İçeriğe atla

Lizbon Antlaşması

Lizbon Antlaşması
Lizbon Antlaşması'nı imzalayan Avrupa Birliği devlet ve hükûmet başkanları
TürDüzenleme Antlaşması
İmzalanma19 Ekim 2007
YerLizbon

Lizbon Antlaşması (Reform Antlaşması), Fransa ve Hollanda'nın halk oylaması ile reddederek düşürdüğü AB Anayasasını temelde koruyan ve ufak değişikliklerle tekrar ülkelerin onayına sunulan AB Temel Antlaşmasıdır.

18-19 Ekim 2007'de Lizbon'da yapılan zirvede onaylandığı için Lizbon Antlaşması olarak adlandırılan yeni AB Nitel Antlaşması, 250 sayfadan oluşmakta ve kabul edilmesi için tüm üye ülke parlamentolarında ve/veya referandum ile onaylanması gerekmektedir.

Öngördüğü değişiklikler

  • 6 aylık dönüşümlü başkanlık sistemini kaldırıp yerine, 2,5 yıllık süre için üye ülkelerin oy birliğiyle atayacakları AB Konseyi Başkanı'nı getirmektedir. Bu başkan yılda 4 kez toplanacak AB zirvelerine de başkanlık edecektir.
  • Dış politikada tek seslilik amaçlı olarak atanan AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi ise, Dışişleri Bakanlarını buluşturan Dış İlişkiler Konseyi toplantılarına başkanlık edecek ve AB Komisyonu başkan yardımcılığı görevini de üstlenecektir ve eşgüdüm sağlayacaktır. İngiltere'nin ısrarı üzerine "AB Dışişleri Bakanı" sıfatı değiştirilmiştir.
  • Avrupa Komisyonu, yasama sürecini başlatan, ayrıca Birliğin yürütme organı olarak AB müktesebatını, bütçeyi ve programları uygulamaktan ve idari denetimden sorumlu kurumdur. Avrupa Komisyonu, her bir üye devletten bir kişinin yer aldığı, 5 yıl için seçilen 27 üyeden oluşur.
  • İkili çoğunluk sistemi olarak adlandırılan nitelikli oylama yöntemi, karar alınabilmesi için ülke sayısı dikkate alındığında yüzde 55 ve ülke nüfusları dikkate alındığında yüzde 65 destek bulunmasını gerekli kılıyor.
  • AB bütçesi, dış politika ve vergi gibi konularda karar alınabilmesi için, "ikili çoğunluk sistemi" geçerli olmayacak ve üye ülkelerin oy birliği gerekecek.
  • Üye ülkelerin ulusal meclisleri, AB Komisyonunun hazırladığı yasa tasarılarını yeniden incelenmek üzere geri gönderme yetkisine sahip olacaktır.

Onay süreci

Onay süreci

Antlaşmanın yürürlüğe girmesi için bütün üye ülkelerin anayasalarında öngörüldüğü şekilde onay vermesi gerekmektedir. İrlanda hariç diğer devletler, antlaşmayı halk oyuna sunmaksızın parlamento kararı ile onaylamıştır. Aşağıdaki tablo onay durumunu gösterir. Ülkeler, antlaşmayı onayladıktan sonra onay belgesini geleneksel olarak İtalya'nın başkenti Roma'ya gönderirler. Belgenin Roma'ya ulaşması ile onay prosedürü tamamlanmış olur ve antlaşma onaylayan ülke için devletler hukukuna göre bağlayıcı hale gelir. Bütün belgelerin Roma'ya ulaşmasından bir ay sonra (en erken 1 Ocak 2009 tarihinde) Lizbon Antlaşması yürürlüğe girer.

Almanya Cumhurbaşkanı Horst Köhler ek yasanın parlamentodan geçmesiyle antlaşmayı imzalamıştır. Polonya Devlet Başkanı Lech Kaczyński onay yasasını 9 Nisan 2008 tarihinde imzalamış fakat antlaşmayı İrlanda Referandumundan sonra imzalayacağını bildirmiştir. Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Anayasa Mahkemesinin ikinci itiraza vereceği kararı beklemiştir. 12 Haziran 2008 tarihinde yapılan ilk halk oylamasında İrlanda halkı Lizbon Antlaşmasına gereken onayı vermemiştir. 2 Ekim 2009'da İrlanda da yapılan referandumda Lizbon Anlaşması'na % 67.13 oranında "evet" oyu vermiştir. Referandumun olumlu sonuçlanması durumunda Meclis ve Senato antlaşmayı onaylamak zorundadırlar. Finlandiya'nın Åland Bölgesel Meclisinde Lizbon Antlaşması ayrıca oylamaya sunulmuştur. Çıkacak kararın ülkenin genel onayına bağlayıcı bir etkisi yoktur. Reddedilmesi durumunda Åland bölgesi antlaşma dışında kalacaktır lakin antlaşma yürürlüğe girebilecektir.

Tüm üye ülkeler öngörülen onay prosedürlerini tamamlayarak onay dökumanını Roma'ya göndermiş ve 1 Aralık 2009 tarihi itibarıyla antlaşma yürürlüğe girmiştir.


ÜlkeOnay TarihiOnay şekliSonuçRoma
 Macaristan17.12.2007[1]ParlamentoEvetEvet
 Slovenya29.01.2008
29.01.2008		Ulusal Meclis
Ulusal Konsey		Evet
Evet		Evet
 Malta29.01.2008ParlamentoEvetEvet
 Romanya04.02.2008Parlamento ve SenatoEvetEvet
 Fransa07.02.2008
07.02.2008
14.02.2008		Meclis
Senato
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet
Evet		Evet
 Bulgaristan21.03.2008Ulusal MeclisEvetEvet
 Slovakya10.04.2008
12.05.2008		Ulusal Konsey
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet		Evet
 Portekiz23.04.2008Cumhuriyet MeclisiEvetEvet
 Danimarka24.04.2008
30.04.2008		Parlamento
Kraliçe		Evet
Evet		Evet
 Avusturya09.04.2008
24.04.2008
28.04.2008		Ulusal Meclis
Federal Konsey
Cumhurbaşkanı
Evet
Evet
Evet		Evet
 Litvanya08.05.2008
08.05.2008		Cumhuriyet Meclisi
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet		Evet
 Birleşik Krallık[2][3]11.03.2008
18.06.2008
19.06.2008		Temsilciler Meclisi
Lordlar Kamarası
Kraliçe		Evet
Evet
Evet		Evet
 Lüksemburg29.05.2008
29.05.2008		Meclis
Grandük		Evet
Evet		Evet
 Yunanistan11.06.2008ParlamentoEvetEvet
 İtalya31.07.2008
23.07.2008
02.08.2008		Temsilciler Meclisi
Senato
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet
Evet		Evet
 Kıbrıs Cumhuriyeti03.07.2008
26.08.2008		Parlamento
Devlet Başkanı		Evet
Evet		Evet
 Letonya08.05.2008
14.05.2008		Cumhuriyet Meclisi
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet		Evet
 Hollanda05.06.2008
08.07.2008[4]
10.07.2008		Ikinci Kamara
Birinci Kamara
Kraliçe		Evet
Evet
Evet		Evet
 Estonya11.06.2008
19.06.2008		Meclis
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet		Evet
 Finlandiya11.06.2008
12.09.2008		Parlamento
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet		Evet
 İspanya26.06.2008
15.07.2008
30.07.2008		Temsilciler Kongresi
Senato
Kral		Evet
Evet
Evet		Evet
 Belçika06.03.2008
10.04.2008
14.05.2008
19.05.2008
20.05.2008
27.06.2008
10.07.2008
11.07.2008[5]		Senato
Temsilciler Meclisi
Vallon Bölge Meclisi
Alman Topluluğu Meclisi
Fransız Topluluğu Meclisi    
Bölgesel Brüksel Meclisi
Flamen Meclisi
Kral		Evet
Evet
Evet
Evet
Evet
Evet
Evet
Evet		Evet
 İsveç20.11.2008
27.11.2008		Parlamento
Kral		Evet
Evet		Evet
 Almanya24.04.2008
23.05.2008
08.10.2008		Federal Meclis
Federal Konsey
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet
Evet		Evet
 Polonya01.04.2008
02.04.2008
09.04.2008		Meclis
Senato
Devlet Başkanı
İrlanda Referandumundan sonra		Evet
Evet
Evet		Evet
 Çekya18.02.2009
06.05.2009    		Meclis
Senato
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet
-		-
 İrlanda03.10.2009
10.10.2009		Referandum
Alt Meclis
Senato
Cumhurbaşkanı		Evet
Evet
-
-		-

Resmi siteler

Avrupa Birliği

Üye ülkeler

Basın

Kaynakça

  1. ^ Voanews: Lizbon Anlaşması'nı İlk Macaristan Onayladı, 18. Aralık 2008
  2. ^ NTVMSNBC: İngiltere Lizbon Anlaşması’nı kabul etti 19 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17. Temmuz 2008
  3. ^ BBC News: UK ratifies the EU Lisbon Treaty 27 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 17. Temmuz 2008
  4. ^ Tagesschau.de: Niederlande ratifizieren Vertrag von Lissabon, 8. Temmuz 2008
  5. ^ Deutsche Welle: Belçika Lizbon Antlaşması'nı kabul etti 25 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 11. Temmuz 2008
  • Güneş, Ahmet M. (2010): Lizbon Antlaşması Sonrasında Avrupa Birliği, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Yıl 200, Sayı 87, 2008, C. XII, S. 1-2, s. 739 -772.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Schengen Anlaşması</span> Avrupa Birliği iç sınır kontrolleri anlaşması

Schengen Antlaşması, Avrupa Ekonomik Topluluğu üyesi beş ülke arasında, sınır kapılarındaki polis ve gümrük kontrollerini bütünüyle ortadan kaldırmayı amaçlayan antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Euro bölgesi</span> Euro kullanan ülkeler bölgesi

Euro bölgesi, resmî adıyla euro alanı, ortak para birimi ve yasal ödeme aracı olarak euroyu (€) seçen 20 Avrupa Birliği (AB) üyesinin oluşturduğu ekonomik ve parasal birlik. 1 Ocak 2023 itibarıyla euro bölgesinde Almanya, Avusturya, Belçika, Estonya, Finlandiya, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İrlanda, İspanya, İtalya, Kıbrıs, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Portekiz, Slovakya, Slovenya ve Yunanistan bulunmaktadır. Diğer AB üyesi ülkeler Danimarka hariç kriterleri karşıladıkları zaman euro bölgesine katılmak zorundadır. Bugüne kadar hiçbir ülke bölgeden ayrılmadı; bu yönde herhangi bir hüküm de bulunmamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği</span> 27 Avrupa ülkesinin politik ve ekonomik birliği

Avrupa Birliği (AB), yirmi yedi üye ülkeden oluşan ve toprakları büyük ölçüde Avrupa kıtasında bulunan siyasi ve ekonomik bir örgütlenmedir. 1993 yılında, Avrupa Birliği Antlaşması olarak da bilinen Maastricht Antlaşması'nın yürürlüğe girmesi sonucu, var olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'na yeni görev ve sorumluluk alanları yüklenmesiyle kurulmuştur. 445 milyondan fazla nüfusuyla Avrupa Birliği, dünya ülkelerinin GSYİH'ye (nominal) göre sıralanışında nominal gayrisafi yurt içi hasılasının %30'luk bölümünü oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Ekonomik Topluluğu</span> üyelerinin ekonomik entegrasyonunu hedefleyen bölgesel bir kuruluş

Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET), üyelerinin ekonomik entegrasyonunu hedefleyen bölgesel bir kuruluş. 1957'de Roma Antlaşması ile kuruldu. 1993'te Avrupa Birliği'nin (AB) kurulmasıyla Avrupa Topluluğu (AT) adını aldı ve AB'ye dâhil edildi. 2009'da ise tamamen AB'ye devredildi ve varlığı sona erdi.

<span class="mw-page-title-main">Maastricht Antlaşması</span>

Maastricht Antlaşması, 7 Şubat 1992'de imzalanan ve AET’nin AB olması yolundaki son adım olan ekonomik ve parasal birliği de gerçekleştirme istikametine girdiği antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Roma Antlaşması (1957)</span>

Roma Antlaşması, 25 Mart 1957 tarihinde Fransa, Batı Almanya, İtalya, Benelüks ülkeleri Belçika, Hollanda ve Lüksemburg arasında imzalanan ve bağımsız bir uluslararası örgüt olan Avrupa Ekonomik Topluluğu'nu oluşturan antlaşma.

<span class="mw-page-title-main">Amsterdam Antlaşması</span>

Amsterdam Antlaşması, 2 Ekim 1997 tarihinde Avrupa Birliği üyesi ülkelerce imzalanmış ve 1992 yılında imzalanan Maastricht Antlaşması'nın koşullarında köklü değişikler yapmıştır. Antlaşma 1 Mayıs 1999 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu</span> uluslararası örgüt

Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu, AAET ya da Euratom , Avrupa Birliği üyesi ülkelerden oluşan uluslararası bir örgüttür. 25 Mart 1957 tarihinde Avrupa Ekonomik Topluluğu'nun da kurulmasını öngören Roma Antlaşması'nın imzalandığı günde kurulmasına karar verilmiştir. Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu, Avrupa Birliği'nden bağımsız bir kurumdur ancak, üyelik ve düzenlemeler Avrupa Birliği ile birlikte yönetilmektedir. Euratom, Avrupa Ekonomik Topluluğu ve bugün yürürlükten kalkmış olan Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu'nun örgütsel yapıları 1967 yılında Merger Antlaşması uyarınca birleştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi</span>

Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi, Avrupa Birliği Liderler Zirvesi ya da kısaca Avrupa Zirvesi Avrupa Birliği'nin en yüksek siyasi kurumudur. İngilizcede European Council olarak anılan ve yalnızca Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile ilgili olan bu kurum, kırk yedi üyeli Avrupa Konseyi ile karıştırılmamalıdır. Zirve, Avrupa Birliği üyesi devletlerin devlet ya da hükûmet başkanlarının ve Avrupa Komisyonu başkanının katılımlarıyla yürütülür. Zirveye Avrupa Birliği Konseyi'nin başkanı başkanlık eder.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği'nin 2013 genişlemesi</span> Hırvatistanın 1 Temmuz 2013 tarihinde Avrupa Birliğine katıldığı etkinlik

Avrupa Birliği'nin en son genişlemesinde Hırvatistan 1 Temmuz 2013 tarihinde Avrupa Birliği'nin 28. üye ülkesi oldu. Ülke 2003 yılında AB üyeliği için başvuruda bulunmuş ve Avrupa Komisyonu 2004 yılı başlarında resmi aday olmasını önermiştir. Aday ülke statüsü Hırvatistan'a 2004 yılı ortasında Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi tarafından verildi. Başlangıçta Mart 2005 olarak belirlenen giriş müzakereleri, tarama süreciyle birlikte aynı yılın Ekim ayında başladı.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği Anayasası</span>

Avrupa Birliği Anayasası, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin hükûmetlerince, 29 Ekim 2004 tarihinde İtalya'nın başkenti Roma'da imzalanan uluslararası bir antlaşma sonucu, Avrupa Birliği için oluşturulması öngörülen anayasadır.

Avrupa Birliği hukuku, üye ülkelerin ulusal hukuklarının yanı sıra tek yargısal sistemdir. Avrupa Birliği yasaları pek çok alanda, özellikle de Avrupa ortak pazarında üye ülkelerin hukuk kurallarını geçersiz kılar. Avrupa Birliği'nin antlaşmalar aracılığıyla yayınladığı yasalar doğrudan etki kuralıyla tüm üye ülkelerin iç hukuklarına girer ve tüm ülkeler için bağlayıcıdır. Avrupa Birliği'ne katılabilmek için birlik yasalarına koşulsuz tabi olunmasının kabul edilmesi gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İngiliz-İrlanda Antlaşması</span>

İngiliz-İrlanda Antlaşması, 6 Aralık 1921 tarihinde Birleşik Krallık'ın Londra şehrinde, İrlanda Cumhuriyeti temsilcileriyle Büyük Britanya temsilcileri tarafından imzalanmış barış antlaşması.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Birliği Dış İlişkiler Servisi</span>

AB Dış Eylem Servisi veya daha sık kullanılan ifadeyle AB Dış İlişkiler Servisi (İngilizce: European External Action Service - EEAS veya EAS) resmen 1 Aralık 2010 tarihinde Lizbon Antlaşması'ndan sonra kurulmuş bir Avrupa Birliği (AB) dairesidir. Lizbon Antlaşması, AB'nin uluslararası toplulukta etkinliğini ve tek ses olabilmesini sağlamak için, Dış İlişkilerden Sorumlu Avrupa Komisyonu Üyesi ve Ortak Dış Politika ve Güvenlik Yüksek Temsilcisi makamlarının birleştirilmesi sayesinde “AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi” makamını oluşturmakta. Servis, AB'nin Ortak Dışişleri ve Güvenlik Politikası ile AB'nin dış temsilinin diğer alanlarda uygulanabilmesinde, AB için bir dışişleri bakanlığı ve diplomatik olarak hizmet vermektedir. EEAS; Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi (HR),yetkisi altında olup ona yardımcı olur.
Hem AB Konseyi başkan yardımcılığı hem de Avrupa Komisyonu başkan yardımcılığını yürütecek Yüksek Temsilci'nin aynı zamanda, AB Dışişleri Konseyi'ne de başkanlık edecek. Lizbon Antlaşması ile değiştirilen AB Antlaşması'nın (ABA) 27(3)’ncü maddesi, EEAS'e, Yüksek Temsilci’ye, Avrupa Birliğinin Ortak Dış ve Güvenlik Politikası’nın (ODGP) gereklerini yerine getirmesinde destek olma ve üye Devletlerin dışişleri bakanlıkları ile iş birliği içerisinde çalışma görevi verdi. EEAS’nin organizasyonu ve işleyişi, Yüksek Temsilci tarafından sunulacak teklif doğrultusunda kabul görecek Konsey Kararı ile belirlenecekti. EEAS’nin uzman kadrosu, Komisyon’un ilgili birimleri ve AB Konseyi Genel Sekreterliği’nin ilgili birimleri ile birlikte üye Devletlerin diplomatik servislerinden sağlanacaktı.
EEAS AB'nin krizlere tepkisini yönetmekte, istihbarat kapasitesi bulunup yetkinlik paylaştığı yerlerde Komisyon ile iş birliği yapmaktadır. Yüksek Temsilci ve EEAS politikayı önerip uygulayabilecek olmasına rağmen politika belirleme rolü Dışişleri Konseyi Yüksek Temsilcisi üyelerine aittir.

<span class="mw-page-title-main">2016 Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği referandumu</span>

2016 Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği üyeliği referandumu, Birleşik Krallık'ta bilinen adlarıyla AB referandumu ve Brexit referandumu, 23 Haziran 2016 Perşembe günü ülkenin Avrupa Birliği'ne üyeliği konusundaki desteği ölçmek amacıyla Büyük Britanya ve Cebelitarık'ta gerçekleştirilen, bağlayıcı olmayan referandumdur. Referandum sonucunda %51.9 ile AB'den ayrılmaya yönelik oylar birinci çıkmıştır. İngiltere ve Galler'in büyük bölümü ayrılma yönünde oy kullanırken İskoçya, Kuzey İrlanda ve Cebelitarık AB'de kalınması yönünde oy kullanmıştır. Birkaç yıl süreceği tahmin edilen AB'den ayrılma süreci için İngiliz Hükûmeti'nin Avrupa Birliği Antlaşması'nın 50. maddesine göre karar alması gerekmektedir ancak henüz böyle bir karar mevcut değildir.

<span class="mw-page-title-main">Paris Antlaşması (1898)</span>

1898 Paris Antlaşması İspanya ve Amerika Birleşik Devletleri tarafından 10 Aralık 1898'de İspanyol-Amerikan Savaşı'nı sona erdiren antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">İstikrar ve Ortaklık Anlaşması</span>

AB, Avrupa Birliği'ne katılma isteğini ifade eden ülkelerle yaptığı görüşmelerde, genellikle o ülkedeki siyasi, ekonomik, ticari veya insan hakları reformlarına yönelik taahhütler karşılığında Ortaklık Anlaşmaları yapar. Buna karşılık, ülkeye AB pazarlarının bazılarına veya tümüne Tarifesiz erişim ve mali veya teknik yardım sunulabilir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi başkanı</span>

Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi başkanı ya da Avrupa Birliği Liderler Zirvesi başkanı, Avrupa Devlet ve Hükûmet Başkanları Konseyi'nin çalışmalarına başkanlık eden kişidir. Aynı zamanda Avrupa Birliği'ni yurt dışında temsil etme yetkisi de bulunmaktadır.

Avrupa Birliği Ortaklık Anlaşması veya basitçe Ortaklık Anlaşması, Avrupa Birliği, üye ülkeler ve AB üyesi olmayan bir ülke arasında aralarında işbirliği için bir çerçeve oluşturan bir anlaşmadır. Bu tür anlaşmaların sıklıkla kapsadığı alanlar, siyasi, ticari, sosyal, kültürel ve güvenlik bağlantılarının geliştirilmesini içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Brüksel Antlaşması (1948)</span> 1948 Batı Avrupa savunma antlaşması

Brüksel Antlaşması veya Brüksel Paktı 1948-1954 yılları arasında faaliyet gösteren Batı Birliği'nin kurucu antlaşmasıydı. Sonraki dönemde Değiştirilmiş Brüksel Antlaşması (MTB) olarak düzenlendi ve 2010 yılında feshedilene kadar Batı Avrupa Birliği'nin (BAB) kurucu antlaşması olarak yürürlükte kaldı. Antlaşma, üye devletler arasında askeri, ekonomik, sosyal ve kültürel işbirliğinin düzenlenmesinin yanı sıra karşılıklı savunma maddesini de içeriyordu.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.