İçeriğe atla

Litvin

Litvin (Belarusça: ліцьвін, літвін, lićvin, litvin; Litvanca: litvinas; Rusça: литвин; Ukraynaca: литвин; Lehçe: Litwin) Litvanya Büyük Dükalığı sakinleri için 12. yüzyılda Büyük Litvanya'da kullanılmaya başlanan Slavca bir kelimedir.

Anlamları

Litvanya Büyük Dükalığı

16-18. Yüzyıllarda, "Litvin" terimi çoğunlukla Doğu Slavlar tarafından Litvanya Büyük Dükalığı'nın tüm sakinlerine atıfta bulunmak için kullanıldı.[1][2]

Ukrayna'daki etnik gruplar

Litvinler, orta Desna Nehri (kuzey Ukrayna) bölgesinde yaşayan küçük bir etnik gruptur.[3] Litvinler ile ilgili etnografik veya kültürel araştırmalar yetersiz bir şekilde 18. yüzyılın başlarına kadar izlenebilmektedir.[4] Şair-keşiş Klymentiy Zinoviyiv [uk], Litvinlerin, belki de eski bir pagan geleneğinin ardından, pazar günleri çalıştığını ve Cuma günleri dinlendiğini belirtti.[5] Litvinler hakkında daha fazla bilgi 18. yüzyılın sonunda Rus İmparatorluğu'ndan Afanasiy (Opanas) Shafonsky [uk] ve Yakov Markovych [uk] tarafından aktarıldı. Markovych'e göre, Litvinler gibi bölgesel diğer gruplar Fransa'daki Gascoigneler veya Almanya'daki Svabyalılardır.[6]

Litvin (Litvyak) adı kökenini siyasi unsurlara borçludur ve bir olduğunu Litvanya Büyük Dükalığı'na atıfta bulunan bir denonimdir.[4] Çernihiv bölgesindeki (Çernihiv Oblastı) Litvinler kendilerini Ruski olarak adlandırıken, Moskal veya Katsap olarak adlandırmazlar. Onlara göre Litvin teriminin aşağılayıcı bir anlamı buulunmaktadır. 2011 nüfus sayımına göre Ukrayna'da 22 Litvin yaşamaktaydı.[7]

Belarus'taki modern kullanımı

1991'de Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana[8] "Litvin" terimi, bazı modern Belarus milliyetçileri tarafından Belarus'un Litvanya Büyük Dükalığı üzerindeki iddiasını vurgulamak için benimsendi.[9] Bu, Beyaz Rus'tan türetilen "Belaruslular" denonimine bir alternatiftir ve bu nedenle, Büyük Rusya'dan bir şekilde daha az olduğunu ima eder. Mikola Yermalovich ve Viktor Veras gibi Belaruslu yazarlar, Büyük Dükalık'ın Belaruslu olduğunu ve modern Litvanyalıların, "Litvanyalılar olmasa da" bir şekilde "Litvanya" adını gasp etmeyi başaran tarihi Samogityalılar (Samogitya terimi Litvanya'nın Ovaları olarak tercüme edilir) olduğunu iddia ediyorlar. Başka bir deyişle, bu yazarlar Litvanya dilinin aksine, modern Belarusluların modern Litvanyalılar değil, tarihi metinlerde atıfta bulunulan "gerçek" Litvanyalılar olduğunu iddia etmektedir. Bu teori özenti olarak kabul edilir ve ana akım tarihçiler tarafından kabul edilmez.[10] 2009 nüfus sayımı sırasında 66 kişi kendilerini Belarus'ta yaşayan Litvinler olarak tanımladı.[11] Belarus halk grubu Stary Olsa genellikle Litvin ve onların tarihi geçmişiyle ilgili halk şarkıları söylemektedir.

Adam Mickiewicz kendini özellikle Litvin olarak görmekteydi.[12][13][14]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Litvinai". Visuotinė lietuvių enciklopedija (Litvanca). Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras. 13 Kasım 2018. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021. 
  2. ^ Вячаслаў Насевіч. Літвіны 1 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 2 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш.Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. С. 206—208.
  3. ^ "Litvinai". Visuotinė lietuvių enciklopedija (Litvanca). Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras. 13 Kasım 2018. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021. 
  4. ^ a b Horlenko, Volodymyr Litvins of the Ukraine North are possibly a fragment of legendary tribe of Siverians (Литвини півночі України - ймовірний уламок племені літописних Сіверян) 22 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. "Landmarks of Ukraine". 2001.
  5. ^ Artifacts of Ukrainian-Ruthenian language and literature / Shevchenko Scientific Society Archaeographic Commission. - Lviv, 1912. - Vol.7. - p.72. (Пам'ятки українсько-руської мови і літератури / Видає археографічна комісія НТШ. - Львів, 1912. - Т.VII. - С.72. )
  6. ^ Markovych, Ya. Notes about Malorossiya its residents and literary works. - In Saint Petersburg, 1798. (Маркович Я. Записки о Малороссии, ее жителях и произведениях. - В Санкт-Петербурге, 1798.)
  7. ^ "Всеукраїнський перепис населення 2001 | Результати | Національний склад населення, мовні ознаки, громадянство | Чисельність осіб окремих етнографічних груп украінського етносу та їх рідна мова | Результат вибору". 2001.ukrcensus.gov.ua. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2016. 
  8. ^ "Tomas Baranauskas: Litvinistams svarbiausia turėti gražią istoriją, kuri galėtų sutelkti tautą". Bernardinai.lt (Litvanca). 29 Eylül 2012. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2019. 
  9. ^ Intermarium: The Land Between the Black and Baltic Seas. Transaction Publishers. 2012. s. 450. ISBN 978-1-4128-4774-2. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021. 
  10. ^ "Chapter 19. Belarusian History: The Alternative and Official Historical Narrations", Struggle Over Identity: The Official and the Alternative "Belarusianness", Central European University Press, 2010, ISBN 9786155211843 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). Census of the Republic of Belarus 2009 (Rusça). National Statistical Committee of the Republic of Belarus. 8 Aralık 2010. s. 5. 5 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Şubat 2020. 
  12. ^ … Examples of that are our countrymen. Adam Mickiewicz who considered himself Litvin, but wrote in Polish language, or another Litvin Fyodor Dostoyevski who is known as a Great Russian writer … (Valiantsina Zrazikava, Alena Hubkina. Belarusian language. Professional vocabulary for economists (Беларуская мова. Прафесійная лексіка для эканамістаў) 22 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Litres, 2017. 9785040562046
  13. ^ Несцярчук, Л. М. «Адам Міцкевіч: Геній, Паэт, Ліцвін» 22 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Брэст: ААТ «Брэсцкая друкарня». 2019. 978-985-524-318-3
  14. ^ "Адам Міцкевіч: Геній, Паэт, Ліцвін" 22 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. House-museum of Adam Mickiewicz (mickiewicz.museum.by).

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Litvanya</span> Kuzeydoğu Avrupada yer alan Baltık ülkesi

Litvanya, resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki Baltık bölgesinde yer alan bir ülkedir. Baltık Devletlerinden biri olup Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alır. Kuzeyde Letonya, doğu ve güneyde Belarus, güneyde Polonya ve güneybatıda Rusya ile sınırı vardır. Batıda ise İsveç ile deniz sınırı bulunur. Litvanya, 65.300 km²'lik bir alanı kaplar ve 2,86 milyon nüfusa sahiptir. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en büyük şehri de olan Vilnius'tur. Diğer büyük şehirler sırasıyla Kaunas, Klaipėda, Šiauliai ve Panevėžys'dir. Litvanlar, etnolinguistik olarak Balt halklarının bir parçasıdır ve Hint-Avrupa dil ailesinin Baltik kolunda hayatta kalan birkaç dilden biri olan Litvanca dilini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Belarusça</span> Belarusun resmî dili olan doğu Slav dili

Belarusça veya Beyaz Rusça, Rusça ile beraber Belarus'un resmî dili. Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri grubunun Doğu Slav dilleri alt grubuna dahil olup toplam konuşan sayısı yaklaşık 7 milyondur. Mevcut Anayasa uyarınca Belarus Cumhuriyeti'nde Rusça ile birlikte iki resmî dilden biridir. Ek olarak, Rusya, Litvanya, Letonya, Polonya ve Ukrayna'nın bazı bölgelerinde bu ülkelerdeki Belaruslu azınlıklar tarafından konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Büyük Dükalığı</span> 1236dan 1795e kadar var olmuş bir Avrupa devleti

Litvanya Büyük Düklüğü, Avrupa'da 13. yüzyıl ile 1795 arasında varlığını sürdürmüş bir devlettir. Aukštaitija bölgesindeki çok tanrılı Baltık kabilelerinden biri olan Litvanlar tarafından kuruldu. Daha sonra Kiev Knezliği'nin büyük bir kısmını ve diğer Slav topraklarını ele geçirdi. Böylece bugünkü Belarus, Letonya, Litvanya'nın tamamı ile Moldova, Polonya, Rusya ve Ukrayna'nın bir kısmını kapsar hâle gelmişti. 15. yüzyılda en geniş sınırlara ulaştığında Avrupa'daki en geniş sınırlara sahip ülke konumundaydı. Etnisite ve din açısından çeşitliliğin var olduğu ülkede, kültür unsurları oldukça geniş bir yelpaze oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kaunas Guberniyası</span>

Kaunas Guberniyası, Rus İmparatorluğu'nun guberniyalarından biriydi. Guberniya, günümüz Litvanya'nın kuzeyini kapsamaktaydı. Guberniyanın merkezi Kaunas idi.

<span class="mw-page-title-main">Anna Jagiellon</span>

Anna Jagiellon 1575'ten 1586'ya Polonya kraliçesi ve Litvanya Büyük Düşesi. Polonya Kralı I. Zygmunt ve İtalyan eşi Bona Sforza'nın kızıdır. Birden fazla evlilik teklifine rağmen 52 yaşına kadar evli kalmadı. Kral II. Zygmunt August, Jagiellonian hanedanının son erkek üyesinin ölümünden sonra, Anna'nın hanedanın soyunu sürdürmek için Stephen Báthory ile evlendirildi. Eşi ile krallığı ortak yönetti. Báthory, Livonya Savaşı ile meşgulken, Anna zamanını yerel idari konularda ve çeşitli inşaat işlerinde Varşova'da geçirdi. Báthory'nin Aralık 1586'da ölümünden sonra, tahtı kendisi için talep etme hakkı doğdu, ancak istemedi. Onun yerine yeğeni III. Zygmunt Waza'yı prens ilan etti. 1587'de tahttan çekildi ve Vasa Hanedanı iktidara geldi.

<span class="mw-page-title-main">Juozas Purickis</span> Litvan siyasetçi

Juozas Purickis, Juozas Puryckis ya da genellikle kullandığı kalem adı ile Vygandas iki savaş arası dönemde etkin olan Litvanya'lı politikacı, diplomat ve gazeteci. Haziran 1920'den Aralık 1921'e kadar Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı.

Mihail Katsar, Sovyet Beyaz Rus sanat tarihçisi doktoru, profesör. Katsar'ın kardeşi Matrona Markeviç Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağında ve ardından 1995 referandumunda kabul edilen Belarus bayrağında kullanılan süsleme deseninin tasarımcısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya-Sovyet Savaşı</span>

Litvanya-Sovyet Savaşı veya Litvanya-Bolşevik Savaşı Litvanca: Karas su bolševikais), I. Dünya Savaşı'nın ardından yeni bağımsızlığını ilan eden Litvanya ile Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti arasındaki savaştır. Bu savaş 1918-1919 arasındaki batıya doğru gerçekleşen geniş kapsamlı Sovyet saldırısının bir parçasıydı. Saldırı, Almanya birliklerinin bulunduğu Ukrayna, Belarus, Litvanya, Letonya, Estonya, Polonya topraklarında Sovyet cumhuriyetleri kurma ve Alman Devrimi'ni başarıya ulaştırmaktı. Aralık 1918'in sonunda Kızıl Ordu birlikleri Litvanya sınırlarına ulaştı ve büyük bir çatışma olmadan Ocak 1919'un sonuna kadar Litvanya topraklarında hakimiyet sürdü. Sovyet hakimiyeti altında Litvanya-Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Şubat ayında geçici başkenti Kaunas'ı ele geçirmek isteyen Sovyet güçlerinin ilerlemesi, Litvanya ve Almanya birlikleri tarafından durduruldu. Nisan 1919'dan itibaren, Litvanya savaşı Polonya-Sovyet Savaşı ile paralel bir şekilde gitti. Polonya'nın Litvanya, özellikle Vilnius Bölgesi üzerinde toprak iddiaları vardı ve bu gerilimler Polonya-Litvanya Savaşı'na sıçradı. Tarihçi Norman Davies durumu şu şekilnde anlatır; "Almanya ordusu Litvanya milliyetçilerini destekliyordu, Sovyetler Litvanya komünistlerini destekliyordu, Polonya Ordusu ise hepsiyle savaşıyordu." Mayıs ayının ortalarında, Silvestras Žukauskas tarafından yönetilen Litvanya ordusu, kuzeydoğu Litvanya'daki Sovyetlere karşı bir saldırı başlattı. Haziran ortasına kadar, Litvanyalılar Letonya sınırına ulaştı ve Sovyet güçlerini, Sovyetlerin Ağustos 1919'un sonuna kadar tuttuğu Zarasai yakınlarındaki göl ve tepeler arasında sıkıştırdı. Daugava Nehri ile ayrılan Sovyet ve Litvanyalı güçler, Ocak 1920'de Daugavpils Savaşı'na kadar cephelerini korudular. Eylül 1919 gibi erken bir tarihte Sovyetler bir barış anlaşması müzakere etmeyi teklif etti, ancak görüşmeler Mayıs 1920'de başlayabildi. Sovyet-Litvanya Barış Antlaşması 12 Temmuz 1920'de imzalandı. Sovyet Rusya bağımsız Litvanya'yı tamamen tanıdı.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Bağımsızlık Yasası</span> Litvanyanın bağımsızlık belgesi

Litvanya Bağımsızlık Yasası, Litvanya Devleti Bağımsızlık Yasası veya 16 Şubat Yasası, 16 Şubat 1918'de Litvanya Konseyi'nin demokratik ilkelerle yönetilecek bağımsız bir Litvanya devletinin kuruşunu ilan ettiği belgedir. Yasa metni Jonas Basanavičius başkanlığındaki konseyin yirmi temsilcisi tarafından imzalandı. Belge Vilnius Konferansı, 11 Aralık, 8 Ocak ve 16 Şubat tarihli kararlar dahil olmak üzere bu konudaki bir dizi çalışmanın sonucuydu. Yasa ilan edilene kadar geçen zaman uzun ve inişli çıkışlıydı, Alman İmparatorluğu Konsey'e bağımsızlık değil bir Almanya-Litvanya ittifakı kurulmasına yönelik açıklama yapması için baskı yaptı. Konsey, askerî birlikleri Litvanya'da bulunan Almanya makamları ile Litvanya halkının talepleri arasında dikkatli davranmak zorunda kaldı.

Litvanya Sosyal Demokrat Halk Partisi iki savaş arası dönemde Litvanya'da faaliyet yürüten siyasi parti.

<i>Babka</i>

Babka Belarusça: Бабка) veya Polonya'daki adıyla babka ziemniaczana, Belarus'ta ve Polonya'da popüler olarak tüketilen tuzlu bir yemektir. Rendelenmiş patates, yumurta, soğan ve tütsülenmiş, haşlanmış veya kızarmış domuz pastırması ve sosislerden yapılır. Fırında çömlekte pişirilir ve genellikle ekşi krema ile servis edilir. Tarif ve pişirme yöntemine bağlı olarak, lapa turtası veya ağır patates pudingi de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus coğrafyası</span>

Belarus, Karayla çevrili, genellikle düz bir ülke olan, doğal sınırları olmayan, 207.600 kilometrekarelik bir alanı kaplar veya yüzölçümü bakımında Birleşik Krallık veya Kansas eyaletinden biraz daha küçüktür. Komşuları doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Letonya, kuzeybatıda Litvanya, batıda Polonya ve güneyde Ukrayna'dır. Kuzeyden güneye uzantısı 560 km, batıdan doğuya 650 km 'dir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Litvanya ilişkileri</span>

Belarus-Litvanya ilişkileri, Belarus ve Litvanya arasındaki dış ilişkilerdir. Ülkeler, Sovyetler Birliği'nin dağılmasından kısa bir süre sonra, 24 Ekim 1991'de diplomatik ilişkiler kurdu. İki ülke 680 kilometre ortak sınırı paylaşıyor. Vilnius, Avrupa Beşeri Bilimler Üniversitesi, Svyatlana Tsihanouskaya gibi Belaruslu mülteciler gibi çok sayıda Belarus sivil toplum kuruluşuna ev sahipliği yapıyor. İki ülkenin Konstanti Kalinovski gibi paylaştığı ulusal kahramanların izlerinin yanı sıra Litvanya, Belarus edebiyatının doğum yeri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Litvan mutfağı</span>

Litvan mutfağı, Litvanya'nın serin ve nemli kuzey iklimine uygun ürünleri içerken bir mutfak kültürü gösterir. Arpa, patates, çavdar, pancar, yeşil sebzeler, çilek ve mantar yerel olarak yetiştirilmektedir ve süt ürünleri ülkenin uzmanlık alanlarından biridir. Kışın yiyecekleri saklamak için çeşitli turşulama yöntemleri kullanılır. Çorbalar son derece popülerdir ve yaygın olarak sağlıklı beslenmenin anahtarı olarak kabul edilir. İklim ve tarım uygulamalarını Kuzey Avrupa ile paylaştığı için, Litvanya mutfağının Baltık komşuları ve genel olarak kuzey ülkeleri ile pek çok ortak noktası bulunur. Uzun süren tarım ve yiyecek arama gelenekleri, ülkenin tarihi boyunca çeşitli etkilerle birlikte Litvanya mutfağını oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Konstanty Kalinowski</span> asilzade, siyasi aktivist, gazeteci, Ocak isyancısı

Wincenty Konstanty Kalinowski, Belaruslu yazar, gazeteci, avukat ve

<span class="mw-page-title-main">Belarus'taki Yahudilerin tarihi</span>

Belarus'taki Yahudilerin tarihi, 8. yüzyılın başlarından itibaren başlar. Yahudiler, modern Belarus topraklarının her yerinde yaşadılar. Yahudiler, 20. yüzyılın ilk yarısında ülkedeki üçüncü en büyük etnik gruptu. 1897'de Belarus'un Yahudi nüfusu 910.900 kişiydi ve toplam nüfusun %14.2'sine eşitti. Polonya-Sovyet Savaşı'nın (1919-1920) ardından, Riga Antlaşması hükümlerine göre Belarus, Doğu Belarus ve Batı Belarus olarak ikiye bölündü ve 350.000-450.000 Yahudinin Polonya tarafında kalmasına sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Symon Budny</span>

Szymon Budny veya Symon Budny Polonyalı - Beyaz Rusyalı hümanist, eğitimci, İncil çevirmeni, Protestan reformcu, filozof, sosyolog ve tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya'nın geçici başkenti</span>

Litvanya'nın geçici başkenti, savaş arası dönemde Litvanya'daki Kaunas şehrinin unvanıydı. Litvanya'nın ilan edilmiş başkenti olan Vilnius'un 1920'den 1939'a kadar Polonya'nın bir parçası olması nedeniyle o dönemde Litvanya'nın başkenti olan Kaunas, bu unvanla anılmıştır. Günümüzde geçici başkent terimi, gerçekte güncelliğini yitirmesine rağmen Litvanya'nın ikinci büyük şehri olan Kaunas için hala sıklıkla kullanılan bir terimdir.

Litvanya Büyük Dükalığı'nın arması, aynı zamanda Pogonya olarak da bilinir – Litvanya Büyük Dükalığı ve yöneticilerinin sembolü ve daha sonra Polonya-Litvanya Topluluğu'nun armasının bir bileşeni.

<span class="mw-page-title-main">Marcelė Kubiliūtė</span>

Marcelė Kubiliūtė Litvanyalı casus ve aktivistti. Kendisi, tüm büyük Litvanya nişanlarını alan tek Litvanyalı kadındır. Anıları 1999'da yayınlanana kadar neredeyse hiç tanınmayan bu kişi, artık Litvanya istihbarat servislerinde "efsanevi" bir figür olarak kabul ediliyor.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.