İçeriğe atla

Loulan

Koordinatlar: 40°30′54.51″K 89°54′49.76″D / 40.5151417°K 89.9138222°D / 40.5151417; 89.9138222
Uygurca isim
Arap-Fars (Kona Yeziⱪ): كروران قەدىمكى شەهىرى
Latin (Yengi Yeziⱪ): Kroran k̡ədimki xəhiri
Kiril (SSCB): Кроран қәдимки шәһири
resmî yazım (ÇHC): 楼兰故城
Çince isim
Gelenek: 樓蘭故城
Basit: 楼兰故城
Pinyin: Lóulán gùchéng
Wade-Giles: Lou-lan ku-ch'eng

Loulan, Çin'de Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin güneydoğusunda, Bayangolin Moğol Özerk İli'nin Çakılık İlçesi sınırları içinde antik bir vaha şehridir.

Tarihçe

Şehir Loulan, ilk defa milattan önce 176 yılında Xiongnu hükümdarının Çin Hanı Wendi'ye yazdığı mektupta bahsedilir. Çin elçisi Zhang Qian milattan önce 139 ile 123 yılları arasında Çin Hanı Wudi (汉武帝; Hàn Wǔdì)'nin emri ile İpek Yolu boyunca araştırma yapmış ve milattan önce 126 yılında yaptığı araştırma sonucunu bildiren yazıda; Bir şehirde 14.000 kişinin yaşadığını aktarır ve şöyle yazar: "Loulan ve Gushi bölgesi korumasız (surları olmayan) bir şehir ve korumasız yörekentleri var; bölge tuz bataklığıdır."

Çin seddi ve İpek yolu

Loulan Seferleri

Aşağıdaki gibi Loulan'a keşif seferleri düzenlemiştir:

  • 1900-1901 Sven Hedin
  • 1905-1906 Ellsworth Huntington
  • 1906-1907 Sir Aurel Stein
  • 1908-1909 Zuicho Tachibana, Elizaburo Nomura (Kozui Otani'nin 2. Ortaasya'ya yaptığı keşif seferi)
  • 1910-1911 Zuicho Tachibana (Kozui Otani'nin 3. Ortaasya'ya yaptığı keşif seferi)
  • 1914 Sir Aurel Stein
  • 1928-1935 Çin-İsveç keşif seferi, Sven Hedin önderliğinde:
    • 1928 Folke Bergman, Erik Norin, Henning Haslund-Christensen
    • 1930 Huang Wen-Pi (= Hwang Wen-Pi = Huang Wenbi)
    • 1930-1931 Nils Hörner, Parker C. Chen
    • 1934-1935 Sven Hedin, Parker C. Chen, Huang Wen-Pi, Folke Bergman
  • 1979-1981 Çinli Bilim Akademi Araştırma grubu
  • 1996 John Hare ve çinli bilim adamları

Ayrıca bakınız

  • Tarım mumyaları

Notlar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Göktürk Kağanlığı</span> Türk adını kullanan ilk Türk devleti

Göktürk Kağanlığı, asıl ismiyle Türk Kağanlığı Göktürkler tarafından kurulmuş ve 552-744 yılları arasında Orta ve İç Asya'da hükümdarlık sürdürmüş bir Türk imparatorluğudur ve bozkırların ilk model devletidir. Asya Hun İmparatorluğu'ndan sonra 2. Büyük Devlet lakabını almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çin</span> Doğu Asyada bir ülke

Çin, resmî adıyla Çin Halk Cumhuriyeti (Çince:

<span class="mw-page-title-main">Hiung-nu</span> İlk Çağda Orta Asyada yaşamış göçebe Avrasya Türk İmparatorluğu

Hiung-nu, Türkçe tarihyazımında bilinen isimleri ile Büyük Hun İmparatorluğu veya Asya Hun İmparatorluğu, eski Çin kaynaklarına göre MÖ 3. yüzyıl ile MS 1. yüzyılın sonları arasında doğu Avrasya bozkırlarında yaşamış göçebe halklardan oluşan boylar konfederasyonudur. Bilinen ilk Türk devletidir. Hiung-nu halkı hakkındaki bütün bilgiler dağınık Çin kaynaklarına ve arkeolojik bulgulara dayanmaktadır. Dilleri hakkındaki değişik varsayımlar, Çin kaynaklarında bulunabilen çoğunluğu kişi ve unvan adları olan sözcüklere dayanmaktadır. Dillerindeki sözcüklerin Çin lehçelerindeki transkripsiyonlarına göre dillerinin Türk, İrani, Moğol, Ural, Yenisey kökenli veya yalıtık dil olduğuna ve hatta halkın çok uluslu olduğundan dilin de karışık bir dil olabileceğine dair görüşler bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tayvan</span> Doğu Asyada bir ülke

Tayvan ya da resmî adıyla Çin Cumhuriyeti, Tayvan Adası ile Penghu, Kinmen, Matsu ve bazı diğer adacıklarda yerleşik bir Doğu Asya ada ülkesi. Tayvan resmî olarak, Çin'i yöneten Çin Komünist Partisi'ni Çin anakarasında işgalci güç olarak kabul eder. 1949 yılından günümüze kadar sık sık Çin Halk Cumhuriyeti ile olan rekabetiyle gündeme gelen Tayvan yönetimi, Çin anakarasında kontrol ve yönetim hakkı iddia ederek kendini gerçek Çin olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mogao Mağaraları</span>

Mogao mağaraları,, Mogao yeraltı odaları, Bin Buda mağaraları ve Dunhuang mağaraları adlarıyla da bilinir. Çin'in Gansu eyaletinin Dunhuang şehrinin 25 km güneydoğusunda Mingsha dağı eteklerinde bulunan mağaralarda 492 adet tapınak vardır. Tarihi İpek Yolu'nun üzerinde önemli bir vahada yer alan mağaralarda bin yıllık bir dilimi kapsayan süreç içinde yapılmış Budist sanatın en seçkin örnekleri bulunmaktadır. Budist yeraltı mabedlerinin yapımına 366 yılında başlanmış ve uzun süre çeşitli heykel ve sanat eserlerini saklamak amacıyla kullanılmışlardır. Mogao mağaraları Longmen yealtı odaları ve Yungang yeraltı odaları ile birlikte Çin'in en bilinen Budist yeraltı odalarından ve en ünlü antik heykel sitlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Piçan Krallığı</span>

Piçan Krallığı, kabaca milattan önce 200 ile milattan sonra 1000 yıllarında Taklamakan Çölü'nün kuzeydoğusunda Lop Nur Tuz Gölü içine alan bölgede kurulmuş, Çince adı Shànshàn olan bir krallıktır.

<span class="mw-page-title-main">Akio Katayama</span>

Akio Katayama, Tōkai Üniversitesi'nde Uzak Doğu tarihi ve Orta Asya tarihi öğretim üyesidir. Araştırma konuları; 'Kadim Türk yazıtları', 'Turfan yazmaları', 'Otani Araştırma Gezileri'dir.

Yinçü Kağan, kişisel adı Inan ya da İnan, tam hükümdarlık adı Yinçü Bilge Kağan, Orta Asya bozkırlarının kuzeyinde hüküm süren bir Sir-Tartuş kağanıdır. Kendini, yıkılan Doğu Göktürk Kağanlığı'nın vârisi olarak görmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Bilim tarihi</span> bilimin ve bilimsel bilginin tarihsel gelişiminin incelenmesi

Bilim tarihi, hem doğa hem de toplumsal bilimler dahil olmak üzere bilimsel bilgi ve bilimin gelişiminin incelenmesidir. 18. yüzyıl ile 20. yüzyıl arası dönemde, öteden beri yanlış bilindiği düşünülen olguların bilimsel gerçeklerle değiştirilmesi yolunu izlemiştir.

<span class="mw-page-title-main">COVID-19</span> SARS-CoV-2nin neden olduğu bulaşıcı hastalık

Koronavirüs hastalığı 2019 (COVID-19) şiddetli akut solunum sendromu koronavirüsü 2 (SARS-CoV-2)'nin neden olduğu bulaşıcı bir hastalıktır. İlk vaka ile Çin'in Hubei eyaletinin Wuhan şehrinde Kasım 2019 tarihinde karşılaşılmıştır. O zamandan bu yana yayılmaya devam etmiş ve dünya genelinde pandemiye neden olmuştur. Ancak bu pandemi geçtiğimiz yıl birçok ülkede sona ermiştir. 3 Mart 2020 itibarıyla dünya çapında ölüm oranı %3,4 olup, 12 Nisan 2024 tarihi itibarıyla Dünya'da 704.753.890 onaylanmış vaka, 675.619.811 iyileşen varken virüs nedeniyle 7.010.681 hasta öldü.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de COVID-19 pandemisi</span> COVID-19 pandemi maddesi

Çin'de COVID-19 pandemisi, COVID-19 pandemisinin Çin'deki etkilerini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Astana Mezarlığı</span>

Astana Mezarlığı, Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde, Turfan'ın 37 kilometre (23 mi) güneydoğusunda, Karahoca antik kentinden kalma bir antik mezarlıktır. Özellikle 4. yüzyıldan 8. yüzyılın ilk yarısına kadar Karahoca'daki Çinli yerleşimcilerin torunları için mezarlık görevi gördü. Kompleks 10 kilometrekare (3,9 sq mi) alan kaplamaktadır ve 1.000'den fazla mezar içerir. Kurak ortamı nedeniyle mezarlardaki doğal mumyalar da dahil olmak üzere birçok önemli eser iyi korunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dandan Oilik</span>

Dandan Oilik, ayrıca Dandān-Uiliq, kelime anlamı ile "fildişinden evler", Çin'in Taklamakan Çölü'nde, günümüzün Sincan Özerk Bölgesi olan Hotan'ın kuzeydoğusunda, Hotan ve Keriya nehirleri arasında yer alan terk edilmiş tarihi bir vaha şehri ve Budist sitesidir. Merkezi site 4,5 km2 bir alanı kaplamaktadır; büyük vaha 22 km2'lik bir alana yayılır. Alan, İpek Yolu'nun güney kolu boyunca, altıncı yüzyıldan sekizinci yüzyılın sonunda Tibet ilerlemesinden önce terk edilinceye kadar gelişti.

<span class="mw-page-title-main">Ōtani Kōzui</span> Japon soylu (1876 – 1948)

Ōtani Kōzui Japonya, Kyoto'daki Jōdo Shinshū Budizminin Nishi Honganji alt mezhebinin 22. başrahibiydi. Subashi gibi Orta Asya'daki Budist sitelerine keşif gezileriyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">1902 Ōtani seferi</span>

1902 Ōtani seferi, Ōtani Kōzui liderliğindeki ve 1902'den 1904'e kadar süren Taklamakan Çölü'ndeki bir dizi İpek Yolu bölgesine yapılan bir Japon arkeolojik keşif gezisiydi. Bu keşifle, Budizmin Orta Asya üzerinden Çin'e geçişinin araştırılması amaçladı ve Kuçar bölgesinde büyük kazılar yapıldı.

<span class="mw-page-title-main">Miran</span>

Miran, Kuzeybatı Çin'de, Sincan'daki Taklamakan Çölü'nün güney kenarında bulunan eski bir vaha şehridir. Lop Nur çölünün Altun Shan dağlarıyla birleştiği yerde bulunan Miran, bir zamanlar İpek Yolu olarak bilinen ünlü ticaret yolunun bir durağıydı. İki bin yıl önce dağdan bir nehir akan bir nehir bulunmaktaydı ve Miran'ın gelişmiş bir sulama sistemi vardı. Günümüzde alan, bakımsız yolları bulunan ulaşımın zorluklarla sağlandığı, seyrek yerleşimli, tozlu bir bölgedir. 20. yüzyılın başlarından bu yana yapılan arkeolojik kazılar, MS 2. ila 5. yüzyıllar arasında var olan geniş bir Budist manastır alanını ve MS 8. ve 9. yüzyıllara tarihlenen bir Tibet yerleşimi olan Miran Kalesi'ni ortaya çıkardı.

<span class="mw-page-title-main">Xiaohe Mezar Kompleksi</span>

Xiaohe Mezarlığı, kelime anlamıyla Küçük Nehir Mezarlığı, Ördek Nekropolü olarak da bilinir, Batı Çin'deki Sincan'da Lop Nur yakınlarında bulunan bir Tunç Çağı bölgesidir. Arkeolojik araştırmalar yapılmadan önce mezar soyguncuları tarafından yağmalanan 330 mezara ev sahipliği yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Han-Hiung-nu Savaşı</span> Savaş

Han-Hiung-nu Savaşı ayrıca Çin-Hiung-nu Savaşı olarak da bilinir, Çin Han İmparatorluğu ile göçebe Hiung-nu konfederasyonu arasında MÖ 133'ten MS 89'a kadar yapılan bir dizi askeri savaştı.

<span class="mw-page-title-main">Pyotr Kozlov</span>

Pyotr Kuzmich Kozlov, Moğolistan ve Tibet'te Nikolay Przhevalsky'nin çalışmalarını sürdüren Rus ve Sovyet gezgin ve kaşifti.