İçeriğe atla

Liu Xiaobo

Liu Xiaobo
刘晓波
Liu Xiaobo'nun portresi
Doğum28 Aralık 1955(1955-12-28)
Çangçun, Jilin, Çin
Ölüm13 Temmuz 2017 (61 yaşında)[1]
Shenyang, Liaoning, Çin
MilliyetÇinli
EğitimJilin Üniversitesi
Pekin Normal Üniversitesi
İşverenOslo Üniversitesi, Hawaii Üniversitesi Columbia Üniversitesi
Ödüller2010 Nobel Barış Ödülü

Liu Xiaobo (Çince (basitleştirilmiş): 刘晓波; Çince (geleneksel): 劉曉波; pinyin: Liú Xiǎobō; d. 28 Aralık 1955, Çangçun, Jilin, Çin- ö. 13 Temmuz 2017), Çinli entelektüel ve insan hakları savunucusu. 2010 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülmüştür.

Liu Xiaobo hem Jilin Üniversitesi hem de Pekin Normal Üniversitesi mezunudur.

Liu Xiaobo, Çin'de demokrasi, insan hakları savunucularının önde gelen isimlerinden biri oldu. Muhalif görüşleri ve faaliyetleri nedeniyle birçok kez hapis yattı. ABD'de bulunmasına rağmen 1989'da ülkesine dönüp 1989 Tiananmen Meydanı Olayları'na da katıldı. Özgür Çin PEN Merkezi'nin 2003 yılından bu yana başkanlığını yapan Liu Xiaobo; 8 Aralık 2008 tarihinde 303 Çinli entelektüelle (aydın, akademisyen, hukukçu ve işçiler) beraber imzaladığı Çin'in demokratikleşmesini öneren "08 Sözleşmesi" sebebiyle gözaltına alınmış, 23 Haziran 2009 tarihinde de 11 yıl hapis cezası alarak hapise girmiştir.[2] Liu Xiaobo, Nobel Barış Ödülü'nü hapishanedeyken kazanmıştır.

Nobel Komitesi tarafından 2010 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen Xiaobo'nun bu ödülü almasının gerekçesi, “Çin'deki temel insan hakları için yürüttüğü şiddet karşıtı ve uzun soluklu mücadelesi” olarak belirtilmiştir.[3]

Liu Xiaobo halihazırda siyasi tutuklu olarak Liaoning eyaletine bağlı Jinzhou yerleşiminde bulunan bir hapishanede yatmaktaydı.[4][5][6]

13 Temmuz 2017 tarihinde Çin'in Shenyang şehrinde karaciğer kanseri nedeniyle 61 yaşında öldü.[1]

Ayrıca bakınız

Wikimedia Commons'ta Liu Xiaobo ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

Galeri

Kaynakça

  1. ^ a b "Çin'in en büyük muhalif ismi Liu Xiaobo hayatını kaybetti". BBC Türkçe. 13 Temmuz 2017. 16 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2017. 
  2. ^ "gb.hrichina.org". 15 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2010. 
  3. ^ "nobelprize.org". 10 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2010. 
  4. ^ Frances Romero, Top 10 Political Prisoners 11 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Time, 15 November 2010.
  5. ^ Mark McDonald, An inside look at China's most famous political prisoner 29 Temmuz 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New York Times, 23 July 2012.
  6. ^ Congressional-Executive Commission on China, Political Prisoner Database:Liu Xiaobo 16 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hong Kong</span> Çinin özel idari bölgesi

Hong Kong (Çince: 香港, Kantonca telaffuzu:

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarındaki olağanüstü başarılarına verilmektedir. 1895 yılındaki Alfred Nobel'in vasiyeti doğrultusunda, 1896 yılından bu yana Nobel Vakfı tarafından idare edilmekte ve yürütülmektedir. Ekonomi dalında verilen bir başka ödül ise 1968 yılında Sveriges Riksbank ile merkez bankasının İsveç ekonomisine yapmış olduğu katkılar nedeniyle verilmeye başlanmıştır.

Çinliler ; çoğunlukla soy, etnisite, uyrukluk, vatandaşlık veya diğer bağlılık vasıtasıyla Çin ile ilişkili çeşitli kişiler veya gruplardır.

<span class="mw-page-title-main">II. Afyon Savaşı</span> 1856-1860 yılları arasında Büyük Britanya-Fransa ve Çin arasında geçen savaş

II. Afyon Savaşı veya Arrow Savaşı, 1856 – 1860'ta Çin ile Birleşik Krallık ve Fransa İmparatorluğu arasında gerçekleştirilen savaş.

<span class="mw-page-title-main">China Mobile</span>

China Mobile Limited, mobil ses ve multimedya hizmetleri veren bir Çin devlet telekomünikasyon şirketi olmakla beraber kendi ulusal mobil telekomünikasyon şebekesi üzerinden dünyanın en büyüğüdür ve Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem görmektedir. Haziran 2021 itibarıyla 945,50 milyon abonesiyle Çin'deki en büyük kablosuz operatördür. China Mobile, 2023 yılında Forbes'un Global 2000 sıralamasında 25. sırada yer aldı.

<span class="mw-page-title-main">Çangçun</span>

Çangçun ya da eski adıyla Hsinking, Çin'de bir şehir ve Jilin eyaletinin başkentidir. Bir eyalet altı özel statülü şehir olarak yönetilmekte olup bu idari bölgede 7.5 milyon civarında kişi yaşamaktadır. Şehrin kendisinin nüfusu ise 4.86 milyon kişidir. "Çangçun" adı Çincede "uzun ilkbahar" anlamına gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Jilin Üniversitesi</span>

Jilin Üniversitesi, Çin'in kuzeydoğusundaki Jilin eyaletinin başkenti Çangçun'da bulunan önder bir ulusal araştırma üniversitesidir. Çin Halk Cumhuriyeti Eğitim Bakanlığı tarafından doğrudan yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'de fuhuş</span>

Çin'de fuhuş, hem boyutlarında hem de yasal düzenlemelerinde önemli değişiklikler geçirmiş bir fenomendir. 1949'da Çin Komünist Partisi'nin iktidara gelmesinden kısa süre sonra hükûmet, fuhuşun tamamen ortadan kaldırılması amacıyla, 1960'ların başında ulaşılması hedeflenen bir dizi reform başlattı. 1980'lerin başında sosyal kontrollerin kaldırılmasının ardından, Çin'de fuhuş sadece kentsel alanlarda daha fazla görünür hale gelmekle kalmadı; aynı zamanda kırsal alanlara da yayılmaya başladı. Çin hükûmetinin gayretlerine rağmen fuhuş, çok sayıda insan kapsayan ve paranın sürekli el değiştiği bir endüstri haline geldi. Aynı zamanda organize suç, hükûmet yolsuzluğu ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar gibi çeşitli sorunlarla ilişkilidir.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki şehirler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste, Çin'deki şehirler listesidir. Hong Kong ve Makao dahil olmak üzere Çin'in idari bölümlerine göre, eyalet düzeyi, il düzeyi şehirler ve ilçe düzeyi şehirler olmak üzere üç şehir seviyesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin'deki üniversiteler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Çin Eğitim Bakanlığı'nın 24 Nisan 2012 tarihinde yayımladığı verilere göre Çin anakarasında toplam 2138 üniversite ve diğer yükseköğretim kuruluşu bulunmaktadır. Çin'in çeşitli idari bölümlerindeki yükseköğretim kuruluşlarının listelerini görmek için lütfen aşağıdaki sayfalara bakınız.

<span class="mw-page-title-main">Ni Yulan</span> Çin asıllı avukat, insan hakları savunucusu

Ni Yulan, insan hakları konusunda çalışmalarıyla tanınan Çinli avukat. Ni hukuk çalışmalarına 1986 senesinde başladı. Çin Tehciri, Weiquan Hareketi gibi marjinal grupları insan hakları ekseninde savunarak kendisini bu alanda ispat etti. Ni insan hakları konusundaki çalışmalarına 2001 yılında, 2008 Pekin Olimpiyatları dolayısıyla Pekin'deki bazı mahallelerin yıkılması sürecinde başladı. Ni komşularını, evlerini kurtarmaya çalışmak ya da en azından adil bir tazminat talebinde bulunmak için örgütledi. 2002 yılında Ni, komşusunun evinin yıkımını filme çekerken tutuklandı. Yargılanması sonucunda bir yıl hapis cezası aldı. 2002 yılında cezaevinde yapılan işkence sonucunda Ni sakatlandı ve bu tarihten itibaren tekerlekli sandalye kullanmaktadır. 2008 Pekin Olimpiyatları'ndan kısa süre sonra Ni mahallelerinden olmuş sakinler adına yaptığı çalışmalardan dolayı tekrar tutuklandı ve iki yıl hapis cezasına çarptırıldı. Serbest kaldıktan sonra artık kendi evi de yıkıldığı için bir çadırda yaşamaya başladı. 7 Nisan 2011'de, Ni ve kocası Çin Hükûmetinin muhalefete karşı ülke çapında yaptığı baskıya yönelik yaptıkları çalışmalar dolayısıyla polis tarafından gözaltına alındı. Çin yetkilileri, 29 Aralık 2011'de Yulan'ın hilekarlık davasında yargılanmasına karar verdiler. Nisan 2012'de Ni, "sorun yaratmak" ve "dolandırıcılık" nedeniyle iki buçuk yıl hapse mahkûm edildi. Kocası Dong Jiqin, benzer şekilde "sorun yaratmak" suçlamasıyla iki yıl hapse çarptırıldı. 2011 yılında Ni, Hollanda Hükûmeti tarafından verilen İnsan Hakları Lalesi Ödülü'ne layık görüldü. 2016 yılında Ni, Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Woeser</span>

Woeser, Tibet asıllı Çinli aktivist, yazar ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Hong Kong üzerindeki egemenliğin devri</span> 1 Temmuz 1997de Hong Kongun Birleşik Krallıktan Çine devredilmesi

Hong Kong üzerindeki egemenlik, 30 Haziran 1997 tarihinde Birleşik Krallık'tan Çin'e devredildi. Bu olay, Hong Kong'daki Britanya yönetiminin sonunu işaretlemesinin yanı sıra yaygın olarak Britanya İmparatorluğu'nun sonu olarak sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Sırbistan ilişkileri</span>

Çin-Sırbistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Sırbistan Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasında ilişkiler, Yugoslavya SFC'nin 1 Ekim 1949 tarihinde ÇHC'ni tanımasından beri muhafaza edilmiştir; diplomatik ilişkiler de 2 Ocak 1955 tarihinde, her iki ülkenin dışişleri bakanları arasında diplomatik notların değiştirilmesiyle resmen kuruldu. Çin'in Belgrad'da bir büyükelçiliği var; Çin ayrıca Kasım 2006'dan beri Sırbistan Hükûmeti'nin rızasıyla Priştine'de bir temsilci ofis işletmektedir. Sırbistan'ın Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir genel konsolosluğu vardır. 2017 yılında Çin ile Sırbistan, birbirlerinin vatandaşları için vize muafiyeti uyguladı.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan-Çin ilişkileri</span>

Bulgaristan-Çin ilişkileri, Bulgaristan ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 4 Ekim 1949 tarihinde kuruldu. Bulgaristan'ın Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir başkonsolosluğu, Çin'in ise Sofya'da bir büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek-Çin ilişkileri</span>

Bosna-Hersek-Çin ilişkileri, Bosna-Hersek ile Çin arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 3 Nisan 1995 tarihinde kuruldu. Pekin'de Bosna-Hersek, Saraybosna'da Çin büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Slovenya ilişkileri</span>

Çin-Slovenya ilişkileri, Çin ile Slovenya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çin'in Ljubljana'da bir büyükelçiliği, Slovenya'nın ise Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir konsolosluğu var.

<span class="mw-page-title-main">Fei Xiaotong</span>

Fei Xiaotong veya Fei Hsiao-tung, Çinli sosyolog ve insanbilimci.

<span class="mw-page-title-main">Koo Sze-yiu</span> Hong Konglu politikacı

Koo Sze-yiu, takma adıyla da bilinir "Uzun Sakal", protestoları nedeniyle 12 kez hapse atılmasıyla tanınan bir Hong Kong aktivisti. Eski bir Maoist olan Koo, 1989 Tiananmen Meydanı katliamı sonrasında anti-komünist oldu.

BAIC Motor Corporation Limited, merkezi Pekin'de bulunan Çinli bir otomobil üreticisidir. H hisseleri Şirketin yüzde 50'si Hong Kong Menkul Kıymetler Borsası'nda işlem görüyordu. Kendisi de Pekin Belediye Hükûmeti'nin bir yan kuruluşu olan BAIC Group'un bir parçasıydı.