Litvanya'da Holokost
| Litvanya'da Holokost | |
|---|---|
 1941'de bir sinagogu yakan Litvanya Güvenlik Polisi üyeleri | |
| Tarih | Haziran - Aralık 1941 |
| Düzenleyen | Einsatzgruppen, Ypatingasis būrys |
| Can kaybı | 190.000-195.000 |
Litvanya'da Holokost, Nazi işgâli altındaki Litvanya SSC'nde kurulmuş Reichskommissariat Ostland'a bağlı Generalbezirk Litauen alanında yaşayan Litvanya (Litvak) ve Polonya Yahudileri'nin[a] neredeyse tümünün imha edilmesine sebep oldu. Yaklaşık 208.000-210.000 Yahudinin arasında tahminen 190.000-195.000'i, çoğu Haziran ile Aralık 1941 arasında öldürülmek üzere İkinci Dünya Savaşı'nın sonundan önce öldürüldü. Üç senelik Alman işgâli boyunca Litvanya'daki Yahudi nüfusunun %95'inden fazlası katledildi; bu, Holokost'un yer aldığı tüm diğer ülkelerden daha eksiksiz bir yıkımdı. Tarihçiler, bu imha oranını Yahudi olmayan yerel paramiliter oluşumlarının soykırımda Nazilerle kitlesel oranda işbirliklerinde bulunmalarına bağlamıştır, ancak bu işbirliklerinin nedenleri tartışılmaya devam etmektedir.[1][2][3][4] Holokost, Litvanya tarihinde bu kadar kısa bir sürede şimdiye kadarki en büyük can kaybıyla sonuçlandı.[4]
Nazi istilasının sonrasındaki ilk haftalarda Litvanya dahil SSCB'nin Nazi işgâli altındaki batı bölgelerinde yer almış olaylar, Holokost'un sert bir şekilde yoğunlaştırılmasını işaretledi.[5][6][7][b]
Litvanya'da Holokost'un önemli bir bileşeni, işgâlci Nazi Alman yönetiminin Yahudi topluluğunu Sovyet rejiminin bir sene önceki Litvanya'yı ilhâkı için suçlayarak Litvanya halkı arasında antisemitizmi yaydırmış olmasıdır. Diğer önemli bir etken ise, Nazi plan ve emirlerinin organize edilmesi, hazırlanması ve yerine getirilmesinde Litvanyalı işbirlikçilerin oynadığı büyük roldür.[2][3]
Hem Holokost'un Litvanya'daki tezahürleri hem de birçok önemli Litvanyalı milliyetçi dahil olmak üzere Litvanyalıların soykırımda oynadığı rol, günümüz Litvanya'da ihtilaf kaynakları teşkil etmeye devam etmektedir.[8]
Ayrıca bakınız
- Chiune Sugihara
- Mihver Devletleri ile işbirliği
- Estonya'da Holokost
- Letonya'da Holokost
Dipnot
a ^ Holokost'un Litvanya topraklarındaki tezahürleri başta Litvanya Yahudilerinin imhasıyla sonuçlansa da Litvanya topraklarında on binlerce Litvanyalı olmayan Yahudi de öldü. Bu Yahudilerin çoğu iki farklı kategoriye ayrılır: 1) 1939 yılında Nazilerin Polonya'yı istilasından kaçmış Polonya Yahudileri; 2) farklı Batı ülkelerinden Litvanya'nın farklı imha sitelerine tehcir edilmiş Yahudiler.[9]
b ^ Bazı uzmanlar, Alman Nihai Çözüm'ü ve Holokostu'nun aslında Litvanya'da başladığına dikkat çekmiştir.
Dina Porat: "Nihai Çözüm, yani Yahudi toplulukların birbiri ardına sistematik tam fiziksel imhası, Litvanya'da başladı."[6]
Konrad Kwiet: "Litvanyalı Yahudiler, Holokost'un ilk kurbanlarının arasındaydı [...] bu, 'Nihai Çözüm'ün başlangıcını işaretler."[7]
Kaynakça
- ^ Daniel Brook, "Double Genocide. Lithuania wants to erase its ugly history of Nazi collaboration—by accusing Jewish partisans who fought the Germans of war crimes." 15 Ekim 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Slate, July 26, 2015
- ^ a b Porat, Dina (2002). "The Holocaust in Lithuania: Some Unique Aspects". David Cesarani (Ed.). The Final Solution: Origins and Implementation. Routledge. ss. 161-162. ISBN 978-0-415-15232-7.
- ^ a b MacQueen, Michael (1998). "The Context of Mass Destruction: Agents and Prerequisites of the Holocaust in Lithuania". Holocaust and Genocide Studies. 12 (1): 27-48. doi:10.1093/hgs/12.1.27. ISSN 8756-6583.
- ^ a b Bubnys, Arūnas (2004). "Holocaust in Lithuania: An Outline of the Major Stages and Their Results". The Vanished World of Lithuanian Jews. Rodopi. ss. 218-219. ISBN 978-90-420-0850-2.
- ^ Matthäus, Jürgen (2007). "Operation Barbarossa and the onset of the Holocaust". Christopher R. Browning (Ed.). The Origins of the Final Solution: The Evolution of Nazi Jewish Policy, September 1939–March 1942. University of Nebraska Press. ss. 244-294. ISBN 978-0-8032-5979-9.
- ^ a b Porat, Dina (2002). "The Holocaust in Lithuania: Some Unique Aspects". David Cesarani (Ed.). The Final Solution: Origins and Implementation. Routledge. s. 159. ISBN 978-0-415-15232-7.
The Final Solution – the systematic overall physical extermination of Jewish communities one after the other – began in Lithuania.
- ^ a b Kwiet, Konrad (1998). "Rehearsing for Murder: The Beginning of the Final Solution in Lithuania in June 1941". Holocaust and Genocide Studies. 1 (12): 3-26. doi:10.1093/hgs/12.1.3. ISSN 8756-6583.
Lithuanian Jews were among the first victims of the Holocaust [...] The Germans carried out the mass executions [...] signalling the beginning of the "Final Solution."
- ^ Stanislovas Stasiulis "The Holocaust in Lithuania: The Key Characteristics of Its History, and the Key Issues in Historiography and Cultural Memory." East European Politics and Societies 34#1 (2020): 261-279.
- ^ Miller-Korpi, Katy (May 1998). "The Holocaust in the Baltics". Encyclopedia of Baltic History. University of Washington. 7 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2008.
