İçeriğe atla

Livonya Konfederasyonu

Livländische Konföderation
Livonya Konfederasyonu
1228-1560
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Livonya Konfederasyonu
Livonya Konfederasyonu
BaşkentValga
Yaygın dil(ler)Alçak Almanca
HükûmetKonfederasyon
Tarihçe 
• Kuruluşu
1228
• Dağılışı
1560
Öncüller
Ardıllar
Antik Estonya
Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı
Livonya Dükalığı

Livonya Konfederasyonu günümüzdeki Estonya ve Letonya topraklarında Töton şövalyeleri tarafından Ridzene ve Daugava nehirleri daha sonra Riga Şehri olacak bölgede kurulmuş, 1228-1560 yılları arasında var olmuş bir konfederasyondu. Livonya Tarikatı, Riga Başpiskoposluğu, Dorpat Piskoposluğu, Ösel-Wiek Piskoposluğu ve Kurlandiya Piskoposluğu olarak 5 küçük devletçikten oluşuyordu.

Livonya Konfederasyonu erken 12. yüzyılın ortalarında bölgeye gelip yerleşen Alman tüccarların hegemonyası altında Alman baronlar vasıtasıyla yönetilmekteydi. Almanlar'ın bölgedeki bu imtiyazları 19. yüzyılın sonlarına kadar devam etmiştir. Almanların bu imtiyazları ellerinde tutmalarının en büyük göstergesi 19. yüzyılın ortalarına kadar konuşulan Almanca'nın değişik bir versiyonudur. Riga 1282 yılında Hansa Birliği'ne katılarak ticari olarak yakın çevrenin önemli aktörlerinden biri haline gelmişti.

Tarihi

150-1503 yılları arasında Livonya Yoldaşlığının En önemli ustalarından biri olan Walter von Plettenberg döneminde Rus Çarlığı lideri III. Ivan ile yapılan bir savaş sonucu Livonyanın ilk hatırı sayılır başarısı ortaya çıkmıştır, o başarı da Rusların geri çekilmesini öngören antlaşmadır.

1561 yılında Livonya Yoldaşlığı’nın son ustası Gotthard Keppler Korkunç Ivan'ın ordusunun akınları ve bununla eş zamanlı olarak Leh-Litvanyalı kral Sigismund II Augustus'un kuvvetlerinin saldırıya geçmesiyle birlikte Gotthard Keppler, Kral Sigismund'a teslim olmuşltur daha sonra Livonya yoldaşlığı dağılmıştır. Bahsi geçen bu 5 devletçik Livonya Savaşı (1558-1582) sırasında yıkıldı. Livonya parlamentosu (Diet) Lehistan-Litvanya kralı II. Sigismund II Augustus'tan yardım istediler. Riga serbest şehir haline geldi. Konfederasyonun geri kalan bölümleri Livonya Dükalığı ve Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı halinde Litvanya'ya bağlı iki dükalığa ayrıldı.[1]

Kaynakça

  1. ^ Latvijas vēsture – Pirmais gads Sagatavojis Mārtiņš Putenis 2003-2011.g.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Letonya</span> Kuzey Avrupada yer alan bir ülke

Letonya ya da resmî adıyla Letonya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kara sınırlarını kuzeyde Estonya, güneyde Litvanya; doğuda ise Rusya ve Belarus ile paylaşmaktadır. Aynı zamanda Letonya, İsveç ile denizden sınırdaştır. Letonya'nın en büyük şehri ve başkenti Riga'dır. 1 Mayıs 2004'ten beri Avrupa Birliği üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus</span> Doğu Avrupada bir ülke

Belarus, resmî adıyla Belarus Cumhuriyeti (Belarusça:

<span class="mw-page-title-main">Töton Şövalyeleri</span> Hristiyan tarikatı

Töton Şövalyeleri ya da Teutonik Şövalyeler, yahut tam adıyla Kudüs Azize Meryem Hastanesi ve Töton Şövalyeleri Tarikatı, bir Cermen-Roma dini tarikatıdır. Tarikat, Katolik hacılara, hac yolunda yardım etmek, hasta ve yaralı Katoliklerin bakımlarını sağlamak üzere hastane kurmak amacıyla kurulmuştur. Adlarını özellikle Orta Çağ’da Haçlı Seferleri'ne katılarak duyurdular. Normalde asıl üyelerin sayısı her zaman sınırlıydı ancak ihtiyaç durumunda gerek gönüllülerin gerekse paralı askerlerin katılımıyla sayıları hayli artmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">XII. Karl</span> İsveç kralı

XII. Karl ya da Türkçe kaynaklarda kullanılan lakabıyla Demirbaş Şarl, 5 Nisan 1697 – 30 Kasım 1718 tarihleri arasında İsveç kralı. Bağlı bulunduğu hanedan Wittelsbach Hanedanı'nın bir kolu olan "Palatina-Zweibrücken" Hanedanı idi. XII. Karl'ın babası XI. Karl ve annesi Ulrika Elanoara Danimarkalı idi. Bunların hayatta kalan tek erkek çocuğu olarak 5 Nisan 1697'de babasının ölümü üzerine XII. Karl adıyla daha 14 yaşında İsveç Krallığı kralı ve babasının hanedanının hükümdarı olduğu modern Almanya'da bulunan "Palatina-Zweibrücken Dükü" oldu ve iki hükümdarlığı 30 Kasım 1718'de daha 36 yaşında iken Fredrikshald kuşatması sırasında öldürülmesine kadar yönetti.

<span class="mw-page-title-main">Belarus tarihi</span>

Belarus tarihi Belarus'un tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Estonya tarihi, bugünkü Estonya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Letonya tarihi</span>

Letonya tarihi bugünkü Letonya topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Kurlandiya</span> tarihi bölge

Kurlandiya, bugünkü Letonya'ya bağlı tarihi bölge. Çoğu zaman Semigalya ve Selonya adlı iki bölge ile beraber anılır.

<span class="mw-page-title-main">Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı</span>

Kurlandiya ve Semigalya Dükalığı, 1562 yılından 1791 yılına kadar Letonya ve çevresinde kurulan devletin adıdır. Başkenti Mitau (Jelgava)'ydu. Başta Litvanya Büyük Dükalığı'na bağlı olan özerklik, sonrasında Lehistan-Litvanya Birliği'ne bağlandı.

<span class="mw-page-title-main">Livonya Dükalığı</span>

Livonya Dükalığı başta Litvanya Büyük Dükalığı'nın, sonra Lehistan-Litvanya Birliği'nin elinde olan bir özerk bölge. Bölge 1561 yılından 1621 yılına kadar etkisini sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Haçlı Seferleri</span>

Kuzey Haçlı Seferleri veya Baltık Haçlı Seferleri, Kuzey Avrupa, Baltık Denizi, güney ve doğu kıyılarında etrafında yaşayan pagan halklarına karşı Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu'na bağlı Alman Saksonya Krallığı; Danimarka Krallığı ve İsveç Krallığı Katolik Hristiyan kralları ve Livonyalı Kılıç Kardeşleri ve Töton Şövalyeleri askeri tarikatları ve onların müttefikleri tarafından yürütülen haçlı seferleridir.

<span class="mw-page-title-main">Svabya Savaşı</span>

1499 Svabya Savaşı Eski İsviçre Konfederasyonu ile Habsburg Hanedanı arasındaki son büyük silahlı çatışmadır.

<span class="mw-page-title-main">Livonya</span> Baltık Denizinin doğu kıyısında yer alan tarihsel bölge

Livonya, Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alan tarihsel bölge. Adını günümüz Letonya kıyılarında yaşayan Livonyalılardan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Zygmunt Waza</span> İsveç kralı (hd. 1592-1599), Litvanya ve Polonya Büyük Dükü (hd. 1587-1632)

III. Sigismund Vasa 1587'den 1632'ye kadar Polonya-Litvanya Birliği ve Litvanya Büyük Dükalığı hükümdarı, 1592'den 1599'da kadar İsveç kralı ve Finlandiya Büyük Dükü.

<span class="mw-page-title-main">Livonya Krallığı</span>

Livonya Krallığı günümüzün Estonya ve Letonya topraklarında nominal bir devletti. Rus Çarı IV. İvan 1558-1583 yılları arasındaki Livonya Savaşı sırasında krallığın kurulduğunu ilan etti, ancak bu krallık hiçbir zaman bir hükûmet olarak düzgün bir şekilde çalışmadı. 10 Haziran 1570'te Danimarkalı Holsteinlı Dük Magnus, Livonya Kralı olarak taçlandırıldığı Moskova'ya geldi. Magnus, efendisi olarak İvan'a olan bağlılık yemini etti ve İvan'ın vesayeti olarak adlandırdığı topraklar olan Livonya'nın vassal krallığı için ilgili tüzüğü aldı. Magnus ve IV. İvan arasındaki anlaşma, bir opriçnik ve zemskii yönetiminin bir üyesi olan dyak Vasiliy Shchelkalov tarafından imzalandı. Potansiyel yeni krallığın bölgeleri hala fethedilmek zorundaydı, ancak yine de Põltsamaa Kalesi, kralın gelecekteki resmi ikametgâhı ilan edildi. Livonya'nın yeni kralı Magnus, İsveç kontrolündeki Reval'ın fethi için 20.000 Rus askeriyle birlikte Moskova'dan ayrıldı. İvan'ın Magnus'un ağabeyi, Danimarka Kralı II. Frederick ile ilgili düşünceleri başarısızlıkla sonuçlandı. 1571 Mart'ında Magnus, Reval için mücadeleden vazgeçti ve kuşatmayı kaldırdı.

Aşağıda, tarihi Litvanya toprakları üzerindeki otorite başkanları olan yöneticilerin bir listesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Leh Altın Çağı</span>

Leh Altın Çağı, Polonya'daki Rönesans dönemi ve Litvanya Büyük Dükalığı idi ve kabaca Eski Kral I. Zygmunt ve oğlu, Jagiellon Hanedanı hükümdarlarının sonuncusu olan II. Zygmunt August'un 1572'deki ölümüne kadar olan yönetim dönemine karşılık gelir. Bazı tarihçiler, Polonya Altın Çağı'nın, Lehistan-Litvanya Birliği'nin Hmelnitski Ayaklanması ve İsveç ve Rus işgalleri tarafından harap edildiği 17. yüzyılın ortalarına kadar devam ettiğini düşünüyor. Altın Çağı boyunca, Lehistan-Litvanya Birliği'nin kuzeyde Estonya'dan doğuda Moldavya'ya ve batıda Bohemya'ya kadar uzanan Avrupa'nın en büyük krallıklarından biri haline geldi.

<span class="mw-page-title-main">İsveç Livonyası</span>

İsveç Livonyası 1629'dan 1721'e kadar İsveç İmparatorluğu'nun hakimiyetindeydi. Modern Estonya'nın güney bölümünü ve kuzey bölümünü oluşturan bölge Modern Letonya'nın, 1600-1629 Polonya-İsveç Savaşı sırasında Polonya-Litvanya Livonia Dükalığı'nın büyük bölümünün fethini temsil ediyordu. Livonia'nın bir kısmı ve Riga şehri, 1621 gibi erken bir tarihte İsveç kontrolü altındaydı ve durum 1629 Altmark Ateşkesi'nde resmileştirildi, ancak tüm bölge 1660'ta Oliva Antlaşması'na kadar resmen devredilmedi. Wenden'in azınlık kısmı Polonya-Litvanya Topluluğu tarafından tutulan Voyvodalık, bugün Letonya'nın Latgale bölgesine karşılık gelen Infllanty Voyvodalığı olarak yeniden adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Rakvere Muharebesi</span>

Rakvere Muharebesi, 18 Şubat 1268'de Wesenberg kalesinin yakınında Kuzey Rusya cumhuriyetleri ve prenslikler ile Livonya şövalyeleri, Dorpat Piskoposluğu ve Danimarka Estonyası'nın birleşik kuvvetlerine karşı gerçekleşen bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">Terra Mariana</span> Kutsal Roma İmparatorluğunda prenslik

Terra Mariana Orta Çağ Livonya ya da Eski Livonya için kullanılan resmi isimdir.. Livonya Haçlı Seferi'nin ardından kuruldu ve toprakları günümüzdeki Estonya ve Letonya'dan oluşmaktadır. 2 Şubat 1207'de Kutsal Roma İmparatorluğu'nun bir prensliği olarak kurulmuş, ancak 1215'te Papa III. Innocentius'in doğrudan Kutsal Makam'a tabi olduğunu ilan etmesiyle bu statüsünü kaybetmiştir.