İçeriğe atla

Litvanca

Litvanca
Litvancalietuvių kalba
Ana dili olanlarLitvanya
BölgeBaltık bölgesi
EtnisiteLitvanlar
Konuşan sayısı3,0-3,1 milyon  (2016)
Dil ailesi
Hint-Avrupa
  • Baltık-Slav
DiyalektlerSamogitçe, Aukštaitian
Yazı sistemiLatin (Litvan alfabesi)
Litvanca Braille
Resmî durumu
Resmî dilLitvanya Litvanya
Avrupa Birliği Avrupa Birliği
Tanınmış azınlık diliPolonya Polonya
Dil kodları
ISO 639-1lt
ISO 639-2lit
ISO 639-3Çeşitli:
lit – Modern Litvanca
olt – Eski Litvanca

Litvanca (Litvanca: lietuvių kalba), Litvanya'nın resmî dili.[1] 1918'de Litvanya'nın resmî dili olarak kabul edilen Litvanca, Hint-Avrupa dillerine özgü ortak biçimlerden hareketle direkt olarak açıklanabilecek tek yaşayan dildir.[1] Günümüzde yaklaşık 4 milyon kişi Litvancayı anadili olarak konuşmaktadır.

Tarihi

İlk Litvanca kitap, Martynas Mažvydas tarafından 1547 yılında yazılmıştır

Edebî Litvanca, 16. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Bu dille yazılmış ilk metinler, 1525'ten kalma Rabbin Duası adlı amentü ile Ave Maria'nın Litvanca çevirileridir. Yalnızca dinsel metinlerde kullanılan Edebî Litvanca, pek çok özelliğiyle Litvancadan ayrılır. Örneğin sözcük sonlarına getirilen ekler modern edebî Litvancadakilerden daha uzundur. Sözcük dağarcığı diğer Slav dillerinden daha fazla etkilenmiştir. İki fazla duruma yer verir ve vurgulaması çağdaş dilden daha farklıdır. Tüm bu özelliklerin birçoğu 1650'li yıllara dek sürmüştür.

1800'lü yıllarda Litvancanın üç lehçesi kullanımdaydı. Baltık Denizi kıyısında Aşağı Litvanca lehçesi, şiir dilinde Yüksek Doğu Litvanca lehçesi, Doğu Prusya sınırındaki bölgede ise Yüksek Batı Litvanca lehçesini kullanılıyordu. 32 harflik bir Latin alfabesiyle yazılan çağdaş edebî dil, Jonas Jablonskis'in geliştirmiş olduğu Yüksek Batı Litvanca lehçesine dayanır.

Tüm Baltık dillerinde olduğu gibi Litvancada kaynağını aldığı ilk Hint-Avrupa dilindeki çoğu özelliği koruyup barındırmaya devam etmiştir. Bu özellikler arasında isim ve fiillerde ikil sayı belirten biçimler ve Eski Litvanca'da çoğul kalma hâlinde kullanılan -su eki sayılabilir.

Ayrıca bakınız Litvanca dil bilgisi

Coğrafî dağılım

Litvanca, başta Litvanya olmak üzere Belarus, Letonya, Polonya ve Rusya'da yaşayan çok sayıda etnik grup tarafından da konuşulur. Ayrıca Arjantin, Avustralya, Brezilya, Kanada, Estonya, İzlanda, İrlanda, İsveç, İngiltere, Norveç, Finlandiya, Uruguay ve Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan göçmen insanlar tarafından da anadil olarak konuşulur. 3 milyonu Litvanya'da olmak üzere toplam 4 milyon kişinin anadilidir.

Sınıflandırma

Litvanca, Letonca ile birlikte yaşayan iki Baltık Dili'nden biridir. Eski Prusya dili 19. yüzyılda öldüğünde Letonca ile birlikte yaşayan tek Baltık dili olarak kaldı. Hint-Avrupa Dil Ailesi'nin Baltık Dil grubuna girer. Baltık dillerinin doğu ağzıdır.

Resmî durumu

Litvanca, Litvanya'nın resmî dilidir, aynı zamanda Avrupa Birliği'nin resmî dillerinden biridir.

Şiveleri

Litvancanın iki lehçesi (tarmės) vardır: Aukštaičių (Yukarı Litvanya'da konuşulur) ve Samogitçe (Žemaičių ya da Žemaitiu) (Aşağı Litvanya'da konuşulur). Standart Litvanca ile Žemaičių lehçesi arasında büyük farklılıklar mevcuttur. Litvancanın lehçeleri, Litvanya'nın etnografik bölgelerinin dağılımıyla derinden ilgilidir.

Her iki lehçenin de üç şivesi vardır. Žemaičių'nun şiveleri Batı, Kuzey ve Güney, Aukštaičių'nun şiveleri Batı (Suvalkiečiai), Güney (Dzūkai) ve Doğu şiveleridir.

Standart Litvanca, Batı Aukštaičių şivesi temeline dayanır.

Alfabe (Abėcėlė)

Büyük harfler
AĄBCČDEĘĖFGHIĮYJKLMNOPRSŠTUŲŪVZŽ
Küçük harfler
aąbcčdeęėfghiįyjklmnoprsštuųūvzž

Harfler

Sesli harfler

Litvancada 12 sesli harf vardır. Standart Latin harflerinin diyakritik işaretler almasıyla harf çeşidi genişletilmiştir.

Büyük harf AĄ EĘĖ IĮY O UŲŪ
Küçük harf aą eęė iįy o uųū
IPA [ɐ]
[ɐˑ]
[ɐˑ][æ]
[æˑ]
[æˑ][eˑ][i][iˑ][iˑ][oˑ]
[o]
[u][uˑ][uˑ]

Sessiz harfler

Litvancada 20 sessiz harf vardır.

Büyük harf BCČDFGHJKLMNPRSŠTVZŽ
Küçük harf bcčdfghjklmnprsštvzž
IPA [b][ts][ʧ][d][f][ɡ][ɣ][j][k][l][m][n][p][r][s][ʃ][t][ʋ][z][ʒ]

Gramer

Ana madde: Litvanca dil bilgisi.

Litvanca dil bilgisi, Litvancayı konuşabilmeyi sağlayan kurallar bütünüdür. Litvanca dil bilgisi aşırı derecede karmaşık ve eskidir. Sözcükler kullanımda çok fazla farklı biçimlere bürünürler ve çoğu zaman bu farklılık çok büyük olur.

Litvanca'da 11 çeşit sözcük vardır:

  1. İsim (Daiktavardis)
  2. Sıfat (Būdvardis)
  3. Eylem (Veiksmažodis)
  4. Sayısal (Skaitvardis)
  5. Zamir (Įvardis)
  6. Zarf (Prieveiksmis)
  7. Nesne (Dalelytė)
  8. Edat (Prielinksnis)
  9. Birleşme (Jungtukas)
  10. Ünlem (Jaustukas)
  11. Yansıma sözcükler (Ištiktukas)

İsimler

Litvanca grameri özel ve cins isimler arasında bazı değişiklikler yapmayı öngörür. Sadece özel isimler aktifleştirilmiştir. Bazı isimlerse, örneğin Güneş ve Ay hem özel hem de cins isim olabilirler.

Litvanca'da sözcükler eril ve dişil olarak iki cinsiyettedirler. Genel bir kural, eril sözcüklerin yalın durumda -s ile, dişil sözcüklerinse -(i)a veya -ė ile bitmesidir. Cinsiyet konusunda kesin kurallar yoktur. Örneğin upė (nehir) dişildir ama upelis (dere) erildir. Almancadaki gibi nötr cinsiyet de yoktur. Ama birkaç sözcük eşit olarak iki cinsiyetli olabilirler. Bunlar genellikle insanları tarif eden, yan anlamlı ve -a ile biten sözcüklerdir. Örneğin; vėpla - sahte (insan), elgeta - dilenen, naktibalda - uyumayan (insan), mėmė - aptalca bakan (insan).

Sayı

Çoğu sözcük tekil veya çoğul türdedir. Aynı zamanda Litvancada çift sözcükler de vardır fakat bunlar sadece bazı Litvanca şivelerinde kullanılır.

Bazı sözcükler sadece tekil, (örneğin; pienas - süt, auksas - altın, gripas - grip, laimė - mutluluk.) bazıları ise sadece çoğuldur. (örneğin; lubos - tavan, miltai - un, kelnės - pantolon.) Böyle sözcüklerin çoğu soyut (dokunulamaz sözcükler, yani, şans, aşk gibi ya da ev, masa gibi bazı istisnai sözcükler), bir eşyayı tarif eden sözcükler ya da hastalıklardır. Buna rağmen, örneğin şiir dilinde, tekil sözcüklerin çoğul biçimlerde kullanıldığı da görülür.

Yaygın Fiiller (Veiksmažodis)

Bitirmek : Baigti

  • baigiu rašyti tekstą : Metni yazmayı bitiriyorum.
  • Ar jau baigei žaidimą : Oyunu bitirmedin mi?
  • Kada mes baigsime skaityti šitą pasaką? : Bu hikâyeyi okumayı ne zaman bitireceğiz?

Oy vermek : Balsuoti

  • Ar jūs balsuojate per rinkimus? : Seçimler sırasında oy veriyor musun?
  • Jie balsavo už Adamkų. : Adamkus'a oy verdiler.
  • Ar žinai, už ką jos balsuos? : Kime oy vereceklerini biliyor musun?

Koşmak : Bėgti

  • Kur bėgi? : Nereye koşuyorsun?
  • Mačiau, kaip vakar bėgai. : Dün nasıl koştuğunu gördüm
  • Bėgsi greitai ar lėtai? : Hızlı mı, yavaş mı koşacaksın?

İletişim kurmak, aramak : Bendrauti

  • Kodėl jis nebendrauja su manimi? : Neden beni aramıyor? (O-dişil)
  • Aš bendravau su ja. : Onu aradım. (O-dişil)
  • Mes gražiai bendrausime su jumis. : Seninle kolayca iletişim kuracağız.

Korkmak : Bijoti

  • Kodėl jo bijai? Neden ondan korkuyorsun? (O-eril)
  • Vaikystėje aš bijojau kaimyno. : Çocukken komşumdan korkardım.
  • Tikiuosi, manęs niekas nebijos. : Umarım kimse benden korkmayacaktır.

Kötüleşmek : Blogėti

  • Viskas tik blogėja! : Her şey sadece daha kötü oluyor!
  • Atsimeni, kaip blogėjo verslas? : İşin nasıl kötüleştiğini hatırlıyor musun?
  • Tikiuosi, kad mano sveikata neblogės. : Umarım sağlığım kötüye gitmeyecektir.

Öpmek : Bučiuoti

  • Ate! Bučiuoju tave! : Hoşça kal! Seni öpüyorum!
  • Mantas vakar mane bučiavo. : Mantas, dün beni öptü.
  • Pabučiuosi mane? : Beni öpecek misin?

Olmak : Būti

  • Jis yra mokytojas. : O bir öğretmen (Erkek)
  • Mes jau buvome filme. : Zaten o filme gittik. (Zaten o filmde olduk, bulunduk)
  • Kaip čia bus? : Nasıl burada olacak?

Şüphe etmek : Abejoti

  • Tėvas manimi abejoja. : Babam benden şüphe ediyor.
  • Jūs abejojote, ar aš teisus. : Doğru yaptığım konusunda şüpheliydin.
  • Mes abejosime viskuo. : Her şeyden şüpheleneceğiz.

Üzgün olmak, üzülmek : Apgailestauti

  • Aš vis dar apgailestauju dėl avarijos. : Kaza için hâlâ üzgünüm.
  • Tada aš apgailestavau, kad nėjau į parduotuvę. : Sonra, markete gitmediğim için üzüldüm.
  • Visi vyrai apgailestaus dėl to. : Tüm erkekler buna üzülecek.

Aldatmak, kandırmak : Apgauti

  • Jis visuomet tave apgauna. : O (erkek) seni hep kandırıyor.
  • Kodėl apgavai tą berniuką? : Şu çocuğu (erkek) neden kandırdın?
  • Rytoj ji manęs neapgaus. : Yarın beni kandırmayacak. (O-dişil)

Yaklaşmak : Artėti

  • Artėja Kalėdos. : Noel yaklaşıyor.
  • Kodėl jie artėjo prie namo? : Neden eve doğru yaklaşıyorlardı?
  • Mes artėsime lėtai. : Yavaşça yaklaşıyoruz

Hatırlamak : Atsiminti

  • atsimenu savo vaikystę. : Çocukluğumu hatırlıyorum.
  • Tu atsiminei, kad reikia eiti namo. : Eve gitmen gerektiğini hatırladın.
  • Rytoj jis tai atsimins. : Yarın hatırlayacak. (O-erkek)

Temsil etmek : Atstovauti

  • atstovauju savo mokyklai. : Okulumu temsil ediyorum.
  • Anglijoje jis atstovavo Lietuvai. : Litvanya'yı İngiltere'de temsil etti.
  • Manau, kad mes sėkmingai atstovausime Afrikai. : Bence Afrika'yı başarıyla temsil edeceğiz.

Yetiştirmek, eğitmek : Auklėti

  • Aš griežtai auklėju savo vaikus! : Kesinlikle çocuklarımı yetiştiriyorum!
  • Mes auklėjome kaimynų vaiką. : Komşumuzun çocuğunu eğitiyorduk.
  • Kaip auklėsime šitą berniuką? : Bu erkek çocuğunu nasıl yetiştireceğiz?

Gitmek, ders görmek : Eiti

  • Kur eini, Vytautai? : Nereye gidiyorsun, Vytautas?
  • Kodėl mes ėjome taip lėtai? : Neden yavaş gittik?
  • Kitą semestrą studentai eis naują kursą. : Sonraki sömestrda öğrenciler yeni bir ders görecekler.

Endişeli, kızgın olmak : Jaudintis

  • Mes jaudinamės dėl egzaminų. : Sınavlar yüzünden sinirliyiz.
  • Tu jaudinaisi, vos tik pamatei tą moterį. : Şu kadını görene kadar sinirliydin.
  • Ateityje dar dažnai jaudinsitės dėl vaikų. : Gelecekte çocukların için endişeleniyor olacaksın.

Sürmek (araba), Binmek (at) : Joti

  • Štai jis grakščiai joja ant asilo. : Eşeğe harika biniyor.
  • Mes dar nejojome ant arklio! : Henüz ata binmedik!
  • Įsivaizduok! Mano tėvas jos kupranugariu! : Düşünsene! Babam bir deveye binecek!

Gülmek : Juoktis

  • Mama, kodėl iš manęs juokiesi? : Anne, neden bana gülüyorsun?
  • Kvailiai, ar iš manęs juokėtės vakar? : Dün bana mı gülüyordunuz, şapşallar?
  • Pažiūrėsime, ar juoksitės rytoj! : Yarın gülecek misin, göreceğiz!

Şarkı söylemek : Dainuoti

  • Tu labai gražiai dainuoji, Vytautai. : Çok güzel şarkı söylüyorsun, Vytautas.
  • Tau dainavo tik trys dainininkai? : Sadece üç şarkıcı mı sana şarkı söyledi?
  • Visada tau dainuosiu. : Sana hep şarkı söyleyeceğim.

Çalışmak : Darbuotis

  • Dabar negaliu kalbėti - aš darbuojuosi. : Şimdi konuşamam - Yoğun olarak çalışıyorum.
  • Jis čia sunkiai darbavosi. : Burada çok çalıştı (erkek).
  • Šiandien darbuosiuosi namuose. : Bugün evde çalışacağım.

Yapmak : Daryti

  • darai? : Ne yapıyorsun?
  • Vakar jie darė skrybėles. : Dün şapka yapıyorlardı.
  • Ar jūs darysite man valgyti? : Bana yiyecek bir şeyler yapacak mısın?

Boyamak : Dažyti

  • Agne, kodėl dažai sienas? : Agnė, neden duvarları boyuyorsun?
  • Praeitą savaitę Agnė dažė savo kambario sieną? : Geçen hafa Agnė odasının duvarlarını boyuyordu.
  • Kas Agnei dažys plaukus? Who will dye hair for Agnė?

Tehdit etmek, korkutmak : Gąsdinti

  • Amerika gąsdina karu. : Amerika savaşla tehdit ediyor.
  • Visos šalys gąsdino Iraką. : Tüm ülkeler Irak'ı tehdit ediyordu.
  • Vėl mane gąsdinsi. : Beni yine korkutacaksın.

İçmek : Gerti

  • Deja, jis daug geria. : Maalesef çok içiyor. (O-erkek)
  • Ir vėl gėrei degtinę? : Yine mi votka içiyordun?
  • gersite? : Ne içeceksin?

Düşmek, çökmek : Griūti

  • Kai jis girtas, jis visąlaik griūna ant grindų. : Sarhoşken hep yere düşer.
  • Deja, pastatas sugriuvo. : Maalesef bina çöktü.
  • Negi griūsi? : Gerçekten düşecek misin?

İkna Etmek : Įtikinti

  • Kaip tu taip lengvai įtikini savo žmoną? : Karını nasıl bu kadar kolay ikna ediyorsun?
  • Galų gale jis mane įtikino. : Sonunda beni ikna etti. (O-erkek)
  • Na, ar įtikinsi mus savo nekaltumu? : Eee, bizi suçsuz olduğuna ikna edecek misin?

Aramak, bulmaya çalışmak : Ieškoti

  • Ko ieškai, berniuk? : Ne arıyorsun oğlum?
  • Tie vyrai čia kažko ieškojo. : Şu adamlar burada bir şey arıyorlardı.
  • Aš paslėpsiu piniginę, o tu jos ieškosi. : Ben cüzdanı saklayacağım, sen de arayacaksın.

Dinlenmek : Ilsėtis

  • Ša! Tėvas ilsisi! : Şşt! Babam uyuyor!
  • Kol tu ramiai ilsėjaisi, kažkas apvogė mūsų butą. : Sen sessizce dinleniyorken biri dairemizi soydu..
  • Tu tiek daug dirbi! Kada ilsėsiesi? : Çok çalışıyorsun! Ne zaman dinleneceksin?

(Hayvanlar için) Yemek : Ėsti

  • Ką tas gyvulys ėda? : Şu hayvan ne yiyor?
  • Ėdei kaip kiaulė! : Bir domuz gibi yiyordun!
  • Mes alkani - ėsime kaip kiaulės! : Açız - domuzlar gibi yiyeceğiz!

Katılmak : Dalyvauti

  • Vyrai dalyvauja rinkimuose. : Erkekler seçime katılıyorlar.
  • Ar jūs dalyvavote vakarėlyje? : Partiye katıldın mı?
  • Ar jūs dalyvausite mūsų pietuose? : Akşam yemeğimize katılacak mısın?

Emmek, çiğnemek : Čiulpti

  • Vaikas čiulpia saldainį. : Çocuk bir şeker çiğniyor..
  • Vampyras čiulpė kraują. : Dün, vampir kan emiyordu.
  • Ar vampyrai mums čiulps kraują? : Vampirler kanımızı emecek mi?

Ötmek, cıvıldamak : Čiulbėti

  • Čiulba paukščiai. : Kuşlar ötüyor.
  • Ką jūs mums čiulbėjote, paukščiai? : (Öterek) Bize ne anlatıyorsunuz kuşlar?
  • Žiemą paukščiai nečiulbės. : Kışın kuşlar ötmeyecek.

Denemek : Pabandyti

Devam etmek : Tęsti

Yemek : Valgyti

İçmek : Gerti

Uyumak : Miegoti, Užmigti

İzlemek : Sekti, Stebėti, Žiūrėti, Budėti, Tykoti, Laukti

Yıkamak : Nusiprausti

Yürümek : Eiti pasivaikščioti (Yürüyüşe çıkmak)

Pişirmek : Virti, Kepti

Görmek : Matyti, Žiūrėti, Stebėti

Dinlemek : Klausyti

Temel söz kalıpları

20 ciltlik bir Litvanca sözlük seti

Sveikas! : Selam! (m)

Sveika! : Selam! (f)

Sveiki! : Selam (m, çoğul)

Sveikos! : Selam! (f, çoğul)

Labas! : Merhaba!

Labas rytas! Labą rytą! : Günaydın!

Labas vakaras! Labą vakarą! : İyi Akşamlar!

Laba diena! Labą dieną! : İyi Öğlenler!

Malonu jus matyti. : Seni görmek güzel.

Sveiki atvykę! : Hoş geldin(iz)!

Kaip kelionė? Kaip sekėsi kelionėje? : Yolculuğunuz/seyahatiniz nasıl geçti?

Kaip sekasi? : Nasıl gidiyor?

Kaip jaučiatės? : Nasılsın?

Ačiū, gerai. : Teşekkürler, iyiyim.

Prašau, Prašom, Nėra už ką. : Bir şey değil

O jums (kaip)? (answering to 'Kaip sekasi?') : Ya sen?

O jūs (kaip)? (answering to 'Kaip jaučiatės?') : Ya sen?

Puikiai. : Çok iyi.

Kaip gyvuojate? : How are you getting on?

Kaip gyvuoja/gyvena jūsų .. : ...'n(ız) nasıl?

... šeima? : ... ailen?

... žmona? : ... karın?

... vyras? : ... kocan?

Ačiū, jis/ji gerai gyvuoja/gyvena. : Teşekkürler, iyi.

Viso! Ate! Iki (pasimatymo)! : Sonra görüşürüz!

Viso gero! Viso labo! : Hoşça kal!

Iki malonaus susitikimo! : Görüşmek üzere!

Iki ryt(ojaus)! : Yarına dek!

Labos nakties! Labąnakt! : İyi geceler!

Perduokite saviškiams linkėjimų. : Ailene en iyi dileklerimi ilet.

Laimingo kelio! : İyi yolculuklar!

Laimingai! : Görüşürüz, Elveda

Atleisk, Atsiprašau, Dovanok : Özür Dilerim, Üzgünüm

Prašau, Prašom, Prašyčiau : Lütfen

Söz dağarcığı

Meslekler (Profesijos)

Studentas Öğrenci
Žudikė Avcı
Sekretorė Sekreter
Padavėjas Garson
Inžinierius, Mechanikas, Mašinistas Mühendis
Aktorius Aktör
Artistė, Aktorė Aktris
Daktarė Doktor
Žurnalistė Gazeteci
Dainininkė Şarkıcı
Mokytojas Öğretmen
Dailininkė Ressam
Sportininkas Sporcu
Lakūnas Pilot
Auklė, Slaugytoja Hemşire
Advokatas, Teisininkas Avukat
Valdininkas, Klerkas Memur
Mokslininkas Bilim insanı
Policininkas Erkek polis
Policininkė Bayan polis
Namų šeimininkė, Neseseras Ev hanımı

Eşyalar (Kambarys)

Vaza Vazo
Kilimas Halı, kilim
Radijas Radyo
Televizorius Televizyon
Kompiuteris Bilgisayar
Žurnalas Gazete
Pagalvėlė Yastık, minder
Sofa Kanepe

Diğer sözcükler (Kita)

Kedi : Katė

Ev : Namas

Fiyat : Kaina

Meşe Ağacı : Ąžuolas

Kaz : Žąsis

Adam : Vyras

Kadın : Moteris

Erkek Çocuğu : Berniukas

Kız Çocuğu : Mergaitė

Ama : Bet

Şeker : Cukrus

Burada : Čia

Gelenek : Tradicija

Kullanıcı : Naudotojas

Kapı : Durys

İki kapı : Dvejos Durys

Şimdi : Dabar

Çünkü : Nes

Buz : Ledas

Göl : Ežeras

Kayıp : Pasimetęs

Güneş : Saulę, Saulė

Oyuncak Bebek : Lėlė

Olgu : Faktas

Fotoğrafçılık : Nuotrauka

Uyku : Miegas

Bolluk, refah : Gerovė

Hobi : Pomėgis

Kader : Likimas

Örümcek : Voras

Peynir : Sūris

Bayrak : Vėliava

Yeşil : Žalias

Sıcak : Karštas

Soğuk : Šaltas

Bu : Šitas

Böcek : Vabzdys

Noel : Kalėdos (Genellikle "yılbaşı"), Noelas

Noel ağacı : Kalėdinė eglutė

Noel çorabı : Kalėdų savaitė

Noel hediyesi : Kalėdinės dovanos

Sayılar (Skaičius, Kiekis)

0 : Nulis

1 : Vienas

2 : Du

3 : Trys

4 : Keturi

5 : Penki

6 : Šeši

7 : Septyni

8 : Aštuoni

9 : Devyni

10 : Dešimt

11 : Vienuolika

12 : Dvylika

13 : Trylika

14 : Keturiolika

15 : Penkiolika

16 : Šešiolika

17 : Septyniolika

18 : Aštuoniolika

19 : Devyniolika

20 : Dvidešimt

21 : Dvidešimt vienas (dvidešimt vieneri)

30 : Trisdešimt

40 : Keturiasdešimt

50 : Penkiasdešimt

60 : Šešiasdešimt

70 : Septyniasdešimt

80 : Aštuoniasdešimt

90 : Devyniasdešimt

100 : šimtas

200 : Du šimtai

1000 : Tūkstantis

2006 : Du Tūkstančiai Šeši.

10000 : Dešimt tūkstančių

100000 : Šimtas tūkstančių

1000000 : Milijonas

Günler (Diena)

Pirmadienis Pazartesi
Antradienis Salı
Trečiadienis Çarşamba
Ketvirtadienis Perşembe
Penktadienis Cuma
Šeštadienis Cumartesi
Sekmadienis Pazar

Kişi zamirleri (Priklausomas įvardis)

Ben : Aš

Sen : Tu

O (Eril) : Jis

O (Dişil) : Ji

Biz : Mes

Siz : Jūs.

Onlar (Eril) : Jie

Onlar (Dişil) : Jos

Hava durumu (Oras, Oro stovis)

Audra : rüzgâr

Dangus : Gökyüzü

Debesis : Bulut

Debesuota : Bulutlu

Drėgmė : Nem, rutubet

Drėgnas : Nemli

Dulksna : Çisenti

Griaustinis : Gök gürültüsü

Karštas : Sıcak

Karštis : Isı

Ledas : Buz

Lietus : Yağmur

Oras : Hava

Orų prognozė, orai : Hava tahmini

Perkūnija : Gök gürültülü sağanak

Rūkas : Sis

Saulė : Güneş

Sniegas : Kar

Šaltis : Kırağı

Šiluma : Warmth

Šlapdriba : Sleet

Temperatūra : Sıcaklık

Vėjas : Rüzgâr

Žaibas : Şimşek

Zaman (Laikas)

Valanda : Bir saat

Minutė : Bir dakika

Sekundė : Bir saniye

Diena : Gün

Šiandien : Bugün

Vakar : Dün

Ryt(oj) : Yarın

Užvakar : Önceki gün (Dünden önceki gün)

Poryt : Öbür gün (Yarından sonraki gün)

Šį vakarą : Bu gece

Savaitė : Hafta

Šią savaitę : Bu hafta

Mėnuo : Ay (30 günlük süre)

Aylar (Mėnuo)

Ocak : Sausis

Şubat : Vasaris

Mart : Kovas

Nisan :Balandis

Mayıs : Gegužė

Haziran : Birželis

Temmuz : Liepa

Ağustos : Rugpjūtis

Eylül : Rugsėjis

Ekim : Spalis

Kasım : Lapkritis

Aralık : Gruodis

Mevsimler (Metų laikai)

Mevsim: Metų laikas

İlkbahar :Pavasaris

Yaz : Vasara

Sonbahar : Ruduo

Kış : Žiema

Okul (Mokykla)

İlköğretim okulu : Pradinė mokykla

Lise : Vidurinė mokykla

Yüksek okul : Aukštoji mokykla

Okul çocuğu (erkek) : Mokinys

Okul çocuğu (kız) : Mokinė

Kara tahta : Klasės lenta

Sınıf : Klasė

Ders : Pamoka

Matematik : Matematika

Uygulamalı matematik : Taikomoji matematika

Fizik : Fizika

Kimya : Chemija

Biyoloji : Biologija

Edebiyat : Literatūra

Sanat : Dailė, Menas

Bilgi teknolojisi : Pranešimas technologija, Informacija technologija

Müzik : Muzika

Tarih : Istorija

Coğrafya : Geografija

Geometri : Geometrija

Drama : Drama

Beden eğitimi : Fiziškas švietimas

Tebeşir : Kreida

Ülke (Šalis)

Lietuva Litvanya
Vokietija Almanya
Anglija İngiltere
Turkija Türkiye
Ispanija İspanya
Italija İtalya
Latvija Letonya
Portugalija Portekiz
Saudo Arabija Suudi Arabistan
Kinija Çin
Japonija Japonya
Prancūzija Fransa
Islandija İzlanda
Graikija Yunanistan
Bulgarija Bulgaristan
Indija Hindistan
Rusija Rusya
Švedija İsveç

Dil (Kalba)

Lietuvių kalba Litvanca
Vokiečių kalba Almanca
Anglų kalba İngilizce
Turkų kalba Türkçe
Ispanų kalba İspanyolca
Italų kalba İtalyanca
Latvių kalba Letonca
Portugalų kalba Portekizce
Arabų kalba Arapça
Kinų kalba Çince
Japonų kalba Japonca
Prancūzų kalba Fransızca
Islandų kalba İzlandaca
Graikų kalba Yunanca
Bulgarų kalba Bulgarca
Hindi Hintçe
Rusų kalba Rusça
Švedų kalba İsveççe

Kaynakça

  1. ^ a b Anderson, Stephen R. (2012). Languages : a very short introduction (1. bas.). Oxford, B.K.: Oxford University Press. ISBN 978-0199590599. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkçe</span> Türk halkının Oğuz Türkçesi dili

Türkçe ya da Türk dili, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'da konuşulan, Türk dilleri dil ailesine ait sondan eklemeli bir dildir. Türk dilleri ailesinin Oğuz dilleri grubundan bir Batı Oğuz dili olan Osmanlı Türkçesinin devamını oluşturur. Dil, başta Türkiye olmak üzere Balkanlar, Ege Adaları, Kıbrıs ve Orta Doğu'yu kapsayan eski Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasında konuşulur. Ethnologue'a göre Türkçe, yaklaşık 90 milyon konuşanı ile dünyada en çok konuşulan 18. dildir. Türkçe, Türkiye, Kuzey Kıbrıs ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal resmî dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya</span> Kuzeydoğu Avrupada yer alan Baltık ülkesi

Litvanya, resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki Baltık bölgesinde yer alan bir ülkedir. Baltık Devletlerinden biri olup Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alır. Kuzeyde Letonya, doğu ve güneyde Belarus, güneyde Polonya ve güneybatıda Rusya ile sınırı vardır. Batıda ise İsveç ile deniz sınırı bulunur. Litvanya, 65.300 km²'lik bir alanı kaplar ve 2,86 milyon nüfusa sahiptir. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en büyük şehri de olan Vilnius'tur. Diğer büyük şehirler sırasıyla Kaunas, Klaipėda, Šiauliai ve Panevėžys'dir. Litvanlar, etnolinguistik olarak Balt halklarının bir parçasıdır ve Hint-Avrupa dil ailesinin Baltik kolunda hayatta kalan birkaç dilden biri olan Litvanca dilini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Fransızca</span> Romen dili

Fransızca, Hint-Avrupa dil ailesinin bir Romen dilidir. Tüm Romen dillerinde olduğu gibi, Roma İmparatorluğu'nun Halk Latincesinden türemiştir. Fransızca, Gallo-Romen dillerinden, Galya'da konuşulan Latinceden ve özellikle Kuzey Galya'da gelişmiştir. En yakın akrabası Oïl dilleridir. Fransızca, Gallia Belgica gibi Kuzey Roma Galyası'nın yerli Kelt dillerinden ve Roma sonrası Frank işgalcilerin (Cermen) Frank dilinden de etkilenmiştir. Bugün, Fransız sömürge imparatorluğu sayesinde, en önemlisi Haiti Kreolü olmak üzere, Fransız kökenli çok sayıda kreol dili vardır. Fransızca konuşan bir kişi veya ulus, Frankofon olarak anılır.

Tanrı ya da ilah, Klasik teistik inanç sistemlerinde Mutlak Varlık, Mutlak Benlik ve tüm varoluşun temel kaynağı olarak görülen varlık. Tek tanrılı inançlarda evrenin tek yaradanı ve yöneteni olarak kabul edilir. Çok tanrılı inançlarda genelde ilahların cinsiyeti bulunur ve eril olanlarına tanrı, dişi olanlarına tanrıça denir. Tektanrılı ve henoteistik inançlardaki Tanrı kavramını tanımlamak için ise sadece tanrı sözcüğü kullanılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Arapça</span> Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dil

Arapça, Afroasya dilleri ailesinin Sami koluna mensup bir dildir. Batıda Atlantik Okyanusu'ndan doğuda Umman Denizi'ne, kuzeyde Akdeniz'den güneydoğuda Afrika Boynuzu ve Hint Okyanusuna uzanan geniş bir coğrafyada konuşulmaktadır. Tüm lehçeleri ile birlikte 420 milyonu aşkın kişi tarafından konuşulduğu tahmin edilmektedir. Arap Birliği'ne üye 22 ülke ile Çad ve Mali dâhil olmak üzere 24 ülkede resmî dildir. Aynı zamanda kısmî olarak tanınan Sahra Demokratik Arap Cumhuriyeti, Somaliland ile Tanzanya'da (Zanzibar) resmî dil statüsündedir. Arap Birliği'nin ve Birleşmiş Milletler'in kabul edilen altı resmî dilinden biridir. Nijer, Senegal ve Kıbrıs Cumhuriyeti'nde ulusal/azınlık dili olarak tanınmıştır. Arapça İran, İsrail, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika Cumhuriyeti anayasalarında özel dil statüsüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">İspanyolca</span> İber Yarımadası kökenli Roman dili

İspanyolca ya da Kastilya dili, Latin dillerinden biri. Kökeni İspanya'nın Kastilya bölgesine dayanır. 480 milyona yakın kişinin ana dili olarak konuştuğu İspanyolca, ana dil olarak Çinceden sonra en çok konuşulan ikinci dildir. En çok konuşulan diller sıralamasında ise İngilizce, Çince ve Hintçe dilinden sonra dördüncü sıradadır. İnternette ise İngilizce ve Çinceden sonra en çok kullanılan üçüncü dildir. İspanyolca, Portekizce ve Katalanca ile birlikte, Latin dillerinin güneybatı kolunu temsil eden üç dilden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Fince</span> Sondan eklemeli Finlandiyanın resmi dili

Fince (

<span class="mw-page-title-main">Estonca</span> Estonyanın resmi dili

Estonca, Estonya'nın resmî dilidir. 1,1 milyon Estonya vatandaşına ek olarak on binlerce Estonyalı göçmen tarafından konuşulan dil. Ural Dil Ailesi'nin Fin-Ugor dilleri'ne mensuptur. Dil, Finceye oldukça benzemektedir. Dili ailedeki diğer dillerden ayıran en önemli özellik, kısa, uzun ve çok uzun olmak üzere üç farklı tonlama barındırmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Transseksüellik</span> kişinin kendisini farklı bir cinsiyet kimliğinde hissetmesi veya cinsiyet değiştirmesi

Transseksüellik, kişinin, kendisini atanmış cinsiyetine ait hissetmeyerek farklı bir cinsiyet kimliğini benimsemesi durumudur. Transseksüellik, kişinin cinsiyet kimliğini belirtir, bu sebeple cinsel yönelim ile karıştırılmamalıdır. Transseksüel bir kişi heteroseksüel, homoseksüel, aseksüel ya da biseksüel gibi cinsel yönelimlere sahip olabilir.

Akadca, Doğu Sami dillerine ait Antik Mezopotamya'da, özellikle Asur ve Babil imparatorluklarında kullanılmış ölü dil. Dil, kayda geçmiş ilk Sami dili olup, aslen soysal açıdan akraba olmadığı Sümerce için kullanılmış çivi yazısı ile yazılmıştır. Akadca ismini Akad İmparatorluğu'nun başkenti Akad şehrinden almıştır. Bir izole dil olan Sümerce ve Akadcanın birbirleri üzerindeki karşılıklı etkileşimleri, bu iki dilin bir dil birliği içerisinde sınıflandırılmasına yol açmıştır.

Bayan, kadınların ad veya soyadlarının önüne gelen hitap ve saygı sözcüğüdür. 26 Kasım 1934'te Lâkap ve Unvanların Kaldırılması Hakkındaki Kanunun kabulü sırasında erkekler için kullanılan bay sözcüğünden türetilerek kullanımı sunulmuştur. 5 Aralık 1934'te kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkının tanınması sonrası Türk Kadınlar Birliği tarafından Ankara Halkevi ve Beyazıt Meydanında gerçekleştirilen kutlamalarla sözcüğün kullanımı yaygınlaştırılmıştır. Ancak daha yaygın olarak, addan sonra kullanılan hanım sözcüğü nedeniyle günümüzde kullanımı arka planda kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kronos</span> Yunan mitolojisinde bir Titan

Kronos, Yunan mitolojisinde Uranos ile Gaia’nın Titan Kardeşler diye anılan 12 çocuğundan biri, en küçük erkek çocuktur. Efsaneye göre evrensel egemenlik zincirinde babasını üretme gücünden yoksun bırakıp devirerek mitolojik Altın Çağ’da hüküm sürmüş ve oğullarından Zeus tarafından tahtından indirilerek Tartaros’a hapsedilmiştir.

Litvanca dil bilgisi, Litvancayı konuşabilmeyi sağlayan kurallar bütünüdür. Litvanca dil bilgisi aşırı derecede karmaşık ve eskidir. Sözcükler kullanımda çok fazla farklı biçimlere bürünürler ve çoğu zaman bu farklılık çok büyük olur.

Türkçede ekler, yapım eki ve çekim eki olmak üzere ikiye ayrılır. Türkçe sondan eklemeli bir dil olduğu için ekler Türkçedeki en önemli dil yapılarındandır. Yabancı kökenli bazı sözcükler hariç, Türkçede ön ek bulunmaz. Türkçede sözcük köklerine getirilen ekler, cümlede sözcükler arasında geçici anlam ilişkileri kurmak veya yeni sözcükler türetmek amacıyla kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Huri</span> Cennette erillere verileceği vadedilen dişiler

Huri veya Arapça kullanım şekliyle Hûr, Cennet kadınlarını ve bu kadınların güzelliğini ifade eden bir tabir.

Vokatif, Türkçede olmayan ismin hâllerindendir. Kişiye, hayvana ya da eşyaya hitap için bazı dillerde kullanılmaktadır. Vokatif bir ifade hitabın altını çizen bir söz yöneltme şeklini içerir. Mesela "Bilmiyorum, Ahmet" cümlesinde Ahmet vokatif bir ifade olup "Bilmiyorum Ahmet" cümlesindeki Ahmet gibi "bilmek" fiiline bağlı düz tümleç olmayıp tersine kime hitap edildiğini belli eder.

Ge'ez (ግዕዝ), Eritre ve Kuzey Etiyopya'da konuşulmuş eski bir Sami dilidir. Dil Etiyopya Ortodoks Tevhîdî Kilisesi'nin ayin dili olup Ge'ez alfabesi ile yazılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gallo-Romen dilleri</span> Romen Dillerinin bir dalı

Romen dillerinin Gallo-Romen kolu en dar anlamda Oïl dillerini ve Arpitancayı kapsar. Fakat diğer tanımlar daha geniştir; Oksitan-Romen, Gallo-İtalik ve Reto-Romen dillerini de çeşitli şekillerde kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Toplumsal cinsiyet sosyolojisi</span> sosyolojinin alt dalı

Toplumsal cinsiyet sosyolojisi, kadın ve erkek arasındaki farkılılıkların kültürel ve toplumsal olarak nasıl kurulduğunu, kadın ve erkeğin sosyal yapı içindeki durumlarını, kadınlık ve erkeklik kimliğinin oluşum sürecini inceleyen sosyoloji alt dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Jadvyga Juškytė</span>

Jadvyga Teofilė Juškytė, Litvanya Ulusal Uyanışı sırasında tanınmış Litvanyalı aktivist.