İçeriğe atla

Litvanya cumhurbaşkanı

Litvanya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Lietuvos Respublikos Prezidentas
Cumhurbaşkanlığı forsu
Cumhurbaşkanlığı forsu
Görevdeki
Gitanas Nausėda

12 Temmuz 2019 tarihinden beri
Resmî ikametCumhurbaşkanlığı Sarayı,
Vilnius, Litvanya
Görev süresi5 yıl (iki dönem)
Oluşum4 Nisan 1919 (ilk)
25 Kasım 1992 (günümüz)
Açılışı yapanAntanas Smetona (ilk)
Algirdas Brazauskas (ikinci)
Websitesiwww.president.lt

Litvanya cumhurbaşkanı veya resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı (LitvancaLietuvos Respublikos Prezidentas), Litvanya'nın devlet başkanıdır.

Cumhurbaşkanı, Estonya ve Letonya'daki meslektaşlarından biraz daha fazla yürütme yetkisine sahip olup işlevi Fransa ve Romanya cumhurbaşkanlarınınkine çok benzemektedir. Bununla birlikte genellikle dış ilişkilerde en fazla yetkiye sahiptir. Cumhurbaşkanlarının geleneksel diplomatik yetkilerine, yani yabancı büyükelçilerin itimat mektuplarını alma ve anlaşmaları imzalamaya ek olarak, Litvanya'nın temel dış politika ilkelerini belirler. Aynı zamanda Litvanya Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanı olup Devlet Savunma Konseyi'ne başkanlık eder ve genelkurmay başkanını atama hakkına sahiptir.[1]

Cumhurbaşkanının iç politikada da önemli bir rolü vardır. Seimas'a fatura sunma ve onun tarafından kabul edilen yasaları veto etme, başbakanı atama ve kurduğu hükûmeti onaylama ve başarılı bir güvensizlik hareketinin ardından Seimas'ı feshetme ve erken seçim çağrısı yapma hakkına sahiptir. Seimas, hükûmetin bütçesini altmış gün içinde onaylamayı reddederse. Ancak, bir sonraki seçilen Seimas, daha erken bir cumhurbaşkanlığı seçimi çağrısı yapabilir.[2]

Cumhurbaşkanı aynı zamanda Anayasa Mahkemesi yargıçlarının üçte birini ve Yüksek Mahkeme'nin tamamını Seimas tarafından atanmak üzere aday gösterir ve diğer tüm yargıçları doğrudan atama hakkına sahiptir.

1992'de kabul edilen Litvanya Anayasası'na göre, cumhurbaşkanı değiştirilmiş iki turlu bir sistemle beş yıllık bir süre için seçilir. Bir aday için oyların salt çoğunluğu ve seçmen katılımının %50'nin üzerinde olması veya oy payları için gereklidir.[3] Birinci turda seçimi kazanmak için kayıtlı seçmen sayısının en az üçte birine eşit olmak zorundadır. Hiçbir aday bunu gerçekleştiremezse, en çok oyu alan iki aday iki hafta sonra yapılacak ikinci turda karşı karşıya gelir. Cumhurbaşkanı, göreve başladıktan sonra herhangi bir siyasi partiye resmi üyeliği sona erer.[2]

Günümüzdeki cumhurbaşkanı 12 Temmuz 2019 tarihinden itibaren Gitanas Nausėda'dır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Presidential Functions | President of the Republic of Lithuania". 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2021. 
  2. ^ a b "Constitution of the Republic of Lithuania - Seimas site". 25 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2021. 
  3. ^ Lithuania: Election for President 10 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. IFES

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye cumhurbaşkanı</span> Türkiye Cumhuriyetinin devlet ve hükûmet başkanı

Türkiye Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Türkiye Cumhuriyeti'nin devlet ve hükûmet başkanıdır. Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanlığını, Türkiye Cumhuriyeti'ni ve Türk milletinin birliğini temsil eder. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın uygulanmasını ve devlet kurumlarının uyum içinde çalışmasını temin eder. Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 104. maddesinde düzenlenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu</span> Türkiyede yapılan beşinci halk oylaması

2007 Türkiye anayasa değişikliği referandumu, 21 Ekim 2007 tarihinde Türkiye'de, Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi başta olmak üzere birtakım anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulmasıdır. Türkiye'de yapılan beşinci halk oylamasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde seçimler</span>

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde seçimler, Anayasa ve kanunlarda belirtilmiş şekli ile yapılmakta olup seçim türleri Cumhurbaşkanlığı seçimi, Cumhuriyet Meclisi'ne milletvekili seçimleri ve yerel yönetim seçimleri olmak üzere üç çeşitli türde yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Almanya cumhurbaşkanı</span> Almanyanın devlet başkanı

Almanya cumhurbaşkanı ya da resmî adıyla Almanya Federal Cumhuriyeti federal cumhurbaşkanı, Almanya Federal Cumhuriyeti devletinin başıdır.

Başkomutan veya başkumandan; silahlı kuvvetler veya askerî birim üzerinde kara, deniz ve hava kuvvetlerini komuta eden en üst rütbeli komutandır. Terim teknik olarak, bir ülkenin yürütme liderliğinde, devlet veya hükûmet başkanında bulunan askerî yeterliliklerini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna devlet başkanı</span> Ukraynanın devlet başkanı

Ukrayna devlet başkanı, Ukrayna'nın en üst siyasi makamıdır. Devlet başkanı, uluslararası ilişkilerde milletini temsil eder, devletin dış politik faaliyeti yönetir, müzakereleri yürüten ve uluslararası anlaşmalar yapar.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan cumhurbaşkanı</span> Azerbaycanın devlet başkanı

Azerbaycan cumhurbaşkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin başıdır. Cumhurbaşkanı, vatandaşların seçimi sonucu yedi yıl için belirlenir. Azerbaycan Anayasası, cumhurbaşkanının yürütme gücünün somutlaşmışı, başkomutan, "Azerbaycan'ın iç ve dış politikadaki temsilcisi" olacağını ve" dokunulmazlık hakkına sahip olacağını belirtir. Başkan, bir grup sekreter ve departman bakanından oluşan Başkanlık İdaresi olan icra dairesi aracılığıyla yönetir. Ek olarak, ekonomik ve sosyal politikayla ilgili bir Bakanlar Kurulu ve dış, askeri ve adli konularda bir Güvenlik Konseyi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">2018 Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimi</span>

2018 Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanlığı seçimi, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin sekizinci cumhurbaşkanını belirlemek için ilk turu 28 Ocak 2018'de, ikinci turu ise 4 Şubat 2018 tarihinde gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı seçimi.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan cumhurbaşkanı</span> Macaristanın devlet başkanı

Macaristan cumhurbaşkanı, resmi olarak cumhuriyet başkanı, Macaristan'ın devlet başkanıdır. Makamın büyük ölçüde törensel bir rolü vardır, ancak aynı zamanda yasaları veto edebilir veya yasayı gözden geçirilmek üzere Anayasa Mahkemesine gönderebilir. Hükûmet bakanlarını seçmek ve yasama girişimlerine öncülük etmek gibi diğer yürütme yetkilerinin çoğu, onun yerine başbakanlık makamına verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Slovakya cumhurbaşkanı</span> Slovakyanın devlet başkanı

Slovakya cumhurbaşkanı, Slovakya devletinin başı ve Silahlı Kuvvetler'in başkomutanı. Cumhurbaşkanı, beş yıl boyunca doğrudan halk tarafından seçilir ve art arda iki dönem için seçilebilir. Cumhurbaşkanlığı büyük ölçüde sembolik görev görüyor, ancak cumhurbaşkanı mutlak takdir yetkisi ile belirli sınırlı yetkileri kullanıyor. Cumhurbaşkanının resmi ikametgâhı Bratislava'daki Grassalkovich Sarayı'dır. 15 Haziran 2024'ten bu yana görevdeki başkan Peter Pellegrini'dir.

<span class="mw-page-title-main">Belarus Temsilciler Meclisi</span>

'Belarus Temsilciler Meclisi, Belarus parlamentosunun alt meclisidir.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan cumhurbaşkanı</span> Pakistan İslam Cumhuriyetinin devlet başkanı

Pakistan cumhurbaşkanı veya resmî adıyla Pakistan İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Pakistan'ın devlet başkanıdır. Cumhurbaşkanı, cumhuriyetin birliğini simgelemekte olup aynı zamanda Pakistan Silahlı Kuvvetleri'nin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">2019 Litvanya cumhurbaşkanlığı seçimi</span> Litvanya Cumhuriyetinin 7. seçimleri

2019 Litvanya cumhurbaşkanlığı seçimleri'nin ilk turu 12 Mayıs 2019'da yapıldı ve ikinci tur 26 Mayıs 2019'da yapıldı. Görevdeki cumhurbaşkanın iki dönemlik anayasal sınırı nedeniyle, cumhurbaşkanı Dalia Grybauskaitė 2009 ve 2014 seçimlerini kazandığı için bir daha aday olamadı.

<span class="mw-page-title-main">1926 Litvanya Darbesi</span> Litvanyada 1926 askeri darbesi

1926 Litvanya Darbesi, Litvanya'da demokratik olarak seçilmiş hükûmetin yerine Antanas Smetona liderliğindeki muhafazakar ve otoriter bir hükûmetle sonuçlanan askeri bir darbedir. Darbe, 17 Aralık 1926'da gerçekleşti ve büyük ölçüde ordu tarafından düzenlendi; Smetona'nın rolü günümüzde tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Darbe, dönemin en muhafazakar partisi olan Litvanya Milliyetçi Birliğini iktidara getirdi. LMB, 1926'dan önce oldukça yeni ve önemsiz bir milliyetçi partiydi. 1926'da üye sayısı yaklaşık 2000 kişiydi ve parlamento seçimlerinde sadece üç sandalye kazanmıştı. Zamanında Seimas'ın en büyük partisi olan Litvanya Hristiyan Demokrat Partisi orduyla işbirliği yaptı ve darbeye anayasal meşruiyet sağladı, ancak yeni hükûmette önemli bir görevi kabul etmedi ve Mayıs 1927'de çekildi. Ordu, iktidarı sivil hükûmete devrettikten sonra, siyasi hayatta doğrudan bir rol oynamayı bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">Estonya cumhurbaşkanı</span> Estonyanın devlet başkanı

Estonya cumhurbaşkanı veya resmî adıyla Estonya Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Estonya'nın devlet başkanıdır. Cumhurbaşkanı, aynı zamanda Estonya Savunma Kuvvetleri'nin sembolik başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cezayir cumhurbaşkanı</span> Cezayirin devlet başkanı

Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, Cezayir'in devlet başkanıdır ve aynı zamanda Cezayir Halk Ulusal Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Letonya cumhurbaşkanı</span>

Letonya cumhurbaşkanı veya resmî adıyla Letonya Devlet Cumhurbaşkanı, Letonya'nın devlet başkanıdır. Cumhurbaşkanı, aynı zamanda Letonya Ulusal Silahlı Kuvvetleri'nin de başkomutanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Hırvatistan cumhurbaşkanı</span> Hırvatistanın devlet başkanı

Hırvatistan cumhurbaşkanı veya resmî adıyla Hırvatistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Hırvatistan'ın devlet başkanıdır. Cumhurbaşkanı, Hırvatistan'daki en yüksek makamın sahibi olmasına karşın Hırvatistan'ın başbakanlık makamı ülkenin anayasal çerçevesi ve günlük siyaseti içinde en güçlü kişi olduğu bir parlamenter sisteme sahip olması nedeniyle, cumhurbaşkanı yürütme organının başı değildir.

<span class="mw-page-title-main">Tunus başbakanı</span> Tunusun hükûmet başkanı

Tunus başbakanı Tunus hükümetinin yürütme organının başıdır. Başbakan, cumhurbaşkanı ile birlikte yürütme organını yönetir ve başbakanın kabinesi ile birlikte Halk Temsilcileri Meclisine, başbakanın siyasi partisine ve nihayetinde yürütme ve yasamanın politikaları ve eylemleri için seçmenlere karşı sorumludur.

<span class="mw-page-title-main">Sri Lanka cumhurbaşkanı</span> Sri Lankanın devlet başkanı

Sri Lanka cumhurbaşkanı Sri Lanka Demokratik Sosyalist Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ve hükümet başkanıdır. Cumhurbaşkanı, birlik hükümetinin baş yürütücüsü ve Sri Lanka Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanıdır. Önceki cumhurbaşkanlığı makamlarının yetkileri, işlevleri ve görevlerinin yanı sıra başbakan ve Sri Lanka hükûmeti ile olan ilişkileri, makamın oluşturulmasından bu yana çeşitli anayasal belgelerle zaman içinde farklılık göstermiştir. Cumhurbaşkanı, Sri Lanka Parlamentosunun güven oyuna sahip olan Sri Lanka başbakanını atar.