İçeriğe atla

Litvanya Konseyi

Konseyin Kasım 1917'deki ilk yirmi üyesi. Soldan sağa ayaktakiler: Kazimieras Bizauskas, Jonas Vailokaitis, Donatas Malinauskas, Vladas Mironas, Mykolas Biržiška, Alfonsas Petrulis, Saliamonas Banaitis, Petras Klimas, Aleksandras Stulginskis, Jokūbas Šernas, Pranas Dovydaitis; oturanlar: Jonas Vileišis, Jurgis Šaulys, Justinas Staugaitis, Stanisław Narutowicz, Jonas Basanavičius, Antanas Smetona, Kazimieras Steponas Šaulys, Steponas Kairys, Jonas Smilgevičius

Litvanya Konseyi (Litvanca: Lietuvos Taryba, Almanca: Litauischer Staatsrat, Lehçe: Rada Litewska) ya da 11 Temmuz 1918'den sonraki adıyla Litvanya Devlet Konseyi (Litvanca: Lietuvos Valstybės Taryba), 18-23 Eylül 1917 tarihleri arasında gerçekleşen Vilnius Konferansı'nda seçilen konseydir. Konseyin ilk üyeleri farklı yaş, sosyal statü, meslek ve siyasi ilişkilere sahip yirmi kişiden oluşuyordu. Litvan halkı adına yürütme yetkisi verilen konsey, bağımsız bir Litvanya devleti kurmakla görevlendirildi. 16 Şubat 1918'de konsey üyeleri Litvanya Bağımsızlık Yasası'nı imzaladı ve Litvanya'yı demokratik ilkelere dayanan bağımsız bir devlet olarak ilan etti. 16 Şubat, "Litvanya Devlet Restorasyon Günü" (Litvanca: Lietuvos valstybės atkūrimo dieną) olarak kutlanmaya başlandı. Konsey, 1918 sonbaharına kadar ülkede Alman Ordusu'na bağlı askerî birliklerin bulunmasına rağmen bağımsızlık ilan etmeyi başardı. 1919 baharında konsey üyeleri sayısı yaklaşık iki katına çıktı. Konsey, ilk kez 15 Mayıs 1920'de toplanan Litvanya Kurucu Meclisi etkin oluncaya kadar çalışmalarını sürdürdü.

Tarihsel arka plan ve Vilnius Konferansı

Polonya-Litvanya Birliği'nin 1795'teki parçalanmasının ardından Litvanya bölgesi, Rus İmparatorluğu'nun bir parçası hâline geldi. 19. yüzyılda Polonyalılar ve Litvanlar, yeniden bağımsız olmaya çalıştılar. 1830'da Kasım Ayaklanması ve 1863'te Ocak Ayaklanması sırasında, başarıya ulaşmayan bağımsızlık girişimlerinde bulundularsa da tarihsel olarak en büyük fırsatlar silsilesi I. Dünya Savaşı sırasında ortaya çıktı. 1915'te Alman Ordusu Rusya'ya doğru ilerlerken Litvanya'yı işgal etti. Ardından 1917'deki Rus Devrimi'nden sonra bağımsızlık için yeni politik gelişmeler yaşandı. Doğrudan ilhak etmekten kaçınan Almanya, Almanya-Litvanya'nın bir tür politik birliğini kapsayacak bir yol bulmaya çalıştı.[1] Rus İmparatorluğu ile yapılacak barış müzakereleri ışığında Almanya hükûmeti, Litvanya ulusunun Rusya'dan ayrılmak istediğini ve Almanya ile daha yakın bir ilişki kurmak istediğini ilan edeceğini hesaplayarak Vilnius Konferansı'nın toplanmasına izin verdi.[2] Ancak 18-23 Eylül 1917 tarihleri arasında yapılan konferans, bağımsız bir Litvanya'nın kurulması gerektiğine ve Almanya ile daha yakın bir ilişkinin ancak yeni bağımsız devleti tanımasına bağlı olacağına dair bir karar kabul etti.[2] 21 Eylül'de konferansa katılanlar tarafından, bu kararı yürürlüğe koymak için yirmi üyeden oluşan Litvanya Konseyi belirlendi.[3] Alman makamları bu kararın yayınlanmasını engellese de, diğer yandan konseyin çalışmasına izin vermeye devam etti.[2] Almanya yetkilileri konseyin daha geniş bir kitleye ulaşmasını engellemek için konseyin yayın organı olan Lietuvos aidas (Türkçe: Litvanya Yankısı) gazetesini sansürledi.[3] Konferans ayrıca yeni kurucu meclisin "Litvanya'nın tüm vatandaşları tarafından demokratik ilkelere uygun olarak" seçilmesine karar verdi.[4]

Üyeler

Ana madde: Litvanya Bağımsızlık Yasası imzacıları

İlk konsey; Saliamonas Banaitis, Jonas Basanavičius, Mykolas Biržiška, Kazimieras Bizauskas, Pranas Dovydaitis, Steponas Kairys, Petras Klimas, Donatas Malinauskas, Vladas Mironas, Stanisław Narutowicz, Alfonsas Petrulis, Antanas Smetona, Jonas Smilgevičius, Justinas Staugaitis, Aleksandras Stulginskis, Kazimieras Steponas Šaulys, Jokūbas Šernas, Jurgis Šaulys, Jonas Vailokaitis ve Jonas Vileišis olmak üzere yirmi kişiden oluşmaktaydı. Üyeler, 25-66 aralığında değişken yaş aralığına sahipti ve birbirinden farklı sosyal statüleri, meslekleri ve siyasi ilişkileri vardı. Üyelerden sekizi avukat, dördü rahip, üçü tarım uzmanı, ikisi yatırımcı, biri doktor, biri yayıncı ve biri mühendisti.[5] Üyelerin sekizi Hristiyan demokrattı. Biri hariç tamamı yükseköğretim derecesine sahipti.[6][a] Konseyin hayatta kalan son üyesi olan Stulginskis, Eylül 1969'da öldü.[7]

24 Eylül'deki ilk toplantıda konsey başkanı Smetona seçildi. Başkan, ikişer başkan yardımcısı ve sekreter belirledi. Başkan yardımcıları ve sekreterler zamanla değişti, ancak Smetona'nın başkanlığı Litvanya'nın ilk cumhurbaşkanı seçileceği 1919 yılına kadar devam etti.[2] Smetona'dan sonra ilk yirmi kişi arasında olmayan Stasys Šilingas başkanlık görevine seçildi. Üyelikteki ilk değişiklik 13 Temmuz 1918'de dört üyenin (Biržiška, Vileišis, Kairys ve Narutowicz) istifası ve altı yeni üyenin (Augustinas Voldemaras, Eliziejus Draugelis, Juozas Purickis, Martynas Yčas, Jurgis Alekna ve Stasys Šilingas) kabulü ile gerçekleşti.[8] 1919 baharında konsey üyesi sayısı yaklaşık iki katına çıktı.[2]

Bağımsızlık Bildirgesi

Ana madde: Litvanya Bağımsızlık Yasası
Yirmi üyenin imzasıyla kabul edilen Litvanya Bağımsızlık Yasası'nın özgün metni

Konsey seçildikten bir süre sonra Rusya'da gerçekleşen Ekim Devrimi sonrasında ülkede Bolşevikler iktidara geldi. Yeni Bolşevik yönetim 2 Aralık 1917'de Alman İmparatorluğu ile ateşkes antlaşması imzaladı ve iki ülke barış görüşmelerine başladı. Bu görüşmelerde Almanya'nın işgal ettiği Litvanya ile olan ilişkisine dair bazı belgelere ihtiyacı vardı. Berlin Protokolü sırasında Almanya; askerî işler, ulaşım, gümrük ve para birimi ile ilgili sözleşmelere dayanarak Almanya ile sağlam ve kalıcı bir federasyon kurmayı kabul ederse, Litvanya'nın bağımsızlığını tanımayı teklif etti.[2] Konsey, Litvanya'nın kendi içişlerinde ve dış politikasında tamamen bağımsız olması şartıyla bu teklifi kabul edeceğini açıkladı. Almanya yönetimi bu şartı reddetti. Müzakereler sonrası 11 Aralık'ta konsey, dört sözleşme temelinde Almanya ile "sağlam ve kalıcı bir ittifak" kabul eden kararnameyi kabul etti. Konsey içinde tartışmalara neden olan kararnameyi on beş üye kabul etti, buna karşın yirmi kişinin tamamı belgeyi imzaladı.[2]

Almanya yönetimi vadettiği politikaları yerine getirmedi, Litvanya'nın bağımsızlığını tanımadı ve konsey heyetini Brest-Litovsk Antlaşması'nın müzakerelerine davet etmediler. Yurt dışında yaşayanlar da dâhil olmak üzere Litvanlar genel olarak 11 Aralık kararnamesine sıcak bakmadı.[3] Almanya yanlısı olarak görülen kararname, Almanya'nın o dönem düşmanları olan İngiltere, Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri ile diplomatik ilişkiler kurulmasının önündeki bir engel olarak yorumlandı.[9] 8 Ocak 1918'de, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Woodrow Wilson On Dört İlke açıklamasını yaptığı gün, konsey 11 Aralık bildirgesinde kurucu meclisin toplanması için değişiklik yapılmasını önerdi. Değişiklik önerisi Almanya yönetimi tarafından reddedildi ve konseyin sadece "danışmanlık" işlevini yerine getireceğini açıkladı.[3] Konsey fikir ayrılıkları yaşadı ve birkaç üye istifa edeceğini duyurdu. 16 Şubat'ta Jonas Basanavičius'un geçici başkanlığındaki konsey, bağımsızlığı yeniden ilan etmeye karar verdi ve bildirgede bu kez Almanya ile bir ilişki hakkında herhangi bir konudan bahsedilmedi. Bu kararı kurucu meclisin vereceği kararlaştırıldı. 16 Şubat "Litvanya Devlet Restorasyon Günü" (Litvanca: Lietuvos valstybės atkūrimo dieną) ilan edildi.[10]

Bağımsızlığın ilanı

Ekim 1918'de Berlin'de Almanya yetkilileri ile görüştükten sonra Litvanya Devlet Konseyi üyeleri. Soldan sağa oturanlar: Jonas Staugaitis, Antanas Smetona, Konstantinas Olšauskas, ayaktakiler: Jokūbas Šernas, Jurgis Šaulys, Juozas Purickis, Vilius Gaigalaitis, Martynas Yčas, Augustinas Voldemaras

Almanya yönetimi yeni bildirgeden memnun değildi ve konseyin 11 Aralık kararından geri dönmesini talep etti.[8] 3 Mart 1918'de Almanya ve Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti Brest-Litovsk Antlaşması'nı imzaladılar. Bu anlaşma ile Rusya, Almanya'nın kontrol ettiği Baltık ulusları üzerindeki iddialardan feragat etti. 23 Mart'ta Almanya yönetimi, 11 Aralık tarihli bildirgeye dayanan "Litvanya'nın bağımsızlığı"nı tanıdığını açıkladı.[2] Ancak bu karar sonrası Litvanya'da veya konseyin statüsünde hiçbir değişiklik olmadı, konseyin yönetim kurma çabaları pratikte yine engellendi ve Litvanya hükûmeti konusu belirsiz bırakıldı.[1] Almanya yönetimi, bir kaiser tarafından yönetilen monarşik bir düzeni yürürlüğe koydu ve konseye Prusya'daki Hohenzollern Hanedanı ile bir birlik yapılmasını önerdi.[2] Konsey 4 Haziran 1918 tarihinde Almanya yönetiminin bu politikasına karşı 1263 yılında hükmü kalkan Litvanya Krallığı'nı tekrar canlandırma girişiminde bulundu ve Wilhelm Karl'a düklük teklif etti. Karl öneriyi kabul etti, eski dük Mindaugas'ın ismine atıfla "II. Mindaugas" adıyla yeni dük seçildi ve yeni Litvanya Krallığı kuruldu. Bu kararı desteklemeyen çok sayıda konsey üyesi vardı, dört üye protesto için konseyden istifa etti.[11]

Almanya yönetimi yeni dükü tanımadı ve konseyle olan ilişkisi gergin bir hâle girdi.[11] Konseyin Litvanya sınırlarını belirlemesine, Berlin'de büyükelçilik kurmasına veya istikrarlı bir idari sistem kurmaya başlamasına izin verilmedi. Sadece Eylül 1918'de masraflarını karşılamak için küçük fonlar aldı.[1] Ancak 1918-1919 Alman Devrimi başladığında ve Almanya 1918 sonbaharında savaşı kaybettiğinde durum değişti, politik atmosfer Almanya yönetiminin konseye yön vereceği bir durumda değildi. 2 Kasım'da konsey Litvanya'nın ilk geçici anayasasını kabul etti. II. Mindaugas'ın düklük kararı iptal edildi ve bu durum farklı siyasi grupların uzlaşmasına yardımcı oldu.[1] Hükûmet görevleri üç üyeli bir başkanlık komitesine verildi ve Augustinas Voldemaras ilk Bakanlar Kurulunu kurmak üzere görevlendirildi.[3] Almanya 11 Kasım 1918 Ateşkesi'ni imzaladığı gün, 11 Kasım 1918'de ilk Litvanya hükûmeti kuruldu. Konsey ordu, polis, yerel yönetim ve diğer kurumların oluşturulma işlemlerine başladı. Bu birimlerde etnik azınlıkların da (Yahudiler ve Beyaz Ruslar) yer almasını sağlayacak düzenlemeler getirildi.[8] Yeni hükûmete dair kadın hakları konusunda girişimlerde de bulunuldu, bu dönemde 20.000 imza toplayan bir dilekçe verilmesine rağmen konseyde hiçbir kadın yer almadı.[12]

Bu dönemde Litvanya Bağımsızlık Savaşı sürüyordu ve Litvanya-Sovyet Savaşı şiddetli bir hâle gelmişti. Bu gelişmelerle birlikte politik durumda kargaşa hâkimdi.[13] Litvanya Kurucu Meclisi'nde seçimler Nisan 1920'ye kadar yapılamadı.[14] Konsey, Litvanya Anayasası'nın kabul edildiği 2 Ağustos 1922 tarihine kadar bir parlamento kuramadı.[15]

Notlar

  1. ^ Sadece Saliamonas Banaitis bir yükseköğrenim programından mezun olmadı. 1926'da 60 yaşındayken Vytautas Magnus Üniversitesi Hukuk Fakültesine girdi, ancak mezun olamadan 1933'te hayatını kaybetti.[6]

Kaynakça

  1. ^ a b c d Gerutis, Albertas (1984). "Independent Lithuania". Gerutis, Albertas (Ed.). Lithuania: 700 Years (İngilizce). Budreckis, Algirdas tarafından çevrildi (6. bas.). New York: Manyland Books. ss. 151-162. ISBN 0-87141-028-1. 
  2. ^ a b c d e f g h i Sužiedėlis, Simas, (Ed.) (1970-1978). "Council of Lithuania". Encyclopedia Lituanica (İngilizce). I. Boston, Massachusetts: Juozas Kapočius. ss. 581-585. 
  3. ^ a b c d e Eidintas, Alfonsas; Žalys, Vytautas; Senn, Alfred Erich (Eylül 1999). "Chapter 1: Restoration of the State". Tuskenis, Edvardas (Ed.). Lithuania in European Politics: The Years of the First Republic, 1918-1940 (İngilizce) (Paperback bas.). New York: St. Martin's Press. ss. 24-31. ISBN 0-312-22458-3. 
  4. ^ Ashbourne, Alexandra (1 Ocak 1999). Lithuania: The Rebirth of a Nation, 1991-1994 (İngilizce). Lexington Books. s. 11. ISBN 978-0-7391-0027-1. 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  5. ^ "Lietuvos taryba" (Litvanca). Litvanya Ulusal Müzesi. 14 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  6. ^ a b Jegelevičius, Sigitas. "Vasario 16-osios Akto signatarai" (Litvanca). Litvanya Ulusal Radyo ve Televizyonu. 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  7. ^ "Aleksandras Stulginskis (1885–1969)". Litvanya Ulusal Müzesi. 31 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  8. ^ a b c Skirius, Juozas (2002). "Vokietija ir Lietuvos nepriklausomybė". Gimtoji istorija. Nuo 7 iki 12 klasės (Litvanca). Vilnius: Elektroninės leidybos namai. ISBN 9986-9216-9-4. 3 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  9. ^ Skirius, Juozas (2002). "Nuo autonomijos prie nepriklausomybės". Gimtoji istorija. Nuo 7 iki 12 klasės (Litvanca). Vilnius: Elektroninės leidybos namai. ISBN 9986-9216-9-4. 3 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  10. ^ "Lietuvos Respublikos švenčių dienų įstatymas" (Litvanca). Seimas. 1990. 29 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  11. ^ a b "Karališkojo kraujo paieškos: Lietuva ir šimto dienų karalius" (Litvanca). Bernardinai.lt. 24 Ekim 2006. 11 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  12. ^ Ingrid Sharp; Matthew Stibbe (14 Şubat 2011). Aftermaths of War: Women's Movements and Female Activists, 1918-1923 (İngilizce). BRILL. s. 292. ISBN 90-04-19172-0. 
  13. ^ Crampton, R. J. (12 Nisan 2002). Eastern Europe in the Twentieth Century - And After (İngilizce). Routledge. s. 97. ISBN 978-1-134-71222-9. 
  14. ^ Suziedelis, Saulius A. (7 Şubat 2011). Historical Dictionary of Lithuania (İngilizce). Scarecrow Press. s. 85. ISBN 978-0-8108-7536-4. 
  15. ^ Von Rauch, Georg (1 Ocak 1974). Die Geschichte der baltischen Staaten (İngilizce). University of California Press. s. 79. ISBN 978-0-520-02600-1. 7 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Litvanya Bağımsızlık Savaşları veya diğer adıyla Özgürlük Mücadeleleri Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Litvanya'nın bağımsızlığı için yaptığı üç savaşı tanımlar. Bu savaşlar Bolşevik kuvvetlerine, Bermontiyalılara ve Polonya'ya karşı verilmiştir. Savaşlar, bağımsız Litvanya'nın uluslararası tanınmasını ve sivil kurumların oluşumunu geciktirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Büyük Dükalığı</span> 1236dan 1795e kadar var olmuş bir Avrupa devleti

Litvanya Büyük Düklüğü, Avrupa'da 13. yüzyıl ile 1795 arasında varlığını sürdürmüş bir devlettir. Aukštaitija bölgesindeki çok tanrılı Baltık kabilelerinden biri olan Litvanlar tarafından kuruldu. Daha sonra Kiev Knezliği'nin büyük bir kısmını ve diğer Slav topraklarını ele geçirdi. Böylece bugünkü Belarus, Letonya, Litvanya'nın tamamı ile Moldova, Polonya, Rusya ve Ukrayna'nın bir kısmını kapsar hâle gelmişti. 15. yüzyılda en geniş sınırlara ulaştığında Avrupa'daki en geniş sınırlara sahip ülke konumundaydı. Etnisite ve din açısından çeşitliliğin var olduğu ülkede, kültür unsurları oldukça geniş bir yelpaze oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Vilnius Konferansı</span>

Vilnius Konferansı veya Vilnius Ulusal Konferansı, 18-23 Eylül 1917 tarihleri arasında Vilnius'ta bir araya gelen, Rus İmparatorluğu, Polonya Krallığı ve Alman İmparatorluğu'ndan bağımsızlık sağlayıp ayrı bir Litvanya devleti kurma amacıyla toplanan konferanstır. Konferans bağımsız bir Litvanya'nın ilan edilmesi misyonuyla görevlendirilen yirmi üyeli Litvanya Konseyi'ni seçti. Litvan halkının iradesine sahip olduğunu savunan konferans bu doğrultuda konseye ve kararlarına yetki verdi. Konferans Litvanya'nın bağımsızlığa giden yolda temel yol gösterici ilkeleri oluştururken Litvanya'nın siyasi yapısı ile ilgili her türlü konuya daha sonra seçilecek olan Litvanya Kurucu Meclisi'nin karar vereceğini savundu.

<i>Lietuvos aidas</i>

Lietuvos aidas, Litvanya'da faaliyet yürüten günlük gazete. Antanas Smetona tarafından 6 Eylül 1917'de kuruldu. Litvanya Konseyi'nin yayın organıydı ve ardından yeni kurulan Litvanya hükûmetinin yarı resmi yayını oldu. Hükûmet Vilnius'tan geçici başkent Kaunas'a taşındığında yayın durduruldu. 1928'de Litvanya hükûmetinin yayını olarak yeniden canlandırıldı ve Litvanya'nın en popüler gazetesi oldu. Zirvede, 90.000 kopya birleşik tirajlı üç günlük baskı yayınladı. II. Dünya Savaşı döneminde yayını aksadı. 1990'da Litvanya, Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını ilan ettikten sonra, gazete bir kez daha Litvanya Cumhuriyeti Yüksek Konseyi'nin resmî gazetesi oldu. 1992 sonunda tirajı 103.000 kopyaya ulaştı. Ancak, kısa süre içinde özelleştirildi ve okurluk, finansal zorluklar ve diğer tartışmalarla da karşı karşıya kaldı. Nisan 2006'da, vergi borçları 4 milyon Litvanya litasının üzerine çıktığında Devlet Vergi Müfettişliği tarafından iflas işlemleri başlatıldı. Şirket 2015 yılında tasfiye edildi, ancak gazete kâr amacı gütmeyen bir kuruluş tarafından yayınlanmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya-Sovyet Savaşı</span>

Litvanya-Sovyet Savaşı veya Litvanya-Bolşevik Savaşı Litvanca: Karas su bolševikais), I. Dünya Savaşı'nın ardından yeni bağımsızlığını ilan eden Litvanya ile Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti arasındaki savaştır. Bu savaş 1918-1919 arasındaki batıya doğru gerçekleşen geniş kapsamlı Sovyet saldırısının bir parçasıydı. Saldırı, Almanya birliklerinin bulunduğu Ukrayna, Belarus, Litvanya, Letonya, Estonya, Polonya topraklarında Sovyet cumhuriyetleri kurma ve Alman Devrimi'ni başarıya ulaştırmaktı. Aralık 1918'in sonunda Kızıl Ordu birlikleri Litvanya sınırlarına ulaştı ve büyük bir çatışma olmadan Ocak 1919'un sonuna kadar Litvanya topraklarında hakimiyet sürdü. Sovyet hakimiyeti altında Litvanya-Belarus Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. Şubat ayında geçici başkenti Kaunas'ı ele geçirmek isteyen Sovyet güçlerinin ilerlemesi, Litvanya ve Almanya birlikleri tarafından durduruldu. Nisan 1919'dan itibaren, Litvanya savaşı Polonya-Sovyet Savaşı ile paralel bir şekilde gitti. Polonya'nın Litvanya, özellikle Vilnius Bölgesi üzerinde toprak iddiaları vardı ve bu gerilimler Polonya-Litvanya Savaşı'na sıçradı. Tarihçi Norman Davies durumu şu şekilnde anlatır; "Almanya ordusu Litvanya milliyetçilerini destekliyordu, Sovyetler Litvanya komünistlerini destekliyordu, Polonya Ordusu ise hepsiyle savaşıyordu." Mayıs ayının ortalarında, Silvestras Žukauskas tarafından yönetilen Litvanya ordusu, kuzeydoğu Litvanya'daki Sovyetlere karşı bir saldırı başlattı. Haziran ortasına kadar, Litvanyalılar Letonya sınırına ulaştı ve Sovyet güçlerini, Sovyetlerin Ağustos 1919'un sonuna kadar tuttuğu Zarasai yakınlarındaki göl ve tepeler arasında sıkıştırdı. Daugava Nehri ile ayrılan Sovyet ve Litvanyalı güçler, Ocak 1920'de Daugavpils Savaşı'na kadar cephelerini korudular. Eylül 1919 gibi erken bir tarihte Sovyetler bir barış anlaşması müzakere etmeyi teklif etti, ancak görüşmeler Mayıs 1920'de başlayabildi. Sovyet-Litvanya Barış Antlaşması 12 Temmuz 1920'de imzalandı. Sovyet Rusya bağımsız Litvanya'yı tamamen tanıdı.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandras Stulginskis</span>

Aleksandras Stulginskis Litvanya'nın 1920-1926 yılları arasında görev yapan ikinci Cumhurbaşkanı. Stulginskis, selefi Cumhurbaşkanı 1926'da Antanas Smetona tarafından yönetilen ve Stulginskis'in halefi Kazys Grinius'u göreve getiren bir askerî darbeye kadar Litvanya Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Jonas Basanavičius</span>

Jonas Basanavičius, Litvanyalı bağımsızlık aktivisti politikacı, doktor, yazar. Litvanya'nın bağımsızlığı için çok sayıda çalışma yürüttü. Litvanya Bağımsızlık Yasası imzacıları oturumunun başkanı idi.

Litvanya Kurucu Meclisi, 1920 yılında, 1922 Litvanya Anayasası'nı hazırlamak ve kabul etmek için demokratik olarak seçilen meclis.

Aşağıda, tarihi Litvanya toprakları üzerindeki otorite başkanları olan yöneticilerin bir listesi bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Krallığı (1918)</span> Eski bir devlet

Litvanya Krallığı, I. Dünya Savaşı'ndan sonra Litvanya'da kurulan kısa ömürlü bir anayasal monarşi. Alman İmparatorluğu'nun devletinin fiilen uydu devleti olmuştu, ancak hukuki anlamda bağımsızdı.

Litvanya Cumhuriyeti Anayasası Litvanya Cumhuriyeti'nde kabul edilen tüm yasalar için temel olan anayasa. 25 Ekim 1992'de yapılan referandumda onaylanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Bağımsızlık Yasası</span> Litvanyanın bağımsızlık belgesi

Litvanya Bağımsızlık Yasası, Litvanya Devleti Bağımsızlık Yasası veya 16 Şubat Yasası, 16 Şubat 1918'de Litvanya Konseyi'nin demokratik ilkelerle yönetilecek bağımsız bir Litvanya devletinin kuruşunu ilan ettiği belgedir. Yasa metni Jonas Basanavičius başkanlığındaki konseyin yirmi temsilcisi tarafından imzalandı. Belge Vilnius Konferansı, 11 Aralık, 8 Ocak ve 16 Şubat tarihli kararlar dahil olmak üzere bu konudaki bir dizi çalışmanın sonucuydu. Yasa ilan edilene kadar geçen zaman uzun ve inişli çıkışlıydı, Alman İmparatorluğu Konsey'e bağımsızlık değil bir Almanya-Litvanya ittifakı kurulmasına yönelik açıklama yapması için baskı yaptı. Konsey, askerî birlikleri Litvanya'da bulunan Almanya makamları ile Litvanya halkının talepleri arasında dikkatli davranmak zorunda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Justinas Staugaitis</span>

Justinas Staugaitis Litvanyalı bir Roma Katolik piskoposu, politikacı, eğitimci ve yazar. Litvanya'nın Bağımsızlık Yasası'nı imzalayan yirmi kişiden biri.

<span class="mw-page-title-main">Alfonsas Petrulis</span>

Alfonsas Petrulis (

<span class="mw-page-title-main">Büyük Vilnius Seimas'ı</span>

Büyük Vilnius Seimas'ı ya da Vilnius Büyük Meclisi, 1905 Rus Devrimi sonrası oluşan politik süreçte 4-5 Aralık 1905 tarihlerinde Vilnius'ta toplanam kongre. Söz konusu toplantı Litvanya'daki ilk modern ulusal kongresidir. Öncelikleri devrimi başlatan sosyal meseleler değil, ulusal endişelerle ilgiliydi. Seimas'a 2.000'den fazla katılımcı katıldı. Meclis, Rus İmparatorluğu içinde geniş siyasi özerklik talep etme ve bunu barışçıl yollarla gerçekleştirme kararı aldı. Seimas bağımsız bir Litvanya devletinin kurulması için zemin hazırladığı için, Litvanya Konseyi tarafından 16 Şubat 1918'de kabul edilen Litvanya Bağımsızlık Yasası'na doğru önemli bir adım olarak kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya Milliyetçi Birliği</span> Litvanyada bir siyasi parti

Litvanya Milliyetçi Birliği, Milliyetçiler, 1926'dan 1940'a kadar Cumhurbaşkanı Antanas Smetona'nın otoriter rejimi sırasında Litvanya'da iktidardaki siyasi partiydi. Parti 1924'te kuruldu ama popüler değildi. Aralık 1926 askeri darbesi sonucu iktidara geldi. 1927'den 1939'a kadar, Bakanlar Konseyi yalnızca LTS üyelerini içeriyordu. 1936'da, diğer partiler resmen dağıldı ve LTS ülkenin tek yasal partisi oldu. 1930'larda parti giderek daha da radikalleşti ve İtalyan Faşizmine sempati duymaya başladı. Parti, Haziran 1940'ta SSCB'nin Litvanya'yı işgalinden sonra kapatıldı. Aynı isimdeki parti 1990'da yeniden kuruldu ve iki savaş arası LTS'nin halefi olduğunu iddia etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Saliamonas Banaitis</span>

Saliamonas Banaitis (

<span class="mw-page-title-main">Stanisław Narutowicz</span> Litvanyalı avukat ve politikacı

Stanisław Narutowicz (

<span class="mw-page-title-main">Steponas Kairys</span> Litvan siyasetçi (1879-1964)

Steponas Kairys (

<span class="mw-page-title-main">1926 Litvanya Darbesi</span> Litvanyada 1926 askeri darbesi

1926 Litvanya Darbesi, Litvanya'da demokratik olarak seçilmiş hükûmetin yerine Antanas Smetona liderliğindeki muhafazakar ve otoriter bir hükûmetle sonuçlanan askeri bir darbedir. Darbe, 17 Aralık 1926'da gerçekleşti ve büyük ölçüde ordu tarafından düzenlendi; Smetona'nın rolü günümüzde tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Darbe, dönemin en muhafazakar partisi olan Litvanya Milliyetçi Birliğini iktidara getirdi. LMB, 1926'dan önce oldukça yeni ve önemsiz bir milliyetçi partiydi. 1926'da üye sayısı yaklaşık 2000 kişiydi ve parlamento seçimlerinde sadece üç sandalye kazanmıştı. Zamanında Seimas'ın en büyük partisi olan Litvanya Hristiyan Demokrat Partisi orduyla işbirliği yaptı ve darbeye anayasal meşruiyet sağladı, ancak yeni hükûmette önemli bir görevi kabul etmedi ve Mayıs 1927'de çekildi. Ordu, iktidarı sivil hükûmete devrettikten sonra, siyasi hayatta doğrudan bir rol oynamayı bıraktı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.