İçeriğe atla

Louis Braille

Louis Braille
Fransız mucit
Doğum4 Ocak 1809
Coupvray, Fransa
Ölüm6 Ocak 1852 (43 yaşında)
Paris, Fransa

Louis Braille (/brl/ brayl; 4 Ocak 1809 – 6 Ocak 1852), Fransız eğitimci ve görme engelli insanlar tarafından kullanılmak üzere kendi adıyla anılan Braille okuma ve yazma sisteminin mucididir. Sistemi dünya çapında kullanılmaktadır ve bugüne kadar neredeyse hiç değişmeden devam etmektedir.

Braille'in üç yaşındayken, babasının koşum atölyesinde dikiş tığıyla geçirdiği bir kaza sonucu bir gözü kör oldu. Bunun sonucunda bir enfeksiyon ortaya çıktı ve her iki göze de yayılarak tam körlükle sonuçlandı.[1] O dönemde görme engelliler için çok fazla kaynak yoktu, ancak yine de eğitiminde başarılı oldu ve Fransa'nın Kraliyet Kör Gençlik Enstitüsü'nden burs aldı. Orada öğrenciyken, körlerin hızlı ve verimli bir şekilde okuyup yazabilmelerini sağlayacak bir dokunsal kod sistemi geliştirmeye başladı. Charles Barbier tarafından icat edilen bir sistemden esinlenen Braille'in yeni yöntemi daha kompakttı ve müzik de dahil olmak üzere bir dizi kullanıma elverişliydi. Çalışmasını ilk kez 1824 yılında, on beş yaşındayken akranlarına sundu.

Yetişkinliğinde Braille, Enstitüde profesör olarak görev yaptı ve müzisyenlikle uğraştı, ancak hayatının geri kalanını büyük ölçüde sistemini geliştirerek ve genişleterek geçirdi. Ölümünden sonra uzun yıllar boyunca çoğu eğitimci tarafından kullanılmadı, ancak gelecek kuşaklar Braille alfabesini devrimci bir buluş olarak kabul etti ve dünya çapında dillerde kullanılmak üzere uyarlandı.

Erken dönem

A small two-story farmhouse
Louis Braille'in Coupvray'deki doğum yeri

Louis Braille, 4 Ocak 1809'da Paris'in yaklaşık yirmi mil doğusunda küçük bir kasaba olan Coupvray'de doğdu.[2] O ve üç büyük kardeşi - Monique Catherine (d. 1793), Louis-Simon (d. 1795) ve Marie Céline (d. 1797) - ebeveynleri Simon-René ve Monique ile birlikte kırsal kesimde üç hektarlık bir arazide ve üzüm bağında yaşıyorlardı. Simon-René, dericilik ve at koşum takımları imalatçılığı yaparak başarılı bir girişim sürdürdü.[3][4]

Yürümeye başlar başlamaz Braille, zamanını babasının atölyesinde oynayarak geçirmeye başladı. Üç yaşındayken bazı aletlerle oynuyor, bir deri parçasında tığla delik açmaya çalışıyordu. Gözlerini kısarak yüzeye dikkatlice baktığında, ucu içeri sokmak için sertçe bastırdı ve tığ sert derinin üzerinden geçerek gözlerinden birine saplandı. Yerel bir doktor etkilenen gözü bağlayıp yamaladı ve hatta Braille'in ertesi gün Paris'te bir cerrah tarafından karşılanmasını ayarladı, ancak hiçbir tedavi hasarlı organı kurtaramadı. Genç çocuk, yaranın ciddi şekilde enfekte olması nedeniyle haftalarca acı çekti. Sonunda muhtemelen sempatik oftalmi nedeniyle diğer gözünde de görme yetisini kaybetti.[4]

Braille, enfeksiyonun verdiği eziyetten kurtuldu, ancak beş yaşına geldiğinde her iki gözü de tamamen kör oldu.[5] Küçük yaşı nedeniyle ilk başta görme yetisini kaybettiğini fark etmedi ve sık sık neden her zaman karanlık olduğunu sordu.[6] Ailesi, en küçük çocuklarını normal bir şekilde yetiştirmek için - o dönem için oldukça nadir görülen - birçok çaba sarf etti ve onların bakımında başarılı oldu. Babasının kendisi için yonttuğu bastonlarla köy ve kır yollarında gezinmeyi öğrendi ve görünüşe göre engeliyle barışık bir şekilde büyüdü. Braille'in parlak ve yaratıcı zekası yerel öğretmenleri ve rahipleri etkiledi ve yüksek öğrenim görmesi sağlandı.[7]

Eğitim

Braille 7 gibi erken bir yaşta Paris'te bulunan, dünyanın ilklerinden biri olarak kabul edilen Institution Royale des Jeunes Aveugles (Genç Körler Kraliyet Enstitüsü)'den burs kazandı. Aldığı burs bir kör olarak kaderini değiştirdi; o günlerde başka bir kör gencin kaderi sokaklarda para dilenmekti. Ancak okulun şartları çok da iyi değildi. Braille'e öğün olarak kuru ekmek ve su veriliyor bazı öğrenciler de istismar edilip ceza olarak odalara kilitleniyorlardı.[8]

Braille sistemi

Braille sistemi aslında Charles Barbier'in Napolyon'un talebi doğrultusunda, askerlerin gece karanlığında ışık olmaksızın anlaşmalarını sağlamak için geliştirdiği sisteme dayanır. Barbier'in sistemi çok karışık ve öğrenilmesi zordu. Zira askeriye tarafından da reddedilmişti. 1821 yılında Charles Barbier, Paris Millî Enstitüsü'nün körler bölümünü ziyaret etti ve Louis Braille ile tanıştı. Braille, Barbier'in en büyük hatasının, alfabesinin sahip olduğu temsilî harflerin insanın parmağını hareket ettirmedikçe anlaşılamaması olduğunu söyledi ve bu yüzden sembolden bir diğerine hızlıca geçilemiyordu. Kendisinin değişikliği, kör alfabesinde devrim yapan 6'lı nokta sistemiydi.[9]

Braille, aydın ve yaratıcı bir öğrenciydi, okulunda yetenekli bir çello ve org çaları oldu, ülkesi Fransa'nın her yerindeki kiliselerde org çaldı.[10]

Kaynakça

  1. ^ "Louis Braille". 26 Haziran 2020. 22 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2024. 
  2. ^ "Who was Louis Braille". Royal Blind. 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2018. 
  3. ^ Weygand, s. 282.
  4. ^ a b Kugelmass (1951), ss. 13-23.
  5. ^ Marsan, Colette (2009). "Louis Braille: A Brief Overview". Association Valentin Haüy. 7 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Davidson, Margaret (1971): Louis Braille, the boy who invented books for the blind
  7. ^ Kugelmass (1951), ss. 24-39.
  8. ^ Kugelmass (1951), pp. 24–39.
  9. ^ Kugelmass (1951), pp. 108–115.
  10. ^ Mellor, p. 82.

İlgili Araştırma Makaleleri

19. yüzyıl, miladi takvime göre 1 Ocak 1801 ile 31 Aralık 1900 günleri arasındaki zaman dilimi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Augustin Louis Cauchy</span> Fransız matematikçi (1789 – 1857)

Baron Augustin-Louis Cauchy, matematiksel analiz ve sürekli ortam mekaniği de dahil olmak üzere matematiğin çeşitli dallarına öncü katkılarda bulunan bir Fransız matematikçi, mühendis ve fizikçiydi. Daha önceki yazarların cebrin genelliğinin buluşsal ilkesini reddederek, kalkülüs teoremlerini ifade eden ve kesin olarak kanıtlayan ilk kişilerden biriydi. Soyut cebirde karmaşık analiz ve permütasyon gruplarının çalışmasını neredeyse tek başına kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Ray Charles</span> Amerikalı piyanist, müzisyen, ritim ve blues ustası (1930–2004)

Ray Charles Robinson, Amerikalı piyanist, müzisyen, ritim ve blues ustası.

<span class="mw-page-title-main">Kazak alfabesi</span>

Kazak alfabesi, Kazakistan'ın resmî dili olan ve Türk dilleri ailesinde yer alan Kazakçayı yazarken kullanılan yazı sistemidir. Kazak alfabesinde tarih boyunca; Kiril alfabesi, Latin alfabesi ve Arap alfabesi olmak üzere üç farklı alfabe türü kullanılmıştır. 2017 yılında, dönemin Kazakistan cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev tarafından 2025 yılına kadar Kiril alfabesinden Latin alfabesine kademeli olarak geçileceği belirtilmiştir. Arap alfabesi ile yazılan Kazakça, günümüzde Çin, İran ve Afganistan'da yerel olarak kullanılmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Braille alfabesi</span>

Braille alfabesi veya Körler alfabesi; 1821 yılında Louis Braille tarafından geliştirilmiş görme engelli insanların okuyup yazması için kullanılan bir alfabe yöntemidir. İki kolon taşıyan dikdörtgen düzen üzerine dizilmiş altı kabartılmış noktadan oluşur. Her iki kolonda üçer nokta bulunur. Noktalardan her biri 64 farklı kombinasyondan birini oluşturması için farklı şekillerde dizilir.

<span class="mw-page-title-main">École normale supérieure</span>

École Normale Supérieure, Fransa'da bulunan bir yükseköğrenim kurumudur.

<span class="mw-page-title-main">Helen Keller</span>

Helen Keller, Amerikalı pedagog ve aktivist.

Paris'teki Père Lachaise Mezarlığı ünlü simaların gömüldüğü yerdir.

<i>Atlantik Fatihi</i>

Atlantik Fatihi, 1957 ABD yapımı biyografik filmdir. 1927 yılında Atlas Okyanusu'nu uçakla tek başına geçen ilk pilot olan Amerikalı Charles Lindbergh'in maceralı yolcuğunun öyküsünü anlatan film adını bu öncü havacının rekorunu kırarken bindiği uçağın adından almıştır. Uçağın/filmin adı St. Louis'in Ruhu anlamına gelmektedir ve Lindbergh, uçağı satın alabilmesi için gerekli olan parayı kendisine inanan dokuz St. Louis’ li iş insanı ve bankacıdan bulduğu için uçağına bu adı vermişti. Film 1970'li yıllarda Türkiye'de TRT televizyonunda Büyük Uçuş adıyla da gösterilmişti.

<span class="mw-page-title-main">François-René de Chateaubriand</span> Fransız yazar, politikacı ve diplomat (1768–1848)

François-René de Chateaubriand, Fransız yazar, politikacı ve diplomat. Fransız edebiyatı'nda Romantizm'in kurucusu kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Jean Anouilh</span> Fransız oyun yazarı (1910 – 1987)

Jean Marie Lucien Pierre Anouilh, Fransız oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">Jean Gabin</span> Fransız oyuncu (1904-1976)

Jean Gabin,, Fransız sinema oyuncusu, Légion d'honneur nişanı sahibi savaş kahramanı.

Parmak alfabesi, yazı sistemi kullanılarak harflerin veya sayı sistemi kullanılarak sayıların el ve parmaklar ile temsili şekilde kullanılmasıdır. Bu alfabe işitme engellilerin eğitimi ve iletişimi amacıyla işaret dili olarak tüm dünyada yaygın bir biçimde kullanılmaktadır. Dünya üzerinde kullanılan bir işaret dili olan parmak alfabesinde zamanla ülkelere göre bazı küçük değişiklikler oluşmuştur. Tarihte parmak alfabesi, şifrelerde ve kolay hafızada tutma teknikleri ile dini eğitimler de dahil olmak üzere veya benzer şekillerde pek çok alanda kullanılmıştır.

İnsan ekolokasyonu insanların cisimlerden gelen yankıları hissedip o cisimleri tespit etmesini sağlayan bir kabiliyettir. Kendini ekolokasyonda geliştirmiş insanlar; beyaz baston, ayak sesleri veya ağızla yapılan seslerle ses dalgası yaratarak ve bu dalgaların yakınlardaki cisimlerden yansımasını dinleyerek, o cisimlerin boyut ve yerini saptayabilirler. Bu kabiliyet bazı kör insanlar tarafından akustik yol bulma veya çevrede görselden ziyade işitsel duyularla gezinmelerini sağlamak için kullanılır. Prensipte yarasa, balina gibi hayvanların ekolokasyonuyla aynı mantıkla işlemektedir.

<span class="mw-page-title-main">VI. Charles</span> Fransız hükümdar (1368-1422)

VI. Charles, Sevilen ya da Deli olarak adlandırılır. 1380-1422 yılları arasında Fransa kralı.

<span class="mw-page-title-main">Michel Simon</span> İsviçreli oyuncu (1895-1975)

Michel Simon, İsviçreli bir sinema oyuncusudur. Önemli filmlerde rol almıştır. Bazıları: La Chienne (1931), Boudu Saved from Drowning (1932), L'Atalante (1934), Port of Shadows (1938), The Head (1959) ve The Train (1964). Aktör François Simon'un da babasıdır.

Gültekin Yazgan, Aydın doğumlu, avukat ve öğretmendir. Altı Nokta Vakfı’nın kurucuları arasında yer alan Gültekin Yazgan, 11 yaşında ilkokul son sınıftayken geçirdiği bir kaza sonucu retina yırtılması sebebiyle görme yetisini tümüyle kaybetmiştir. Bu kaza sonrasında okuldan ayrılan Yazgan, eğitim öğretime olan bağını kaybetmemiş ve özel öğretmenlerin desteğiyle Braille alfabesini öğrenmiştir. Dışardan hazırlanarak Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni kazanmış ve birincilikle bitirmiştir. Kendi motivasyonu doğrultusunda Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı’na başvurmuş ve sonrasında düzenlenen bir kararname ile Körler Okulu’nda 28 yıl öğretmenlik yapmıştır. Öğretmenlik kariyerinde görme engelli olmayan öğrencilere de eğitim veren Yazgan, 6 adet, psikiyatri, felsefe ve Psikoloji alanlarını kapsayan çeviri yapmıştır. Bu çeviriler üniversitelerde ders kitabı olarak okutulmuştur. Bunlara ek olarak ticaret liselerinde okutulan ticaret hukuku kitaplarını da hazırlamıştır. 1981’de öğretmenlikten, 1992’de avukatlıktan emekli olmuştur. Görme engelli insanların eğitim hayatına doğrudan katkısı olacak Görme Özürlüler Kitaplığı’nı 2004’te kurmuştur ve vefatına kadar kitaplığın yönetim kurulu başkanlığı görevini sürdürmüştür. Anılarını Kör Uçuş (2002) adlı kitapta yayınlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Louis Poinsot</span> Fransız matematikçi ve fizikçi (1777-1859)

Louis Poinsot Fransız matematikçi ve fizikçidir. Poinsot, katı bir cisme etki eden bir kuvvetler sisteminin tek bir kuvvet ve bir çift olarak nasıl çözülebileceğini gösteren geometrik mekaniğin mucidiydi.

<span class="mw-page-title-main">Émile Blanchard</span> Fransız böcekbilimci (1819-1900)

Raphaël Anatole Émile Blanchard ile karıştırılmamalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Nobuyuki Tsujii</span> Japon piyanist ve besteci

Nobuyuki Tsujii Japon piyanist ve bestecidir. Mikroftalmi sendromu nedeniyle kör olarak doğdu. Tsujii, çok sayıda orkestra şefi ve orkestra ile kapsamlı bir şekilde performans sergilemekte, yeni bir müziği öğrenebilmek ve bir orkestrayı görmeden orkestrayla performans sergileyebilmek için kendi tekniklerini kullanmaktadır.