İçeriğe atla

Lord Arthur Savile'in Suçu ve Öbür Öyküler

Lord Arthur Savile'nin Suçu ve Öbür Öyküler
Lord Arthur Savile's Crime and Other Stories
Kitabın ilk baskısının kapağı
YazarOscar Wilde
Ülkeİngiltere
Dilİngilizce
TürHikâye
Yayım1891

Lord Arthur Savile'nin Suçu ve Öbür Öyküler (İngilizce: Lord Arthur Savile's Crime and Other Stories), Oscar Wilde tarafından 1891'de yayınlanan yer yer komik, gizemli hikâyelerden oluşan derlemedir. Kitapta Lord Arthur Savile'nin Suçu (Lord Arthur Savile's Crime), Canterville Hortlağı (The Canterville Ghost), Sırrı Olmayan Sfenks ve Mesel Milyoner (Model Millionaire) isimli dört hikâye yer alıyor.[1]

Daha sonraki baskılarda kitaba Bay W.H.'nin Portresi isimli başka bir hikâye daha eklenmiştir.

Hikâyeler

Lord Arthur Savile'in Suçu

Kitapta yer alan birinci hikâyedir. Aynı zamanda kitaba adını veren bu öykü, ilk kez 1887 yılında The Court and Society Review isimli edebiyat dergisinde yayınlanmıştır. Lady Windermere'in düzenlediği bir baloda, Mr. Podgers'a el falı baktıran Lord Arthur'un, kaderin akışını değiştirme çabaları anlatılıyor. Olay örgüsü üstü kara mizahlı bir şekilde sunulurken, Lord Arthur'un sürükleyici öyküsü ve işlediği cinayet hayatında hiçbir değişikliğe neden olmuyor. Lord Arthur'un olayları hızlandırarak kaderini şekillendirme çabaları okuyucuya "İnsanın kaderi kendi elindedir." mesajını veriyor. Hikâyede yer alan Mr. Podgers sahtekarlık ve ikiyüzlülüğü, Lady Windermere ise dönemin sosyete kadınlarını temsil ediyor. Sybil ise anne babasının ısrarlarına rağmen nişanlısı Arthur'u terk etmeyerek, sadık kadın profili ile öne çıkıyor. Hikâye, insanların cahilliğini ve ikiyüzlülüğünü eleştiriyor.

Sırrı Olmayan Sfenks

Lord Arthur Savile'in Suçu gibi Sırrı Olmayan Sfenks de ilk kez The Court and Society Review dergisinde yayınlanmıştır. Hikâye yıllar sonra iki eski arkadaş olan Lord Murchison ve Gerald'ın karşılaşmaları ve Murchison'ın Gerald'a başından geçen bir aşk hikâyesini anlatması şeklinde kurgulanmıştır. Murchison'ın aşık olduğu kadın çok gizemli biridir ve bir pansiyon odası kiralayıp orada biriyle buluştuğu izlenimi oluşturmaktadır. Hikâyenin sonunda kafasındaki karışıklığı çözmek için arkadaşından yardım isteyen Murchison, aslında kadının hiçbir sırrı olmadığını düşünen Gerald'ı dinledikten sonra "Acaba?" diye sorar kendine.

Canterville Hortlağı

Mayıs 1887'de The World dergisinde yayınlanan Canterville Hortlağı, bir tür modern perili ev hikâyesidir. Gizem, komedi ve dramın hakim olduğu olaylar, Amerikalı büyükelçi Mr. Otis'in çevrede hayaletli ev olarak ün salmış Canterville Chase'i satın almasıyla başlar. Yıllar önce karısını öldüren Mr. Simon'un hayaleti evi terk etmemiş ve malikanenin birçok sahibinin türlü hastalıklara yakalanmasına sebep olmuştur. Ne var ki, Otis ailesinin üyeleri ondan korkmaz hatta Virginia dışında hepsi alay edercesine davranarak hortlağı kızdırırlar. Ailenin en küçük üyesi Virginia, kendisinden ölmek için yardım isteyen hortlağa elini uzatır. Karşılığında ise hortlak Virginia'ya mücevher dolu bir kutu bırakmıştır.

Model Milyoner

Derlemede yer alan en kısa öykü olan Model Milyoner de ilk kez The World dergisinde yayınlanmıştır. Hikâyenin teması cömertlik ve eli açıklıktır. Hughie Erskine isimli bir baltaya sap olamamış gencin, dilenci kılığında modellik yapan bir barona cebindeki son parasını vermesiyle gelişen olaylar, baronun Erskine'e sevdiği kızla evlenebilmesi için gereken on bin sterlink parayı vermesi ve Hughie ile Laura'nın evlenmesi ile son bulur.

Kaynakça

  1. ^ Oscar Wilde (2006) [1888]. "Mutlu Prens ve Diğer Masallar". Çeviren: Roza Hakmen, Fatih Özgüven (Ed.). Mutlu Prens - Bütün Masallar, Bütün Öyküler. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ss. 98 - 150. ISBN 9789754586879. 10 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2018. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sait Faik Abasıyanık</span> Türk hikâye ve roman yazarı, şair (1906–1954)

Sait Faik Abasıyanık, Türk hikâye ve roman yazarı, şair. Türk hikâyeciliğinin önde gelen yazarlarından birisi olan Sait Faik, çağdaş hikâyeciliğe yaptığı katkılar nedeniyle Türk edebiyatının köşe taşlarından biri olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Charles Dickens</span> İngiliz yazar ve toplum eleştirmeni (1812–1870)

Charles John Huffam Dickens, İngiliz yazar ve toplum eleştirmeni. En unutulmaz kurgusal karakterlerden bazılarını yaratmasının yanında Victoria devrinin en iyi romancısı olarak kabul edilir. Yaşadığı sürede eserleri benzeri görülmemiş bir üne sahip oldu ve yirminci yüzyılda edebi dehası eleştirmenler ve ilgili kişiler tarafından kabul gördü. Romanları ve kısa öyküleri dünya çapında tanınmaya devam ediyor.

<span class="mw-page-title-main">Edgar Allan Poe</span> 19. yüzyılda yaşamış Amerikalı yazar, şair, editör ve edebiyat eleştirmeni

Edgar Allan Poe, Amerikalı şair, yazar, editör ve edebiyat eleştirmeni. Çoğunlukla şiir ve kısa öykü yazdı. Özellikle gizem ve macabre öyküleri ile tanınır. ABD'de ve Amerikan edebiyatında Romantizm akımının önemli figürlerinden biri olmasının yanı sıra ülkesinde kısa öykünün ilk yazarlarından sayılır. Genellikle polisiye türünün mucidi olarak kabul edilmesinin yanında ayrıca yeni ortaya çıkmakta olan bilimkurgu türüne de katkıda bulunduğu öne sürülür. Yaşamını yalnızca yazdıkları ile sürdürmeye çabalayan ilk tanınmış Amerikan yazarı olan Poe'nun yaşamı ve kariyeri ekonomik güçlükler içinde geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">J. D. Salinger</span> Amerikalı yazar (1919 – 2010)

Jerome David Salinger ya da J. D. Salinger,, 1951 tarihli Çavdar Tarlasında Çocuklar başlıklı romanıyla ve münzevi yaşam tarzıyla tanınan Amerikalı yazar. Yayımlanmış son eseri 1965 tarihlidir ve son röportajını da 1980'de vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">F. Scott Fitzgerald</span> Amerikalı yazar (1896 – 1940)

Francis Scott Key Fitzgerald İrlanda asıllı Amerikalı romancı, deneme yazarı, senarist ve kısa öykü yazarı. Kendisinin popüler hale getirdiği Caz Çağı'nın ihtişamını ve aşırılığını anlatan romanlarıyla tanındı.

<span class="mw-page-title-main">Vüs'at O. Bener</span> Türk yazar

Vüs'at Orhan Bener, Türk yazar ve şairdi. Yazar Erhan Bener'in ağabeyi, Yiğit Bener'in amcasıdır.

Britanya edebiyatı, Birleşik Krallık, Man Adası ve Kanal Adaları'nın edebiyatıdır. Bu edebiyat başlıca İngilizce yazılmış olmakla beraber Galce, İskoçça, İrlandaca ve diğer dillerin de edebiyatlarını da kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Eleonora</span>

Eleonora Edgar Allan Poe tarafından yazılıp ilk defa 1842'de yayınlanan kısa öyküdür. Sıklıkla otobiyografik olarak değerlendirilir ve nispeten "mutlu" bir sona sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Gammaz Yürek</span> Edgar Allan Poenun, Ocak 1843te yayımlanmış kısa öyküsü

Gammaz Yürek, Geveze Yürek ya da Geveze Kalp, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa Ocak 1843'te James Russell Lowell'ın The Pioneer isimli dergisinde yayımlanan kısa öyküdür. Genelde gotik kurgunun klasikleri arasında gösterilen öykü, Poe'nun en bilinen kısa hikâyelerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Ligeia</span>

"Ligeia", Edgar Allan Poe'nun erken dönem öykülerinden biri. İlk defa 1838'de yayımlanan öykü, isimsiz bir anlatıcı ile Ligeia adındaki güzel ve kuzgun saçlı eşi hakkındadır. Hastalanan Ligeia, Fatih Kurtçuk adında bir şiir yazar ve ölmeden hemen önce, Joseph Glanvill'in insanın sadece irade yoluyla hayatta kalabileceğine dair bazı sözlerini sayıklar. Eşinin ölümünün ardından isimsiz anlatıcı, Leydi Rowena ile evlenir. Leydi Rowena da hastalanıp ölünce çılgına dönen anlatıcı, gece boyunca kadının cesedi yanında kalır. Sonunda Rowena yavaş yavaş dirilmeye başlar ama aynı zamanda Ligeia'ya dönüşür. Öykü, anlatıcının afyon etkisiyle gördüğü bir düş olabileceği gibi, kimi görüşlere göre Poe'nun hiciv amacıyla yazdığı bir öykü de olabilir. İlk olarak The American Museum isimli dergide yayınlanan öyküyü Poe, hayatı boyunca defalarca gözden geçirmiş ve yeniden yayınlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Morgue Sokağı Cinayetleri</span>

Morgue Sokağı Cinayetleri, Edgar Allan Poe tarafından yazılan ve ilk defa 1841'de Graham's Magazine'de yayımlanan öykü. İlk dedektiflik öyküsü olarak kabul edilen Morgue Sokağı Cinayetleri'ni Poe, "uslamlama öyküleri" olarak grupladığı öyküler arasında saymıştır. Ancak, E. T. A. Hoffmann'ın Matmazel Scuderi (1819) ve Voltaire'in Zadig (1748) öyküleri gibi, benzer temaya sahip daha eski öyküler de mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Marie Rogêt'nin Sırrı</span>

Marie Rogêt'nin Sırrı, Edgar Allan Poe tarafından 1842'de yazılan kısa öykü. Gerçek bir cinayetin ayrıntıları üzerine kurgulanmış ilk cinayet öyküsüdür. İlk defa Snowden's Ladies' Companion'ın Kasım 1842, Aralık 1842 ve Şubat 1843 sayılarında üç bölüm olarak yayımlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kalabalıkların Adamı</span> başarılı yazar edgar Allan Poe tarafından yazılan kısa gerilim hikayesidir başarılı yazar burada da bizi karanlık iç dünyasına davet ediyor

Kalabalıkların Adamı, Edgar Allan Poe tarafından yazılmış kısa öykü. İsimsiz bir anlatıcının kalabalık Londra sokaklarında bir adamı takip etmesini anlatan öykü ilk defa 1840'ta yayımlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kuyu ve Sarkaç</span>

Kuyu ve Sarkaç, Edgar Allan Poe tarafından 1842'de yazılan ve aynı yıl The Gift: A Christmas and New Year's Present for 1843'de yayımlanan kısa öykü. Öykü, bir tutukluya İspanyol Engizisyonu tarafından yapılan işkenceleri anlatır ancak yazar öyküde tarihsel gerçeklere bağlı kalmamıştır. Öykünün anlatıcısı, maruz kaldığı işkenceleri birinci tekil şahıs olarak anlatır. Öyküde hislere, örneğin sese verilen ağırlık sebebiyle okuyucuda korku hissi etkili biçimde uyandırılır. Bu durum, Poe'nun genelde doğaüstü unsurlar kullandığı diğer öykülerinden farklıdır. Zamanın korku edebiyatında kullanılan diğer unsurlara da öyküde yer verilmiştir. Öykü defalarca filme uyarlanmıştır.

<i>Nantucketlı Arthur Gordon Pymin Öyküsü</i>

Nantucketlı Arthur Gordon Pym'in Öyküsü, Amerikalı yazar Edgar Allan Poe'nun tamamlanmış tek romanıdır. 1838 tarihli eserde genç Arthur Gordon Pym'in Grampus isimli balina avı gemisinde yaşadıkları anlatılır. Pym, başına gelen gemi kazası, isyan ve yamyamlık gibi olayların ardından, Jane Guy isimli başka bir geminin mürettebatı tarafından kurtarılır. Bu gemi ile Pym ve denizci arkadaşı Dirk Peters maceralarına daha güneyde devam ederler. Karaya çıktıkları bir bölgede, saldırgan siyah derili yerlilerle karşılaşırlar ve gemiye geri kaçarlar. Roman Pym ile Peters'ın Güney Kutbu'na doğru yolculuğu sırasında birden sona erer.

Mrs. Hincher, Amerikalı yazar J. D. Salinger'ın hiç yayınlanmamış bir öyküsüdür. Yazar, Ekim 1941'de tamamladığı bu eserini yazdığı ilk ve tek "korku öyküsü" olarak tanımladı.

<i>Dublinliler</i>

Dublinliler, James Joyce'un on beş öyküsünü içeren ve ilk basımı 1914'te Londra'da yapılan hikâye kitabı. Öykülerde, 20. yüzyılın ilk yıllarında Dublin'de ve çevresinde yaşayan orta sınıf İrlandalılar'ın yaşantısı anlatılır.

John Philips Marquand, Amerikalı yazar.

Türk edebiyatı'nda hem sözlü hem yazılı, manzum ve mensur hikâye geleneğine sahip olmasına rağmen Tanzimat'tan sonra farklı yapısal özellikler taşıyan bir anlatı türü olarak yeni bir hikâye tarzı oluşmuştur. Giritli Ali Aziz Efendi tarafından 1796-97'de yazılan ve ilk defa 1852 tarihinde basılan Muhayyelât, Batı tesiri olmadan gerçekçi anlatıma olan yakınlığı noktasında modern Türk hikâyesinin başlangıcı sayılmaktadır. Bunun dışında, XIX. yüzyılda basımları yapılarak yaygınlık kazanmış olan meddah hikâyeleri "yeni hikâyeye" zemin hazırlayan eserler olarak görülmektedir. 1875-1890 yılları arasında Ahmed Midhat Efendi'nin devam eden Letâif-i Rivâyât serisinin dışında Mehmet Celal'in Venüs, Cemile gibi uzun hikâyeleri ile Nabizâde Nâzım'ın ilk dönem hikâyeleri bulunmaktadır. Samipaşazade Sezai'nin Küçük Şeyler adlı eseri Türk edebiyatında modern anlamda kısa hikâyenin başlangıcı kabul edilmektedir. Halid Ziya Uşaklıgil'in 1888'de yazdığı Bir Muhtıranın Son Yaprakları ile Bir İzdivacın Tarih-i Muaşakası adlı çalışmaları Avrupaî tarzda ilk hikâyeler kabul edilmektedir.

<i>Efruz Bey</i> Ömer Seyfettin tarafından yazılan roman

Hürriyete Layık Bir Kahraman veya Efruz Bey, Türk yazar Ömer Seyfettin'in romanıdır. İlk olarak 10 Aralık 1919 tarihinde yayımlanmış, beğenilmesi üzerine öykünün ana kahramanı Efruz Bey'in yer aldığı beş hikâye daha yayımlanmıştır. Çoğu eleştirmen tarafından bu öykü dizisi bir roman olarak görülür. Bunu 1942 yılında ilk belirten, önde gelen edebiyat araştırmacısı Pertev Naili Boratav olmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.