İçeriğe atla

Lomaşenisi

Lomaşenisi (Gürcüce: ლომაშენისი) tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, bugün Artvin ilinin merkez ilçesi sınırları içinde kalan Lomaşeni köyünden alır ve bu türün bu civarda yetiştiği anlaşılmaktadır.[1] Lomaşeni günümüzde Bahçeciler adıyla Seyitler köyünün bir mahallesidir.

Gürcü araştırmacı M. Ğlonti'nin 1960 yılında yayımlanan kitabında saydığı Gürcü zeytin cinslerinden biri Lomaşenisi'dir.[1] Artvin vilayeti üzerine çalışmasıyla tanınan Muvaddid Zeki 1927 yılında Artvin bölgesinde yetişen zeytin çeşitleri olarak Gorvala, Butko ("Putko"), Oturi ("Otur") ve Tbilisuri'yi ("Tiflis") saymış, ancak Lomaşenisi'den söz etmemiştir.[2]

Lomaşenisi ağacı fazlaca büyüyen bir cins olup ortalama bir genişliğe ulaşır. Bu zeytinin iki türü vardır. Bunlardan biri erken diğeri de geç olgunlaşır. Erken olgunlaşan zeytinin tanesi oval bir forma sahiptir. Orta irilikte olup uzunluğu 2,3 santimetre, çapı ise 1,7 santimetredir. Ortalama 4 gram ağırlığındadır. Çekirdeği yumurta biçimine benzer. Çekirdeğinin uzunluğu 1 santimetre, ağırlığı 0,5 gram kadardır. Olgunlaşınca derisi koyu renge sahip olur. Yaş zeytinin etli kısmı yüzde 62 oranında yağ içerir.[1]

Geç olgunlaşan Lomaşenisi ağacı genişleme özelliğine sahiptir. Hastalıklara ve dona karşı dayanıklıdır. Erken olgunlaşanın aksine küçük meyveler verir ve meyveleri farklı biçimler alır. Uzunluğu 2 santimetre, çapı 1,4 santimetre ve ağırlığı 2,8 gramdır. Çekirdeği orta büyüklükte ve eğri forma sahiptir. Uzunluğu 1,2 santimetre, ağırlığı ise 0,2 gramdır. Olgunlaşan meyvesi koyu bir renk alır. Bu türün meyveleri değişik zaman aralıkları içinde olgunlaşır ve bu açıdan makbul bir zeytin türü değildir. Yaş meyvesinin etli kısmı yüzde 24,2 oranında yağ içerir.[1]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d M. Ğlonti, Zeytin (ზეთისხილი), Tiflis, 1960, s. 30.
  2. ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumat-ı Umumiye, 1927, s. 30". 29 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karatavuk</span>

Karatavuk ya da kara bakal (erkek) ve boz bakal (dişi), karatavukgiller (Turdidae) familyasından siyah tüylü, meyve ve böceklerle beslenen ötücü bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Zeytinyağı</span> bitkisel sıvı yağ

Zeytinyağı, zeytin ağacının meyvesinden elde edilen yeşilimsi-sarımtırak renkte sıvı bir yağdır.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Badem</span>

Badem, gülgiller (Rosaceae) familyasının Prunoideae alt familyasından meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türüdür. Badem bu ağacın meyvesidir. Şeftali ile birlikte Prunus'un alt cinsi Amygdalusun içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Fıstıklı, Artvin</span>

Fıstıklı, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Seyitler, Artvin</span>

Seyitler, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Adagül, Borçka</span>

Adagül, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">İmerhev</span>

İmerhev ya da İmerhevi, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesi sınırları içinde kalan bölge. Adı Gürcüce İmerhevi'den gelir. İmerhevi adı Gürcistan'da bugün de birkaç yerin adıdır.

Lomaşeni, Artvin ilinin merkez ilçesinin sınırları içinde bir yerleşimdir. Günümüzde "Bahçeciler" adıyla Seyitler köyünün bir mahallesi olan Lomaşeni, eskiden bağlarıyla ünlüydü. Tarihsel Gürcü coğrafyasında yetişen Lomaşenisi adlı zeytin türü adını bu köyden alır.

Svetibari, Artvin ilinin merkez ilçesinin sınırları içinde bir yerleşimdir. Günümüzde "Subaşı" adıyla Seyitler köyünün bir mahallesidir.

Butko, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Artvin ilinde günümüzde de yetiştirilmektedir. Bir Gürcü asma cinsi de Butko adını taşımaktadır.

Gürcistan'da zeytin cinsleri, tarihsel Gürcistan sınırları içinde yetişen zeytin cinslerini ifade eder. 1960 yılında yayımlanan bir kaynakta altmıştan fazla zeytin türü tanımlanmıştır. Gürcü zeytin cinslerinin çoğunun kökeni Artvin bölgesine dayanır. Gürcü coğrafyasının diğer bölgelerine de eski çağlarda buradan yayılmıştır.

Gorvala, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Bu coğrafyanın bir parçası olan Tao-Klarceti bölgesinde "Gorvala" veya "Gorvela" olarak bilinir.

Tolgomuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Salkımlı köyünün eski adı olan Tolgomi'den alır ve bu türün bu civarda yetiştiği anlaşılmaktadır.

Artvinuri tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını Artvin'den alan bu tür, başka yerlere Artvin bölgesinden yayılmıştır.

Najvinuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Fıstıklı köyünün eski adı olan Najvia'dan alır.

Tasiuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Artvin bölgesine özgü bir zeytin türüdür ve başka bölgelere buradan yayılmıştır. Artvin bölgesinde bir zeytin cinsine verilen "Sati" adı, Tasiuri kelimesinin kökü olan "Tasi"den metatez yoluyla değişime uğramış olabilir.

Oturi, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Gürcü zeytin türleri arasında en iri taneli zeytin olarak bilinir. Gürcistan'da en yaygın türlerden biriydi.

Tbilisuri, tarihsel Gürcü coğrafyasına özgü bir zeytin cinsidir. Adını, Gürcistan'ın başkentinin Gürcüce adı olan Tbilisi'den alır.

Lomaşeni Bağları, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesinde kalan Lomaşeni köyünde ünlü bağlardı. Bu bölgede günümüze adı ulaşan diğer iki önemli bağ ve bahçe, Gverda Bağları ile Goraşeti Bağları'dır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.