İçeriğe atla

Lockerbie Faciası

Lockerbie faciası ya da Pan Am'in 103 sefer sayılı uçuşu
Facia sonrası uçak enkazı.
Özet
Tarih21 Aralık 1988
Olay türüBombalama
BölgeLockerbie, İskoçya
Hava taşıtı
KalkışFrankfurt Havalimanı, Frankfurt, Batı Almanya
DestinasyonNew York Jfk Havalimanı , New York, Amerika Birleşik Devletleri
Yolcu sayısı243
Mürettebat16
Ölü sayısı270 (259'u uçakta, 11'i yerde)
Kurtulanlar0
Hava taşıtı modeliBoeing 747-121
İşletmeciPan Am
Kuyruk numarasıN739PAdisaster[1]

Lockerbie faciası veya Pan Am'in 103 sefer sayılı uçuşu, 21 Aralık 1988 Çarşamba günü, Londra Heathrow Havalimanı'ndan New York John F. Kennedy Uluslararası Havaalanı'na sefer yapan Pan Am Havayolları'na ait Boeing 747-121 tipi uçağın bombalanması olayıdır. Patlayıcı bir aygıtın infilak etmesiyle uçakta bulunan 243 yolcu ve 16 mürettebatın tümü öldü. Uçağın büyük parçaları İskoçya'nın güneyindeki Lockerbie kasabasına düşünce yerde bulunan 11 kişi daha hayatını kaybetti.

İskoçya polisi ve Amerika Birleşik Devletleri Federal Soruşturma Bürosu'nun üç yıl ortaklaşa yürüttüğü soruşturmanın ardından, Kasım 1991'de iki Libya vatandaşı hakkında cinayetten tutuklama emri çıkarıldı. Uzun süren pazarlıklar ve Birleşmiş Milletler yaptırımları sonrasında Libya lideri Albay Muammer Kaddafi, 1999'da iki adamı Camp Zeist, Hollanda'da yargılanmak üzere teslim etti. 2001'de Libyalı istihbarat subayı Abdelbaset el-Megrahi, bombalamadaki rolünden dolayı hapis cezası adlı. El-Megrahi, Ağustos 2009'da prostat kanseri teşhisi konduktan sonra İskoçya hükûmeti tarafından serbest bırakıldı ve saldırı sonrasında mahkûm edilen tek kişi olarak Mayıs 2012'de öldü.

Kaddafi, 2003 yılında Libya'nın Lockerbie faciasıyla ilgili sorumluluğunu kabul etti ve kurbanların ailelerine tazminat ödedi fakat saldırı emrini kendisinin vermediğini dile getirdi. 2011'de Libya iç savaşı sırasında, eski bir hükûmet yetkilisi Kaddafi'nin açıklamasını yalanladı ve Libya liderinin bombalama emrini bizzat verdiğini ileri sürdü.[2] Bu iddiaların yanı sıra, Pan Am 103 sefer sayılı uçağın düşürülmesine ilişkin çok sayıda komplo teorisi ileri sürülmektedir.

Kaynakça

  1. ^ "FAA Kaydı (N739PA)". Federal Havacılık İdaresi. 
  2. ^ "Colonel Gaddafi 'ordered Lockerbie bombing'" 26 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. BBC. 23 Şubat 2011. En son 15 Nisan 2013 tarihinde erişildi. (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

1996 (MCMXCVI) pazartesi günü başlayan bir yıldır.

<span class="mw-page-title-main">Libya</span> Akdeniz kıyısında yer alan bir Kuzey Afrika ülkesi

Libya, resmi adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihi bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Semtex</span>

Semtex, RDX ve PETN bileşenlerini içeren çok amaçlı plastik patlayıcı. Madencilikte kazı yapma, inşaat sektöründe bina yıkımında ve askeriyede kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi</span> Libyalı asker, siyasetçi ve lider (1942–2011)

Muammer Muhammed Ebu Minyar el-Kaddafi, devrik Libya lideri. 1969 yılında yapmış olduğu darbe sonucu iktidara gelip, 1970'ten 1972'ye kadar Libya başbakanlığı, 1972'den 1979'a kadar ise Libya devlet başkanlığı görevini yürüttü. 1977-2011 yılları arasında "Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Bir Eylül Büyük Devriminin Rehberi" unvanını kullanarak, resmî bir görevi olmadan toplam 42 yıl boyunca Libya'yı yönetti. Dünya kamuoyu tarafından bir diktatör veya otoriteryen olarak görülmüş olsa da Kaddafi bunu reddetmiş ve kendisinin Libya halkı için sadece bir rehber ve yol gösterici olduğunu söylemişti. Başlangıçta kendisini ideolojik olarak Arap milliyetçiliği ve Arap sosyalizminin bir karışımı olan Baasçılık'a adamıştı, ancak daha sonra kendisi tarafından önerilen bir hükûmet tarzı olan Üçüncü Uluslararası Teorisine göre hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">American Airlines'ın 11 sefer sayılı uçuşu</span>

American Airlines 11 sefer sayılı uçuş, 11 Eylül 2001 tarihindeki saldırılarda El-Kaide teröristleri tarafından kaçırılan bir iç hatlar uçuşuydu.

Ebu Nidal, asıl adı Sabri Halil el-Banna, Filistinli siyasi lider, paralı asker, Ebu Nidal Örgütü (ENÖ) olarak da bilinen El-Fetih–Devrimci Konsey örgütünün kurucusu. Ebu Nidal'in kelime anlamı mücadelenin babasıdır. 1970-80'li yıllarda gücünün zirvesinde olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Libya İç Savaşı</span> Arap Baharı sonrası Libyada çıkan iç savaş

2011 Libya İç Savaşı, bir Kuzey Afrika ülkesi olan Libya'da hükûmet ve Muammer Kaddafi karşıtı gösterilerle başlamış ve daha sonrasında gerçek anlamıyla bir iç savaşa dönüşmüş ayaklanmalar bütünüdür. Protestolar 7 Şubat 2011 tarihinde başlamış, iç savaş Sirte'nin düşmesi ve Muammer Kaddafi'nin öldürülmesiyle 20 Ekim 2011 tarihinde sona ermiştir. Medyaya göre olaylar halkın 2010-2011 yılı boyunca Arap dünyasını saran protestoların bir ayağı olan 2011 Mısır Devrimi'nden esinlenmesi sonucu başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şafak Yolculuğu Operasyonu</span>

Şafak Yolculuğu Operasyonu, Birleşik Devletler'in Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır. Birleşik Krallık'ın Ellamy Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Fransa'nın Harmattan Operasyonu ile ortak hareket eder. Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir. 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır. Operasyon diğer koalisyon güçleri ile aynı gün başlamış ve ilk aşamada Tomahawk füzeleri kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Harmattan Operasyonu</span> 2011 Fransız askeri operasyonu

Harmattan Operasyonu, Fransa'nın Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır. Birleşik Krallık'ın Ellamy Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Şafak Yolculuğu Operasyonu ile ortak hareket eder. Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir. 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Tenerife faciası</span> 1977de yaşanan havacılık kazası

Tenerife faciası, 27 Mart 1977 tarihinde, İspanya'nın Tenerife Adasında bulunan Los Rodeos Havalimanı'nda iki Boeing 747 uçağının yerde çarpışmasıyla oluşmuş kazadır. Kaza, pek çok ihmalin ve "İsviçre Peynir Modeli"'ne göre pek çok peynir deliğinin bir araya gelmesi ile oluşmuştur.

Es-Saadi Muammer Kaddafi, eski Libya lideri Muammer Kaddafi'nin üçüncü oğlu. kariyerine 27 yaşında başlayan eski bir futbolcudur. 2011'de Libya İç Savaşı'nda Libya Özel Güçleri'nin başındaydı. Libya'dan kaçtıktan sonra hakkında kırmızı bülten çıkartıldı. 5 Mart 2014 tarihinde Nijer'de tutuklandı ve Libya'ya iade edildi.

<span class="mw-page-title-main">Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi</span> Libya tarihi (1977-2011)

2 Mart 1977'de Genel Halk Kongresi (GHK), Kaddafi'nin emriyle "Halk Otoritesinin Kuruluş Bildirgesi"ni kabul etti ve Libya Arap Sosyalist Halk Cemahiriyesi ilan etti. Kaddafi devletinin resmi siyaset felsefesinde "cemahiriye" sistemi ülkeye özgüydü, ancak Kaddafi'nin tüm Üçüncü Dünya'ya uygulanması için önerdiği Üçüncü Uluslararası Teorinin gerçekleşmiş hali olarak sunuldu. GHK ayrıca feshedilmiş Devrimci Komuta Konseyinin geri kalan üyelerinden oluşan ve Kaddafi'nin genel sekreter olduğu GHK Genel Sekreterliğini oluşturdu ve Bakanlar Kurulunun yerini alan Genel Halk Komitesini atadı. Komite üyeleri artık bakan değil, sekreter olarak adlandırıldılar.

<span class="mw-page-title-main">Libya Devrimci Komuta Konseyi</span> Libyayı 1969 Devriminden sonra yöneten on iki kişilik organ

Libya Devrimci Komuta Konseyi, 1969'dan 1977'ye kadar Libya Arap Cumhuriyeti'ni yöneten on iki kişilik yönetim organıydı. Başkanı, en fazla etkiye sahip olan Muammer Kaddafi idi.

<span class="mw-page-title-main">Arap Cumhuriyetleri Federasyonu</span> Mısır, Libya ve Suriyeden oluşan başarısız bir devlet birleştirme girişimi

Arap Cumhuriyetleri Federasyonu Muammer Kaddafi'nin birleşik bir Arap devleti yaratmak için Libya, Mısır ve Suriye'yi birleştirme girişimiydi. 1 Eylül 1971'de her bir ülkede yapılan referandumla onaylanmasına rağmen, üç ülke birleşmenin belirli şartları konusunda fikir birliğine varmadı. Federasyon 1 Ocak 1972'den 19 Kasım 1977'ye kadar sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Kardeşçe Lider ve Devrimin Rehberi</span> Eski Libya lideri Muammer Kaddafinin sahip olduğu gayriresmi unvan

Büyük Sosyalist Libya Arap Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Devrimin Rehberi, ülkenin resmi yönetim yapısının yalnızca sembolik bir figürü olduğunu iddia eden Libya eski lideri Muammer Kaddafi'nin sahip olduğu bir unvandı. Ancak eleştirmenler, Libya devletinin Kaddafi'nin herhangi bir gücü elinde bulundurduğunu inkâr etmesine rağmen, Kaddafi'yi fiilen eski siyasi görevli olarak konumlandırarak uzun zaman boyunca onu bir demagog olarak tanımladılar.

<span class="mw-page-title-main">Uganda-Tanzanya Savaşı</span>

Uganda-Tanzanya savaşı, Ekim 1978'den Haziran 1979'a kadar süren ve Uganda Devlet Başkanı Idi Amin'in devrilmesiyle sonuçlanan ve Tanzanya lehine sonuçlanmış bir savaştır. 1971'de Idi Amin'in dönemin Devlet Başkanı Milton Obote'yi devirmesiyle iki ülke arasındaki ilişkiler bozulmaya başladı. Tanzanya Devlet Başkanı Julius Nyerere, Obote ile yakın ilişki içindeydi ve 1972'de Uganda'da Obote'nin isyan başlatma girişimini destekledi. Ufak çaplı bir çatışmaya yol açan bu isyan yine Tanzanya Devlet Başkanı'nın desteğiyle son buldu. İki lider arasında gerginlik devam ederken Idi Amin Tanzanya sınırları içerisindeki Kagera Salient'in Uganda'nın yetki alanına alınması gerektiğini iddia etmeye başladı. Sonraki yıllarda Amin rejimi şiddetli tasfiyeler, ekonomik sorunlar ve Uganda Ordusu içindeki memnuniyetsizlik nedeniyle istikrarsızlaştırıldı.

<i>Amerikan uçağını parçalayan yumruk heykeli</i>

Amerikan Uçağını Parçalayan Yumruk Heykeli, altın renkli bir heykeldir. Libya'nın Misrata şehrinde bulunmaktadır. Eskiden Libya'nın başkenti Trablus'taki Bab al-Azizia yerleşkesinde bulunmaktaydı. Heykel, 1986 yılında Libya'nın ABD uçakları tarafından bombalanmasının ardından ülkenin lideri Albay Muammer Kaddafi tarafından yaptırıldı. Savaş uçağını sıkan bir el ve kol şeklinde inşa edilmiştir. 1986 bombalamasında bir F-111'in Libya hava savunma birimleri tarafından düşürülmesini sembolize etmek için tasarlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Avianca Hava Yolları'nın 203 sefer sayılı uçuşu</span>

Avianca Hava Yolları'nın 203 sefer sayılı uçuşu, Kolombiya'da Bogotá'daki El Dorado Uluslararası Havalimanı'ndan Cali'deki Alfonso Bonilla Aragón Uluslararası Havalimanı'na gerçekleşen bir iç hat uçuşuydu. Uçak, Bogota'ya bağlı Soacha şehri üzerinde seyrederken bombalı bir intihar saldırısı sonucu patladı. Uçakta bulunan 107 kişinin tamamı ve uçağın düştüğü bölgede bulunan 3 kişi yaşanan olayda öldü. İntihar saldırısı Medellin Karteli tarafından planlanmıştı.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya tarihi</span> Libya tarihi (1969-2011)

Muammer Kaddafi, bir grup genç Libya Ordusu subayına kansız bir darbeyle Kral I. İdris'e karşı liderlik ettikten sonra 1 Eylül 1969'da Libya'nın fiili lideri oldu. Kralın ülkeden kaçmasının ardından Kaddafi başkanlığındaki Devrimci Komuta Konseyi (DKK), monarşiyi ve eski anayasayı kaldırarak "hürriyet, sosyalizm ve birlik" mottosuyla Libya Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. İktidara geldikten sonra DKK hükûmeti; herkes için eğitim, sağlık ve barınma sağlama sürecini başlattı. Ülkede halk eğitimi her iki cinsiyet için de parasız ve ilköğretim zorunlu hale geldi. Tıbbi bakım, halka ücretsiz olarak sunuldu; ancak herkese barınma sağlamak, DKK hükûmetinin tamamlayamadığı bir görevdi. Kaddafi döneminde, ülkede kişi başına düşen gelir 11.000 ABD dolarını aşarak Afrika'daki en yüksek beşinci ülke oldu. Refah artışına tartışmalı bir dış politika eşlik etti ve iç siyasi baskı arttı.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan-Libya ilişkileri</span>

Hırvatistan ile Libya arasındaki diplomatik ilişkiler, 30 Mart 2000'de kuruldu. Hırvatistan'ın Trablus'ta bir büyükelçiliği bulunmakta. Libya'nın da aynı şekilde Zagreb'de bir büyükelçiliği bulunmaktadır.