İçeriğe atla

Liu Xin

Liu Xin
劉歆
DoğumMÖ 50
ÖlümMS 23
MeslekMatematikçi, tarihçi ve astronom

Liu Xin (Çince: 劉歆; pinyin: Liú Xīn; MÖ 50-MS 23) veya onursal adıyla Zijun, Batı Han ve Xin hanedanları döneminde yaşamış bir Çinli matematikçi, tarihçi, astronom ve devlet adamı.[1] Konfüçyüsçü bilgin Liu Xiang'ın oğlu ve filozof Huan Tan gibi diğer önde gelen düşünürlerin bir arkadaşı olup Eski Metin Konfüçyüsçülük okulunu kurmuştur.

Kaynakça

Konuyla ilgili yayınlar

  • Bielenstein, Hans. (1986). "Wang Mang, the Restoration of the Han Dynasty, and Later Han", in The Cambridge History of China: Volume I: the Ch'in and Han Empires, 221 B.C. – A.D. 220. Edited by Denis Twitchett and Michael Loewe. Cambridge: Cambridge University Press. 0-521-24327-0.
  • Bin, Hansheng, "Liu Xin". Encyclopedia of China (Philosophy Edition), 1st ed.
  • Crespigny, Rafe de. (2007). A Biographical Dictionary of Later Han to the Three Kingdoms (23-220 AD). Leiden: Koninklijke Brill. 90-04-15605-4.
  • Needham, Joseph (1986). Science and Civilization in China: Volume 3, Mathematics and the Sciences of the Heavens and the Earth. Taipei: Caves Books, Ltd.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Han Hanedanı</span> çinde M.Ö. 206 - M.S. 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedan

Han Hanedanı, Çin'de MÖ 206 – MS 220 tarihleri arasında hüküm sürmüş hanedanıdır. Dönemin önemli klanlarından Liu tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Charles Sanders Peirce</span> Amerikalı filozof, mantıkçı ve matematikçi (1839–1914)

Charles Sanders Peirce, pragmatizm akımının isim babası olmuş, daha sonra da pragmatist yöntemin ana hatlarını çizmiş olan Amerikalı filozoftur. Felsefede bilgi konusuna öncelik vermiş başlamış ve Aristoteles'in düzeni doğada bulan nesnel yaklaşımı ile Kant'ın bilgideki düzenin zihnin eseri olduğunu dile getiren öznel yaklaşımının bir sentezini yapmıştır. Kavram, fikir ve kuramlarımızın doğruluklarını, onların yararlılıklarıyla özdeşleştiren Peirce'e göre, yöntem öncelikle düşüncelerimizi açık ve seçik hale getirmekten oluşur ve bu yöntem sayesinde felsefe bir bilime dönüşecektir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Han</span>

Güney Han Beş Hanedan On Krallık döneminde (907-960) Çin'in güney kıyılarında 917'den 971'e kadar varlığını sürdürmüş bir krallıktır. Krallık, bugün Guangzhou olarak adlandırılan başkenti Hing Wong Fu'yu (興王府) fazlasıyla genişletmişti. Diğer Çin krallıklarına ek olarak Güney Han konumu sebebiyle güneyde yaşayan Vietnam halkı ile de ilişki geliştirmişti.

Çin coğrafi keşifleri, Çin İmparatorluğu'nun MÖ 2. yüzyıl ile MS 15. yüzyıla kadar ülke dışında karadan veya deniz yoluyla keşfettiği yerleri kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Shen Kuo</span> Çinli bilim insanı (1031-1095)

Shen Kuo veya Shen Gua (1031–1095), geleneksel ismi; Cunzhong (存中) ve Mengqi Weng (夢溪翁), birçok bilim dalında başarılı (polimat), Song Hanedanlığı (960-1279) döneminde yaşamış Çinli bilim insanı ve devlet adamı. Bilimin ve devlet idaresinin birçok alanında etkin olan Shen; bir matematikçi, astronom, meteorolog, jeolog, zoolog, botanikçi, farmakolog, ziraatçı, arkeolog, etnograf, haritacı, ansiklopedist, general, diplomat, hidrolik mühendisi, mucit, akademisyen, maliye bakanı, hükûmet devlet müfettişi, şair ve müzisyen idi. Song Hanedanlığı'nın Astronomi alanında baş yetkilisi olan Shen bunun yanı sıra İmparatorluk Sağlık işlerinin de başkan yardımcısı idi.

<span class="mw-page-title-main">Cao Cao</span>

Cao Cao Soğd kökenli(Çince: 曹操; MS 155-15 Mart 220), Doğu Han Hanedanı'nın son yıllarında büyük güç kazanan bir Çinli savaş ağası ve Hanedanın sondan bir önceki lideridir.

<span class="mw-page-title-main">Guangwu</span>

İmparator Guangwu, Çin'in Han Hanedanı'nın imparatoru ve Doğu Han Hanedanı'nın kurucusudur. Saltanatı MS 25'ten MS 57 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Lü Bu</span>

Lü Bu, Çin'de Geç Han Hanedanı döneminde yaşamış bir komutan ve savaş ağasıydı. Başlangıçta küçük bir savaş ağası olan Ding Yuan'a bağlı ikine Ding'e ihanet ederek öldürdü ve MS 192 başlarında Han merkezi yönetimini kontrol eden savaş ağası Dong Zhuo'ya kaçtı. MS 192 yılında da Dong Zhuo'ya ihanet etti ve Wang Yun ile Shisun Rui tarafından kışkırtıldıktan sonra onu da öldürdü, ancak daha sonra yenildi ve Dong Zhuo'nun takipçileri tarafından uzaklaştırıldı. MS 190'dan 195'e kadar Lü Bu, Orta ve Kuzey Çin'de gezindi ve art arda Yuan Shu, Yuan Shao ve Zhang Yang gibi savaş ağalarına sığındı. MS 194 yılında Yan eyaletini kontrol eden Cao Cao'yu Cao'yu terk edenlerin yardımıyla ele geçirmeyi başardı ancak Cao iki yıl içinde toprakları geri aldı. MS 196 yılında Lü Bu, Xu eyaletine sığınmak istediği Liu Bei'ye karşı döndü ve eyaletin kontrolünü ele geçirdi. Daha önce Yuan Shu ile ittifak yapmayı kabul etmiş olmasına rağmen, Yuan kendisini imparator ilan ettikten sonra onunla olan bağlarını kopardı ve Cao Cao ve diğerleri ile birlikte Yuan'a karşı ittifak kurdu. Bununla birlikte, MS 198 yılında Yuan Shu'ya tekrar sığındı ve Cao Cao ve Liu Bei'nin birleşik kuvvetleri tarafından saldırıya uğradı ve MS 199 yılında Xiapi Savaşı'nda yenildi. Lü Bu, Cao Cao'nun emri üzerine tutuklandı ve idam edildi.

<span class="mw-page-title-main">Liu Bei</span>

Liu Bei, Çin'in Üç İmparatorluk döneminde Shu Han'ın kurucusu ve ilk imparatorudur. Saltanatı MS 221'dan MS 223 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Xu Guangqi</span> Ming Hanedanı döneminde Çinli bir teolog, astronom, matematikçi, yazar ve devlet adamı (1562-1633)

Xu Guangqi veya vaftiz adıyla Paul, Ming Hanedanı döneminde bir Çinli teolog, astronom, matematikçi, yazar ve devlet adamı. Xu, İtalyan Cizvitleri Matteo Ricci ve Sabatino de Ursis'in meslektaşıydı ve Öklid'in Öğeleri tezinin bir kısmı da dahil olmak üzere birçok klasik Batı metninin Çinceye çevrilmesine yardımcı oldu. Aynı zamanda tarım üzerine olan Nong Zheng Quan Shu incelemesinin da yazarıydı. Xu, Çin Katolikliğinin Üç Sütunu'ndan biriydi ve Tanrı'nın hizmetkârı unvanına sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Han-Hiung-nu Savaşı</span> Savaş

Han-Hiung-nu Savaşı ayrıca Çin-Hiung-nu Savaşı olarak da bilinir, Çin Han İmparatorluğu ile göçebe Hiung-nu konfederasyonu arasında MÖ 133'ten MS 89'a kadar yapılan bir dizi askeri savaştı.

Altay Dağları Muharebesi, MS 89 Haziran'ında Han Hanedanı tarafından Kuzey Hiung-nu'ya karşı başlatılan büyük bir seferdi. Savaş Dou Xian yönetiminde Han Hanedanı için başarıyla sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Şanyu</span>

Kuzey Şanyu, MS 1. yüzyılda yaşayan, isimsiz ve belirsiz bir şanyu veya Hiung-nu hükümdarıydı.

<span class="mw-page-title-main">Liu Xiang (bilgin)</span>

Liu Xiang veya onursal adıyla Zizheng, Batı Han Hanedanı döneminde yaşamış bir Çinli matematikçi, tarihçi, astronom ve devlet adamı. Polimatik bilimsel uzmanlık alanları arasında tarih, edebi bibliyografya ve astronomi vardı. Özellikle geniş imparatorluk kütüphanesinin kataloglanması ve düzenlenmesi konusundaki bibliyografik çalışmalarıyla tanınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kızıl Kaşlar</span> Yerleşim yeri

Kızıl Kaşlar, Wang Mang'ın kısa ömürlü Xin Hanedanı'na karşı Lülin ile birlikte iki büyük köylü isyanı hareketinden biriydi. Adını, isyancıların kaşlarını kırmızıya boyamalarından almaktadır.

Ping, Çin'in Han Hanedanı'nın 13. imparatorudur. Saltanatı MÖ 1'den MS 6 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Ruzi Ying, Çin'in Han Hanedanı'nın 14. imparatorudur. Saltanatı MÖ 6'dan MS 9 yılına kadar sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Liu Shan</span>

Liu Shan, Çin'de Shu Han'ın ikinci ve son imparatorudur. Saltanatı MS 223'ten MS 271 yılına kadar sürmüştür.

Yufuluo, Güney Hiung-nu'nun tanınmayan şanyusuydu. Saltanatı MS 188'den MS 195 yılında ölümüne kadar sürmüştür.

Situ, antik Çin'deki en yüksek rütbeli devlet dairelerinden biriydi. Batı Zhou hanedanlığı döneminde kurulan bu makamın orijinal adı 司土 olup Arazi Yöneticisi anlamına gelmektedir.