olarak 19. yy'ın başında Paris havzası etrafında yapılan stratigrafik incelemeler sırasında Charles Lyell tarafından bulunmuş ve tanımlanmış bir zaman dilimidir.
Loxodonta veya Afrika fili, Elephantidae familyasına bağlı, nesli tükenmemiş iki türü olan Loxodonta cinsi fildir. Asya fili ile birlikte Elephantidae familyasının var olan iki cinsinden biridir. Loxodonta cinsine ait fosiller sadece Afrika'da bulunmuştur ve burada da orta Pliyosen çağda gelişmişlerdir.
Elephas, hortumlular (Proboscidea) takımının günümüzde yaşayan iki fil cinsinden biridir. Cinsin soyu tükenmemiş tek türü ise Asya filidir Elephas maximus.
Afrika orman fili Kongo Havzası'nda bulunan ve ormanlarda yaşayan bir fil türüdür. Geleneksel olarak Afrika filinin sinonimi ya da bir alt türü olarak değerlendirilen Afrika orman filinin 2010 tarihli bir bilimsel makalede Loxodonta cyclotis bilimsel adı ile ayrı bir tür olarak sınıflandırılması önerilmiştir. Bu yeni sınıflandırma ile Afrika orman fili soyu tükenmemiş fil türleri içinde en küçüğü ancak yaşayan kara hayvanları içinde de en büyüğü olmaktadır. Kongo Havzası'nın kriptozoologlar tarafından Loxodonta pumilio adıyla ayrı bir tür olarak görülen pigme fillerinin küçük cüsseleri ve erken olgunlaşmalarının nedeninin çevresel koşullar olması mümkündür. Erişkin pigme fillerin 900 kg. kadar az bir ağırlığa sahip olduğu kaydedilmiştir.
Filgiller familyasında sınıflandırılan, yaşayan ve soyu tükenmiş (†) fil türleri listesi.
Alt familya Elephantinae
Oymak Elephantini (filler)
Cins †Primelephas
Tür †Primelephas gomphotheroides
Tür †Primelephas korotorensis
Alt oymak Loxodontina
Cins Loxodonta
Tür Loxodonta africana
Alt tür Loxodonta africana africana
Alt tür †Loxodonta africana pharaonensis
Tür Loxodonta cyclotis
Alt oymak Elephantina ya da Üst cins Elephadon
Cins Elephas
Tür Elephas maximus
Alt tür Elephas maximus indicus
Alt tür Elephas maximus maximus
Alt tür Elephas maximus sumatranus
Alt tür Elephas maximus borneensis
Alt tür ? Vietnam fili ve Laos fili
Alt tür ? †Elephas maximus rubridens
Alt tür †Elephas maximus asurus
Tür †Elephas beyeri
Tür †Elephas celebensis
Tür †Elephas hysudricus
Tür †Elephas iolensis
Tür †Elephas planifrons
Tür †Elephas platycephalus
Tür †Elephas recki
Alt cins †Palaeoloxodon
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) antiquus
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) creticus
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) creutzburgi
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) chaniensis
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) cypriotes
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) ekorensis
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) falconeri
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) mnaidriensis
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) melitensis
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) namadicus
Tür †Elephas (Palaeoloxodon) naumanni
Cins †Mammuthus (Mamutlar)
Tür †Mammuthus africanavus †
Tür †Mammuthus columbi
Tür †Mammuthus exilis
Tür †Mammuthus imperator
Tür †Mammuthus lamarmorae
Tür †Mammuthus meridionalis
Tür †Mammuthus primigenius
Tür †Mammuthus subplanifrons
Tür †Mammuthus armeniacus )
Oymak Belodontini †
Alt oymak Belodontina †
Cins Tetrabelodon †
Cins Stegotetrabelodon †
Cins Stegodibelodon †
Alt familya Stegodontinae †
Cins Stegodon †
Tür Stegodon aurorae †
Tür Stegodon elephantoides †
Tür Stegodon florensis †
Tür Stegodon ganesha †
Tür Stegodon insignis †
Tür Stegodon orientalis †
Tür Stegodon shinshuensis †
Tür Stegodon sompoensis †
Tür Stegodon sondaarii †
Tür Stegodon trigonocephalus †
Tür Stegodon zdanski †
Alt familya Lophodontinae ya da Rhynchotheriinae†
Cins Anancus †
Tür Anancus alexeevae †
Tür Anancus arvernensis †
Tür Anancus kenyensis †
Cins Morrillia †
Oymak Lophodontini †
Alt oymak Lophodontina †
Cins Tetralophodon †
Cins Paratetralophodon †
Cins Zygolophodon †
Oymak Cuvieroniini †
Cins Stegomastodon †
Tür Stegomastodon arizonae †
Tür Stegomastodon mirificus †
Tür Stegomastodon platensis †
Tür Stegomastodon primitivus †
Tür Stegomastodon waringi †
Cins Cuvieronius †
Tür Cuvieronius hyodon †
Tür Cuvieronius priestleyi †
Tür Cuvieronius tropicus †
Pigme fil hem Afrika hem Asya'da yaşadığı rapor edilmiş bir tür. Eskiden Loxodonta pumilio adıyla tanımlanmış olan Afrika pigme fili, bugün Afrika orman filinin bir polimorfu olarak kabul edilmektedir.
Elephas celebensis ya da Sulawesi cüce fili filgiller familyasından Elephas cinsinde sınıflandırılan soyu tükenmiş bir fil türüdür.
Filler, dünya üzerindeki en zeki hayvan türlerinden biridir. Beyinleri, 5 kg'ın üzerinde olan ağırlığıyla karada yaşayan diğer hayvanlarınkinden daha büyüktür. Ortalama bir balinanın kütlesi ortalama bir filin kütlesinin yirmi katı olmasına rağmen ortalama balina beyni filinkine göre yalnızca iki katı büyüklüğündedir. Yapı ve karmaşıklık açısından fil beyni insan beyniyle benzerlik gösterir.Fillerin serebral korteksinde insan beyninde olduğu kadar nöron bulunur ki bu da yakınsak evrime işaret eder.
Pelagornithidae tarih öncesinde yaşamış büyük deniz kuşları familyasıdır. Fosil kalıntılarına dünyanın her yerinde Paleosen'in sonu ile Pliosen-Pleistosen sınırında rastlanır.
Orta Taş Devri, Erken Taş Devri ile Geç Taş Devri arasında yer alan bir Afrika tarih öncesi dönemiydi. Genellikle yaklaşık 280.000 yıl önce başladığı ve yaklaşık 50-25.000 yıl önce sona erdiği kabul edilir. Belirli MSA taş aletlerinin başlangıçlarının kökeni 550-500.000 yıl öncesine kadar uzanır ve bu nedenle bazı araştırmacılar bunu MSA'nın başlangıcı olarak görür. MSA'nın, özellikle kabaca çağdaş zaman aralıkları nedeniyle, Avrupa'nın Orta Paleolitik'i ile eş anlamlı olduğu sıklıkla yanlış anlaşılır, ancak Orta Paleolitik Avrupa, Afrika'nın MSA'sından tamamen farklı bir hominin popülasyonu olan Homo neanderthalensis'i temsil eder. Neandertal popülasyonuna sahip değildir. Buna ek olarak, Afrika'daki mevcut arkeolojik araştırmalar, MSA sırasında Afrika'da modern insan davranışının ve bilişinin Orta Paleolitik Dönem'de Avrupa'dakinden çok daha erken gelişmeye başladığını gösteren birçok kanıt ortaya koydu. MSA, hem anatomik olarak modern insanlarla hem de bazen Homo helmei olarak adlandırılan arkaik Homo sapiens ile ilişkilidir. Erken fiziksel kanıtlar Etiyopya'daki Gademotta Formasyonu, Kenya'daki Kapthurin Formasyonu ve Güney Afrika'daki Kathu Pan'dan elde edilmiştir.
Pleistosen ya da Pleyistosen, genellikle halk dilinde Buz Devri olarak adlandırılan, yaklaşık 2.580.000 ila 11.700 yıl öncesini kapsayan jeolojik çağdır. Dünyanın en son tekrarlanan buzullaşma dönemidir. Pleistosen'in sonu, son buzul döneminin sonuna ve arkeolojide kullanılan Paleolitik çağın sonuna karşılık gelir. Pleistosen, Kuvaterner Döneminin ilk dönemi veya Senozoik Çağın altıncı dönemidir. ICS zaman ölçeğinde, Pleistosen üç aşamaya ayrılır. Bunlar;
Gelasiyen,
Kalabriyen,
Çibanyen Bu uluslararası alt bölümlere ek olarak, çeşitli bölgesel alt bölümler sıklıkla kullanılır.Pleistosen'i alt bölümlere ayırmak için çeşitli şemalar.
Eski adı Masai Amboseli Yaban Hayatı Koruma Sahası olan Amboseli Ulusal Parkı, Kenya'nın Kajiado ilçesinde bulunan bir millî parktır. Park, Kenya-Tanzanya sınırına yayılan 8.000 km2 (3.100 sq mi)'lik bir ekosistemin merkezinde, 39.206 hektar büyüklüğündedir. Pelikan, yalıçapkını, su tavuğu ve hamerkopun yanı sıra 47 kuş türü mevcuttur.
Bolt'un Çiftliği, Güney Afrika'nın Gauteng eyaletinde, İnsanlığın Beşiği Dünya Mirası Alanı'nda yer alan bir paleontolojik sit alanıdır. 4.5 milyon yıl öncesine tarihlendirilen 30'dan fazla fosil yatağıyla, İnsanlığın Beşiği'nde keşfedilen en eski yerlerden biridir. Mağaraların aşınarak fosilleşmiş iç kısımlarını açığa çıkardığı çok sayıda oyuk, çukur ve ocaktan oluşur. Sit alanından, İnsanlığın Beşiği'nde ortaya çıkarılan hominid fosilleri gibi fosiller ortaya çıkmış olmasa da, Bolt'un Çiftliği, primatlar ve büyük kediler de dahil olmak üzere, Erken Pliyosen ve Plio-Pleyistosen faunasının çeşitli türlerine ait önemli bir fosil kaynağıdır.
Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır. Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir. Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.
