İçeriğe atla

Little Joe (roket)

Little Joe
Ağustos 1959'da Mercury kapsüllü Little Joe 1 fırlatma aracı.
AmaçMürettebatsız kapsül testi
ÜreticiNorth American Aviation
Menşei ülkeABD
Boyut
Yükseklik17 m (55 ft)
Kademeler2
Kapasite
Alt yörünge için yük
Ağırlık1.400 kg (3.000 lb)
Fırlatma geçmişi
DurumSonuçlandırıldı
Fırlatma yerleriWallops Adası, Virginia
Toplam fırlatmalar8
Başarı(lar)6
Başarısızlık(lar)2
Ek motorlar
Gücünü verenRecruit roketleri
Maksimum itme kuvveti668 kN (150.000 lbf)
Yanma süresi1,53 s
YakıtKatı
Birinci kademe – Takviye roketi
Gücünü verenCastor
Maksimum itme kuvveti1.036 kN (233.000 lbf)
Yanma süresi37 s
YakıtKatı

Little Joe, NASA'nın katı yakıtlı roket fırlatma araçlarına verilen takma isimdi. Roketin Little Joe I adlı ilk versiyonu, 1959'dan 1960'a kadar Virginia'daki Wallops Adası'ndan sekiz fırlatmada kullanıldı. Görevlerin amacı, Mercury Projesi'nde kullanılacak kapsüller için fırlatma kaçış sistemi (LES) ve ısı kalkanını test etmekti. Little Joe sadece mürettebatlı uzay aracını fırlatmak için tasarlanmış ilk roket olmakla kalmayıp, aynı zamanda kademeli roketlerin geliştirilmesinde öncülerden biriydi. Daha sonraki bir versiyon olan Little Joe II, 1963 ile 1966 yılları arasında Apollo kapsülleri fırlatma kaçış sisteminin uçuş testleri için kullanıldı.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Apollo Projesi</span> NASA insanlı ay yolculuğu programı

Apollo Projesi, NASA tarafından gerçekleştirilen insanlı Ay yolculuğu projesi. Gemini Projesi'nden sonraki proje olmakla birlikte Uzay Yarışı ve Soğuk Savaş, Apollo Projesi aşamasına gelinmesinde etkili olmuştur. Proje, Apollo uzay araçları ve Saturn V ile 1961 ile 1975 yılları arasına uygulandı. Apollo Projesi, adını Yunan tanrısı Apollon'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Apollo 1</span> Apollo serisi uzay araçlarının ilki

Apollo 1, Amerika Birleşik Devletleri Apollo programının ilk mürettebatlı göreviydi ve ilk insanı Ay'a çıkarma taahhüdünde bulunmuştu. Apollo komuta ve servis modülünün (CSM) ilk alçak Dünya yörünge testi, 21 Şubat 1967 tarihi için planlanmıştı. Planlanan bu uçuş gerçekleşemedi. 27 Ocak'ta Cape Canaveral AFS Fırlatma Kompleksi 34'te fırlatma provası esnasında çıkan bir kabin yangını komuta modülünü imha etti (CM) ve üç mürettebat üyesinin tamamının ölümüne yol açtı. Mürettebat tarafından seçilen Apollo 1 ismi, yangından sonra NASA tarafından onurları adına resmîleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Roket</span> itiş için kullanılan pirokinetik motor; yanıcı silah için bkz. Q2037215

Roket bir uzay aracı, hava aracı, araç, atkı veya bombadır. Roket, roket motorundan itme gücü elde eder. Roket motoru egzozu tamamen roket içinde taşınan roket itici yakıtından oluşur. Roket motorları etki ve tepki ile çalışır ve sadece egzozlarını yüksek hızda ters yönde dışarı atarak roketleri ileri doğru iter ve bu nedenle uzay boşluğunda çalışabilir. Etimolojik kökeni İtalyancada "bobin" anlamına gelen rocchetto olup, silindirik şekil benzerliğinden ötürü modern anlamında sahiplenilen kelimenin kullanımı 20. yüzyıl başlarında savaş gemilerinin öz itmeli ateşleme mermilerine dayanmaktadır. Türk Dil Kurumuna göre Türkçeye Fransızca roquette kelimesinden geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mercury Projesi</span> Uzay yolculuğu projesi

Mercury Projesi, ABD'nin insanlı ilk uzay yolculuğu projesidir. 1959'dan başlanılarak 1963'e değin Dünya yörüngesine insan gönderinceye kadar sürdürülmüştür. İlk planlar ve araştırmalar -NASA kurulana dek- NACA tarafından yürütüldü. Mercury Projesi, adını hızın simgesi olan Roma tanrısı Mercury'den almıştır. Ayrıca Merkür, Samanyolu gökadasındaki Güneş'e en yakın olan gezegen olduğundan yörüngede en hızlı dönen gezegendir. Merkür gezegeniyle ilişkili bir proje olmamasına karşın bu bakımdan Merkür adı uygun görülmüştür. Bu proje 2,38 milyar dolara mal oldu.

<span class="mw-page-title-main">Vostok (uzay aracı)</span> SSCB yapımı uzay aracı

Vostok Sovyetler Birliği tarafından geliştirilen bir uzay aracıdır. İlk insanlı uzay uçuşu Vostok 1 ile 12 Nisan 1961'de Sovyet kozmonot Yuri Gagarin tarafından gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Ranger programı</span>

Ranger programı, 1960'larda Amerika Birleşik Devletleri tarafından Ay yüzeyinin ilk yakın çekim görüntülerini elde etmeyi amaçlayan bir dizi insansız uzay göreviydi.

Soyuz T-10-1 görevi, Soyuz T-9 mürettebatının bulunduğu Salyut 7 uzay istasyonuna yapılan uzay uçuşu. Uzay aracı, geri sayımı bile bitiremeden fırlatma rampasında çıkan yangın sonucu yok olmuştur. Uzay aracının mürettebat kurtarma sistemi, araç rampada patlamadan 2 saniye önce ateşlenerek mürettebatın hayatını kurtarmıştır. Şu ana dek fırlatma rampasında kaçış sisteminin devreye girerek mürettebatı kurtardığı tek olaydır.

<span class="mw-page-title-main">SpaceX</span> Amerikan özel havacılık şirketi

SpaceX, merkezi ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki Hawthorne şehrinde bulunan bir Amerikalı uzay taşımacılığı şirketidir. SpaceX; Falcon 9, Falcon Heavy, Starlink, Dragon Kargo, Starship gibi uzay misyonu araçlarını bünyesinde bulundurmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Gemini 2</span>

Gemini 2, Titan tipi bir taşıyıcı roketle mürettebatsız Gemini uzay aracının ikinci fırlatılışıydı. Fırlatma işlemi, Cape Canaveral'dan 19 Ocak 1965'te 14:03 UTC'de gerçekleşti. Gemini 2 de tıpkı Gemini 1 gibi, Gemini uzay aracının test uçuşu olarak planlanmış mürettebatsız bir görevdi. Görevin ana hedefi, Gemini tipi bir kapsülün Dünya atmosferine yeniden girişi ve sonucunda ısı kalkanlarının test edilmesiydi. Bu nedenle, balistik tipte kısa bir yörünge altı uçuş gerçekleştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Apollo 5</span>

Apollo 5 , astronotları Ay yüzeyine taşıyacak olan Apollo Ay Modülü'nün (LM) mürettebatsız ilk uçuşuydu. Ay modülü'nü taşıyan Saturn IB roketi 22 Ocak 1968'de Cape Kennedy'den fırlatıldı. Görev başarılı oldu, fakat programlama sorunları nedeniyle başlangıçta planlanandan farklı; alternatif bir görev yürütüldü.

<span class="mw-page-title-main">Ares I</span>

Ares I, TakımYıldız Programı'nda kabin ekibini taşımak için NASA tarafından tasarlanmaya başlandı. Ares, eski Yunan mitolojisinde olan tanrı aynı zamanda eski Roma İmparatorluğu tanrısı olan Mars anlamına da gelmektedir. Ares I, ilk başlarda kabin ekibi taşıma aracı olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Ares V</span>

Ares V, NASA'nın Takımyıldız programı için planladığı kargo fırlatma bileşenidir. 2011'de rafa kaldırılmasının ardından yerine uzay mekikleri getirildi. Ares V, ayrıca Mars'ta koloni kuracak insanlara ikmal maddesi sağlamada kullanılması planlanıyordu. Ares V ve daha küçük modeli olan Ares I isimlerini Yunan mitolojisindeki savaş tanrısı olan Ares'ten almaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Tanegashima Uzay Merkezi</span>

Tanegashima Uzay Merkezi (TNSC), Japonya'da bulunan bir uzay geliştirme merkezidir. Merkez adını aldığı Tanegashima Adası'nda yer almaktadır. Üs 1969 yılında kurulmuş olup Japonya'nın en büyük uzay geliştirme merkezidir ve JAXA tarafından işletilir.

<span class="mw-page-title-main">Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi</span> Çinde bulunan uzay aracı fırlatma merkezi

Jiuquan Uydu Fırlatma Merkezi (JSLC)(Çince: 酒泉卫星发射中心; pinyin: Jiǔquán Wèixīng Fāshè Zhòng Xīn), Çin'in Gansu Eyaleti, Jiuquan, Jinta ilçesi, Ejin, Alxa, İç Moğolistan ve Hangtian kasabası arasındaki bir Çin uzay aracı fırlatma merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Suya iniş</span>

Suya iniş, bir uzay aracının paraşüt kullanılarak bir su kütlesine iniş yöntemidir. Uzay Mekiği programından önce mürettebatlı Amerikan uzay aracı tarafından, SpaceX Dragon ve Dragon 2 kapsülleri tarafından kullanıldı ve yaklaşmakta olan Orion Çok Amaçlı Mürettebat Aracı tarafından kullanılması planlanmaktadır. Rus Soyuz uzay aracı'nın suya inmesi de mümkündür ancak bu sadece beklenmedik bir durumdur. Sovyet tarihinde kasıtsız mürettebatlı tek suya iniş örneği Soyuz 23 inişidir.

<span class="mw-page-title-main">AS-201</span>

AS-201, ilk kez bir Saturn IB roketinin kullanıldığı, komuta ve hizmet modülünün test edileceği NASA Apollo programının mürettebatsız bir uçuşuydu. Genel hedefler, yapısal bütünlük, fırlatma yükleri, aşamaların ayrılması ve Saturn IB'nin alt sistemlerinin işleyişini doğrulamak; ayrıca, Apollo uzay aracının yardımcı sistemlerini, ısı kalkanını ve görev destek yapılandırmasını değerlendirmekti. Hem roket, hem de faydalı yük için ilk uçuştu. Daha önce kullanılan Saturn I'den daha fazla itme gücüne ulaşan ve yeni bir ikinci aşamaya sahip bir roket olarak Saturn IB geliştirilmişti. Saturn IB'yi tanımlamak için görev tanımının yüzler basamağında "2" kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Mercury-Redstone 1</span>

Mercury-Redstone 1 (MR-1), Mercury Projesi'ndeki ilk Mercury-Redstone mürettebatsız uçuş testi ve Mercury-Redstone Fırlatma Aracı ile Mercury uzay aracını fırlatmaya yönelik ilk girişimdi. Mürettebatsız bir alt yörüngesel uzay uçuşu olması amacıyla, 21 Kasım 1960'ta Florida'daki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nden fırlatılması planlandı. Fırlatma anormal bir şekilde başarısız oldu. Geri sayım "sıfıra" kadar kesintisiz devam etmiş ve Doğu Standart Zamanı ile sabah 9:00'da olağan programa göre itici motor ateşlenmişti. Ancak, fırlatma rampasından havalandıktan hemen sonra motor kapandı. Roket, pistin üzerine geri yerleşmeden önce sadece 4 inç (10 cm) kadar yükselmişti. Bu esnada Fırlatma Kaçış Sistemi'nin (LES) roketi ateşlendi, üç saniye sonra Mercury kapsülünün kurtarma paraşütleri açıldı ve kapsül, roketin dışında asılı kaldı. Soruşturma sonucu, Redstone'un motorunun kapanmasının iki elektrik kablosunun yanlış sırada ayrılmasından kaynaklandığı ortaya çıkarıldı.

<span class="mw-page-title-main">Mercury-Redstone BD</span>

Mercury-Redstone BD ABD Mercury projesi dahilinde gerçekleştirilen mürettebatsız bir takviye motoru (booster) geliştirme test uçuşuydu. 24 Mart 1961'de Florida, Cape Canaveral'daki Fırlatma Kompleksi (LC) 5'ten fırlatıldı. Görevde, Mercury uzay aracının metal modeli ve Redstone MRLV MR-5 kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Mercury-Redstone 1A</span>

Mercury-Redstone 1A (MR-1A) 19 Aralık 1960 tarihinde Cape Canaveral, Florida'daki LC-5'ten fırlatıldı. Bu mürettebatsız yörünge altı uçuşun görev hedefleri, uzay aracını uzay uçuşu için test etmek ve sistemi bir sonraki primatlı yörünge altı uçuşu için kalifiye etmekti. Uzay aracı enstrümantasyonunu, posigrade roketlerini, retro roketlererini ve kurtarma sistemini test etti. Görev tamamen başarılı oldu. Mercury kapsülü 130 mil (210 km) irtifaya ve 235 mil (378 km) menzile ulaştı. Fırlatma aracı 4.909 mil/saat (7.900 km/sa) ile beklenenden biraz daha yüksek bir hıza ulaştı. Mercury uzay aracı inişten yaklaşık 15 dakika sonra kurtarma helikopterleri tarafından Atlantik Okyanusu'ndan kurtarıldı. Mercury Uzay Aracı #2, Kapsül #8'den kaçış kulesi ve Kapsül #10'dan anten kaplaması ile birlikte MR-1A'da yeniden kullanıldı. Redstone MRLV-3 kullanıldı. Uçuş süresi 15 dakika 45 saniye idi.