İçeriğe atla

Loess Platosu

Koordinatlar: 36°53′K 108°43′D / 36.883°K 108.717°D / 36.883; 108.717
Loess Platosu

Loess Platosu (Çince: 黃土高原; pinyin: Huángtǔ Gāoyuán; "Sarı Dünya Platosu"), Çin'in kuzeyinde bulunan bir platodur. Plato, 1.250-2.000 m yükseklikte, Sarı Nehir'in Ordos Döngüsü'nün güney yarısında ve onun en büyük iki kolu olan Wei ve Fen nehirlerinin vadilerinde yer almaktadır. Toplamda 640.000 km²'lik bir alanı kapsamakta olup Şansi ve Şensi eyaletlerinin neredeyse tamamını kapsamakta ve Henan, Kansu, Ningşia ve İç Moğolistan'ın bazı bölgelerine kadar uzanmaktadır.

Plato, Çin uygarlığının ilk beşiklerinden birini oluşturduğu ve erozyona uğramış silti, Sarı Nehir'in tekrarlanan ve büyük ölçüde yıkıcı taşkınlarıyla birlikte Kuzey Çin Ovası'nın büyük verimliliğinden sorumlu olduğu için Çin tarihi için son derece önem taşımaktaydı. Toprağı dünyadaki en aşınabilir toprağı olarak değerlendirilmiştir[1] ve koruma çabaları ve arazi yönetimi, modern Çin tarımının ana odak noktasıdır.

Kaynakça

  1. ^ John M. Laflen, Soil Erosion and Dryland Farming, 2000, CRC Press, 736 pages 0-8493-2349-5

Dış bağlantılar


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yayla</span> yüksek yerlerdeki derin akarsu vadileriyle yarılmış, deniz yüzeyinden yüksekte kalan, düz arazi şekli

Yayla veya plato, yüksek yerlerdeki derin akarsu vadileriyle yarılmış, deniz yüzeyinden yüksekte kalan, düz arazi şeklidir. Yükseklikleri beş yüz metreden birkaç bin metreye kadar çıkabilir. Örneğin Türkiye'deki Erzurum-Kars Yaylası'nın yüksekliği 2000 metre civarında olmasına rağmen Orta Asya'da bulunan Pamir Yaylası'nın yüksekliği 4000 m civarındadır.

<span class="mw-page-title-main">Tibet</span> Asyada bir yayla bölgesi

Tibet Orta Asya'da Tibet halkının anavatanı olan bölge. Ortalama 4.900 metrelik yükseltisiyle "Dünyanın Çatısı" diye tanınır. Kuzeyinde Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi ve Qinghai, doğusunda Sichuan, güneyinde Hindistan, Nepal ve Bhutan vardır. Başkenti Lhasa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Tibet Platosu</span> Çinin Tibet Özerk Bölgesi ve Qinghai Eyaletinin büyük bir bölümünü kapsayan, Orta Asyada yer alan yüksek platoya verilen isimdir

Tibet Platosu ya da Çang-Tang, Çin'in Tibet Özerk Bölgesi ve Qinghai Eyaleti'nin büyük bir bölümünü kapsayan, Orta Asya'da yer alan yüksek platoya verilen isimdir. 1.000 km'ye 2.500 km'lik bir yer kaplayan bu platonun ortalama yükseltisi 4.500 m civarındadır. 2,5 milyon kilometre karelik bu plato Dünya'nın en yüksek ve büyük platosudur ve "Dünya'nın Çatısı" diye anılır.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız Dağları</span>

Yıldız Dağları veya Istranca Dağları, Trakya'nın Karadeniz kıyılarına paralel olarak, Bulgaristan'dan İstanbul iline kadar yaklaşık 150 km uzunluğunda bir dağ zincirinden oluşmaktadır. Bu zincirin en yüksek noktası Kırklareli ilinde bulunan yaklaşık 1.031 metrelik Mahya Dağı zirvesidir. Bulgaristan'da "Strandja" adı kullanılır. Türkiye'deki kısmı 197 000 hektarlık bir alan kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Sarıdeniz</span> Kuzeydoğu Asyada bir deniz

Sarı Deniz, Büyük Okyanus'a açılan Doğu Çin Denizi'nin Çin ve Kore yarımadasının içlerine sokulmuş bir uzantısıdır. Denizin adı, içine dökülen Sarı Nehir'in getirdiği alüvyonlarda bulunan sarı kum partiküllerinden gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yangtze</span> Asyanın en uzun nehri

Yangtze Nehri, Yangzi Jiang veya Gök Irmak; Asya'nın en uzun, dünyanın Nil ve Amazon'dan sonra üçüncü en uzun nehridir. Uzunluğu 6.370 km olup Çin'in batısından Doğu Çin Denizi'ne akar. Çincede anlamı "uzun nehir"dir. Dünyada sadece bir ülkeyi sulayan en büyük nehirdir. Tibet Platosu'ndan Min adıyla doğar, Yibin'de Jinsha nehriyle birleşerek Yangtze adını alır. Çongçing, Vuhan, Nankin ve Şanghay'dan geçerek Yangtze Deltası'ndan Doğu Çin Denizi'ne dökülür. Nehir, denge profiline ulaşmış olup ulaşım için elverişlidir. Yolcu ve yük taşımacılığı yapılır. Özellikle delta bölgesine çok yakında bulunan ve dünyanın en büyük limanlarından olan Şanghay Limanı nehir üzerinde en yoğun gemi trafiğinin yaşandığı yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Sarı Irmak</span> Çinde bulunan bir ırmak

Sarı Nehir, Sarı Irmak, Huangho ya da Altın Nehir,, Çin'in Yangtze'den sonra ikinci ve dünyanın en uzun altıncı nehri. Uzunluğu 5.464 km olup, Çin'in batısından Bohai Denizi'ne akar. Adını çığırının üst bölümlerindeki yüksek çamur oranına borçludur.

<span class="mw-page-title-main">İsviçre Platosu</span>

İsviçre Platosu güney batısında Cenevre gölünden kuzey doğusunda Konstanz gölüne kadar olan alanı kapsayan denizden yüksekliği ortalama 580 metre olan platodur. Yüzey alanı İsviçre'nin %30'luk bölümünü kapsamakta ve İsviçre nüfusunun 3 te 2'lik bölümünü barındırmaktadır. Kilometre kare başına 450 kişi düşmektedir. Ayrıca bölgede endüstri ve tarım alanları yoğun olarak bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Paunsaugunt Platosu</span>

Paunsaugunt Platosu, ABD'nin Utah Eyaleti'nin güneybatısında yer alan, 2.100 metreden 2.800 metreye kadar değişen yüksekliklere sahip bir parçalanmış platodur. Kane County'nin kuzeyinde, Garfield County'nin güneybatısında yer alan plato; yaklaşık 16 km genişliğindedir. Platonun güney ucu Sevier Platosu'ndan yaklaşık 40 km kadar devam ederek güneydeki Pink Cliffs'de sona bulur.

<span class="mw-page-title-main">Colorado Platosu</span>

Kolorado Platosu, ABD'nin güney-doğusunda coğrafik ve jeolojik niteliklere göre belirlenmiş çok büyük bir bölgedir. Tüm yüzölçümü 337.000 km² olup Utah, Arizona, New Mexico ve Kolorado eyaletlerine yayılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Çin Ovası</span>

Kuzey Çin Ovası Sarı Irmak'ın birikimi sonucu oluşmuştur. Doğu Asya'daki en büyük alüvyal ovadır. Kuzeyde Yanshan Dağları, batıda Taihang Dağları ile çevrilmiştir. Kuzeyde Yangtze Ovası ile birleşir ve Kuzeydoğu-Güneydoğu boyunca Bohai Denizi, Shandong Yarımadası, Sarı Irmak gibi coğrafi bölgeler vardır. Sarı Irmak, ovanın ortasından geçerek Bohai Denizi'ne dökülür. Ovanın güney bölümü -geleneksel olarak- "Merkez Ova" ismiyle anılır ki bölge Çin Uygarlığı'nın beşiği sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Çin coğrafyası</span>

Çin büyük fiziksel çeşitliliğe sahiptir. Ülkenin doğusu ile güneyi, verimli ovalardan ve bayırlardan ibaret ve Çin'deki tarımsal üretimin ve insan nüfusunun çoğunun bulunduğu konumdur. Ülkenin batısı ve kuzeyinde ise batık havzalar, yaylalar ve yüksek masifler mevcuttur. Bu bölgedeki tarım potansiyeli ve nüfus çok daha az, üstelik yeryüzündeki en yüksek platosunu oluşturan Tibet Platosu kısmen bu topraklarda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yünnan-Guizhou Platosu</span>

Yunnan-Guizhou Platosu, Güneybatı Çin'de Yunnan ve Guizhou eyaletlerinde bulunan bir platodur. Platonun, Kuzeybatı Yunnan'da yüksekliği ortalama 2,000 metre ve dağ tepeleri 3,700 m'ye kadar yükselen yüksek dağlık alan ile Kuzey Yunnan'da ve Batı Guizhou'da birçok jeolojik fay ile dönme tepeler, yamaçlar ve karst topoğrafyası alanları olmak üzere iki ayrı bölgesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Avrupa Platosu</span>

Doğu Avrupa Platosu Kuzey ve Orta Avrupa Ovası'nın doğusunda bulunan ve 25 derece boylamından doğuya doğru uzanan platoları içerir. En batısında Volhynian-Podolian Upland ve doğu sınırında Volga Yaylası bulunur. Ovada ayrıca Dnepr Havzası, Oka-Don Ovası ve Volga Havzası gibi büyük nehir havzaları bulunmaktadır. Doğu Avrupa Platosunun güney sınırlarını Kafkas ve Kırım Dağları oluşturur. Kuzeydoğu Polonya, Estonya, Letonya ve Litvanya'nın çoğunluğunu kapsayan Kuzey Avrupa Platosu ile birlikte, Avrupa Platosunu oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orta Sibirya Platosu</span>

Orta Sibirya Platosu Sibirya'nın çoğunu içine alan, Yenisey ve Lena Nehirleri arasındaki değişik yüksekliklerin keskin kenarlı yüzeylerinden oluşur. 3.5 milyon km²'den büyük bir alana yayılır. Platonun en yüksek noktası 1.701 m (5.581 ft) yüksekliğiyle Putorana Dağları'dır. Platonun kuzey sınırını Putorana Dağları oluştururken, güney sınırını Doğu Sayanlar ve Baykal Dağları oluşturur. Platonun doğu kesimleri Yakutsk şehrinin rakımı az olan bölgelerini oluşturur. Orta Sibirya Platosu, Sibirya'nın üçte birini kaplar.

<span class="mw-page-title-main">Cumberland Platosu</span> Apalaş Dağlarındaki Apalaş Platosunun güney kısmı

Cumberland Platosu, Amerika Birleşik Devletleri'nin Apalaş Dağları'ndaki Apalaş Platosu'nun güney kısmıdır. Doğu Kentucky ve Tennessee'nin çoğunu ve Alabama'nın kuzeyiyle kuzeybatı Georgia'yı içerir. "Allegheny Platosu" ve "Cumberland Platosu" terimleri, ana Apalaş Dağları'nın batısında yer alan kesilmiş plato topraklarını ifade eder. Terimler jeolojik farklılıktan ziyade tarihsel kullanımdan kaynaklanmaktadır, bu nedenle ikisi arasında kesin bir ayrım çizgisi yoktur. İki büyük nehir platoların adlarını eşlik ediyor, Allegheny Platosu'nda Allegheny Nehri doğuyor ve Harlan Cumberland Platosu'nda Cumberland Nehri doğuyor.

<span class="mw-page-title-main">Moğol Platosu</span>

Moğol Platosu, Orta Asya Platosu'nun bir parçasıdır ve 37°46'-53°08'K enlemleri ile 87°40'-122°15'D boylamları arasında yaklaşık 3.200.000 kilometrekare (1.200.000 sq mi) boyunca uzanır. Doğuda Büyük Hingan Dağları, güneyde Yin Dağları, batıda Altay Dağları ve kuzeyde Sayan ve Hentiy dağları ile çevrilidir. Plato, Gobi Çölü'nün yanı sıra kurak bozkır bölgelerini içerir. En alçak noktası Hulunbuir'de ve en yüksek noktası Altay'da olmak üzere yaklaşık 1.000 ila 1.500 metre arasında değişen yüksekliğe sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Sibirya Dağları</span>

Güney Sibirya Dağları, Rusya Federasyonu'nun en büyük dağ sistemlerinden biridir. Dağ silsilesi sisteminin toplam alanı 1,5 milyon km²'den fazladır. Güney Sibirya Dağları, Rusya'nın Sibirya ve Uzak Doğu Federal Bölgelerinde ve kısmen Moğolistan'da yer almaktadır. Dağ sistemi bölgesi, Büyük Rus Bölgeleri'nden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Rus Bölgeleri</span>

Büyük Rus Bölgeleri, Rusya Federasyonu'nda karakteristik kabartma biçimleri sergileyen sekiz jeomorfolojik bölgedir. Yedi tanesi Uralların doğusunda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzeydoğu Çin Platosu</span>

Kuzeydoğu Çin Platosu veya Songhua Ovası ve Mançurya Ovası, Çin'in kuzeydoğusunda bulunan bir ovadır. Ova, Büyük ve Küçük Hingan ile Changbai Dağları dağları arasında uzanmakta ve güneyde Liaodong Körfezi kıyısında bitmektedir. Toplamda 350.000 km²'lik bir alanı kapsamakta olup 200 metreden daha alçak ve güneybatıya doğru 100 metreden daha az rakımı ile Çin'in en büyük ovasıdır ve Mançurya'nın büyük bir kısmını kapsamaktadır.