Lizzie Magie
Elizabeth Magie | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Elizabeth J. Magie 9 Mayıs 1886 Macomb, Illinois |
| Ölüm | 2 Mart 1948 (61 yaşında) Arlington, Virginia |
| Milliyet | Amerikalı |
| Meslek | Oyun Tasarımcısı |
| Evlilik | Albert Phillips |
| Ebeveyn(ler) | James Magie |
Elizabeth J. Philips (9 Mayıs 1866[1] - 2 Mart 1948[2]), Amerikalı oyun tasarımcısı, yazar, feminist ve Georgist. İlerlemeci dönem ekonomisti Henry George'un öğretilerini tasvir etmek amacıyla, daha sonradan Monopoly adını alacak olan The Landlord's Game isimli oyunu tasarlamıştır.[3]
Yaşamı ve kariyeri
Elizabeth J. Magie, 1886 yılında Macomb, Illinois'de dünyaya geldi. Bir gazete yayıncısı ve kölelik karşıtı olan babası James K. Magie, 1850'lerin sonlarında Illnois'de gezip Stephen Douglas ile politika tartışırken Abraham Lincoln'e eşlik ediyordu. 1880'lerin başında DC ve Maryland civarına taşındıktan sonra, katip olarak çalıştı. Magie, aynı zamanda bir öykü ve şiir yazarı, komedyen, tiyatro oyuncusu, feminist ve mühendisti. 26 yaşındayken, kağıtların makaradan daha rahat geçmesini sağlayarak daktilo yazma sürecini kolaylaştıran icadı için patent aldı. O zamanlar kadınlar, tüm patentlerin ancak yüzde birden azına sahipti. Magie, 1900'lerin başında kısa bir süreliğine haber muhabiri olarak da çalıştı. 1910 yılında, 44 yaşındayken, Albert Wallace Phillips ile evlendi.[3]
Politik aktivizm
Elizabeth Magie, feminist hareketin ve kendisi daha küçükken babasının politik görüşlerini yansıtan Georgism'in dobra bir savunucusuydu.[3] Georgism, hükûmetin gelir vergisi ya da diğer kaynaklar yerine; arazinin kullanışlılığı, boyutu ve konumuna dayalı olarak evrensel bir toprak vergisi oluşturması gerekliliği fikrine dayanan ekonomik görüştür. Akabinde, hükûmet finanse edildikten sonra, kalan para insanlara dağıtılır. O zamanki birçok progresif politik lider bu görüşü destekliyordu çünkü bu görüş sayesinde insanlar toprak ekip biçme konusunda motive oluyordu ve sermaye alt sınıf insanlara daha adaletli bir şekilde ulaşıyordu. Bunların yanında, toprak sahiplerinin vatandaş tarafından kullanılan arazilerin gücünü ve nakdi değerini kendi elinde tuttuğu fikrinin yerini, insanların kendi yaratılarının değer ve çıkarlarına sahip olması fikri aldı.[4] Bu fikir, The Landlord's Game olarak bilinen oyununun temelini oluşturdu.[3]
Ayrıca, Magie kadınların icat yapma, iş ve diğer profesyonel alanlarda erkeklerle eşit oranda kabiliyetli olduğuna inanıyordu. 1800'lü yıllarda bu fikir, alışılmışın dışında ve radikal görülüyordu. Katip olarak çalışırken yaklaşık 10 dolar kazanıyordu, ki bu bir eşin yardımı olmadan kendisine maddi anlamda yetecek bir miktar değildi. Birleşik Devletler'deki kadınların yaşadığı zorluklara kamuoyunun dikkatini çekmek için, bir reklam satın aldı ve kendini ''genç bir Amerikalı kadın köle'' olarak, bir erkek tarafından satın alınmak üzere açık artırma ile satmaya çalıştı. Bu reklam, gerçekten özgür olanların sadece beyaz erkekler olduğunu vurgulayarak, kadınların ve siyahi insanların ülkedeki durumuna dikkat çekmekti. Magie'nin reklamı oldukça popüler oldu, ülke çapında haberler ve dedikodu köşeleri aracılığıyla hızla yayıldı. Magie, açık yürekli ve onurlu bir feminist olarak adını duyurdu.[5]
The Landlord's Game
Magie Brentwood, Maryland'de yaşarken The Landlord's Game olarak bilinen ilk oyunu arkadaşlar arasında popüler hale geldi. 1903 yılında Maggie, ABD Patent Ofisi'ne masa oyununun patenti için başvurdu. 5 Ocak 1904 tarihinde 748,626 numaralı patenti aldı.
The Landlord's Game isimli oyun, toprak tekelciliğinin ekonomik açıdan olumsuz etkilerini ve buna bir çare olarak arsa değeri vergisinin kullanımını göstermek üzere tasarlanmıştı. Başlangıçta, oyunun amacı yalnızca zengin olmaktı. Daha sonraki patentlerde, oyun iki farklı düzlemde olmaya evrildi: Amacın endüstrilere sahip olmak, tekeller yaratmak ve diğerlerini endüstrilerinden vazgeçmeye mecbur bırakarak kazanmaya dayalı olduğu (Monopoly olarak bilinen) düzlem; ve diğeri de (Refah olarak bilinen) amacın ürünler yaratıp rakiplerle etkileşimde olmak olduğu anti-tekelci düzlemdi. [] Oyun daha sonra Monopoly olarak devam etti.
1906 yılında Magie, Chicago'ya taşındı. O yıl, Magie ve diğer Georgist kişiler, Magie'nin orijinal The Landlord's Game oyununu kişisel olarak yayınlamak için Economic Game Co.'yu kurdular. 1910 yılında Parker Brothers isimli masa oyunları markası, Magie'nin Mock adındaki mizahi kağıt oyununu çıkardı. Sonrasında, İskoçya'daki The Newbie Game Co. isimli şirket, The Landlord's Game adlı oyununun patentini ''Bre'r Fox and Bre'r Rabbit'' adıyla aldı, fakat oyunun İngiliz patentiyle korunduğuna dair hiçbir kanıt yoktu.
Magie ve kocası 1924 yılında ABD'nin doğu yakasına taşındılar ve oyunun revize edilmiş bir versiyonunun patentini aldılar. Magie'nin orijinal patentinin süresi 1921'de dolduğu için bu, onun artık üniversitelerde öğrenciler tarafından oynanan ve kopyaları yapılan oyununun üzerindeki hak sahipliğini elinde tutma teşebbüsü olarak görülebilir. 1932'de, The Landlord's Game'in ikinci baskısı Washington DC'deki Adgame Company isimli şirket tarafından yapıldı. Bu versiyonda hem Monopoly, hem de Refah vardı.[6]
Lizzie Magie 1937'de Bargain Day ve King's Men gibi diğer oyunları ve 1939 yılında The Landlord's Game oyununun üçüncü versiyonunu da tasarladı. Bargain Day isimli oyunda, alışverişçiler büyük bir mağazada birbiriyle rekabet ederler;[7] King's Men isimli oyun ise soyut bir strateji oyunudur.[8]
Ölümü
Lizzie Magie, 1948 yılında, 81 yaşında hayata veda etti. Magie, 1937 yılında ölen eşi Albert Wallace ile birlikte Arlington, Virginia'daki Columbia Gardens Mezarlığı'nda gömülüdür.[9] Ölümüyle birlikte, masa oyunları topluluğu ve Amerikan kültürü üzerinde bıraktığı etkiler karşılık bulmamıştır.[10]
Monopoly oyunu
Lizzie Magie'nin oyunu ABD'nin Kuzeydoğu eyaletlerinde oldukça popülerleşmekteydi. Harvard, Columbia ve Pennsylvania Üniversitesi öğrencileri, sol eğilimli orta sınıf aileleri ve Quakers (Dostların Dini Derneği) üyeleri bu oyunu oynuyordu. The Landlord's Game'in 1904 yılında yaratılmasından 30 yıl sonra, Parkers Brothers değiştirilmiş bir versiyonunu Monopoly adı ile yayınladı. Charles Darrow, oyunu evinin bodrum katında dizayn ettiğini belirterek fikrin kendisine ait olduğunu iddia etti. Magie buna karşı çıktı ve kendi yaratımı olan oyundan sadece 500 dolar kazandığını ve Monopoly isminden hiçbir çıkar sağlamadığını belirtti.[6]
1936 yılının Ocak ayında, Washington DC'deki bir gazetede Magie ile yapılan bir röportaj yayınlandı. Röportajda Magie, Parker Brothers isimli masa oyunları şirketini eleştiriyordu. Magie, muhabire Monopoly ve The Landlord's Game arasındaki benzerliklerden bahsetti. Yayınlanan röportaj, özellikle de Monopoly'nin ortaya çıkışı sonrası Magie'nin hiç adının geçmemesi ve Magie'nin oyununu yapmak için harcadığı paranın oyundan kazandığı paradan daha fazla olması gibi noktalara dikkat çekti. Röportajdan sonra Parker Brothers Magie'nin iki oyununu daha çıkarmayı kabul etti ama oyunun yaratıcısı olarak Charles Darrow'u sunmaya devam etti.[10]
Anti-Monopoly oyununun yaratıcısı Ralph Anspach, oyunuyla ilgili Parker Brothers ile yasal bir mücadele halindeyken Magie'nin patentlerine ve Monopoly oyunuyla olan ilişkisine denk gelene kadar, Charles Darrow Monopoly'nin yaratıcısı olarak biliniyordu. Sonrasında, Magie'nin The Landlord's Game oyunu üzerine çok daha fazla dikkat çekilmiş ve araştırma yapılmıştır. Charles Darrow ve Parker Brothers isimleri Magie'nin fikrini sahiplenmesine rağmen, Magie ölümünden sonra masa oyunları endüstrisinin en popüler oyunlarından olan oyunla özdeşleşmiştir.[3]
Popüler kültürde Lizzie Magie
Ölümünden sonra Magie, Amerikan kültür ve yaşamının birçok alanını etkiledi. Her şeyden önce, dairesel masa oyunlarının popülerleşmesinde önemli rol oynadı. O zamanlar masa oyunları çoğunlukla doğrusaldı; rakiplerle hem sosyal olarak hem de rekabet açısından etkileşime girmeyi amaçlayan dairesel bir masa oyunu oldukça yeni bir fikirdi. Magie'nin masa oyunu, Birleşik Devletler'de tüm zamanların en popüler oyunu olan Monopoly'e ilham vermiş olmanın yanında; Georgist prensipleri, varlığı paylaştırmanın değerini ve tekellerin zararlarını gösteren bir eğlence aracıydı (oyununun bu özelliği Charles Darrow'un Monopoly versiyonunda bulunmuyordu).[6]
İnsanları eğitmek, patentlerin yüzde birinden azının kadınlara ait olduğu bir zamanda masa oyunları yaratmak ya da gazetelerde kadınlar ve siyah toplulukların bastırılmasına karşı duran politik yayınlar yapmak gibi yollara başvurarak, kadın hakları ve köleliğin kaldırılması konusunda etkili girişimlerde bulunmuştur.[3]
Kaynakça
- ^ "Elizabeth "Lizzie" Magie – Inventor of Monopoly™ | Macomb Area Convention and Visitors Bureau" (İngilizce). 24 Eylül 2018. 11 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ "Lizzie Magie (1866-1948) - Find A Grave Memorial". www.findagrave.com (İngilizce). 9 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ a b c d e f Pilon, Mary (13 Şubat 2015). "Monopoly's Inventor: The Progressive Who Didn't Pass 'Go' (Published 2015)". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 22 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ Blaug, Mark (1 Haziran 2000). "Henry George: rebel with a cause". The European Journal of the History of Economic Thought. 7 (2): 270-288. doi:10.1080/096725600361816. ISSN 0967-2567.
- ^ "Monopoly's Lost Female Inventor". National Women's History Museum (İngilizce). 31 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ a b c Parlett, David (1 Ekim 2019). "Lizzie Magie: America's First Lady of Games". Board Game Studies Journal (İngilizce). 13 (1): 99-109. doi:10.2478/bgs-2019-0005. 6 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ "Bargain Day game instructions, by Elizabeth Magie Phillips, Parker Brothers, Inc., ©1937 | The Strong". archives.museumofplay.org. 11 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ "King's Men game instructions, by Elizabeth Magie Phillips, Parker Brothers, Inc., © 1937 | The Strong". archives.museumofplay.org. 8 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ Illinois, Brittany Schenk of GateHouse Media. "Inventor of Monopoly board game called Macomb home". Pekin Daily Times (İngilizce). 17 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- ^ a b Center, Smithsonian Lemelson (26 Mart 2015). "The Woman Inventor Behind "Monopoly"". Lemelson Center for the Study of Invention and Innovation (İngilizce). 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
Konuyla ilgili yayınlar
- Adams (18 Mart 2011). "Monopoly's Anti-Capitalist Origins: When "Go" used to say "Labor upon Mother Earth produces wages"". Washington City Paper. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- Lizzie (Sonbahar 1902). "Commentary on The Landlords' Game". The Single Tax Review. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021.
- Passing Go: Early Monopoly, 1933-37. Folkopoly Press. 2006.
- The Playmakers: Amazing Origins of Timeless Toys. Keys Publishing. 2004. ISBN 0-9646973-4-3.
- Wolfe (1976). "The Monopolization of Monopoly: The $500 Buyout". The San Francisco Bay Guardian. 10 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. The story of Lizzie Magie and Parker Brothers.
